Nauczysz się
rozpoznawać składnię ACI w tekście łacińskim;
tłumaczyć zdania ze składnią ACI;
tworzyć proste zdania z wykorzystaniem składni.
Konstrukcja biernika z bezokolicznikiem (ACI) Konstrukcję biernika (accusativus) z bezokolicznikiem (infinitivus) napotykamy w tekstach łacińskich niezwykle często. Próbując przetłumaczyć tak skonstruowane zdanie na język polski, najczęściej tworzymy zdanie dopełnieniowe zdanie dopełnieniowe zdanie dopełnieniowe , w którym biernik stanowi rolę podmiotu, zaś bezokolicznik jest orzeczeniem zdania – na przykład:
Videō puellās lūdere. – Widzę, że dziewczęta się bawią.
Iubeō tē abīre – Nakazuję, abyś odszedł (Każę ci odejść).
Accusativus cum infinitivo jako dopełnienie występuje po kilku grupach czasowników. Wśród nich wyróżnić należy czasowniki wyrażające:
Cēterum cēnseō Carthāginem dēlendam esse. – Poza tym uważam, że należy zniszczyć Kartaginę (powiedzenie przypisywane Katonowi Starszemu)
Ille respondit sē ignōrāre Aristīden. – On odpowiedział, że nie zna Arystydesa. (Korneliusz Nepos)
Sed hoc prīmum sentiō, nisi in bonīs amīcitiam esse nōn posse. – Lecz przede wszystkim uważam, że przyjaźń może istnieć jedynie w dobrych ludziach. (Cyceron)
Nec tē iubeō neque vetō introīre in aedīs. – Ani ci nie każę, ani nie wzbraniam wejścia do środka. (Plaut)
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R1DHavb4USvHP 1 Ilustracja w szaro-białych kolorach przedstawia Katona Starszego. Jego lewy profil umieszczony jest w okręgu, w centralnej części ilustracji. Mężczyzna jest w podeszłym wieku i ma duże zakola. Poniżej można odczytać po łacinie podpis ilustracji.
autor nieznany, Katon Starszy, XVIII w, Uniwersytet w Düsseldorf, Niemcy, Wikipedia, domena publiczna
RLWssRd75PFxl 1 Ilustracja przedstawiająca Korneliusza Neposa. Pośrodku znajduje się profil twarzy Neposa zwrócony w prawą stronę. Młody mężczyzna ma kręcone, krótkie włosy. Wokół jego wizerunku znajduje się wieniec z liści laurowych.
autor nieznany, Korneliusz Nepos, XIX w, [w] „Biblioteka wiedzy ogólnej i praktycznej”, t. 5, Lipsk 1905. Włochy, Wikipedia, domena publiczna
RhTrwJYefhjya 1 Fotografia przedstawiająca popiersie Marka Tuliiusza Cycerona. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy, długi nos i wąskie usta. Na ramionach ma zarzuconą szatę, która prawdopodobnie jest togą.
autor nieznany, Marek Tuliiusz Cyceron, rzeźba z I wieku po Chrystusie, Muzeum Kapitolińskie, Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY-SA 4.0
RpdseZDP09C1P 1 Fotografia przedstawiająca ilustrację z książki Plauta pod tytułem „Bacchides”. W centrum ukazane są trzy postacie podpisane jako: Cleomachus, Nicobolus, Chryfalus. Wokół nich znajduje się tekst w języku łacińskim.
Ilustracja jednej z komedii Plauta, Plauto, „Bacchides”, III-II w. p.n.e, Biblioteca de Santa Cruz, Mieres, Hiszpania, Wikipedia, CC BY-SA 2.0
Wyrażenia bezosobowe Accusativus cum infinitivo występuje również po wyrażeniach bezosobowych (np. cōnstat, oportet, decet) lub wyrażeniach z czasownikiem być (np. necesse est, mōs est):
Analogicznie zdanie z orzeczeniem w stronie biernej w konstrukcji a.c.i. otrzymuje bezokolicznik w stronie biernej:
Puer ā patre portātur. Vidēmus puerum ā patre portārī.
