Słońce praży, żółw na plaży
Ilustracja przedstawiająca trzy takie same szare wieże. Każda posiada cztery okna, po dwa na dwóch piętrach oraz stożkowate zwieńczenie dachu, a na nim trzy malutkie wieżyczki. Na szczytowej zatknięta biała flaga z literami. Na środkowej wieży są litery: h, ch, rz, na pozostałych dwóch: u, ó, ż. Ze środkowej szarej wieży wychyla się przez okno kobieta o ciemnych włosach. Wspina się w jej kierunku po linie niewielka postać, której biały koń stoi na zielonej połaci pagórka. Pomiędzy wieżami są pagórki, a na nich rosnące małe krzaczki, na których zamiast kwiatów widnieją różne litery. Niebo jest spokojne, pogodne. Z góry spogląda na środkową wieżę, tylko częściowo widoczna, czerwona głowa smoka.Przyjrzyj się ponownie ilustracji i odszukaj inne elementy, które mają w nazwie 'ż' lub 'rz'. Zapisz je poniżej lub w zeszycie.
Zapoznaj się z opisem poniższej ilustracji i wypisz wyrazy, które mają w nazwie 'ż' lub 'rz'. Zapisz je poniżej lub w zeszycie.
Dopasuj wyrazy pokrewne.
wysoki, Bóg, męski, dług, wozić, skazić, sługa, krąg, kazać
| Boże | |
| mężczyzna | |
| każe | |
| dłużnik | |
| służyć | |
| wyższy | |
| wożę | |
| skażenie | |
| krążyć |
Przyporządkuj wyrazy do właściwej grupy.
mężczyzna, dłużnik, wyższy, każe, służyć, skażenie, wożę, krążyć, Boże
| Wymiana „ż” na „g” | |
|---|---|
| Wymiana „ż” na „s” | |
| Wymiana „ż” na „z” | |
| Wymiana „ż” na „zi” |
Od podanych wyrazów utwórz zdrobnienia (pamiętaj o prawidłowej pisowni).
mózg – ....................
pieniądz – ......................
róg – ............
noga – ..............
łodyga – ..................
krąg – ................
stóg – ..............
posąg – ..................
śnieg – ..................
Uwaga!Uwaga! Uwaga! Przeczytaj uważnie!
Zachowaj powagę! Ja mówię poważnie!
Wąziutka jest wstążka, szeroka jest wstęga,
nie gruba jest książka, grubaśna jest księga,
na łące są dróżki, w miasteczkach są drogi,
stonoga ma nóżki, słonica ma nogi,
kozica ma rogi, koziołek ma różki,
to wielkie pierogi, to tycie pierożki,
po bieżni wesoło biegają dwie Hanki,
Staś wita kolegę, a Jaś koleżanki,
by zważyć coś dobrze, niezbędna jest waga,
by móc być odważnym – konieczna odwaga,
śnieg pada i pada, wciąż śnieży i śnieży,
i białym dywanem zalega i leży,
cieniutka łodyżka wśród trawy się wspina,
a bluszczu łodyga już sięga do komina!Jak widać regułka wyjawia się z cienia –
PISZ ,,Ż' ZAWSZE WTEDY, GDY NA ,,G' SIĘ WYMIENIA.
To jasna zasada, rzec mogę, że może -
gdy innym pomaga – i tobie pomoże.Źródło: Małgorzata Strzałkowska, Uwaga!, [w:] Elementarz odkrywców. Cz. 2, Warszawa 2018, s. 67, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Dopasuj wyrazy do odpowiednich zbiorów tak, by ich początkowa sylaba odpowiadała nazwie grupy.
żytu, żołądkowała się, żyzności, żarłoka, żuł, żółte, żona, życzliwa, żółkło, żołnierza, żaba, żuchwą, życzyła, żółtko, żarliwego, żubr, żółwia, żyrafa, żałowała, żurawinę
| Grupa ŻA | |
|---|---|
| Grupa ŻÓ | |
| Grupa ŻO | |
| Grupa ŻU | |
| Grupa ŻY |
Z każdej grupy z ćwiczenia 7. wybierz po jednym wyrazie i ułóż z nimi zdania. Zapisz je poniżej lub w zeszycie.
Dowiedz się, jak dawniej nazywano zajazd (karczmę przy drodze).
- Ocieplenie w zimie.
- Gałąź przemysłu albo handlu.
- Mąż i żona.
- Ostre natarcie, atak.
- Część ucha.
