29 p.n.e. – Capri staje się częścią Imperium Rzymskiego
27 p.n.e. - 14 n.e. – panowanie Oktawiana Augusta
14‑37 n.e. – panowanie Tyberiusza
ok. 120 n.e. – powstają Żywoty Cezarów Swetoniusza
1860 – Capri staje się częścią Królestwa Włoch
1
Scenariusz dla nauczyciela
R44XXLOJQWUov1
II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń: 2. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii starożytnej: b) historia Rzymu: – droga do władzy i panowanie Oktawiana Augusta, – Rzym pod władzą cesarzy; sylwetki wybranych cesarzy: Tyberiusz. III. W zakresie kompetencji społecznych. Uczeń: 4. jest świadomy antycznych korzeni kultury polskiej, europejskiej i światowej;
Nauczysz się
opowiadać historię wyspy Capri;
wskazywać starożytne zabytki znajdujące się na wyspie;
tłumaczyć fragmenty dzieła Swetoniusza;
opisywać dzieła malarskie zainspirowane wizytą na Capri.
Podróże starożytnych
Kiedy porównujemy życie starożytnych Greków i Rzymian do życia ludzi współczesnych, zauważamy wiele podobieństw.
R12LJxrBOoevN1
Były oczywiście podróże, które odbywano po prostu po to, by odpocząć od zwykłego codziennego zgiełku. Jednym z kierunków takich podróży były wyspy Morza Śródziemnego. Do popularnych miejsc należała wyspa Capri, położona w Zatoce Neapolitańskiej na Morzu TyrreńskimMorze TyrreńskieMorzu Tyrreńskim, którą szczególnie upodobali sobie rzymscy cesarze – Oktawian i Tyberiusz.
RISKnxVb8zWDt
Polecenie 1
Zastanów się nad poniższymi kwestiami:
jakie mogły być inne powody podróżowania w starożytności?
jakie są główne motywacje podróżników w dzisiejszym świecie?
podróżowanie w starożytności i dziś – jakie są podobieństwa, a jakie różnice?
Nazwa Capri, jak już wiesz, pochodzi od wyrazu oznaczającego „kozę”. Jest to wyspa o powierzchni ponad 10 kilometrów kwadratowych, zbudowana w głównej mierze ze skał wapiennych. Znajdują się na niej dwa miasta – Capri i Anacapri. Najwyższym punktem na wyspie jest szczyt wzgórza Monte Salaro (589 m. n.p.m.). Szczegóły topograficzne zostały ukazane na poniższej mapie.
R18dRLWsLw3kw1
Już w okresie paleolituPaleolitpaleolitu na wyspie przebywali ludzie, a ślady ich bytności odkryto w starożytności, o czym informuje nas Swetoniusz. W VII w. p.n.e. w czasie wielkiej kolonizacji na wyspę przybyli Grecy. Szczególny czas rozwoju przypada na okres rzymski. Wyspa od 29 r. p.n.e. znalazła się w granicach Cesarstwa Rzymskiego i szczególne znaczenie miała za panowania Oktawiana i Tyberiusza, o czym będzie mowa w dalszej części lekcji. Z końcem II wieku wyspa stała się raczej miejscem izolacji. Cesarz Kommodus w 182 roku zesłał tam swoją siostrę Lucillę, po tym jak dowiedział się o spisku na jego życie, w którym kobieta uczestniczyła.
R4uaoQQhEZlOP
me90774163d674c70_0000000000006
Kommodus, Marcus Aurelius Commodus Antoninus, ostatni z dynastii Antoninów, ur. 31 VIII 161, zm. 31 XII 192, cesarz rzymski od 180. Odstąpił od ofensywnej polityki swego ojca i zawarł pokój z Markomanami; brutalne zwalczanie opozycji, rozrzutność i cześć, jaką odbierał jako nowy Herkules, doprowadziła Kommodusa do konfliktu z senatem; padł ofiarą spisku.
Turystyka
Ruch turystyczny na Capri ożywił się w XIX i XX w. Na wyspę najczęściej dociera się drogą wodną poprzez port Marina Grande, zbudowany w 1928 r., który obecnie znajduje się w granicach miasta Capri.
RaWBvE8yBBKiT
RFv6VXCOF09ab1
RYKTQpQT48dV61
Turyści chętnie odwiedzają też znajdujące się w Anacapri Schody Fenickie – 777 wykutych w skale stopni, które prowadzą do willi San Michele, w której znajduje się obecnie muzeum Axela Muntheme90774163d674c70_0000000000007Axela Munthe. Willa ta została zbudowana na przełomie XIX i XX wieku przez tego szwedzkiego pisarza, autora „Księgi z San Michele”. Z jej okien roztacza się panoramiczny widok na Capri i port. W dali widać również Wezuwiusza. W otoczeniu willi znajdują się także ogrody ozdobione licznymi dziełami sztuki. Niektóre z nich pochodzą z czasów starożytnych.
