Raa7udY6HB6zj
Fotografia przedstawia zbliżenie dwóch rąk w rękawiczkach gumowych. Jedna ręka trzyma małą, zamkniętą buteleczkę z jakąś ciemną substancją. Druga ręka trzyma prawdopodobnie magnes neodymowy i przykłada go do buteleczki. Substancja reaguje z magnesem. Tło rozmyte.

Słowa ponad regułami

Nauka
Źródło: a. nn., fotografia barwna, domena publiczna.

Dzięki pracy naukowców współczesny świat dysponuje nowoczesną technologią, a życie ludzi jest łatwiejsze. Odkrycia naukowe są poprzedzone najczęściej ciężką pracą, doświadczeniami i eksperymentami. Często mija wiele czasu, zanim ludzkość zacznie korzystać z jakiegoś wynalazku. Niekiedy okazuje się, że dany pomysł jest wykorzystywany w zupełnie innym celu niż początkowo zakładano. Bywają sytuacje, że odkrycia zagrażają bezpieczeństwu świata, wpływają negatywnie na ludzkość i przyrodę. Bycie naukowcem wiąże się zatem z dużą odpowiedzialnością. Badacz powinien brać pod uwagę konsekwencje swoich działań.

1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się ze znajdującymi się poniżej zdjęciami naukowców podczas pracy. Podaj cechy, którymi charakteryzuje się naukowiec. Nazwij emocje towarzyszące pracy nad odkryciami naukowymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 1

Podaj cechy, którymi charakteryzuje się twoim zdaniem naukowiec. Nazwij emocje, które mogą towarzyszyć pracy nad odkryciami naukowymi.

1
Ćwiczenie 2

Nazwij emocje, które wyrażają podane związki wyrazowe:

  • oblać się zimnym potem,

  • włosy stają na głowie,

  • czuć coś przez skórę.

uzupełnij treść
Ciekawostka

Wilhelm Conrad RoentgenWilhelm Conrad Roentgen Wilhelm Conrad Roentgen otrzymał kiedyś list, w którym pewien pan prosił go o przysłanie kilku promieni i instrukcji ich użycia, ponieważ nie ma czasu, by przyjechać do uczonego osobiście. Roentgen odpowiedział: 'W tej chwili nie mam, niestety, promieni. Pragnę przy tym zauważyć, że ich wysyłka to nadzwyczaj skomplikowana sprawa. Już łatwiej będzie panu przysłać mi swoją klatkę piersiową'.

Wilhelm Conrad Roentgen
Wisława Szymborska20121923
RckBqrX3K7r2M
Wisława Szymborska
Źródło: Mariusz Kubik, fotografia barwna, licencja: CC BY 3.0.

Wisława Szymborska

- polska poetka, eseistka, krytyczka, tłumaczka, felietonistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996). Pierwsze wiersze publikowała w 1945 roku w prasie literackiej. Jest autorką tomów poetyckich: 'Dlatego żyjemy', 'Pytania zadawane sobie', 'Wołanie do Yeti', 'Sól', 'Sto pociech', 'Wszelki wypadek', 'Wielka liczba', 'Ludzie na moście', 'Koniec i początek', 'Chwila', 'Dwukropek', 'Miłość szczęśliwa'. Magda Umer napisała o niej: 'Nie tylko poetka, lecz także filozof i mędrzec. Często w jednym jej zdaniu odnajduję coś, o czym myślę pół życia. Czytam i dziękuję, że dane są mi te zdania, klucze otwierające tyle pozamykanych drzwi'.

Zapoznaj się z wierszem pt. 'Odkrycie' Wisławy Szymborskiej, a następnie wykonaj do niego ćwiczenia.

RbYTwnYmna1rY
Nagranie wideo. Na początku pojawia się plansza: Wisława Szymborska „Odkrycie”. Następnie pojawia się aktorka Elżbieta Golińska. Znajduje się ona na widowni teatru. W tle widoczne są siedzenia. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska. Realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnej". Wrzesień 2014.
OdkrycieWisława Szymborska
Wisława Szymborska Odkrycie

Wierzę w wielkie odkrycie.
Wierzę w człowieka, który dokona odkrycia.
Wierzę w przestrach człowieka, który dokona odkrycia.

Wierzę w bladość jego twarzy,
w mdłości, w zimny pot na wardze.

Wierzę w spalenie notatek,
w spalenie ich na popiół,
w spalenie co do jednej.

Wierzę w rozsypanie liczb,
w rozsypanie ich bez żalu.

Wierzę w pośpiech człowieka,
w dokładność jego ruchów,
w nieprzymuszoną wolę.

Wierzę w utłuczenie tablic,
w wylanie płynów,
w zgaszenie promienia.

Twierdzę, że to się uda
i że nie będzie za późno,
i rzecz rozegra się w nieobecności świadków.

Nikt się nie dowie, jestem tego pewna,
ani żona, ani ściana,
nawet ptak, bo nuż wyśpiewa.

Wierzę w nieprzyłożoną rękę,
wierzę w złamaną karierę,
wierzę w zaprzepaszczoną pracę wielu lat.
Wierzę w sekret zabrany do grobu.

Szybują mi te słowa ponad regułami.
Nie szukają oparcia w jakichkolwiek przykładach.
Moja wiara jest ślepa i bez podstaw.

j0000008G6B5v22_00000_BIB_001 Źródło: Wisława Szymborska, Odkrycie, [w:] tejże, Wszelki wypadek, Warszawa 1972, s. 112.
Ćwiczenie 3

Ustal, kim jest podmiot liryczny w wierszu. Zilustruj swoją odpowiedź przykładami z tekstu.

R1JVKeuQvGL56
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 4

Określ typ liryki w wierszu Wisławy Szymborskiej.

R66KGZMOeBO9r
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 5

Wyjaśnij, w jakie zachowania odkrywcy wierzy osoba mówiąca w wierszu.

R66KGZMOeBO9r
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, na czym oparta jest wiara osoby mówiącej w wierszu.

R66KGZMOeBO9r
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 7

Określ stosunek podmiotu lirycznego do pracy naukowców.

R66KGZMOeBO9r
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 8

Zastanów się i odpowiedz, jakie cechy powinien mieć naukowiec, aby jego praca zapewniała światu bezpieczeństwo i służyła dobru ludzkości.

R5aj5hupKOpXU
Miejsce na notatkę
Ciekawostka

Albert EinsteinAlbert EinsteinAlbert Einstein tak skomentował swoją rolę w skonstruowaniu bomby atomowej: 'Gdybym tylko wiedział, powinienem był zostać zegarmistrzem'.

Albert Einstein
Ćwiczenie 9

Podaj inne przykłady odkryć oraz ich skutków pozytywnych i negatywnych.

R1UzXVW8aknln
Miejsce do uzupełnienia
Ćwiczenie 9

Podaj inne przykłady odkryć oraz ich skutków pozytywnych i negatywnych.

Ćwiczenie 10

Zastanów się i odpowiedz, czy warto zostać naukowcem.

R5aj5hupKOpXU
Miejsce na notatkę