- Wnoszone do sądu.
| 1 | ||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||
| 5 | ||||||||||||||
| 6 |
Ktoś pozmieniał kolejność wyrazów (a czasem też ich formę) w znanych przysłowiach tak, że straciły sens. Ułóż je we właściwy sposób.
zwyczaj, nożyce, ryżu, Uderz, Paryżu, wróżyła, pożyczaj, babka, służą, odezwą, świata, Używaj
Dobry .................... nie .....................
I w .................... nie zrobią z owsa .....................
Na dwoje .................... .....................
.................... ...................., póki .................... lata.
.................... w stół, a .................... się .....................
Ktoś pozmieniał kolejność wyrazów (a czasem też ich formę) w znanych przysłowiach tak, że straciły sens. Ułóż je we właściwy sposób.
duże, dzieci, duży, mały, drąży, Salomon, Kropla, póki, żelazo, próżnego, kłopot, gorące
Kuj ...................., .................... .....................
Z .................... i .................... nie naleje.
.................... .................... skałę.
Małe ...................., .................... ...................., .................... dzieci, .................... kłopot.
Szukamy wyrazówDo 'łyżew' wskoczył myśliwski pies.
Sprawdź, proszę, może jeszcze w nich jest?Spłoszony złodziej krzyknął: 'O, stróż'.
Ile stróż dostał w nagrodę róż?W 'kożuch' schowaj słowa:
'Wykrzyknik' i 'owad'.Wmieszaj 'kły' i żaby pół,
przy nożu połóż na stół.Garnek i spójnik w jeden połącz kształt,
By wyszło z tego schronienie dla aut.'Żyto' i 'pas' przepisz inaczej.
Ma być: żyjący z cudzej pracy.Cztery tu literki: zwierz wolno chodzący.
Zmień kolejność liter: tryb rozkazującyŹródło: Witold Gawdzik, Szukamy wyrazów, [w:] tegoż, Ortografia na wesoło i na serio, Gdańsk 1992, s. 86–87, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Odgadnij wyrazy ukryte w wierszu Witolda Gawdzika i zapisz je poniżej.
Uzupełnij podany tekst, wstawiając odpowiednie wyrazy z „ż” lub „rz”.
zagrały, zakurzone, porządku, żaden, spotykały się, zabrzmiały, niepowodzeniem, niemiła, brzegów, zieloną, krzyżowały się, stare, wielka, przeprosił, piorunami, wyprawach, nieprzyjemna, wrześniowy, krużganka, podróżach, niebieskim, wieży, zbroje, porażką, książę, król, potężna, zachmurzyło się, skrajów, przygody, przerażonych, wygrać, powitał, grzmotami, dziedziniec, długich, pionu, komnaty, sierpniowy, przestraszonych, codzienność, żółtym, rozpogodziło się, poddani, pancerze, nikt, zwyciężyć, rycerze, różową, życie, wężowych
Burzliwy turniej
W piękny, .................................... dzień pewien .................................... zorganizował wielki turniej. O .................................... wstążkę księżniczki Róży i jej piękny uśmiech mieli stoczyć bój najodważniejsi .....................................
Kiedy .................................... trąby oznajmiające otwarcie zawodów i oczy wszystkich zwróciły się w stronę ...................................., zdarzyła się .................................... sytuacja, miejsce Róży było puste. Co się stało? Spojrzenia .................................... dworzan .................................... ze sobą. Minęło pół godziny, zanim księżniczkę odnaleziono, przywołano do .................................... i sprowadzono na turniej. Zapomniała ona bowiem zejść z ...................................., gdzie czytała .................................... książki o dalekich ..................................... Poddanym ulżyło. Król .................................... zgromadzonych i dał znak.
Każdy z uczestników turnieju chciał ..................................... Zakuci w .................................... wierzyli, że to właśnie ich nagrodzi śliczna Różyczka i .................................... nie liczył się z ..................................... Jednak los im nie sprzyjał. Nagle niebo ...................................., przerażone .................................... konie zarżały, a .................................... ulewa zmusiła wszystkich do ucieczki.
Księżniczka z radością położyła się na .................................... łożu i ochoczo zabrała się do przerwanej lektury. Cóż, .................................... rzadko jest ciekawsze niż wędrówki wzdłuż .................................... siedmiu mórz, szalone .................................... na pustyni czy walki z potworami o .................................... włosach.
Zorganizujcie turniej. Podzielcie się na małe grupy i wypiszcie wyrazy:
z rz wymiennym,
z rz po spółgłoskach: j, p, g, b, k,
z rz niewymiennym,
rozpoczynających się sylabą: ża-, żó-, ży-,
z ż wymiennym na: s, zi, g,
z ż po spółgłoskach: l, r,
z ż niewymiennym.
Wygrywa grupa, która bezbłędnie wypisze najwięcej wyrazów.