Chłopiec jest niesiony przez ojca. Widzimy, że chłopiec jest niesiony przez ojca.
Przy orzeczeniu imiennym orzeczenie imienne orzeczeniu imiennym orzecznik zgadza się pod względem przypadka z podmiotem. W a.c.i. orzecznik będzie więc również występował w bierniku:
Quīntus mīles est. Quīntum mīlitem esse sciō.
Kwintus jest żołnierzem. Wiem, że Kwintus jest żołnierzem.
Tekst łaciński Przeczytaj poniższy tekst. Zwróć szczególną uwagę na zdania z konstrukcją Accusativus cum infinitivo .
Mārcus et Quintus et Iūlia in hortō sunt. Pueri nīdōs quaerunt in arboribus. Mārcus autem nīdum reperit et Quintum vocat: 'Venī Quīnte! In hāc arbor, arboris nīdus est.' Quīntus in arborem ascendit, Mārcus ipse in arborem ascendere nōn audet. Nīdus est in parvō rāmō. Rāmus quī nīdum sustinet nōn crassus, crassī, sed tenūis, tenuis est. Rāmus tenūis, tenuis Quīntum sustinēre nōn potest, is enim puer crassus, crassī est. Ecce rāmus cum puerō et nīdō ad terram cadit!
Mārcus Quīntum ad terram cadere videt. Rīdetne Mārcus? Nōn ridet. Mārcus enim perterritus est. Iam Quīntus et pullī quattuor sub arbore iacent. Quīntusne mortuus, mortuī est? Nōn est. Quīntus enim spīrat. Quī spīrat mortuus, mortuī esse nōn potest. Sed Mārcus eum spīrāre nōn videt, neque enim anima vidēri potest. Quid facit Mārcus? Mārcus perterritus ad vīllam currit et magnā vōce clāmat: 'Age! Venī, pater!' Iūlius puerum vocāre audit et exit in hortum. Pater fīlium perterritum ad sē accurrere videt eumque interrogat: 'Quid est, Mārce?' Mārcus: 'Quīntus...est... mortuus, mortuī!' Iūlius: 'Quid? mortuus, mortuī? Ō deī bonī!' Pater, ipse perterritus, cum Mārcō ad Quīntum currit. Quīntus oculōs aperit. Iūlius eum oculōs aperīre videt. Iūlius: 'Ecce oculōs aperit: ergō vīvus est.' Mārcus et Iūlia Quīntum vīvum esse vident. Puer autem ambulāre nōn potest, neque enim pedēs eum sustinēre possunt; ergō necesse est eum portāre. Quīntus ā Iūliō in vīllam portātur et in lectō pōnitur. (źródło m566031256cce0f58_0000000000004 źródło )
Tłumaczenie m566031256cce0f58_0000000000003 Tłumaczenie
m566031256cce0f58_0000000000003 Marek, Kwintus i Julia są w ogrodzie. Chłopcy szukają gniazd na drzewach. Marek znalazł jedno i woła brata: „Chodź, Kwintusie! Na tym drzewie jest gniazdo.” Kwintus wspina się na drzewo, a Marek nie ma odwagi wspiąć się na nie. Gniazdo jest na krótkiej gałęzi. Gałąź, która utrzymuje gniazdo nie jest gruba, lecz cienka. Cienka gałąź nie jest w stanie utrzymać Kwintusa, ponieważ jest grubym chłopcem. Tak oto gałąź wraz z chłopcem i gniazdem spada na ziemię! Marek widzi, że Kwintus spada na ziemię. Czy chłopiec się śmieje? Nie śmieje się. Marek jest przerażony. Kwintus i cztery pisklęta leżą już pod drzewem. Czy Kwintus nie żyje? Żyje, ponieważ oddycha. Ten, kto oddycha, nie może być martwy. Marek jednak nie widzi, że jego brat oddycha, ponieważ oddechu nie da się zobaczyć. Co robi Marek? Przerażony biegnie do domu i woła bardzo głośno: „Szybko! Chodź, ojcze!” Juliusz słyszy, że chłopiec krzyczy i wychodzi do ogrodu. Ojciec widzi, że przerażony syn biegnie do niego, i pyta go: „Co się dzieje, Marku?” Marek odpowiada: „Kwintus... jest... martwy!” Juliusz: „Co? Martwy? O dobrzy bogowie!” Ojciec, również przerażony, biegnie razem z Markiem do Kwintusa. Ten otwiera oczy. Juliusz widzi, że syn otwiera oczy. Juliusz: „Otwiera oczy, więc żyje.” Marek i Julia widzą, że Kwintus jest żywy. Chłopiec jednak nie może chodzić, ponieważ jego stopy nie mogą go utrzymać. Trzeba więc go nosić. Kwintus został
Tłumaczenie: Autor opracowania
m566031256cce0f58_0000000000004 H. Ørberg, Lingua Latina per se illustrata . Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003, ss. 72‑74.
