Sejm Wielki i jego reformy. Konstytucja 3 Maja. Drugi rozbiór Polski

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• zna okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego, potrafi wymienić jego reformy,

• wie, co zawierała Konstytucja 3 maja i jakie było jej znaczenie,

• zna okoliczności drugiego rozbioru Polski,

• wie, dlaczego zawiązano konfederację targowicką, zna przebieg wojny w obronie
  Konstytucji 3 maja.

b) Umiejętności

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• potrafi wskazać na mapie ziemie utracone w wyniku drugiego rozbioru Polski,

• rozumie przyczyny drugiego rozbioru,

• rozumie znaczenie uchwalenia Konstytucji 3 maja,

• potrafi dokonać oceny uczestników konfederacji targowickiej,

• sprawnie pracuje z mapą, atlasem historycznym, podręcznikiem, tekstem źródłowym,

• potrafi dokonywać oceny postaci historycznych, wypowiadać i bronić własnego zdania.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja, opis, opowiadanie, praca pod kierunkiem nauczyciela, praca z podręcznikiem, mapą, atlasem historycznym, tekstem źródłowym.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, mapa, atlasy historyczne, literatura pomocnicza, tekst źródłowy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów na temat początków panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego i pierwszego rozbioru Polski. Wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku pierwszego rozbioru. Omawia okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie wyszukują w podręczniku informacje na temat reform przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni. Przedstawiają reformy, a nauczyciel zapisuje je na tablicy.

Nauczyciel wręcza uczniom kopie tekstu źródłowego. Jest to fragment Konstytucji 3 maja (tekst pochodzi z książki: Historia 2. Czasy nowożytne w tekstach źródłowych, s. 53‑55)

Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z tekstem źródłowym i odpowiedź na pytania, które nauczyciel zapisał wcześniej na tablicy.

• Kto uchwalił Konstytucję 3 Maja?

• W jaki sposób konstytucja regulowała stosunki religijne w Polsce?

• Jakie zmiany wprowadzała konstytucja w organizacji sejmu?

• Jakie uprawnienia otrzymał król?

• Jakie podobieństwa, a jakie różnice dostrzegasz w porównaniu z konstytucją Stanów Zjednoczonych?

Uczniowie po przeczytaniu tekstu odpowiadają na pytania. Dyskutują na temat znaczenia konstytucji.

Nauczyciel omawia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej oraz przebieg wojny w obronie konstytucji. Przy pomocy mapy omawia okoliczności drugiego rozbioru Polski. Uczniowie śledzą utracone ziemie na mapkach w atlasach historycznych.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Dlaczego Austria nie uczestniczyła w drugim rozbiorze Polski?

• Dlaczego król przystąpił do targowiczan?

• Jak oceniasz postawę króla?

• Jakie istotne zmiany wprowadzała Konstytucja 3 maja?

5. Bibliografia

1. Atlas historyczny dla szkół średnich, red. J. Konarski, A. Daniluk, Nowa Era, Warszawa 2000.

2. Burda B. i inni, Historia 2. Czasy nowożytne. Zakres podstawowy, Operon, Gdynia 2003.

3. Dumanowski J., Dumanowska K., Historia 2. Czasy nowożytne w tekstach źródłowych, Operon, Gdynia 2003.

4. Rostworowski E., Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Napisz, jaki system organizacji władz wprowadzała Konstytucja 3 maja?

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak