Skąd to wiemy - źródła historyczne
Informacje na temat historii czerpiemy ze źródeł historycznychźródeł historycznych. Są to wszelkie zachowane ślady działalności człowieka. Zaliczamy do nich: kroniki, pamiętniki, szczątki naczyń, uzbrojenia, zamki oraz dzieła sztuki.
wyjaśniać na czym polega praca historyka;
rozpoznawać rodzaje źródeł historycznych.
Rodzaje źródeł historycznych

Historyk, w przeciwieństwie do wielu naukowców, nie ma możliwości bezpośredniego zetknięcia się z obiektem swoich badań. Może analizować go wyłącznie na podstawie źródeł historycznych i dzięki temu starać się jak najwierniej opisać przeszłość. Do wyboru ma źródła pisane, niepisane (np. przedmioty z wykopalisk, dzieła sztuki) czy niematerialne (np. legendy). Wraz z postępem technologicznym źródłami historycznymi staje się coraz więcej materiałów, np. fotografia i film, które pojawiły się dopiero w drugiej połowie XIX w.

Analiza źródeł historycznych
Aby dobrze przeanalizowaćprzeanalizować źródło, trzeba się z nim dokładnie i rzetelnie zapoznać. Konieczna jest selekcjaselekcja materiału, umiejętność oddzielania informacji ważnych od drugorzędnych, faktów od opinii, rozróżnianie wniosków bezpośrednich od pośrednich.
Zapoznaj się z relacją Eugeniusza Tyrajskiego ps. Sęk i odpowiedz na pytania.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1ExTPZhrzqx9
Wideo przedstawiające wywiad z mężczyzną, jest to żołnierz Armii Krajowej.
Aby trafnie odpowiedzieć na pytania, trzeba powołać się na odpowiedni fragment lub element źródła historycznego. Gdy przystępuje się do analizy źródła, należy odpowiedzieć na następujące pytania:
Jaki to rodzaj źródła?
Gdzie i kiedy ono powstało?
Kto jest jego autorem, a kto adresatem?
Jaki był cel wydania źródła?
Obejrzyj ilustracje lub zapoznaj się z ich opisem i określ, jakiego rodzaju źródła przedstawiają.
Analiza różnych źródeł historycznych wymaga specjalistycznej wiedzy z pokrewnych dziedzin. Na pomoc historykowi przychodzi cała gama odgałęzień nauki – są to tzw. nauki pomocnicze historiinauki pomocnicze historii. Są niezbędne dla rzetelnego zbadania źródeł historycznych. Mogą występować także jako samodzielne gałęzie nauki. Jeśli chcesz się o nich dowiedzieć trochę więcej to zostały opisane poniżej.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej - muza historii
MuzyMuzy:
Siostry zwycięskie, rówieśne,
jesteśmy siostrami waszymi.
Bo nowe muzy jesteśmy:
pracujemy, śpiewamy, tańczymy:
Thalia, muza tragiczna,
Polihymnia, Kaliope, Erato i Urania, która ład czyni,
i Terpsychora taneczna,
i Euterpe waleczna,
a na końcu Klio, Historia, Klio – laurodawczyni.
Źródło: K. I. Gałczyński, Muzy [w:] Wybór poezji, Wrocław 1967.
Obejrzyj rzeźbę greckiej muzy Klio i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z opisem rzeźby greckiej muzy Klio i odpowiedz na pytania.

Podsumowanie
Można zadać pytanie: czy historyk zajmuje się wszystkim, co wydarzyło się w przeszłości? Otóż nie! Interesuje go wyłącznie to, co zostało wytworzone przez człowieka lub było efektem jego działań. Historyk nie prowadzi więc badań nad dietą dinozaurów czy istnieniem czarnej dziury. Przedmiotem jego analizy może być natomiast to, w jaki sposób ludzie żyjący 500 lat temu badali te zjawiska i do jakich doszli wniosków. Praca historyka polega więc na badaniu przeszłości poprzez analizę wszelkich śladów działalności człowieka, które nazywamy źródłami historycznymi. Źródła te mogą mieć zarówno charakter materialny jak i niematerialny.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RK3IX0Uwi6P6g
Film mówiący o źródłach historycznych.
Dopasuj źródła do miejsc, w których najczęściej bada je historyk. Przeciągnij elementy w odpowiednie miejsca tabeli.
Archiwum, Muzeum, Internet, książka, nagrobek
| Miejsce pracy historyka | Przykłady źródeł |
|---|---|
| książka | |
| Archiwum | |
| Muzeum | |
| nagrobek | |
| Internet |
Wciel się na chwilę w historyka i obejrzyj dokładnie przedmiot przedstawiony za pomocą rzeczywistości rozszerzonej. Podaj skąd może pochodzić i z jakiego okresu w historii. Zwróć uwagę na elementy malarskie na wazie i zaproponuj własną interpretację.
Instrukcja korzystania z zasobu rzeczywistości rozszerzonej:
Pobierz poniższą ilustrację (po najechaniu kursorem na ramkę z symbolem epodreczniki.pl kliknij prawym przyciskiem myszki i wybierz „Pobierz obrazek”).
Wydrukuj na kartce papieru pobraną ilustrację.
Następnie otwórz w swoim telefonie komórkowym (smartfonie) ten e‑materiał - zasób interaktywny - i przejdź do części z multimedium.
Uruchom w swoim telefonie kamerę wideo.
Po uruchomieniu kamery skieruj obiektyw aparatu/kamery na wydrukowany na kartce znacznik tak, aby objąć go w kadrze.
Na ekranie telefonu pojawi się obiekt 3D wraz z opisami.
Obracając kartkę ze znacznikiem przed ekranem telefonu, jednocześnie obracasz przedmiot i możesz go oglądać z różnych stron.
Wciel się na chwilę w historyka i zapoznaj się z opisem amfory. Podaj skąd może on pochodzić i z jakiego okresu w historii. Skup się na elementach malarskich na amforze i zaproponuj własną interpretację.


Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PjgYIbj0C
Słownik
rozpatrywanie jakiegoś problemu, zjawiska z różnych stron w celu jego zrozumienia lub wyjaśnienia; też: wyjaśnienie lub opis, będące wynikiem takiego rozpatrywania
nauki wspierające pracę historyka, pomocne przy badaniu i krytycznej ocenie źródeł historycznych; niektóre z nich są osobnymi gałęziami nauki, jak np. paleografia, numizmatyka czy genealogia
wybór czegoś najlepszego, najbardziej odpowiedniego, dokonywany przez eliminację rzeczy niespełniających wymagań, wyznaczony przez określone kryteria
wszelkie zachowane ślady celowej działalności człowieka, czyli wszystko to, skąd czerpiemy wiedzę o przeszłości; dzielą się m.in. na źródła pisane (biografie, kroniki, dokumenty, pamiętniki itp.) oraz niepisane (np. dzieła sztuki, przedmioty z wykopalisk, obiekty architektoniczne)