Zadania R1M0Xdb99icft Ćwiczenie 1
Po przeczytaniu tekstu uzupełnij poniższe zdania według wzoru. Przykład: Mārcus videt. Quīntus ad terram cadit. Mārcus Quīntum ad terram cadere videt.1. Quīntus spīrat. Mārcus nōn videt. 2. Mārcus clāmat. Iūlius audit. 3. Mārcus perterritus est. Iūlius videt. 4. Iūlius videt. Quīntus oculōs aperit. 5. Pater gaudet. Fīlius vīvus est. 6. Mārcus et Iūlia vident. Pater Quīntum portat. 1. Mārcus 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse spīrāre nōn videt.
2. Iūlius 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse clāmāre audit.
3. Iūlius videt Mārcum 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse esse.
4. Iūlius eum oculōs 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse videt.
5. Pater 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse vīvum 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse gaudet.
6. Mārcus et Iūlia 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse Quīntum portāre vident.
Po przeczytaniu tekstu uzupełnij poniższe zdania według wzoru. Przykład: Mārcus videt. Quīntus ad terram cadit. Mārcus Quīntum ad terram cadere videt.1. Quīntus spīrat. Mārcus nōn videt. 2. Mārcus clāmat. Iūlius audit. 3. Mārcus perterritus est. Iūlius videt. 4. Iūlius videt. Quīntus oculōs aperit. 5. Pater gaudet. Fīlius vīvus est. 6. Mārcus et Iūlia vident. Pater Quīntum portat. 1. Mārcus 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse spīrāre nōn videt.
2. Iūlius 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse clāmāre audit.
3. Iūlius videt Mārcum 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse esse.
4. Iūlius eum oculōs 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse videt.
5. Pater 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse vīvum 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse gaudet.
6. Mārcus et Iūlia 1. patrem, 2. aperire, 3. perterritum, 4. Quīntum, 5. fīlium, 6. Marcum, 7. aperīre, 8. Mārcum, 9. Quintum, 10. esse Quīntum portāre vident. Mārcus videt. Quīntus ad terram cadit.
Mārcus Quīntum ad terram cadere videt.
1. Quīntus spīrat. Mārcus nōn videt.
2. Mārcus clāmat. Iūlius audit.
3. Mārcus perterritus est. Iūlius videt.
4. Iūlius videt. Quīntus oculōs aperit.
5. Pater gaudet. Fīlius vīvus est.
6. Mārcus et Iūlia vident. Pater Quīntum portat.">
Po przeczytaniu tekstu uzupełnij poniższe zdania według wzoru. Przykład: Mārcus videt. Quīntus ad terram cadit. Mārcus Quīntum ad terram cadere videt. 1. Quīntus spīrat. Mārcus nōn videt. 2. Mārcus clāmat. Iūlius audit. 3. Mārcus perterritus est. Iūlius videt. 4. Iūlius videt. Quīntus oculōs aperit. 5. Pater gaudet. Fīlius vīvus est. 6. Mārcus et Iūlia vident. Pater Quīntum portat.
perterritum, aperīre, esse, Mārcum, fīlium, aperire, Quintum, patrem, Quīntum, Marcum
1. Mārcus ...................... spīrāre nōn videt.
2. Iūlius ...................... clāmāre audit.
3. Iūlius videt Mārcum ...................... esse.
4. Iūlius eum oculōs ...................... videt.
5. Pater ...................... vīvum ...................... gaudet.
6. Mārcus et Iūlia ...................... Quīntum portāre vident.
R7UBqt8Fy3kC0 Zdjęcie przedstawiające mężczyznę wspinającego się po stromej górze. Postać korzysta z liny i zabezpieczeń. W tle ukazane jest zachodzące słońce. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō virum montem ascendere.
