Surowiec skórzany, skóry wyprawione, środki chemiczne oraz gotowe preparaty
MOD.01. Wyprawianie skór - garbarz skór 753501, technik garbarz 311912
Słownik pojęć dla e‑materiału
białko, które występuje w surowicy krwi oraz innych płynach ustrojowych, a także w błonach komórkowych; w garbarstwie wykorzystywana jako składnik wypraw do skór
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
boczne części skóry, które są mniej elastyczne niż pozostała jej część
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
warstwa skóry znajdująca się pod naskórkiem, składająca się głównie z kolagenu, który nadaje skórze jej wytrzymałość i sprężystość
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
białko występujące w skórze, które nadaje jej elastyczność i sprężystość
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
komórki skóry odpowiedzialne za produkcję kolagenu, elastyny i innych białek skóry
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
komórki skóry, które wytwarzają i utrzymują włókna kolagenowe
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
osoba, która zajmuje się garbowaniem (wyprawianiem) skór bez włosia oraz skór futerkowych
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
proces przekształcenia golizny w półfabrykat; garbniki oddziałują na goliznę, golizna przeznaczona do garbowania jest ostatnim elementem działu przygotowania produkcji garbarskiej
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
aminokwas występujący w białkach skóry, który odgrywa ważną rolę w procesie garbowania
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
rodzaj białka występującego w surowicy krwi, które ma właściwości wiążące
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
skóra przekształcana w garbarstwie; zawiera dużą ilość wody, nie jest odporna na działanie bakterii i mikroorganizmów, kurczy się w podwyższonej temperaturze, a przy wysuszaniu staje się zrogowaciała i przezroczysta
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
komórki układu odpornościowego, które występują w skórze
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
obszar skóry na szyi zwierzęcia; kark jest często narażony na uszkodzenia podczas obróbki skóry, dlatego wymaga szczególnej uwagi w procesie garbowania
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
produkowane przez organizm białko, stanowi ok. 30% wszystkich białek zwierzęcych, jest jednym z głównych składników tkanki łącznej; łączy ze sobą komórki – jest budulcem skóry, kości, zębów, ścięgien, chrząstek i naczyń krwionośnych; kolagen zlokalizowany jest w większej części w tkance łącznej i stanowi około ¼ wszystkich białek zawartych w ciele zwierzęcia; zapewnia tkance wytrzymałość mechaniczną dzięki specyficznej budowie molekularnej cząsteczki; polipeptydowy łańcuch kolagenu składa się w ok. 30% z glicyny, jest w nim także alanina, prolina i hydroksyprolina; rzadziej występującymi aminokwasami są lizyna i jej pochodna – hydroksylizyna, biorą one udział w tworzeniu wysoko zorganizowanych struktur tego kolagenu
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
zabezpieczenie przed rozkładem biologicznym produktów przetwórstwa garbarskiego. Rodzaje konserwacji: mokrosolna, przez suszenie oraz suchosolna
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
część grzbietowa skóry (inaczej słupiec), ok. 50% powierzchni. Skóra w tej części jest najbardziej ścisła i trwała; słupiec przeznacza się np. na spody obuwia
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
związek, który wiąże wodę i pełni rolę naturalnego czynnika nawilżającego, jest odpowiedzialny także za rezerwę wilgoci w skórze; jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może związać ok. 250 cząsteczek wody
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
cienka, błyszcząca błonka, po wygarbowaniu tworzy zewnętrzną powierzchnię skóry; gładkość lica decyduje o estetycznym wyglądzie wygarbowanej skóry; stanowi splot włókienek skórzanych, które przechodzą w grubsze włókna w głębszych warstwach skóry
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
komórki układu odpornościowego, które występują w skórze i błonach śluzowych
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
obrobiona spodnia (odwrotna) część skóry, występuje w zamszu i skórach zamszowych
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
oczyszczenie skór, doprowadzenie do stanu pierwotnego stanu uwodnienia i spęcznienia, usunięcie globulin i albumin; jest wstępnym etapem tzw. warsztatu mokrego, przeprowadza się w środowisku wodnym – zwykle z dodatkami przyspieszającymi ten proces
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
delikatnie przeszlifowana wierzchnia część skóry, jeśli chodzi o sposób wykończenia lica; tę skórę charakteryzuje efekt delikatnego i aksamitnego puszku lub meszku na krótkim włosiu
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
skóry o równej grubości i strukturze
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
zawiera mniej wody niż golizna, jest odporny na działanie bakterii i mikroorganizmów, miękki i plastyczny w stanie suchym
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
mniej pełne skóry, o luźnej oraz zróżnicowanej strukturze
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
mechaniczne usuwanie włosa i naskórka, wykonywane ręcznie lub maszynowo
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
albuminy, globuliny i inne pochodne białek (nie wchodzą w skład struktury, usuwane w procesach przygotowawczych) oraz kolagen (98%), retikulina, elastyna, kreatyna (wchodzą w skład struktury)
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
ma otwarte pory bez warstwy barwnika na górnej warstwie, w ten sposób ujawnia się naturalna faktura materiału; drogi i ceniony materiał, skóry są miękkie oraz przyjemne w dotyku
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