Na Capri znajdują się również tzw. Ogrody Augusta (Giardini di Augusto), które zawdzięczają swą nazwę pierwszemu cesarzowi rzymskiemu – Oktawianowi Augustowi. Pochodzą one jednak z końca XIX wieku. Turyści odwiedzają je nie tylko z powodu ciekawej, śródziemnomorskiej flory – znajdują się tu także wspaniałe tarasy widokowe, które pozwalają podziwiać skalne bloki zanurzone w morzu zwane Faraglioni di Capri oraz zatokę Marina Piccola z widokiem na elegancką uliczkę Via Krupp.
Popularny jest również kościół San Michele, w którym znajduje się malowidło (na posadzce), przedstawiające wygnanie z raju.
Turyści mają okazję również podziwiać pozostałości budowli wzniesionych w czasach cesarskich, które poznasz już za chwilę.
me90774163d674c70_0000000000007
ur. 31 X 1857, Oskarshamn, zm. 11 II 1949, Sztokholm - pisarz szwedzki, tworzący głównie w języku angielskim, z zawodu lekarz. Wiele lat spędził na Capri; autor pełnego humoru pamiętnika „Księga z San Michele” (wyd. ang. 1929, wyd. pol. 1933) opisującego lekarskie i biograficzne doświadczenia Munthe.
Znaczenie wyspy dla cesarzy
Czasy szczególnie pomyślne dla rozwoju wyspy w starożytności, to lata panowania dwóch cesarzy, którzy upodobali sobie Capri. Byli to Oktawian August oraz cesarz Tyberiusz. O tym, dlaczego ta wyspa miała dla nich tak duże znaczenie informuje nas Swetoniusz.
R10rFsr1YjCTw
RA7qTRaJ0uWk01
Inne powody przywiązania do wyspy miał natomiast cesarz Tyberiusz, który mieszkał tam na stałe od 27 roku aż do swojej śmierci w 37 roku n.e. Przetłumacz fragment jego biografii wg Żywotu cezarów Swetoniusza, aby dowiedzieć się, z jakich względów Tyberiusz lubił spędzać czas na Capri, a następnie rozwiąż zadanie:
[Tiberius] Capreas se contulit, praecipue delectatus insula, quod uno parvoque litore adiretur, saepta undique praeruptis immensae altitudinis rupibus et profundo mari. […]Ceterum secreti licentiam nanctus et quasi civitatis oculis remotis, cuncta simul vitia male diu dissimulata tandem profudit.
R1TwQeq6MM5Jd
Ćwiczenie 2
Budowle na Capri
Nie dziwi więc fakt, że obaj cesarze wydawali pieniądze, aby uczynić to miejsce godnym cesarskiego majestatu. Ruiny wzniesionych przez nich budowli zachowały się do naszych czasów.
W pobliżu Capri, w miejscu dzisiejszego portu, Oktawian August wybudował swoją nadmorską willę, przebudowaną później przez Tyberiusza. Do dziś możemy oglądać jej pozostałości.
Tyberiusz, który na wyspie spędził ostatnie lata swojego życia, dopuszczając się tutaj wielu bezwstydnych rzeczy, nie szczędził pieniędzy dla wyspy. Zbudował tutaj 12 willi, które nazwano imionami olimpijskich bogów. Do naszych czasów zachowały się pozostałości Villi Damecuta i Villi Iovis. O zaletach wyspy i pobycie Tyberiusza na Capri pisze historyk rzymski Tacyt w swoich Rocznikach (Annales), pozostawiając nam informację o willach:
Tymczasem Cezar […] ukrył się na wyspie Kaprei, którą od krańców Przylądka Surrentyńskiego oddziela szeroka na trzy mile cieśnina morska. Zapewne jej odludność szczególnie mu się podobała, ponieważ oblewające ją morze nie nastręcza żadnego portu, a zaledwie dla średniej wielkości statków jest kilka stanowisk; nadto nikt nie może tam wylądować, żeby go strażnik nie zauważył. Klimat wyspy w zimie łagodny, gdyż przeciwległa góra powstrzymuje ostre wiatry; lato, wystawione na działanie fawoniusza, jest bardzo przyjemne, bo przy tym dookoła rozlewa się otwarte morze; a roztaczał się stamtąd widok na najpiękniejszą zatokę, zanim wybuch Wezuwiusza wygląd okolicy odmienił. […] Lecz teraz rozpostarł się tu Tyberiusz z dwunastu ogromnymi willami o osobnych nazwach, a jak przedtem gorliwie oddawał się zajęciom publicznym, tak teraz w tym samym stopniu puścił swobodnie cugle bardziej tajemnym zbytkom i złowróżbnej gnuśności.
RBxcEtGU9VIJS1
Villa Damecuta była jedną z willi wzniesionych przez cesarza Tyberiusza. Do jej zabudowy należała też w czasach starożytnych Lazurowa Grota. Obecnie jej pozostałości możemy oglądać w okolicy miasta Anacapri.