Zdjęcie przedstawiające mężczyznę wspinającego się po stromej górze. Postać korzysta z liny i zabezpieczeń. W tle ukazane jest zachodzące słońce. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō virum montem ascendere.
1, online-skills, CC BY 3.0
RnVojMtdnhIlv Zdjęcie przedstawiające rudo-białego kota podczas picia wody z kranu. W oddali za oknem znajduje się budynek (dom mieszkalny). Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō fēlem aquam bibere.
Zdjęcie przedstawiające rudo-białego kota podczas picia wody z kranu. W oddali za oknem znajduje się budynek (dom mieszkalny). Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō fēlem aquam bibere.
2, online-skills, CC BY 3.0
R1Ap1dulBokoI Zdjęcie przedstawiające psa z umaszczeniem czarnym i białym krawatem. Zwierzę siedzi przy murze, na którym znajduje się biały napis: „No barking”. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Canem lātrāre nōn audiō.
Zdjęcie przedstawiające psa z umaszczeniem czarnym i białym krawatem. Zwierzę siedzi przy murze, na którym znajduje się biały napis: „No barking”. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Canem lātrāre nōn audiō.
3, online-skills, CC BY 3.0
R1IaKqvkJORjv Zdjęcie przedstawiające dwie baletnice podczas wykonywania tańca na scenie. Kobiety wykonują taką samą figurę i sa ubrane w identyczne, czarne kostiumy.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō puellās saltare.
Zdjęcie przedstawiające dwie baletnice podczas wykonywania tańca na scenie. Kobiety wykonują taką samą figurę i sa ubrane w identyczne, czarne kostiumy.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Videō puellās saltare.
4, online-skills, CC BY 3.0
RZF2SQ6SSalB1 Zdjęcie przedstawiające młodego, śpiewającego mężczyznę zwróconego w prawą stronę. Ma on krótką brodę i zarost. W rękach trzyma mikrofon, który unosi do góry i kieruje w stronę swojej twarzy. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Puellam cantāre audīmus.
Zdjęcie przedstawiające młodego, śpiewającego mężczyznę zwróconego w prawą stronę. Ma on krótką brodę i zarost. W rękach trzyma mikrofon, który unosi do góry i kieruje w stronę swojej twarzy. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Puellam cantāre audīmus.
5, online-skills, CC BY 3.0
RmDcXYB0bJRjz 1 Zdjęcie przedstawiające leżącego lwa na piasku. Zwierzę śpi i leży na prawym boku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Vidēmus leōnem dormīre.
Zdjęcie przedstawiające leżącego lwa na piasku. Zwierzę śpi i leży na prawym boku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Vidēmus leōnem dormīre.
6, online-skills, CC BY 3.0
ROl0asfMusrjB Ćwiczenie 2
Po obejrzeniu ilustracji uzupełnij poniższe zdania według wzoru. 1 Videō [vir, virī] [mōns, montis] [ascendō, ascendere, ascendī, ascēnsum] 2 Videō [fēlēs, fēlis] [aqua, aquae] [bibō, bibere, bibī, pōtum] 3[Canis, canis] [lātrō, lātrāre, lātrāvī, lātrātum] non audio. 4 Videō [puella, puellae] [saltō, saltāre, saltāvī, saltātum]. 5 [vir, virī] [cantō, cantāre, cantāvī, cantātum] audīmus. 6 Vidēmus [leō leōnis] [dormiō, dormīre, dormīvī, dormītum]. 1 Videō Tu uzupełnij montem Tu uzupełnij. 2 Videō Tu uzupełnij Tu uzupełnij Tu uzupełnij 3 Canem Tu uzupełnij nōn audiō. 4 Videō puellas Tu uzupełnij. 5 Tu uzupełnij Tu uzupełnij audīmus. 6 Vidēmus Tu uzupełnij Tu uzupełnij.
