I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych i środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:
I.10. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce oraz środowisk artystycznych.
I.1.h) sztuki 2 połowy XX wieku (socrealizm, informel, pop‑art, minimalart, hiperrealizm, land‑art, konceptualizm, neofiguracja, Nowy Realizm, opart, tendencja zerowa, modernizm i postmodernizm w architekturze, nurt organiczny i kinetyczny w rzeźbie oraz sztuka krytyczna i zaangażowana);
I.7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi osiągnięciami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
II.11. rozpoznaje gatunek artystyczny, który dzieło reprezentuje;
II.18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
II.2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
III.1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
III.2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;
III.4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych.
Nauczysz się
charakteryzować twórczość Pietera de Hoocha;
opisywać sceny rodzajoweRodzajowe przedstawieniesceny rodzajowe zawarte na obrazach malarza;
odczytywać ukryte znaczenia w dziełach artysty;
dokonywać analizy formalnej obrazów Hoocha;
porównywać obraz Hoocha z dziełem Vermeera.
Trzy okresy twórczości de Hoocha
Malarze holenderscy XVII wieku to mistrzowie w ukazywaniu scen z codziennego życia. Wnętrza domów zwykłych mieszczan i bogatych kupców, mężczyźni i kobiety bawiący się lub wypełniający domowe obowiązki, widoki ulic, zaułków holenderskich miast pojawiają się w obrazach wielu tamtejszych mistrzów. Do czołowych przedstawicieli holenderskiego malarstwa rodzajowego należał pochodzący z Rotterdamu Pieter de Hooch (1629‑1684). Zawodu uczył się w Haarlemie w pracowni Nicolaesa Berghema. Do około 1650 roku pracował w rodzinnym Rotterdamie, a w 1652 roku przeniósł się do Delft i wstąpił do tamtejszego cechu malarzy. W Delft poznał dzieła Johannesa Vermeera, którego twórczość w znacznym stopniu wpłynęła na malarstwo de Hoocha. Pod jego wpływem tworzył sceny rodzajowe we wnętrzach oraz na tle dziedzińców, utrzymane w pogodnym, intymnym nastroju i harmonijnym kolorycie, w mistrzowski sposób operując perspektywa i światłem. W 1660 lub 1661 roku przeniósł się do Amsterdamu.
R1KZPohiOV9kD1
Ilustracja interaktywna przedstawia polityczną mapę Holandii, na której zostały zaznaczone miejsca związane z Pieterem de Hoochem. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Amsterdam, 2. Haarlem, 3. Delft, 4. Rotterdam.
Ilustracja interaktywna przedstawia polityczną mapę Holandii, na której zostały zaznaczone miejsca związane z Pieterem de Hoochem. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Amsterdam, 2. Haarlem, 3. Delft, 4. Rotterdam.
Miejsca, z którymi związany był Pieter de Hooch, wikimedia.org, CC BY 3.0
Sceny chłopskie w okresie rotterdamskim
Od 1650 roku malarz mieszkał w Rotterdamie. W tym okresie tematem jego dzieł były najczęściej sceny z życia mieszkańców wsi oraz epizody z życia żołnierzy. Tematy te przedstawiał we wnętrzach domów lub na zewnątrz, na podwórkach. Szczególną rolę w dziełach artysty odgrywało światło, które tworzyło efekty przestrzenne, wzbogacone o stosowanie perspektywy.
RLr27LGRW3SHC
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Pusty puchar”. Na obrazie widoczne są dwie grupy osób. Na pierwszym planie ukazany jest siedzący mężczyzna, trzymający w lewym ręku pusty puchar. Ubrany jest w strój żołnierski, na głowie ma kapelusz z piórami. Obok bohatera po lewej stronie stoi kobieta, trzymająca w ręku dzban. Drugą rękę ma wyciągniętą w kierunku pustego pucharu mężczyzny. Na podłodze leżą rozrzucone karty. Na drugim planie widoczni są mężczyźni przy stole. Na głowach mają kapelusze z piórami. Z boku stoi i przygląda im się im inny mężczyzna. Z lewej strony widoczny jest fragment dużej szafy. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kobieta trzyma w ręku dzban z winem. Wyciąga rękę w kierunku mężczyzny, by uzupełnić pusty kielich. 2. Mężczyzna patrzy w stronę kobiety pożądliwym wzrokiem. 3. Żołnierz oddala dłoń z pustym kielichem, flirtując z kobietą. 4. W tle wnętrza przy stoliku siedzą inni mężczyźni.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Pusty puchar”. Na obrazie widoczne są dwie grupy osób. Na pierwszym planie ukazany jest siedzący mężczyzna, trzymający w lewym ręku pusty puchar. Ubrany jest w strój żołnierski, na głowie ma kapelusz z piórami. Obok bohatera po lewej stronie stoi kobieta, trzymająca w ręku dzban. Drugą rękę ma wyciągniętą w kierunku pustego pucharu mężczyzny. Na podłodze leżą rozrzucone karty. Na drugim planie widoczni są mężczyźni przy stole. Na głowach mają kapelusze z piórami. Z boku stoi i przygląda im się im inny mężczyzna. Z lewej strony widoczny jest fragment dużej szafy. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kobieta trzyma w ręku dzban z winem. Wyciąga rękę w kierunku mężczyzny, by uzupełnić pusty kielich. 2. Mężczyzna patrzy w stronę kobiety pożądliwym wzrokiem. 3. Żołnierz oddala dłoń z pustym kielichem, flirtując z kobietą. 4. W tle wnętrza przy stoliku siedzą inni mężczyźni.
