E-materiały do kształcenia zawodowego

Podział nieruchomości

BUD.19. Wykonywanie prac geodezyjnych związanych z katastrem i gospodarką nieruchomościami- Technik geodeta 311104

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
działka ewidencyjna
działka ewidencyjna

Ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu ewidencyjnego, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą granic działek ewidencyjnych. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Dz.U z 2021 r. poz. 1390.

ewidencja gruntów i budynków
ewidencja gruntów i budynków

Wykaz zawierający informacje na temat: gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty; budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych; lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej. W ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także właścicieli nieruchomości, a w przypadku nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego - oprócz właścicieli także inne podmioty, w których władaniu lub gospodarowaniu, w rozumieniu przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa, znajdują się te nieruchomości; w przypadku gruntów, dla których ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić ich właścicieli - osoby lub inne podmioty, które władają tymi gruntami na zasadach samoistnego posiadania; wykaz zawiera również miejsce pobytu stałego lub adres siedziby podmiotów (właścicieli nieruchomości). Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz.U. z 2021 r. poz. 1990.

geodeta uprawniony
geodeta uprawniony

Osoba posiadająca uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 18 sierpnia 2020 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych  i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, Dz.U. z 2020 r. poz. 1429.

geodezyjny podział nieruchomości
geodezyjny podział nieruchomości

Wydzielenie z działki ewidencyjnej jednej lub kilku nowych działek, których granica jest określana w terenie w ramach prac geodezyjnych. Sporządzana jest dokumentacja, która umożliwia przeniesienie prawa własności na rzecz innej osoby. Czynności te prowadzą do wyodrębnienia działek ewidencyjnych, które mogą stać się samoistnymi przedmiotami obrotu.

GNSS (Global Navigation Satellite Systems)
GNSS (Global Navigation Satellite Systems)

Zbiorcza nazwa systemów satelitarnych, które umożliwiają określanie położenia, prędkości i czasu na Ziemi. Przykłady to GPS (USA), GLONASS (Rosja), Galileo (UE) i BeiDou (Chiny). Te systemy są kluczowe w nawigacji, geodezji i wielu innych dziedzinach, umożliwiając precyzyjne określanie lokalizacji na całym świecie.

jednostka ewidencyjna
jednostka ewidencyjna

Jednostka administracyjna, której zadaniem jest prowadzenie ewidencji gruntów i budynków. W Polsce jednostki ewidencyjne obejmują obszar gminy. Istnieją dwie główne kategorie gmin: miejskie (obejmujące obszary miejskie) i wiejskie (obejmujące obszary wiejskie). W przypadku gmin miejsko‑wiejskich, są to gminy, które jednocześnie posiadają obszary o charakterze miejskim (miejscowości o większym zagęszczeniu ludności, z reguły z większą infrastrukturą) oraz obszary wiejskie (miejscowości o mniejszym zagęszczeniu ludności, zazwyczaj charakteryzujące się terenami rolniczymi lub podobnymi). Jednostki ewidencyjne są odpowiedzialne za prowadzenie ewidencji gruntów i budynków na swoim obszarze, rejestrowanie zmian własności, a także udostępnianie informacji związanych z gospodarką nieruchomościami. W Polsce system ewidencji gruntów i budynków jest zarządzany przez urzędy gmin. Jednostka ewidencyjna składa się z obrębów ewidencyjnych. Identyfikator TERYT dla jednostki ewidencyjnej to WWPPGG_R. WW to kod województwa, PP to kod powiatu w województwie, GG kod gminy w powiecie. R określa typ gminy.

kataster nieruchomości
kataster nieruchomości

Obecnie pojęcie tożsame z ewidencją gruntów i budynków. Pojawiło się po raz pierwszy w polskim prawodawstwie w 1947 r. w dekrecie o katastrze gruntowym i budynkowym. Zgodnie z zapisami tego dekretu to oparty na mapie spis gruntów i budynków, stanowiący odrębny przedmiot własności. Na podstawie dekretu z 1955 r. kataster nieruchomości przemianowano na ewidencję gruntów i budynków.

kierownik prac geodezyjnych
kierownik prac geodezyjnych

Geodeta uprawniony, ustanowiony przez wykonawcę zgłoszonych prac geodezyjnych do kierowania tymi pracami. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 18 sierpnia 2020 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, Dz.U. z 2020 r. poz. 1429.

księga wieczysta
księga wieczysta

Urzędowy rejestr nieruchomości, prowadzony przez sąd lub inną właściwą instytucję, w celu udokumentowania prawnych informacji dotyczących danej nieruchomości. Jest to ważny dokument służący do rejestrowania i potwierdzania praw własności, obciążeń, ograniczeń i innych związanych z nieruchomościami informacji.

mapa ewidencyjna (katastralna)
mapa ewidencyjna (katastralna)