Po obejrzeniu ilustracji uzupełnij poniższe zdania według wzoru. 1 Videō [vir, virī] [mōns, montis] [ascendō, ascendere, ascendī, ascēnsum] 2 Videō [fēlēs, fēlis] [aqua, aquae] [bibō, bibere, bibī, pōtum] 3[Canis, canis] [lātrō, lātrāre, lātrāvī, lātrātum] non audio. 4 Videō [puella, puellae] [saltō, saltāre, saltāvī, saltātum]. 5 [vir, virī] [cantō, cantāre, cantāvī, cantātum] audīmus. 6 Vidēmus [leō leōnis] [dormiō, dormīre, dormīvī, dormītum]. 1 Videō Tu uzupełnij montem Tu uzupełnij. 2 Videō Tu uzupełnij Tu uzupełnij Tu uzupełnij 3 Canem Tu uzupełnij nōn audiō. 4 Videō puellas Tu uzupełnij. 5 Tu uzupełnij Tu uzupełnij audīmus. 6 Vidēmus Tu uzupełnij Tu uzupełnij.
Po obejrzeniu ilustracji uzupełnij poniższe zdania według wzoru. 1 Videō [vir, virī] [mōns, montis] [ascendō, ascendere, ascendī, ascēnsum] 2 Videō [fēlēs, fēlis] [aqua, aquae] [bibō, bibere, bibī, pōtum] 3[Canis, canis] [lātrō, lātrāre, lātrāvī, lātrātum] non audio. 4 Videō [puella, puellae] [saltō, saltāre, saltāvī, saltātum]. 5 [vir, virī] [cantō, cantāre, cantāvī, cantātum] audīmus. 6 Vidēmus [leō leōnis] [dormiō, dormīre, dormīvī, dormītum].
1 Videō ............ montem ...................
2 Videō ............ ............ ............
3 Canem .............. nōn audiō.
4 Videō puellas ...............
5 ............ .............. audīmus.
6 Vidēmus ............ ...............
R19bckhMI7eHG Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie. Medicus puerum dormīre videt. Quis dormit? Możliwe odpowiedzi: 1. medicus, 2. puer
Odpowiedz na pytanie. Medicus puerum dormīre videt. Quis dormit? Możliwe odpowiedzi: 1. medicus, 2. puer
Odpowiedz na pytanie. Medicus puerum dormīre videt. Quis dormit?
R158sYbIkiCfP Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie. Iūlius puerum clāmāre audit. Quis clāmat? Możliwe odpowiedzi: 1. Iūlius, 2. puer
Odpowiedz na pytanie. Iūlius puerum clāmāre audit. Quis clāmat? Możliwe odpowiedzi: 1. Iūlius, 2. puer
Odpowiedz na pytanie. Iūlius puerum clāmāre audit. Quis clāmat?
RnZC19ia14DL2 Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie. Pater canem natāre posse scit. Quis natāre potest? Możliwe odpowiedzi: 1. pater, 2. canis
Odpowiedz na pytanie. Pater canem natāre posse scit. Quis natāre potest? Możliwe odpowiedzi: 1. pater, 2. canis
Odpowiedz na pytanie. Pater canem natāre posse scit. Quis natāre potest?
RhaDTtfAu0AEv Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie. Māter avēs cantāre audit. Quae cantant? Możliwe odpowiedzi: 1. mātrēs, 2. avēs
Odpowiedz na pytanie. Māter avēs cantāre audit. Quae cantant? Możliwe odpowiedzi: 1. mātrēs, 2. avēs
Odpowiedz na pytanie. Māter avēs cantāre audit. Quae cantant?
RwcBhucbLRwCv Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie. Discipulus exercitia facilia esse putat. Suntne exercitia difficilia? Możliwe odpowiedzi: 1. Ita, difficilia sunt., 2. Minime, facilia sunt
Odpowiedz na pytanie. Discipulus exercitia facilia esse putat. Suntne exercitia difficilia? Możliwe odpowiedzi: 1. Ita, difficilia sunt., 2. Minime, facilia sunt
Odpowiedz na pytanie. Discipulus exercitia facilia esse putat. Suntne exercitia difficilia?