Pieter de Hooch, „Pusty puchar”, 1650‑1655, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, wikipedia.org, domena publiczna
Polecenie 1
Dokonaj analizy i interpretacji obrazu de Hoocha. Zwróć uwagę na zachowanie osób.
R1eSsDJG3F6Wm
Ilustracja kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Wesoły pijak". Przy stole w drewnianej izbie siedzi trzech mężczyzn. Po prawej stronie, przodem do widza, siedzi uśmiechnięty mężczyzna w czerwonym fraku i nakryciu głowy. Wznosi on toast. Przygląda mu się starszy mężczyzna siedzący z tyłu. Obok nich siedzi mężczyzna ubrany na czarno, w dużym kapeluszu.
Pieter de Hooch, „Wesoły pijak”, 1650, Stare Muzeum, Berlin, wikipedia.org, domena publiczna
R1cxy1r22fp3F
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania
Na podstawie obrazu Pusty puchar wyjaśnij, na czym polega scena rodzajowa.
Atmosfera XVII wiecznej Holandii w okresie delfickim
Obrazy z okresu pobytu artysty w Delft przedstawiają sceny z życia codziennego społeczeństwa. Najczęściej bohaterkami są kobiety we wnętrzach: służące, opiekunki dzieci lub wykonujące czynności gospodarskie, czy korzystające z rozrywki. Artysta używał zróżnicowanej skali barwnej, zwrócił uwagę na moralny aspekt wychowania ówczesnego społeczeństwa. W obrazach z tego okresu widoczne są wzajemne odziaływania artystów z delfickiej szkoły, m.in. Vermeera.
RHfz2w85y3QZO1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Wizyta”. Ukazuje cztery postacie we wnętrzu. Za stołem siedzi mężczyzna i starsza kobieta i prowadzą dyskusję. Za nimi stoi inny mężczyzna i przysłuchuje się rozmowie. Po lewej stronie młoda kobieta, w czerwonym kaftanie i długiej granatowej spódnicy, nalewa z dzbana wino. Po lewej stronie znajduje się witrażowe okno, przez które wpada światło. W tle na ścianie wisi mapa, a obok niej obraz. Wnętrze jest przestronne, skromnie umeblowane. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Pochodzący z około 1657 roku obraz należy do najwcześniejszych dzieł reprezentujących dojrzały styl artysty. Kompozycja jest nadal statyczna i wyraźnie zamknięta, malarz inaczej posługuje się jednak światłem. Blask pełnego dnia pada rozproszony przez widoczne na obrazie okno, modelując postacie i przedmioty. Takie użycie światła ułatwiło artyście wydobyć subtelny modelunek szat i przedmiotów. 2. Luksusowe przedmioty na stole wskazują, że mamy do czynienia z zamożnymi ludźmi. 3. W siedemnastowiecznym holenderskim malarstwie rodzajowym przedmioty widoczne we wnętrzach często były komentarzem do przedstawionej sceny. Rozpięty na ścianie wizerunek Wenecji może wskazywać na to, że scena rozgrywa się w bogatym mieście portowym, lub też osoby przedstawione na obrazie zajmowały się handlem z Wenecją. 4. Postać kobiety ukazuje mistrzostwo malarza w posługiwaniu się światłem, budującym przestrzeń i nastrój. Światło padające przez okno modeluje bryłę, pozostawiając część postaci w cieniu. Artysta jasnymi impastami podkreśla odblaski na tkaninach.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Wizyta”. Ukazuje cztery postacie we wnętrzu. Za stołem siedzi mężczyzna i starsza kobieta i prowadzą dyskusję. Za nimi stoi inny mężczyzna i przysłuchuje się rozmowie. Po lewej stronie młoda kobieta, w czerwonym kaftanie i długiej granatowej spódnicy, nalewa z dzbana wino. Po lewej stronie znajduje się witrażowe okno, przez które wpada światło. W tle na ścianie wisi mapa, a obok niej obraz. Wnętrze jest przestronne, skromnie umeblowane. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Pochodzący z około 1657 roku obraz należy do najwcześniejszych dzieł reprezentujących dojrzały styl artysty. Kompozycja jest nadal statyczna i wyraźnie zamknięta, malarz inaczej posługuje się jednak światłem. Blask pełnego dnia pada rozproszony przez widoczne na obrazie okno, modelując postacie i przedmioty. Takie użycie światła ułatwiło artyście wydobyć subtelny modelunek szat i przedmiotów. 2. Luksusowe przedmioty na stole wskazują, że mamy do czynienia z zamożnymi ludźmi. 3. W siedemnastowiecznym holenderskim malarstwie rodzajowym przedmioty widoczne we wnętrzach często były komentarzem do przedstawionej sceny. Rozpięty na ścianie wizerunek Wenecji może wskazywać na to, że scena rozgrywa się w bogatym mieście portowym, lub też osoby przedstawione na obrazie zajmowały się handlem z Wenecją. 4. Postać kobiety ukazuje mistrzostwo malarza w posługiwaniu się światłem, budującym przestrzeń i nastrój. Światło padające przez okno modeluje bryłę, pozostawiając część postaci w cieniu. Artysta jasnymi impastami podkreśla odblaski na tkaninach.