Wizualizacja danych z ewidencji gruntów i budynków, zawierających: granice i numery działek ewidencyjnych; punkty graniczne; kontury budynków z oznaczeniem rodzaju budynku lub ich bloków, jeżeli istnieją, a także numery najwyższych kondygnacji budynków lub ich bloków, albo najniższych kondygnacji budynków podziemnych lub ich bloków oznaczonych liczbą ujemną; kontury użytków gruntowych i ich oznaczenia; kontury klasyfikacyjne i ich oznaczenia; występujące w obszarze mapy granice jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa i obrębów ewidencyjnych wraz z ich oznaczeniami; inne elementy, które nie kolidują z danymi ewidencyjnymi, a pozwalają na uczytelnienie treści mapy; nazwy ulic i placów oraz związane z nimi numery porządkowe, a także nazwy cieków, zbiorników wodnych i innych obiektów fizjograficznych; znaki graficzne siatki kwadratów, z których przynajmniej dwa widoczne w obszarze mapy powinny być opisane współrzędnymi. Integralną częścią mapy ewidencyjnej jest jej opis, który stanowią w szczególności: tytuł mapy, informacja o skali, informacja o lokalizacji obszaru przedstawionego na mapie, w tym identyfikator i nazwa jednostki ewidencyjnej oraz numer i nazwa obrębu ewidencyjnego. Mapy zasadnicze tworzy się w oparciu o informacje zawarte w bazie danych obiektów topograficznych (BDOT500). Mapę ewidencyjną generuje się w skali zapewniającej jej czytelność. Szczegółowość informacji pozwala na tworzenie map w skalach 1:500, 1:1000, 1:2000 oraz 1:5000. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej, Dz.U. z 2021 r. poz. 1385. Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Dz.U z 2021 r. poz. 1390.

obręb ewidencyjny
obręb ewidencyjny

Obszar gruntów, usytuowany w granicach wsi, sołectw, zespołów urbanistycznych lub dzielnic czy osiedli miast; ewentualnie teren ograniczony naturalnymi granicami, wyznaczonymi przez cieki, linie kolejowe, ulice i inne obiekty fizjograficzne. Informacje o nazwach i numerach województw, powiatów, gmin, jednostek ewidencyjnych i obrębów znajdują się w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT)

podział nieruchomości
podział nieruchomości

Fizyczne wyodrębnienie części powierzchni ziemskiej (działki gruntowej), która w wyniku podjętej w przyszłości czynności prawnej może stanowić samodzielną nieruchomość gruntową albo wejść w skład innej nieruchomości. Prawne wyodrębnienie części działki może nastąpić tylko podczas wcześniejszego podziału nieruchomości. Podziału nieruchomości dokonuje się na podstawie decyzji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta zatwierdzającej podział. Wyjątek stanowi podział nieruchomości rolnej i wydzielenie powierzchni co najmniej 0,3000 ha; w takim przypadku decyzja nie jest wydawana. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Dz.U. z 2021 r. poz. 1989.

rejestr budynków
rejestr budynków

Oficjalna, zorganizowana baza danych lub dokumentacja przechowująca informacje dotyczące wszystkich budynków znajdujących się na danym obszarze. W rejestrze budynków gromadzone są szczegółowe informacje o każdym obiekcie budowlanym, takie jak lokalizacja, przeznaczenie, parametry techniczne, dane o właścicielach, historii zmian własności, a także informacje o ewentualnych obciążeniach czy ograniczeniach związanych z danym budynkiem. Rejestr budynków pełni kilka istotnych funkcji: ewidencja gruntów i budynków; źródło informacji publicznych; podstawa dla działań urbanistycznych; pomoc w transakcjach nieruchomościami; narzędzie dla organów administracji publicznej. W Polsce rejestr budynków jest prowadzony przez odpowiednie urzędy gmin, które odpowiadają za ewidencję i aktualizację informacji dotyczących budynków znajdujących się na ich terenie.

rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych
rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych

Zapis, który oznacza, że w razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według księgi wieczystej nabył własność lub inne prawo rzeczowe do nieruchomości.

tachimetr
tachimetr

Urządzenie geodezyjne wykorzystywane do pomiaru odległości, kątów poziomych i pionowych, a także współrzędnych punktów na powierzchni ziemi. Jest połączeniem teodolitu (do pomiaru kątów) z dalmierzem elektronicznym (do pomiaru odległości). Tachimetry są używane w pracach geodezyjnych, inżynieryjnych, budowlanych oraz w kartografii, umożliwiając precyzyjne i efektywne pomiary terenowe. Nowoczesne tachimetry posiadają wbudowane komputery, oprogramowanie oraz interfejsy komunikacyjne, co ułatwia automatyzację procesu pomiarowego i analizę danych pomiarowych. Dzięki swojej wszechstronności i dokładności, tachimetry są istotnym narzędziem w dziedzinie pomiarów geodezyjnych.