Ita, difficilia sunt.
Minime, facilia sunt
RJFuuKPXZ0XnK Ćwiczenie 8
Korzystając ze słownika przekształć zdania. 1. Mercator dicit: Sucina in mari inveniuntur. Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur]. 2. Mercator dicit: Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest]. 3. Iulia existimat: Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat. 4. Iulia existimat: Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat. 5. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat. 6. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus]. 1. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnijin mari Tu uzupełnij. 2. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnij in mari inveniri Tu uzupełnij. 3. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij ab amicis Tu uzupełnij existimat. 4. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij Titum Tu uzupełnij existimat. 5. Odpowiedź: Marcus Tu uzupełnij hominum sapientium non Tu uzupełnij putat. 6. Odpowiedź: Marcus non putat Tu uzupełnij consilia hominum sapientium Tu uzupełnij.
Korzystając ze słownika przekształć zdania. 1. Mercator dicit: Sucina in mari inveniuntur. Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur]. 2. Mercator dicit: Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest]. 3. Iulia existimat: Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat. 4. Iulia existimat: Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat. 5. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat. 6. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus]. 1. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnijin mari Tu uzupełnij. 2. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnij in mari inveniri Tu uzupełnij. 3. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij ab amicis Tu uzupełnij existimat. 4. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij Titum Tu uzupełnij existimat. 5. Odpowiedź: Marcus Tu uzupełnij hominum sapientium non Tu uzupełnij putat. 6. Odpowiedź: Marcus non putat Tu uzupełnij consilia hominum sapientium Tu uzupełnij. Korzystając ze słownika przekształć zdania.
1. Mercator dicit:
Sucina in mari inveniuntur .
Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur].
2. Mercator dicit:
Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest].
3. Iulia existimat:
Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat.
4. Iulia existimat:
Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat.
5. Marcus putat:
Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat.
6. Marcus putat:
Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus].">
Korzystając ze słownika przekształć zdania. 1. Mercator dicit: Sucina in mari inveniuntur . Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur]. 2. Mercator dicit: Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest]. 3. Iulia existimat: Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat. 4. Iulia existimat: Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat. 5. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat. 6. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus].
1. Odpowiedź: Mercator dicit ............in mari .................
2. Odpowiedź: Mercator dicit ............ in mari inveniri .............
3. Odpowiedź: Iulia ............ ab amicis ................ existimat.
4. Odpowiedź: Iulia ............ Titum ................ existimat.
5. Odpowiedź: Marcus ................ hominum sapientium non ............ putat.
6. Odpowiedź: Marcus non putat ............ consilia hominum sapientium .............
R1K5zPWxUkMqG Ćwiczenie 9
Korzystając ze słownika przekształć zdania. 1. Mercator dicit: Sucina in mari inveniuntur. Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur]. 2. Mercator dicit: Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest]. 3. Iulia existimat: Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat. 4. Iulia existimat: Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat. 5. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat. 6. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus]. 1. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnijin mari Tu uzupełnij. 2. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnij in mari inveniri Tu uzupełnij. 3. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij ab amicis Tu uzupełnij existimat. 4. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij Titum Tu uzupełnij
Korzystając ze słownika uzupełnij zdania autorów antycznych. 1. Democritus negat 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam quicquam sempiternum. (Cic. Nat. D. I 29)
2. Sed hoc prīmum sentiō, nisi in bonīs 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam esse nōn posse. (Cic. Amic. 18)
3. Per explōrātōrēs Caesar certior factus est 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam id flūmen trādūxisse. (Caēs. BGall. I 12)
4. Iam sciunt longē aliud esse 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam rapere, aliud pugnāre cum 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam. (Liv. I 12)
5. Quis ergō mīrētur hīs mōribus, eā virtūte mīlitum 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam populum Rōmānum fuisse? (Flor. XIII)existimat. 5. Odpowiedź: Marcus Tu uzupełnij hominum sapientium non Tu uzupełnij putat. 6. Odpowiedź: Marcus non putat Tu uzupełnij consilia hominum sapientium Tu uzupełnij.