Pieter de Hooch, „Wizyta”, 1657, Metropolitan Muzuem Sztuki, Nowy Jork, metmusuem.org, CC BY 3.0
RgV1nZbAyX8sM1
Ilustracja interaktywna o kształcie zbliżonym do kwadratu przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Matka iskająca dziecko”. Ukazuje dwie osoby we wnętrzu. Po prawej stronie na krześle siedzi kobieta. Przed nią klęczy dziecko, które trzyma głowę na kolanach matki. Kobieta przegląda włosy dziecka. Postaciom przypatruje się pies, siedzący na podłodze po lewej stronie. Naprzeciwko psa znajdują się otwarte drzwi, przez które widoczne jest kolejne pomieszczenie z oknem. Okno znajduje się także w pokoju z kobietą i dzieckiem. Za postaciami znajduje się odsłonięta kotara, za którą widoczny jest fragment sypialni. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Obraz przedstawia intymną chwilę z codziennego życia. Scenę przepełnia nastrój spokoju i ciszy. Obrazy takie mogły mieć moralizujący wydźwięk, stanowiąc pochwałę stateczności i podkreślając cnoty rodzinnego życia. 2. W tle widzimy zabudowane, drewniane łóżko, typowe dla holenderskich domów tego czasu. Spano wtedy w pozycji półsiedzącej. 3. Obraz ukazuje wnętrze biedniejszego domu lub nieoficjalną część bogatszej kamienicy. Zamiast marmurowej posadzki na podłodze widzimy tańsze i dużo bardziej rozpowszechnianie płytki ceramiczne. 4. Na ścianach wiszą obrazy. Jeden z nich ukazuje pejzaż, bardzo popularny gatunek malarskie w siedemnastowiecznej Holandii. Obrazy pejzażowe były dość tanie, przez co mogły znaleźć się nawet w biedniejszych domach. 5. Podobnie jak w wielu innych obrazach, Pieter de Hooch buduje przestrzeń obrazu w głąb. W otwarty oknie widzimy przydomowy ogródek.
Ilustracja interaktywna o kształcie zbliżonym do kwadratu przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Matka iskająca dziecko”. Ukazuje dwie osoby we wnętrzu. Po prawej stronie na krześle siedzi kobieta. Przed nią klęczy dziecko, które trzyma głowę na kolanach matki. Kobieta przegląda włosy dziecka. Postaciom przypatruje się pies, siedzący na podłodze po lewej stronie. Naprzeciwko psa znajdują się otwarte drzwi, przez które widoczne jest kolejne pomieszczenie z oknem. Okno znajduje się także w pokoju z kobietą i dzieckiem. Za postaciami znajduje się odsłonięta kotara, za którą widoczny jest fragment sypialni. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Obraz przedstawia intymną chwilę z codziennego życia. Scenę przepełnia nastrój spokoju i ciszy. Obrazy takie mogły mieć moralizujący wydźwięk, stanowiąc pochwałę stateczności i podkreślając cnoty rodzinnego życia. 2. W tle widzimy zabudowane, drewniane łóżko, typowe dla holenderskich domów tego czasu. Spano wtedy w pozycji półsiedzącej. 3. Obraz ukazuje wnętrze biedniejszego domu lub nieoficjalną część bogatszej kamienicy. Zamiast marmurowej posadzki na podłodze widzimy tańsze i dużo bardziej rozpowszechnianie płytki ceramiczne. 4. Na ścianach wiszą obrazy. Jeden z nich ukazuje pejzaż, bardzo popularny gatunek malarskie w siedemnastowiecznej Holandii. Obrazy pejzażowe były dość tanie, przez co mogły znaleźć się nawet w biedniejszych domach. 5. Podobnie jak w wielu innych obrazach, Pieter de Hooch buduje przestrzeń obrazu w głąb. W otwarty oknie widzimy przydomowy ogródek.
Świat mieszczan i rezydencji w obrazach z okresu amsterdamskiego
W okresie amsterdamskim de Hooch nadal malował sceny rodzajowe we wnętrzach oraz wokół nich. Skupił się jednak w większym stopniu na ukazywaniu życia bogatych mieszczan lub ich wiejskich rezydencji. Skromne i biedne wnętrza wiejskie zostały zastąpione bogato urządzonymi salonami, tarasami domów, ogrodami, których bohaterami były bogato ubrane postacie. Barwy w dziełach z tego okresu zyskały na intensywności, malarz stosował więcej ciepłych kolorów skontrastowanych z bielami lub rozjaśnionymi skupionym światłem. W obrazach panuje spokojna atmosfera, zrównoważona kompozycja, najczęściej o dwóch planach. W przestrzeni ważną rolę pełnią otwarte drzwi, widoki za oknem, będące nie tylko źródłem światła, ale pogłębiające kompozycję.