skóra specjalnie wyprawiona, pochodzi z tylnej części grzbietów końskich; te skóry podlegają skomplikowanym procesom garbowania; ta skóra jest bardzo trwała, elastyczna i odporna na wilgoć; skóra Cordovan korzystnie się starzeje, więc nadaje się do wykonania luksusowego obuwia jesienno‑zimowego
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
skóra o wysokim połysku, gładka, nie ma oznak blizn, są one zafarbowane powierzchniowo lub pokryte błyszczącą folią; w zbliżeniu pory skóry są nadal widoczne na powierzchni
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
dzielimy ją na trzy typy, skóry anilinowe (ciepłe, otwarte, aniliny), które są delikatne i miękkie w dotyku; skóry semianilinowe, które są gładkie, pigmentowane, farbowane powierzchniowo, bardzo popularne, o wielorakim zastosowaniu, a także skóry typu nubuk, czyli zamsz, nubuk, skóry welurowe i szorstkie; zwykle skóry używane do tapicerowania mebli są pochodzenia bydlęcego, choć czasem używana jest skóra np. owcza; to cienkie skóry garbowania chromowego, pochodzą z surowca skór bydlęcych o dużej powierzchni
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
stosownie wyprawione wierzchnie warstwy skóry o gładkiej strukturze. Licowanie skóry ma na celu podniesienie estetyki powierzchni; te skóry są bardziej odporne na zabrudzenia i wilgoć; proces licowania polega na obróbce mechanicznej, a następnie pokryciu skóry woskami lub innymi substancjami – w celu uzyskania odpowiedniej struktury i właściwości
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
np. skóry licowe, futra, nappa, skóry gładkie, skóry nappalan, nubuk, welur futrzany, miks skórzano‑tekstylny, skóry anilinowe czy skóra welurowa; zwykle pochodzą od bydła
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
posiada cienką, wierzchnią warstwę pigmentów, jest delikatnie zabezpieczona
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
charakterystyczne dla eleganckich butów, to skóry o przepuszczalności powietrza; naturalna skóra spodowa wchłania wilgoć ze stóp i przepuszcza powietrze; spody skórzane można łączyć z wierzchnią częścią buta nie przy pomocy kleju, ale poprzez zszywanie; skóra spodnia może być wykonana z kruponu bydlęcego, wtedy spód jest elastyczny i ścisły
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
woda (65%), białko (33%), związki mineralne i tłuszcze (0,5%)
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
dzieli się na skóry zamszowe oraz nubuk; te dwa typy skór są bardzo często ze sobą mylone ze względu na podobieństwo wizualne; zamsz oraz nubuk charakteryzują się wyjątkowo estetyczną i delikatną strukturą, produkty z nich wykonane są miłe w dotyku, ale bardziej podatne na zabrudzenia, defekty i wilgoć, wymagają częstego czyszczenia i konserwacji; po przeciągnięciu po skórach szorstkich palcem pozostanie na nich smuga, co wynika ze zmiany kierunku ułożenia włosia; skóry szorstkie ciemnieją w kontakcie z wilgocią
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
najgrubsza warstwa skóry (nawet ok. 2 mm grubości) składa się z włókien białkowych, 99% masy włókien to kolagen, a 1% stanowi elastyna oraz nieregularny splot pęczków włókien kolagenowych; skóra właściwa znajduje się pod naskórkiem, zbudowana jest z tkanki łącznej i posiada dużą liczbę włókien kolagenowych i elastynowych, które warunkują jej odporność i sprężystość; skóra właściwa posiada dwie warstwy – warstwę papilarną i warstwę siatkową
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
przeznaczona na wyroby rymarskie, tj. uprzęże, siodła, lejce, wyroby ortopedyczne, kaletnicze czy akcesoria dla zwierząt, to także skóry do maszyn
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”
odwodnienie i konserwujące działanie soli na skóry
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
związek chemiczny, który pomaga w utrzymaniu wilgotności skóry podczas procesu garbowania
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
odwodnienie i konserwujące działanie soli na skóry
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
odwodnienie skór podczas przygotowania do garbowania
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
rodzaj tkanki składającej się z komórek nabłonkowych, które łączą się ze sobą w sposób ściśle uporządkowany, tworząc powierzchnię pokrywającą wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie ciała organizmu, takie jak skóra, błony śluzowe lub błony surowicze
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
mogą pojawić się na żyjącym zwierzęciu, przy skórowaniu lub w procesie konserwacji; skóry przed uszkodzeniami zabezpiecza się przez suszenie, solenie, piklowanie i zamrażanie; najczęściej spotykaną metodą konserwowania jest solenie skóry od strony mizdry
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
przygotowanie skóry w dziale mokrym chemikaliami lub preparatami enzymatycznymi w bębnie lub w cytroku
Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”Sekwencje filmowe „Sporządzanie roztworów roboczych i zestawów wykańczalniczych”
warstwa skóry właściwej zakończona na powierzchni delikatnym i zwartym splotem włókien, tzw. licem; ta warstwa decyduje o wyglądzie skóry gotowej
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
warstwa skóry właściwej, inaczej retikularna, granica między nią a papilarną przebiega na wysokości torebek włosowych; tu znajdują się gruczoły potowe; niewłaściwe złączenie włókien w tej warstwie może powodować tzw. luźność lica; ta warstwa decyduje o właściwościach mechanicznych skóry gotowej
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
roztwór wody, który zawiera sole mineralne, w tym związki azotu, fosforu, potasu i wapnia
E‑book „Surowiec skórzany”E‑book „Surowiec skórzany”
właściwie obrobiona spodnia (odwrotna) część skóry (mizdry); zamsz charakteryzuje struktura meszku lub puszku o dużo dłuższym włosiu niż w przypadku nubuku
Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”Schemat interaktywny „Podstawowy asortyment skór gotowych”