Korzystając ze słownika przekształć zdania. 1. Mercator dicit: Sucina in mari inveniuntur. Mercator dicit [sucina] in mari [inveniuntur]. 2. Mercator dicit: Sucina in mari inveniri potest Mercator dicit [suscina] in mari inveniri [potest]. 3. Iulia existimat: Titus ab amicis deridetur Iulia [Titus] ab amicis [deridetur] existimat. 4. Iulia existimat: Amici Titum derident Iulia [amici] Titum [derident] existimat. 5. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audiuntur Marcus [consilia] hominum sapientium non [audiuntur] putat. 6. Marcus putat: Consilia hominum sapientium non audimus. Marcus non putat [nos] consilia hominum sapientium [audimus]. 1. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnijin mari Tu uzupełnij. 2. Odpowiedź: Mercator dicit Tu uzupełnij in mari inveniri Tu uzupełnij. 3. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij ab amicis Tu uzupełnij existimat. 4. Odpowiedź: Iulia Tu uzupełnij Titum Tu uzupełnij
Korzystając ze słownika uzupełnij zdania autorów antycznych. 1. Democritus negat 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam quicquam sempiternum. (Cic. Nat. D. I 29)
2. Sed hoc prīmum sentiō, nisi in bonīs 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam esse nōn posse. (Cic. Amic. 18)
3. Per explōrātōrēs Caesar certior factus est 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam id flūmen trādūxisse. (Caēs. BGall. I 12)
4. Iam sciunt longē aliud esse 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam rapere, aliud pugnāre cum 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam. (Liv. I 12)
5. Quis ergō mīrētur hīs mōribus, eā virtūte mīlitum 1. virginēs, 2. Helvētiōs, 3. esse, 4. victōrem, 5. virīs, 6. amīcitiam populum Rōmānum fuisse? (Flor. XIII)existimat. 5. Odpowiedź: Marcus Tu uzupełnij hominum sapientium non Tu uzupełnij putat. 6. Odpowiedź: Marcus non putat Tu uzupełnij consilia hominum sapientium Tu uzupełnij.
Korzystając ze słownika uzupełnij zdania autorów antycznych.
victōrem, esse, Helvētiōs, virīs, amīcitiam, virginēs
1. Democritus negat ...................... quicquam sempiternum. (Cic. Nat. D. I 29)
2. Sed hoc prīmum sentiō, nisi in bonīs ...................... esse nōn posse. (Cic. Amic. 18)
3. Per explōrātōrēs Caesar certior factus est ...................... id flūmen trādūxisse. (Caēs. BGall. I 12)
4. Iam sciunt longē aliud esse ...................... rapere, aliud pugnāre cum ....................... (Liv. I 12)
5. Quis ergō mīrētur hīs mōribus, eā virtūte mīlitum ...................... populum Rōmānum fuisse? (Flor. XIII)
Polecenie 1
Przekształć zdania zgodnie z wzorem. Zapisze je i porównaj z odpowiedziami.
Przykład:
Galliā est omnīs dīvīsa in partēs trēs.
Caesar dīcit Galliam omnem esse dīvīsam in partēs trēs.
1. Omnium Gallōrum fortissimī sunt Belgae.
2. Belgae ā cultū atque hūmānitāte prōvinciae longissimē absunt.
3. Germānī trāns Rhēnum incolunt.
RLIWMB8WUnQdX Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Odpowiedź m566031256cce0f58_0000000000006 Odpowiedź
Polecenie 2
Przekształć zdania zgodnie z wzorem. Zapisze je i porównaj z odpowiedziami.
Przykład:
Caesar dīcit Galliam omnem esse dīvīsam in partēs trēs.
Galliā est omnīs dīvīsa in partēs trēs.