Rp6x0taWsNYo41
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Odpoczynek w eleganckim otoczeniu”. Ukazuje grupę osób we wnętrzu: siedzących przy stole mężczyznę i znajdującą się naprzeciw niego kobietę oraz stojących obok dziewczynę i młodą kobietę. Po lewej stronie znajduje się okno, przez które wpada światło. Tylna ściana wyłożona jest kasetonami w dekoracyjne, złote wzory. Przy ścianie stoi komoda, nad którą wisi obraz. Po prawej stronie znajdują się drzwi, za którymi stoi odwrócony tyłem mężczyzna. W głębi pomieszczenia widoczna jest inna postać. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Przenosząc się do Amsterdamu około 1660 roku, Pieter de Hooch zaczął specjalizować się w obrazach ukazujących sceny z życia tamtejszego bogatego mieszczaństwa. 2. Na pierwszym planie widzimy bogatą rodzinę siedzącą przy stole. 3. Dom z pewnością należy do zamożnego mieszczanina, zapewne kupca. Na ścianach widzimy kurdybany, natomiast posadzkę wykonano z marmurowych płyt. Choć w XVII wieku Amsterdam był głównym ośrodkiem handlu marmurem w Europie, tak kosztowne posadzki były rzadkością. 4. Obrazy często pojawiały się w siedemnastowiecznych holenderskich domach. Tu jednak widzimy nietypowe dla tego czasu malowidło ukazujące nagą parę splecioną w uścisku. Pochodzi ono zapewne z późnego XVI w. i należy to stylu zwanego manieryzmem. 5. Oprócz kurdybanów i marmurowej posadzki o zamożności właściciela domu świadczą też meble. Przy ścianie widzimy kosztowną szafę z dekoracją wykonaną z mahoniu. Na niej zgodnie z ówczesnym zwyczajem ustawione są dekoracyjne, ceramiczne naczynia. W XVII w. do Holandii sprowadzano wysoko cenioną ceramikę chińską, a także wykonywano jej imitacje. 6. Pozornie oczywista scena kryje tajemnice. Kim jest postać biednie ubranego starca niepewnie zaglądającego do wnętrza bogatego domu? Może to postać biblijnego Łazarza? Obraz należałoby wtedy czytać jako przestrogę dla bogatych holenderskich mieszczan. Niestety, historycy sztuki do dziś nie są pewni interpretacji tej sceny.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Odpoczynek w eleganckim otoczeniu”. Ukazuje grupę osób we wnętrzu: siedzących przy stole mężczyznę i znajdującą się naprzeciw niego kobietę oraz stojących obok dziewczynę i młodą kobietę. Po lewej stronie znajduje się okno, przez które wpada światło. Tylna ściana wyłożona jest kasetonami w dekoracyjne, złote wzory. Przy ścianie stoi komoda, nad którą wisi obraz. Po prawej stronie znajdują się drzwi, za którymi stoi odwrócony tyłem mężczyzna. W głębi pomieszczenia widoczna jest inna postać. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Przenosząc się do Amsterdamu około 1660 roku, Pieter de Hooch zaczął specjalizować się w obrazach ukazujących sceny z życia tamtejszego bogatego mieszczaństwa. 2. Na pierwszym planie widzimy bogatą rodzinę siedzącą przy stole. 3. Dom z pewnością należy do zamożnego mieszczanina, zapewne kupca. Na ścianach widzimy kurdybany, natomiast posadzkę wykonano z marmurowych płyt. Choć w XVII wieku Amsterdam był głównym ośrodkiem handlu marmurem w Europie, tak kosztowne posadzki były rzadkością. 4. Obrazy często pojawiały się w siedemnastowiecznych holenderskich domach. Tu jednak widzimy nietypowe dla tego czasu malowidło ukazujące nagą parę splecioną w uścisku. Pochodzi ono zapewne z późnego XVI w. i należy to stylu zwanego manieryzmem. 5. Oprócz kurdybanów i marmurowej posadzki o zamożności właściciela domu świadczą też meble. Przy ścianie widzimy kosztowną szafę z dekoracją wykonaną z mahoniu. Na niej zgodnie z ówczesnym zwyczajem ustawione są dekoracyjne, ceramiczne naczynia. W XVII w. do Holandii sprowadzano wysoko cenioną ceramikę chińską, a także wykonywano jej imitacje. 6. Pozornie oczywista scena kryje tajemnice. Kim jest postać biednie ubranego starca niepewnie zaglądającego do wnętrza bogatego domu? Może to postać biblijnego Łazarza? Obraz należałoby wtedy czytać jako przestrogę dla bogatych holenderskich mieszczan. Niestety, historycy sztuki do dziś nie są pewni interpretacji tej sceny.
Pieter de Hooch, „Odpoczynek w eleganckim otoczeniu”, 1663-1665,Muzem Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmusuem.org, CC BY 3.0
RXYOcWhqJ2pTb1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Para grająca w karty i służąca”. Ukazuje dwie kobiety i mężczyznę we wnętrzu. Jedna z nich przy stoliku gra z żołnierzem w karty. Druga stoi i z karafki nalewa wino do kieliszka. Z przodu po lewej stoi pies, wpatrujący się w służącą. Przez niewidoczne na lewej ścianie okno wpada słup światła. Na tylnej ścianie znajduje się ciemne okno oraz wisi okrągły obraz z wizerunkiem mężczyzny. Po prawej stronie przestronnego wnętrza znajduje się otwarte skrzydło drzwi, na których przewieszony jest płaszcz. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Dominantą kompozycyjną w tym obrazie grupa trzech postaci wokół stołu. Podobnie jak większości dzieł pochodzących z dojrzałej fazy twórczości artysty, kompozycja jest zdecydowanie statyczna. Pole obrazowe zostało wyraźnie ograniczenie powtarzającym jego obrys fragmentem okna i belkowym stropem, a także parawanem po prawej stronie. Budując głębie artysta posłużył się głównie perspektywą linearną, której podporządkowany jest układ posadzki i stropu. Najważniejszym elementem obrazu jest jednak ostre, silnie kontrastowe światło padające z niewidocznego okna. Światło przyciąga oko i - padając po skosie - dynamizuje kompozycję, choć jednocześnie sprawia, że scena zdaje się być zatrzymaną w czasie. 2. W centrum kompozycji widzimy oficera podejmowanego przez młodą kobietę. Para siedzi przy stole, gra w karty i rozmawia, dziewczyna uśmiecha się do mężczyzny. Usługująca im kobieta nalewa alkoholu do popularnego w ówczesnej Holandii wysokiego kieliszka. 