E-materiały do kształcenia zawodowego

Maszyny i urządzenia okrętowe

TWO.06. Organizacja i wykonywanie prac związanych z eksploatacją maszyn, urządzeń i instalacji okrętowych
– technik mechanik okrętowy 315105

bg‑blue

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
hydrofor
hydrofor

Urządzenie, które służy do automatycznego pompowania wody ze zbiornika do instalacji wodnej. Hydrofor składa się ze zbiornika ciśnieniowego oraz pompy wodnej, która działa w sposób automatyczny i dostarcza wodę ze zbiornika do instalacji wodnej.

Zbiornik ciśnieniowy w hydroforze ma za zadanie magazynować wodę, którą pompowana jest z zewnętrznego źródła. Dzięki temu, gdy woda zostanie zużyta, hydrofor automatycznie uruchamia pompę i dostarcza potrzebną ilość wody z zbiornika ciśnieniowego do instalacji wodnej.

kocioł kombinowany
kocioł kombinowany

Kocioł zdolny do spalania więcej niż jednego rodzaju paliwa, co może być szczególnie korzystne w sytuacjach, gdy dostępność lub koszty różnych rodzajów paliwa się zmieniają.

kocioł parowy
kocioł parowy

Urządzenie służące do wytwarzania pary wodnej, która następnie jest wykorzystywana do napędzania turbin parowych lub do podgrzewania wody w systemie grzewczym na statku.

Kocioł parowy na statku jest zwykle zbudowany z dużej, cylindrycznej komory, w której znajdują się rury, przez które przepływa woda, nagrzewana za pomocą paliwa. Gdy temperatura wody osiągnie odpowiedni poziom, woda zamienia się w parę, która zostaje dostarczona do turbin lub do systemu grzewczego na statku.

Ważnym aspektem pracy kotłów parowych na statkach jest ich bezpieczeństwo, ponieważ urządzenia te pracują pod wysokim ciśnieniem, co może być niebezpieczne w przypadku wadliwej konstrukcji lub nieprawidłowej obsługi. Dlatego kocioł parowy na statku musi spełniać rygorystyczne normy bezpieczeństwa i być regularnie kontrolowany i konserwowany.

odolejacz
odolejacz

Urządzenie służące do zbierania oleju unoszącego się na powierzchni wody lub innych cieczy.

paliwo ciężkie
paliwo ciężkie

Pojęcie paliwo ciężkie odnosi się do paliw o wysokiej gęstości, co oznacza, że w jednostce objętości zawierają one znaczną ilość masy. Paliwa ciężkie są zwykle gęstsze niż paliwa lekkie. Gęstość paliwa ma duże znaczenie w kontekście jego przechowywania, transportu oraz wykorzystania w różnych procesach, takich jak spalanie.

W kontekście paliw na statkach, paliwa ciężkie, takie jak ciężka ropa naftowa czy olej opałowy, są często wykorzystywane jako paliwo dla silników spalinowych lub kotłów parowych. Ze względu na ich wyższą gęstość, paliwa te mogą zawierać więcej energii w jednostce objętości w porównaniu do paliw lekkich, co może być korzystne w przypadku długotrwałego użytkowania lub podczas długich podróży morskich.

pompa
pompa

Urządzenie, które służy do przepompowywania płynów lub gazów z jednego miejsca do drugiego. 

Pompy mogą działać na różne sposoby, w zależności od ich konstrukcji i zastosowania. Najczęściej stosowanymi typami pomp są pompy wirnikowe, tłokowe, membranowe i odśrodkowe.

skraplacz
skraplacz

W instalacji parowej skraplacz to element, który służy do skraplania pary wodnej, czyli zmiany jej stanu skupienia z gazu w ciecz. Skraplacz jest jednym z podstawowych elementów w obiegu pary wodnej w instalacji parowej.

Skraplacz w instalacji parowej działa na zasadzie schładzania pary wodnej, która została już wykorzystana do napędu maszyn lub innych procesów przemysłowych i teraz powinna zostać odesłana do kotłakocioł parowykotła. Para wodna przepływa przez skraplacz, gdzie jest schładzana przez ciecz chłodzącą (najczęściej wodę lub powietrze), co powoduje skraplanie się pary i zmianę jej stanu skupienia z gazowego na ciekły. Ciecz ta jest następnie odprowadzana z powrotem do kotła, gdzie zostaje ponownie podgrzana i przemieniona w parę wodną.

