Sięgaj, gdzie wzrok nie sięga...

Romantyzm był epoką, w której zrodziła się świadomość odrębności kulturowej różnych narodów. W muzyce przejawiło się to m.in. powstaniem szkół narodowych. W Rosji była to tzw. Potężna Gromadka, grupa 5 kompozytorów nawiązujących w swojej twórczości do rosyjskiej muzyki ludowej.  Za najwybitniejszego przedstawiciela Potężnej Gromadki, kompozytora najbardziej nowatorskiego i konsekwentnego w realizowaniu założeń tej grupy uważany jest Modest Musorgski. Do inspiracji jego muzyką przyznawał się Claude Debussy, Maurice Ravel [czytaj: moris rawel], Sergiusz Prokofiew, Dymitr Szostakowicz i wielu innych.

Modest Musorgski

R1P7LFMNQFM4N

Ilustracja przedstawia portret kompozytora Modesta Musorgskiego namalowany przez Riepina na cztery dni przed śmiercią muzyka w Mikołajewskim Szpitalu Wojskowym, kiedy jego stan zdrowia się poprawił. Muzyk został ukazany na biało‑niebieskim tle, ubrany w domowy strój złożony z ciemnozielonego szlafroka z czerwonym obszyciem oraz ludowej, wyszywanej koszuli. Musorgski jest zwrócony twarzą do widza, lecz jego wzrok skierowany jest w prawą stronę. Jego oblicze ma obojętny wyraz, jego broda i wąsy są w wyraźnym nieładzie.

Musorgski był w zasadzie samoukiem. Kształcił swe umiejętności kompozytorskie pod kierunkiem Bałakiriewa. Był za to świetnym pianistą – nauka gry na fortepianie była jedyną systematyczną nauką muzyki tego przyszłego kompozytora. Do podstawowych cech jego twórczości należy powiązanie ściśle z intonacjami rosyjskiej muzyki ludowej czy kładzenie głównego nacisku na muzykę wokalną. Musorgski – wzorem mowy – unikał melizmatów, tempo śpiewu dostosowywał do tempa normalnego mówienia, przestrzegał też zgodności akcentów słów i muzyki. W swoich utworach wprowadzał nowatorstwa w dziedzinie harmoniki, wynikające w dużej mierze z nawiązania do muzyki cerkiewnej i częstego używania skal modalnych.

Najliczniej reprezentują się u Musorgskiego pieśni, należące do największych w  tej dziedzinie osiągnięć artystycznych, m. in. cykle: W izbie dziecięcej oraz Pieśni i tańce śmierci z wyjątkowo tragicznym klimatem, ukazujące różne obrazy śmierci.

Szczególne miejsce w twórczości tego kompozytora zajmuje dramat muzyczny: Borys Godunow i Chowańszczyzna.

Spośród nielicznych utworów instrumentalnych dużą sławę zyskały sobie: Noc na Łysej Górze, a także Obrazki z wystawy.

RQjaADPHfwCGI

Ilustracja interaktywna przedstawia „Obrazy Hartmanna”, które zainspirowały Musorgskiego do napisania „Obrazków z wystawy”. Dodatkowo pojawia się informacja: 1. Obrazki z wystawy powstały z podwójnej inspiracji – pod wpływem śmierci przyjaciela W. Hartmanna, którą Musorgski silnie przeżył, oraz pośmiertnej wystawy jego szkiców, rysunków i obrazów. Cykl dziesięciu miniatur fortepianowych związał kompozytor Promenadami, pełniącymi rolę wstępu i intermediów, w których opisał samego siebie, swoje wrażenia z wystawy.

Ilustracja interaktywna przedstawia „Obrazy Hartmanna”, które zainspirowały Musorgskiego do napisania „Obrazków z wystawy”. Dodatkowo pojawia się informacja: 1. Obrazki z wystawy powstały z podwójnej inspiracji – pod wpływem śmierci przyjaciela W. Hartmanna, którą Musorgski silnie przeżył, oraz pośmiertnej wystawy jego szkiców, rysunków i obrazów. Cykl dziesięciu miniatur fortepianowych związał kompozytor Promenadami, pełniącymi rolę wstępu i intermediów, w których opisał samego siebie, swoje wrażenia z wystawy.

1

1. Obrazki z wystawy powstały z podwójnej inspiracji – pod wpływem śmierci przyjaciela W. Hartmanna, którą Musorgski silnie przeżył, oraz pośmiertnej wystawy jego szkiców, rysunków i obrazów. Cykl dziesięciu miniatur fortepianowych związał kompozytor Promenadami, pełniącymi rolę wstępu i intermediów, w których opisał samego siebie, swoje wrażenia z wystawy.

Twórczość Musorgskiego stanowi ewenement, nie tylko na tle muzyki rosyjskiej, ale także zachodnioeuropejskiej. Sięgał on po rozwiązania nowatorskie, z tej przyczyny pozostając jednak niezrozumianym przez mu współczesnych.

Potężna Gromadka niewątpliwie przyczyniła się do stworzenia narodowego stylu w muzyce rosyjskiej. Kompozytorzy wykorzystywali właściwości melodyczno‑tonalne ludowych pieśni rosyjskich i łączyli je z największymi gatunkami muzycznymi, jak np. z symfonią, dzięki czemu grupa przebiła się do świadomości szerszej publiczności i odegrała ważną rolą w rozwoju muzyki europejskiej.