3. Na ścianie wisi klatka z ptakiem. Ptak był w ówczesnym malarstwie holenderskim symbolem erotycznym. Obecność tego motywu pozwala sądzić, że mamy do czynienia z przedstawieniem kobiety do towarzystwa. W siedemnastowiecznej Holandii przedstawienia takie miały zazwyczaj sens moralizujący. 4. Pieter de Hooch po mistrzowsku posługiwał się światłem, odgrywającym bardzo istotną rolę w wielu jego dziełach. Tutaj padające przez okno złociste światło zachodzącego słońca wyznacza tonację całego obrazu. Boczne, intensywne oświetlenie pozwoliło artyście wprowadzić zdecydowany kontrast światła i cienia.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Para grająca w karty i służąca”. Ukazuje dwie kobiety i mężczyznę we wnętrzu. Jedna z nich przy stoliku gra z żołnierzem w karty. Druga stoi i z karafki nalewa wino do kieliszka. Z przodu po lewej stoi pies, wpatrujący się w służącą. Przez niewidoczne na lewej ścianie okno wpada słup światła. Na tylnej ścianie znajduje się ciemne okno oraz wisi okrągły obraz z wizerunkiem mężczyzny. Po prawej stronie przestronnego wnętrza znajduje się otwarte skrzydło drzwi, na których przewieszony jest płaszcz. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Dominantą kompozycyjną w tym obrazie grupa trzech postaci wokół stołu. Podobnie jak większości dzieł pochodzących z dojrzałej fazy twórczości artysty, kompozycja jest zdecydowanie statyczna. Pole obrazowe zostało wyraźnie ograniczenie powtarzającym jego obrys fragmentem okna i belkowym stropem, a także parawanem po prawej stronie. Budując głębie artysta posłużył się głównie perspektywą linearną, której podporządkowany jest układ posadzki i stropu. Najważniejszym elementem obrazu jest jednak ostre, silnie kontrastowe światło padające z niewidocznego okna. Światło przyciąga oko i - padając po skosie - dynamizuje kompozycję, choć jednocześnie sprawia, że scena zdaje się być zatrzymaną w czasie. 2. W centrum kompozycji widzimy oficera podejmowanego przez młodą kobietę. Para siedzi przy stole, gra w karty i rozmawia, dziewczyna uśmiecha się do mężczyzny. Usługująca im kobieta nalewa alkoholu do popularnego w ówczesnej Holandii wysokiego kieliszka. 3. Na ścianie wisi klatka z ptakiem. Ptak był w ówczesnym malarstwie holenderskim symbolem erotycznym. Obecność tego motywu pozwala sądzić, że mamy do czynienia z przedstawieniem kobiety do towarzystwa. W siedemnastowiecznej Holandii przedstawienia takie miały zazwyczaj sens moralizujący. 4. Pieter de Hooch po mistrzowsku posługiwał się światłem, odgrywającym bardzo istotną rolę w wielu jego dziełach. Tutaj padające przez okno złociste światło zachodzącego słońca wyznacza tonację całego obrazu. Boczne, intensywne oświetlenie pozwoliło artyście wprowadzić zdecydowany kontrast światła i cienia.
R1OqJtJ1oKKq11
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Płacąc gospodyni”. Ukazuje grupę osób znajdujących się na ganku przy budynku. Na pierwszym planie znajduje się bogato ubrany mężczyzna, który wręcza gospodyni zapłatę. Scenie przygląda się stojący obok pies. Po lewej stronie stoją beczki, dalej widok na pejzaż. Za nimi stoi wóz ze snopami, na którym leży pijany mężczyzna. Po lewej widoczne jest oświetlone wnętrze, w którym za stołem siedzi grupa mężczyzn. Z tego pomieszczenia wychodzi na zewnątrz kobieta z dzieckiem na rękach. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W centrum obrazu widzimy dwie postacie stojące wewnątrz budynku, którego kształt porządkuje kompozycję obrazu. Jest ona dzięki temu zrównoważona i statyczna, a zarazem otwarta, bowiem drzwi i okna po obu stronach prowadzą wzrok na zewnątrz. Kompozycyjna rola widocznej na pierwszym planie pary została dodatkowo zaakcentowana za pomocą żywszej kolorystyki. Malarz wprowadził naturalne światło padające z dwóch niezależnych źródeł, drzwi po lewej i okna po prawej stronie, wzbogacając kompozycję i kolorystykę. 2. We wczesnym okresie twórczości Pieter de Hooch specjalizował się w tworzeniu popularnych w ówczesnej Holandii scen żołnierskich. Oficer opłacający rachunek. To pewnie zapłata za posiłek i alkohol, a może również towarzystwo dziewczyny przyjmującej pieniądze. 3. Miejscem spotkania była wiejska lub podmiejska stodoła. 4. W stodole służącej za gospodę ucztuje grupa oficerów. Zabawa jeszcze się nie skończyła.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Płacąc gospodyni”. Ukazuje grupę osób znajdujących się na ganku przy budynku. Na pierwszym planie znajduje się bogato ubrany mężczyzna, który wręcza gospodyni zapłatę. Scenie przygląda się stojący obok pies. Po lewej stronie stoją beczki, dalej widok na pejzaż. Za nimi stoi wóz ze snopami, na którym leży pijany mężczyzna. Po lewej widoczne jest oświetlone wnętrze, w którym za stołem siedzi grupa mężczyzn. Z tego pomieszczenia wychodzi na zewnątrz kobieta z dzieckiem na rękach. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W centrum obrazu widzimy dwie postacie stojące wewnątrz budynku, którego kształt porządkuje kompozycję obrazu. Jest ona dzięki temu zrównoważona i statyczna, a zarazem otwarta, bowiem drzwi i okna po obu stronach prowadzą wzrok na zewnątrz. Kompozycyjna rola widocznej na pierwszym planie pary została dodatkowo zaakcentowana za pomocą żywszej kolorystyki. Malarz wprowadził naturalne światło padające z dwóch niezależnych źródeł, drzwi po lewej i okna po prawej stronie, wzbogacając kompozycję i kolorystykę. 2. We wczesnym okresie twórczości Pieter de Hooch specjalizował się w tworzeniu popularnych w ówczesnej Holandii scen żołnierskich. Oficer opłacający rachunek. To pewnie zapłata za posiłek i alkohol, a może również towarzystwo dziewczyny przyjmującej pieniądze. 3. Miejscem spotkania była wiejska lub podmiejska stodoła. 4. W stodole służącej za gospodę ucztuje grupa oficerów. Zabawa jeszcze się nie skończyła.
