E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż elementów, podzespołów i zespołów mechanicznych

ELM.03 Montaż, uruchamianie i konserwacja urządzeń i systemów mechatronicznych – Mechatronik 742118 oraz Technik mechatronik 311410

bg‑gold

Słownik pojęć dla e‑materiału

RLZelfEYumZnQ
Instrukcja korzystania ze słownika Słownik pojęć do e-zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e-zasobie.
1
dźwignia
dźwignia

prosty element maszynowy w kształcie pręta o stałej osi obrotu, umożliwiający wykonywanie określonej pracy przy użyciu mniejszej siły

klucz dynamometryczny
klucz dynamometryczny

specjalistyczne narzędzie służące do dokładnego zakręcania śrub i nakrętek z określonym momentem obrotowym. Zapewnia właściwe napięcie i bezpieczeństwo połączeń

klucz imbusowy
klucz imbusowy

znany również jako klucz sześciokątny, to narzędzie używane do wkręcania i wykręcania śrub z wewnętrznym sześciokątnym wgłębieniem. Jest prostym prętem o przekroju heksagonalnym, występuje w różnych rozmiarach

klucz nasadkowy
klucz nasadkowy

służy do zakręcania i odkręcania śrub i nakrętek. Składa się z rękojeści (często z grzechotką) i wymiennych nasadek o różnych rozmiarach, pasujących do głów śrub i nakrętek

klucz nastawny
klucz nastawny

wszechstronne narzędzie przeznaczone do obracania śrub i nakrętek różnych rozmiarów. Ma regulowaną szczęką, która pozwala na dopasowanie do wielu rozmiarów bez konieczności zmiany narzędzia

klucz płaski
klucz płaski

ręczne narzędzie służące do zakręcania i odkręcania śrub i nakrętek. Ma płaski profil i otwory o określonych rozmiarach na obu końcach. Klucz płaski dobiera się do kształtu i rozmiaru głów śrub oraz nakrętek

koło zębate
koło zębate

rodzaj mechanizmu, w którym dwa lub więcej kół wyposażonych w zęby łączą się ze sobą, aby przenieść ruch obrotowy. Koła zębate są powszechnie stosowane w urządzeniach mechanicznych i maszynach do przekazywania momentu obrotowego, zmiany prędkości obrotowej oraz zmiany kierunku obrotu

koło pasowe zębate
koło pasowe zębate

rodzaj mechanizmu stosowanego w przekładniach, gdzie wykorzystuje się pasy o zaokrąglonym profilu zęba. Taki kształt zapewnia lepszą przyczepność koła do pasa i zwiększa skuteczność pracy przekładni

mikrometr
mikrometr

zaawansowane narzędzie pomiarowe. Wykorzystuje się go do precyzyjnego mierzenia małych odległości, jak grubości lub średnice, z bardzo wysoką dokładnością. Wyposażone w śrubę mikrometryczną do uzyskiwania i odczytywania pomiarów w zakresie setnych lub tysięcznych części milimetra

młotek gumowy
młotek gumowy

narzędzie uderzeniowe z miękką, zazwyczaj czarną lub białą, gumową główką. Używa się go do delikatnego uderzania w trakcie montażu, aby uniknąć uszkodzenia delikatnych powierzchni lub materiałów

łożysko
łożysko

element mechaniczny stosowany w maszynach i urządzeniach do zmniejszania tarcia i  ułatwienia płynnego ruchu pomiędzy obracającymi się elementami; główną funkcją łożyska jest podtrzymywanie wałów, osi lub innych obracających się części oraz zapewnienie efektywności ich działania. Składa się z pierścienia wewnętrznego , pierścienia zewnętrznego i kulek. Do przytrzymywania łożysk na miejscu służą pierścienie osadcze sprężynujące

noniusz
noniusz

dodatkowa podziałka na suwaku lub ruchomej części przyrządu pomiarowego, np. suwmiarki, umożliwiająca odczytanie ułamkowej części wartości podziałki głównej

połączenia nierozłączne
połączenia nierozłączne

rodzaj połączenia stałego, np. połączenie spawane, zwykle stosowanego do metali i ich stopów, które uzyskuje się poprzez podgrzanie, stopienie i zestalenie. W wyniku spawania powstaje szew, czyli spoina wypełniona spoiwem spawalniczym, lub połączenie nitowe, uzyskiwane przy użyciu specjalnych nitów, które są wkładane i ściśle mocowane w otworach łączonych elementów

połączenia rozłączne
połączenia rozłączne

rodzaj połączenia, które można wielokrotnie złączać i rozłączać, np. połączenie śrubowe, które uzyskuje się, stosując elementy złączne: śruby, nakrętki i podkładki, lub połączenie wpustowe, które uzyskuje się, wykorzystując wpust wprowadzony w otwór wpustowy, co pozwla połączyć dwa elementy i przenosić moment obrotowy

prasa hydrauliczna
prasa hydrauliczna

urządzenie przeznaczone do prostowania wałówwałwałów i wałków, wyciskania i wciskania łożyskłożyskołożysk, tulei, czopów wałów, zaprasowywania końcówek węży, naprawy narzędzi; może być stosowana w warsztatach naprawczych, serwisowych i motoryzacyjnych oraz w rolnictwie

przekładnia
przekładnia

mechanizm wykorzystywany w rozmaitych maszynach i urządzeniach, w których istnieje konieczność przeniesienia ruchu z elementu czynnego na bierny, z jednoczesną zmianą jego parametrów: prędkości obrotowej i momentu obrotowego

suwmiarka
suwmiarka

przyrząd służący do mierzenia długości i szerokości przedmiotów oraz średnic i głębokości otworów

sworzeń
sworzeń

rodzaj grubszego kołka pasowanego na luźno. Do osadzania sworzni służą łby, zawleczki lub pierścienie osadcze. Ten typ połączenia często stosuje się do łączenia elementów ruchomych

ściągacz hydrauliczny do łożysk
ściągacz hydrauliczny do łożysk

urządzenie przeznaczone do demontażu łożyskłożyskołożysk, piast, bębnów itp. Wykorzystuje pompę hydrauliczną o nacisku od kilku do kilkudziesięciu ton, która umożliwia rozpieranie śrub

wał
wał

element mechaniczny o cylindrycznym kształcie. Służy do przenoszenia momentu obrotowego i ruchu między różnymi częściami maszyn, urządzeń i mechanizmów

wkrętak krzyżowy
wkrętak krzyżowy

służy do wkręcania i wykręcania śrub z krzyżowym nacięciem (najczęściej typu Phillips lub Pozidriv). Posiada końcówkę w kształcie krzyża i rękojeść zapewniającą pewny chwyt

wkrętak płaski
wkrętak płaski

narzędzie przeznaczone do wkręcania i wykręcania śrub z płaskim nacięciem. Składa się z metalowej końcówki o płaskim profilu i rękojeści zapewniającej wygodny uchwyt