1. Quīntiliānus dīcit mūsicam iam antīquīs temporibus in honōre fuisse.
2. Catullus poēta dīcit ōtium sibi esse molestum.
3. Līvius scrībit Hannibalem in Hispāniam missum prīmō adventū omnem in sē convertisse exercitum.
R1X4W8aW0dJbP Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Odpowiedź m566031256cce0f58_0000000000006 Odpowiedź
m566031256cce0f58_0000000000006 Odpowiedź: Mūsica iam antīquīs temporibus in honōre fuit.
Odpowiedź: Ōtium mihi molestum est.
Odpowiedź: Hannibal in Hispāniā missus prīmō adventū omnem exercitum in sē convertit.
m566031256cce0f58_0000000000006 Odpowiedź: Caesar dīcit omnium Gallōrum fortissimōs esse Belgās.
Odpowiedź: Caesar dīcit Belgās ā cultū atque hūmānitāte prōvinciae longissimē abesse.
Odpowiedź: Caesar dīcit Germānōs trāns Rhēnum incolere.
Słowniki orzeczenie imienne orzeczenie imienne
Jedno z rodzajów orzeczenia, złożony z łącznika będącego elementem czasownikowym, w zgodzie z podmiotem, i orzecznika (o charakterze imiennym).
zdanie dopełnieniowe zdanie dopełnieniowe
Rodzaj zdania podrzędnego, który pełni funkcję dopełnienia. Odpowiada na pytania przypadków zależnych.
R1JtfQ4Mui70f m566031256cce0f58_0000000000008 1 Słownik łacińsko-polski.
Słownik łacińsko-polski.
Źródło: online skills, licencja: CC0.
m566031256cce0f58_0000000000008 m566031256cce0f58_0000000000008
aperiō, -īre, -uī, -tum (4) otwierać
arca, -ae (f.) skrzynia, pudło
errō, -are, -avī, -ātum (1) błądzić, mylić się
fabula, -ae (f.) bajka, opowieść
pecunia, -ae (f.) pieniądz
plenus, -a, -um pełen
provolo, -āre, -āvī, -ātum (1) latać
vacuus, -a, -um pusty
m566031256cce0f58_0000000000270 Galeria dzieł sztuki
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R1DHavb4USvHP 1 Ilustracja w szaro-białych kolorach przedstawia Katona Starszego. Jego lewy profil umieszczony jest w okręgu, w centralnej części ilustracji. Mężczyzna jest w podeszłym wieku i ma duże zakola. Poniżej można odczytać po łacinie podpis ilustracji.
autor nieznany, Katon Starszy, XVIII w, Uniwersytet w Düsseldorf, Niemcy, Wikipedia, domena publiczna
RLWssRd75PFxl 1 Ilustracja przedstawiająca Korneliusza Neposa. Pośrodku znajduje się profil twarzy Neposa zwrócony w prawą stronę. Młody mężczyzna ma kręcone, krótkie włosy. Wokół jego wizerunku znajduje się wieniec z liści laurowych.
autor nieznany, Korneliusz Nepos, XIX w, [w] „Biblioteka wiedzy ogólnej i praktycznej”, t. 5, Lipsk 1905. Włochy, Wikipedia, domena publiczna
RhTrwJYefhjya 1 Fotografia przedstawiająca popiersie Marka Tuliiusza Cycerona. Mężczyzna ma krótkie, kręcone włosy, długi nos i wąskie usta. Na ramionach ma zarzuconą szatę, która prawdopodobnie jest togą.
autor nieznany, Marek Tuliiusz Cyceron, rzeźba z I wieku po Chrystusie, Muzeum Kapitolińskie, Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY-SA 4.0
RpdseZDP09C1P 1 Fotografia przedstawiająca ilustrację z książki Plauta pod tytułem „Bacchides”. W centrum ukazane są trzy postacie podpisane jako: Cleomachus, Nicobolus, Chryfalus. Wokół nich znajduje się tekst w języku łacińskim.
Ilustracja jednej z komedii Plauta, Plauto, „Bacchides”, III-II w. p.n.e, Biblioteca de Santa Cruz, Mieres, Hiszpania, Wikipedia, CC BY-SA 2.0
Bibliografia H. Ørberg, Lingua Latina per se illustrata . Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003
H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym , Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego , Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2013