Pieter de Hooch, „Płacąc gospodyni, ok. 1670, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmusuem.org, CC BY 3.0
R1BgQT1knEOui1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Mężczyzna wręczający list kobiecie”. Ukazuje wnętrze z trzema postaciami i psem. Po prawej stronie mężczyzna wręcza siedzącej kobiecie list. Pośrodku pokoju stoi pies i z niechęcią odwraca się w stronę mężczyzny. W tle, w sąsiednim pomieszczeniu dziewczynka w długiej, białej sukience i zdobionym kapelusz. W ręku trzyma kij, do którego przywiązany jest sznurek. Na zewnątrz widoczny jest staw i budynki. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Obraz przedstawia sień w domu zamożnych mieszczan przy jednej z ulic Amsterdamu. Podobnie jak w większości innych jego dzieł kompozycja jest bardzo statyczna, jednak otwarte drzwi i widoczna za nimi ulica wyraźnie ją poszerzają. To drzwi i okna, jasny widok za nimi i padające przez nie światło przyciągają oko, stanowiąc główny element kompozycji. 2. Na pierwszym planie, choć odsuniętego na bok widzimy młodego mężczyznę wręczającego list siedzącej przy oknie dziewczynie. Zapewne jest to list miłosny od narzeczonego lub kochanka. 3. Kompozycja wielu obrazów Pietera de Hooch oparta jest na uciekającej w głąb perspektywie, często akcentowanej przez widok na kolejne pomieszczenia. Tu malarz ukazał wyjście z domu na zacienioną szpalerem drzew ulicę przy kanale, typową dla Amsterdamu. Szczególnie podkreślił kontrast pomiędzy ciemnym wnętrzem a oświetlonymi słońcem fasadami kamienic po drugiej stronie kanału. 4. Na framudze widzimy sygnaturę malarza: „P. de hooch. f. 1670”
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Mężczyzna wręczający list kobiecie”. Ukazuje wnętrze z trzema postaciami i psem. Po prawej stronie mężczyzna wręcza siedzącej kobiecie list. Pośrodku pokoju stoi pies i z niechęcią odwraca się w stronę mężczyzny. W tle, w sąsiednim pomieszczeniu dziewczynka w długiej, białej sukience i zdobionym kapelusz. W ręku trzyma kij, do którego przywiązany jest sznurek. Na zewnątrz widoczny jest staw i budynki. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Obraz przedstawia sień w domu zamożnych mieszczan przy jednej z ulic Amsterdamu. Podobnie jak w większości innych jego dzieł kompozycja jest bardzo statyczna, jednak otwarte drzwi i widoczna za nimi ulica wyraźnie ją poszerzają. To drzwi i okna, jasny widok za nimi i padające przez nie światło przyciągają oko, stanowiąc główny element kompozycji. 2. Na pierwszym planie, choć odsuniętego na bok widzimy młodego mężczyznę wręczającego list siedzącej przy oknie dziewczynie. Zapewne jest to list miłosny od narzeczonego lub kochanka. 3. Kompozycja wielu obrazów Pietera de Hooch oparta jest na uciekającej w głąb perspektywie, często akcentowanej przez widok na kolejne pomieszczenia. Tu malarz ukazał wyjście z domu na zacienioną szpalerem drzew ulicę przy kanale, typową dla Amsterdamu. Szczególnie podkreślił kontrast pomiędzy ciemnym wnętrzem a oświetlonymi słońcem fasadami kamienic po drugiej stronie kanału. 4. Na framudze widzimy sygnaturę malarza: „P. de hooch. f. 1670”
RlZ1OyqYbppLG
Ćwiczenie 1
Uporządkuj chronologicznie miasta, w których mieszkał i pracował Pieter de Hooch. Elementy do uszeregowania: 1. Amsterdam, 2. Delft, 3. Rotterdam
Uporządkuj chronologicznie miasta, w których mieszkał i pracował Pieter de Hooch. Elementy do uszeregowania: 1. Amsterdam, 2. Delft, 3. Rotterdam
Uporządkuj chronologicznie miasta, w których mieszkał i pracował Pieter de Hooch.
Amsterdam
Rotterdam
Delft
R1FPjqu1s5I3p1
Ćwiczenie 2
Wymień cztery tytuły dzieł de Hoocha.
Wymień cztery tytuły dzieł de Hoocha.
Rozpoznaj dzieła. Wpisz ich tytuły.
.................
.................
.................
.................
R1AZ0SHcwtQVb
Ćwiczenie 3
Opisz jeden wybrany obraz de Hoocha.
Opisz jeden wybrany obraz de Hoocha.
Uporządkuj dzieła zgodnie z chronologią.
RRP0XkPCKhr7o
Ćwiczenie 4
Podaj cechy obrazów de Hoocha, które łączą je z dziełami Vermeera.
Podaj cechy obrazów de Hoocha, które łączą je z dziełami Vermeera.