Skraplacz w instalacji parowej jest zwykle zbudowany z rurek lub cewek, w których przepływa para wodna, oraz z obudowy, w której umieszczona jest ciecz chłodząca. Ciecz ta jest zwykle przepompowywana przez skraplacz, aby zapewnić stały przepływ chłodzącej cieczy i skuteczne schładzanie pary wodnej.

Skraplacze są ważnym elementem w instalacjach parowych, ponieważ umożliwiają powtórne wykorzystanie pary wodnej i zwiększenie efektywności całego systemu.

skraplacz w instalacji chłodniczej
skraplacz w instalacji chłodniczej

Element, który służy do usuwania ciepła z cieczy chłodzącej, które powstało podczas procesu chłodzenia. Skraplacz jest jednym z głównych elementów w obiegu czynnika chłodniczego w układzie chłodniczym.

Skraplacz jest zwykle zbudowany z cewek umieszczonych w metalowej obudowie. Cewki te są zazwyczaj zrobione z miedzi lub aluminium, które zapewniają dobre przewodzenie ciepła. Przez cewki te przepływa ciecz chłodząca, która jest schładzana przez otaczające je powietrze lub przez wodę, w zależności od typu skraplacza.

Podczas pracy instalacji chłodniczej czynnik chłodniczy przepływa przez skraplacz, gdzie jego para skrapla się, uwalniając ciepło. W efekcie czynnik chłodniczy zmienia stan skupienia z gazowego na ciekły. W ten sposób ciepło, które zostało pobrane z pomieszczenia lub urządzenia, gdzie jest prowadzony proces chłodzenia, jest usuwane z instalacji chłodniczej za pomocą skraplacza.

Skraplacze są wykorzystywane w różnych rodzajach instalacji chłodniczych, takich jak systemy klimatyzacyjne, chłodziarki, zamrażarki i inne urządzenia chłodnicze. Dzięki skraplaczowi możliwe jest efektywne usuwanie ciepła z systemu i zapewnienie odpowiedniego działania urządzenia chłodniczego.

skrzynia cieplna
skrzynia cieplna

W instalacji parowej to element systemu, który służy do regulacji i równomiernego rozprowadzania pary wodnej do różnych urządzeń, takich jak grzejniki, maszyny, aparaty lub procesy przemysłowe.

Skrzynia cieplna składa się z zwykle z dwóch komór – jednej zasilającej i drugiej rozdzielającej. W komorze zasilającej para wodna dostarczana jest pod wysokim ciśnieniem i wysoką temperaturą, natomiast w komorze rozdzielającej para zostaje rozprowadzona do poszczególnych urządzeń za pośrednictwem rur lub kanałów.

Skrzynia cieplna jest ważnym elementem w instalacji parowej, ponieważ zapewnia równomierne rozprowadzenie pary wodnej po całym systemie, co przekłada się na bardziej efektywne i ekonomiczne wykorzystanie pary. Ponadto skrzynie cieplne są często wyposażone w zawory regulujące ciśnienie i temperaturę, które pozwalają na precyzyjne dostosowanie parametrów pracy całej instalacji parowej do wymagań konkretnych urządzeń lub procesów.

sprężarka powietrza
sprężarka powietrza

Urządzenie, które służy do sprężania powietrza i podwyższenia jego ciśnienia. 

Sprężarki powietrza działają na zasadzie ssania powietrza z otoczenia, sprężania go za pomocą tłoka lub wirnika, a następnie wypuszczania sprężonego powietrza do przewodów lub zbiornika. Sprężarki powietrza mogą być napędzane elektrycznie, silnikiem spalinowym lub pneumatycznie.

szumowanie
szumowanie

Okresowe odprowadzenie części wody z górnego poziomu kotła w celu podtrzymania jej jakości.

termostat
termostat

Urządzenie służące do utrzymywania zadanej temperatury.

wirówka oleju
wirówka oleju

Urządzenie, które służy do oddzielania cząstek stałych lub cieczy o różnej gęstości od oleju. Wirówka oleju działa na zasadzie wykorzystania siły odśrodkowej, która powoduje oddzielanie się lżejszych substancji od cięższych.

W przypadku wirówek oleju stosowanych w silnikach spalinowych olej zanieczyszczony cząstkami stałymi i metalicznymi jest wprowadzany do wirówki, gdzie obraca się z dużą prędkością. Dzięki temu, cięższe zanieczyszczenia, takie jak metalowe opiłki, opadają na dno wirówki, podczas gdy czysty olej jest oddzielany na zewnątrz.