Do najważniejszych zabytków należy też Villa Jovis, która została wzniesiona na szczycie wzgórza Monte Tiberio (354 m. n.p.m.). Tacyt w swoich „Rocznikach” informuje nas o tym, że była to największa z willi wzniesionych przez Tyberiusza. Najprawdopodobniej było to miejsce, w którym cesarz przebywał najczęściej. Zachowane ruiny pokazały, że znajdowały się w tym miejscu pomieszczenia typowe dla rzymskich term. Aby zapewnić wszelkie wygody cesarzowi, konieczne było gromadzenie wody deszczowej. Wielka sala, w której ucztowano, połączona była z korytarzem, który prowadził do urwiska skalnego. Cesarz miał strącać z niego swoich wrogów. Stan zachowania willi umożliwił również próby rekonstrukcji, które mogą nam przybliżyć, jak monumentalna była ta budowla dwa tysiące lat temu.
R15Y9lWHMFoW01
RiZ6K81f88aKe1
RhIm5Ro3tELQe1
RsHyQgNDkStPa
Ćwiczenie 3
RAQeOeECOAKUV
Ćwiczenie 4
W czasie lekcji zapoznałeś się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi wyspy Capri. Połącz w pary pasujące do siebie elementy. Atrakcja: Schody Fenickie Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri., 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom., 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Monte Salaro Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri. 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe. 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Lazurowa Grota Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe. 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Villa San Michele Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri. 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Marina Grande Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri., 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom., 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri.
W czasie lekcji zapoznałeś się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi wyspy Capri. Połącz w pary pasujące do siebie elementy. Atrakcja: Schody Fenickie Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri., 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom., 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Monte Salaro Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri. 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe. 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Lazurowa Grota Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe. 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Villa San Michele Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri. 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri. 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom. 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri. Atrakcja: Marina Grande Możliwe odpowiedzi: 1. port na wyspie Capri., 2. zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe., 3. najwyższy szczyt Capri., 4. najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom., 5. 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri.
W czasie lekcji zapoznałeś się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi wyspy Capri. Połącz w pary pasujące do siebie elementy.
najwyższy szczyt Capri., 777 stopni wykutych w skale, znany zabytek miasta Anacapri., najpopularniejsza atrakcja turystyczna Capri, w czasach starożytnych poświęcona była nimfom., port na wyspie Capri., zabytek znajdujący się w Anacapri, w którym obecnie znajduje się museum Axela Munthe.
Schody Fenickie
Monte Salaro
Lazurowa Grota
Villa San Michele
Marina Grande
Odwiedziny wielu znanych artystów
Nie tylko Leopold Staff dał się oczarować urokowi wyspy. Malownicze jej położenie i sprzyjający klimat sprawiły, że wiele znanych osób chętnie kupuje własne domy na Capri. Trzeba również zaznaczyć, że wielu znanych twórców odwiedzało wyspę. Bywali tu często poeci angielscy (np. Graham Greene) czy irlandzki literat – George Bernard Shaw. Widoki na Capri zainspirowały również malarzy, których dzieła możesz tutaj zobaczyć.
R1G3PuJof06SC1
R7R0b3Fk0dOnf1
R2IzAW36XERgU
Ćwiczenie 5
RZnJJVPwb5qTr1
Ćwiczenie 6
Ruw6iy30NG0Dw
Ćwiczenie 7
Słowniki
Słownik pojęć
Morze Tyrreńskie
Morze Tyrreńskie
część Morza Śródziemnego, między Półwyspem Apenińskim a wyspami: Sycylią, Sardynią, Korsyką i Elbą.
Paleolit
Paleolit
starsza epoka kamienia, termin użyty, po raz pierwszy we Francji 1865 na oznaczenie starszego odcinka epoki kamienia („wieku kamienia łupanego”), w celu odróżnienia go od odcinka młodszego, neolitu („wieku kamienia gładzonego”). Dziś termin ten obejmuje okres pradziejów od czasów, kiedy człowiek zaczął produkować narzędzia (ok. 4–4,5 mln lat temu) do schyłku epoki plejstocenu (ok. 8300 p.n.e. dla terenów środkowej Europy).
Wielka kolonizacja
Wielka kolonizacja
w starożytności proces masowej i zorganizowanej migracji ludności greckiej z Grecji właściwej i miast zachodnich wybrzeży Azji Mniejszej (ok. 750–580 p.n.e.); główne kierunki: południowa Italia i Sycylia (Wielka Grecja), wybrzeże tracko‑macedońskie z Półwyspem Chalcydyckim, okolice Hellespontu, wybrzeża Morza Czarnego, także m.in. Cyrena i Barka w Afryce, Massalia (obecnie Marsylia) na wybrzeżu liguryjskim.
Słownik łacińsko‑polski
RWb2v4C54m5Nnme90774163d674c70_00000000000131
me90774163d674c70_0000000000013
me90774163d674c70_0000000000013
adeo, -ire, -ii, -itum tu: zwrócić się o pomoc, podchodzić, przychodzić, dojść, zbliżyć się, pójść do kogoś
altitūdō, -inis (f.) wysokość
civitas, -atis (f.) państwo, społeczeństwo
delecto, -are, -avī, -ātum (1) pass. bawić się, mieć w czymś przyjemność