Z podanych niżej odpowiedzi wskaż tą, która zawiera poprawny tytuł tego dzieła:
Para grająca w karty i służąca
Wesołe towarzystwo
Wizyta
R5tz7IUZDz93y
Ćwiczenie 5
na podstawie opisu obrazu Pietera de Hooch "Wizyta" określ kompozycję dzieła. Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja dynamiczna. 2. Kompozycja statyczna. 3. Kompozycja zamknięta.
na podstawie opisu obrazu Pietera de Hooch "Wizyta" określ kompozycję dzieła. Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja dynamiczna. 2. Kompozycja statyczna. 3. Kompozycja zamknięta.
Wybierz właściwe określenie kompozycji dla poniższego dzieła.
Kompozycja statyczna
Kompozycja dynamiczna
Kompozycja zamknięta
RQYOn0bIzx0Km
Ćwiczenie 6
Przyporządkuj tematykę obrazów Pietera de Hooch do kolejnych okresów jego twórczości: Tematyka 1. Przedstawienia żołnierzy Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości. Tematyka 2. Przedstawienia tak zwanego wesołego towarzystwa Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości. Tematyka 3. Przedstawienia scen z życia bogatych kupców z Amsterdamu Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości.
Przyporządkuj tematykę obrazów Pietera de Hooch do kolejnych okresów jego twórczości: Tematyka 1. Przedstawienia żołnierzy Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości. Tematyka 2. Przedstawienia tak zwanego wesołego towarzystwa Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości. Tematyka 3. Przedstawienia scen z życia bogatych kupców z Amsterdamu Możliwe odpowiedzi: 1. późny okres twórczości, 2. środkowy okres twórczości, 3. wczesny okres twórczości.
Przyporządkuj tematykę obrazów Pietera de Hooch do kolejnych okresów jego twórczości:
wczesny okres twórczości, późny okres twórczości, środkowy okres twórczości
Przedstawienia żołnierzy
Przedstawienia tzw. wesołego towarzystwa
Przedstawienia scen z życia bogatych kupców z Amsterdamu
R23nhZE1LGfte
Ćwiczenie 7
Które z podanych cech charakteryzują malarstwo rodzajowe? Możliwe odpowiedzi: 1. Idealizm, 2. Realizm, 3. Impresjonizm
Które z podanych cech charakteryzują malarstwo rodzajowe? Możliwe odpowiedzi: 1. Idealizm, 2. Realizm, 3. Impresjonizm
Które z podanych cech charakteryzują malarstwo rodzajowe?
Idealizm
Realizm
Impresjonizm
Polecenie 2
Porównaj sposób ujęcia tematu i środki artystyczne użyte w poniższych dziełach.
R1H0o0ISEpPqB
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Para grająca w karty i służąca”. Ukazuje dwie kobiety i mężczyznę we wnętrzu. Jedna z nich przy stoliku gra z żołnierzem w karty. Druga stoi i z karafki nalewa wino do kieliszka. Z przodu po lewej stoi pies, wpatrujący się w służącą. Przez niewidoczne na lewej ścianie okno wpada słup światła. Na tylnej ścianie znajduje się ciemne okno oraz wisi okrągły obraz z wizerunkiem mężczyzny. Po prawej stronie przestronnego wnętrza znajduje się otwarte skrzydło drzwi, na których przewieszony jest płaszcz.
Pieter de Hooch, „Para grająca w karty i służąca”, ok. 1665-1675,Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmuseum.org, CC BY 3.0
RqAP3TQa4qtOf
Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermerra van Delft „Żołnierz i śmiejąca się dziewczyna". Żołnierz i dziewczyna siedzą przy stole, przy otwartym oknie. Dziewczyna ma zdobioną suknię i biały czepek na głowie. Uśmiecha się. Mężczyzna siedzi bokiem do widza, zwrócony jest do dziewczyny. Ma czerwony płaszcz i duży czarny kapelusz. Na ścianie zawieszona jest mapa.
Jan Vermeer van Delft, „Żołnierz i śmiejąca się dziewczyna”, 1657, The Frick Collection, Nowy Jork, wikimedia.org, domena publiczna
RLX8WpkEhLW8H
Który okres twórczości Pietera de Hoocha uważasz za najciekawszy? Odpowiedź uzasadnij w kilku zdaniach.
Który okres twórczości Pietera de Hoocha uważasz za najciekawszy? Odpowiedź uzasadnij w kilku zdaniach.
Inna wersja zadania
Wskaż środki służące przedstawieniu tematu, użyte przez Pietera de Hoocha w dziele Para grająca w karty i służąca.
Słownik pojęć
impast
impast
szt. plast. w malarstwie (głównie olejnym, rzadziej temperowym) wypukłe nałożenie farby pędzlem lub szpachlą;
kurdyban
kurdyban
kurdyban, rzem. artyst. wytłaczana, barwiona skóra koźla, w gorszych gatunkach cielęca i owcza;
mahoń
mahoń
drewno otrzymywane z różnych gat. drzew rosnących gł. w obu Amerykach i Afryce;
Rodzajowe przedstawienie
Rodzajowe przedstawienie
Przedstawienie sceny z życia codziennego, również sceny związane ze zwyczajami lub obrzędami, a także z życiem towarzystkim;
Źródło:
Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych, red. Krystyna Kubalska‑Sulkiewicz i inni, Warszawa 1996
Galeria dzieł sztuki
R1SkfnFhDtjgg1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Pusty puchar”. Na obrazie widoczne są dwie grupy osób. Na pierwszym planie ukazany jest siedzący mężczyzna, trzymający w lewym ręku pusty puchar. Ubrany jest w strój żołnierski, na głowie ma kapelusz z piórami. Obok bohatera po lewej stronie stoi kobieta, trzymająca w ręku dzban. Drugą rękę ma wyciągniętą w kierunku pustego pucharu mężczyzny. Na podłodze leżą rozrzucone karty. Na drugim planie widoczni są mężczyźni przy stole. Na głowach mają kapelusze z piórami. Z boku stoi i przygląda im się im inny mężczyzna. Z lewej strony widoczny jest fragment dużej szafy.
Źródło: online-skills.
R1eSsDJG3F6Wm
Ilustracja kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Wesoły pijak". Przy stole w drewnianej izbie siedzi trzech mężczyzn. Po prawej stronie, przodem do widza, siedzi uśmiechnięty mężczyzna w czerwonym fraku i nakryciu głowy. Wznosi on toast. Przygląda mu się starszy mężczyzna siedzący z tyłu. Obok nich siedzi mężczyzna ubrany na czarno, w dużym kapeluszu.
Pieter de Hooch, „Wesoły pijak”, 1650, Stare Muzeum, Berlin, wikipedia.org, domena publiczna
RoXuGlEc6cnxf1
Ilustracja o kształcie zbliżonym do kwadratu przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Matka iskająca dziecko”. Ukazuje dwie osoby we wnętrzu. Po prawej stronie na krześle siedzi kobieta. Przed nią klęczy dziecko, które trzyma głowę na kolanach matki. Kobieta przegląda włosy dziecka. Postaciom przypatruje się pies, siedzący na podłodze po lewej stronie. Naprzeciwko psa znajdują się otwarte drzwi, przez które widoczne jest kolejne pomieszczenie z oknem. Okno znajduje się także w pokoju z kobietą i dzieckiem. Za postaciami znajduje się odsłonięta kotara, za którą widoczny jest fragment sypialni.
Źródło: online-skills.
R1H0o0ISEpPqB1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Para grająca w karty i służąca”. Ukazuje dwie kobiety i mężczyznę we wnętrzu. Jedna z nich przy stoliku gra z żołnierzem w karty. Druga stoi i z karafki nalewa wino do kieliszka. Z przodu po lewej stoi pies, wpatrujący się w służącą. Przez niewidoczne na lewej ścianie okno wpada słup światła. Na tylnej ścianie znajduje się ciemne okno oraz wisi okrągły obraz z wizerunkiem mężczyzny. Po prawej stronie przestronnego wnętrza znajduje się otwarte skrzydło drzwi, na których przewieszony jest płaszcz.
Pieter de Hooch, „Para grająca w karty i służąca”, ok. 1665-1675,Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmuseum.org, CC BY 3.0
Rz1e2h7N3GGmo1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Wizyta”. Ukazuje cztery postacie we wnętrzu. Za stołem siedzi mężczyzna i starsza kobieta i prowadzą dyskusję. Za nimi stoi inny mężczyzna i przysłuchuje się rozmowie. Po lewej stronie młoda kobieta, w czerwonym kaftanie i długiej granatowej spódnicy, nalewa z dzbana wino. Po lewej stronie znajduje się witrażowe okno, przez które wpada światło. W tle na ścianie wisi mapa, a obok niej obraz. Wnętrze jest przestronne, skromnie umeblowane.
Pieter de Hooch, „Wizyta”, ok. 1657, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, metmuseum.org, CC BY 3.0
R1V20F3wTVoa71
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Mężczyzna wręczający list kobiecie”. Ukazuje wnętrze z trzema postaciami i psem. Po prawej stronie mężczyzna wręcza siedzącej kobiecie list. Pośrodku pokoju stoi pies i z niechęcią odwraca się w stronę mężczyzny. W tle, w sąsiednim pomieszczeniu dziewczynka w długiej, białej sukience i zdobionym kapelusz. W ręku trzyma kij, do którego przywiązany jest sznurek. Na zewnątrz widoczny jest staw i budynki.
Pieter de Hooch, „Mężczyzna wręczający list kobiecie”, ok. 1670, Rijksmuseum, Amsterdam, gazeta.pl, CC BY 3.0
R1GgPZmTiap5O1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Płacąc gospodyni”. Ukazuje grupę osób znajdujących się na ganku przy budynku. Na pierwszym planie znajduje się bogato ubrany mężczyzna, który wręcza gospodyni zapłatę. Scenie przygląda się stojący obok pies. Po lewej stronie stoją beczki, dalej widok na pejzaż. Za nimi stoi wóz ze snopami, na którym leży pijany mężczyzna. Po lewej widoczne jest oświetlone wnętrze, w którym za stołem siedzi grupa mężczyzn. Z tego pomieszczenia wychodzi na zewnątrz kobieta z dzieckiem na rękach.
Pieter de Hooch, „Płacąc gospodyni, ok. 1670, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmusuem.org, CC BY 3.0
RqDPP9u8BOqba1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Odpoczynek w eleganckim otoczeniu”. Ukazuje grupę osób we wnętrzu: siedzących przy stole mężczyznę i znajdującą się naprzeciw niego kobietę oraz stojących obok dziewczynę i młodą kobietę. Po lewej stronie znajduje się okno, przez które wpada światło. Tylna ściana wyłożona jest kasetonami w dekoracyjne, złote wzory. Przy ścianie stoi komoda, nad którą wisi obraz. Po prawej stronie znajdują się drzwi, za którymi stoi odwrócony tyłem mężczyzna. W głębi pomieszczenia widoczna jest inna postać.
Pieter de Hooch, „Odpoczynek w eleganckim otoczeniu”, 1663-1665,Muzem Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, metmusuem.org, CC BY 3.0
Bibliografia
Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych, red. Krystyna Kubalska‑Sulkiewicz i inni, Warszawa 1996
