E-materiały do kształcenia zawodowego

Dobór odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej

BPO.01. Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy - Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
badanie okresowe
badanie okresowe

działanie mające na celu przeprowadzenie dokładnego badania środków ochrony indywidualnejśrodki ochrony indywidualnejśrodków ochrony indywidualnej lub innego sprzętu pod względem uszkodzeń, np. zniszczenia lub zużycia

Definicja z: Polska Norma PN‑EN‑365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowych, napraw znakowania i pakowania

czynnik niebezpieczny
czynnik niebezpieczny

czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka bądź zejścia śmiertelnego

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

czynnik szkodliwy
czynnik szkodliwy

czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia człowieka

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

czynnik uciążliwy
czynnik uciążliwy

czynnik, który nie stanowi zagrożeniazagrożeniezagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz utrudniający pracę lub przyczyniający się w inny istotny sposób do obniżenia jego zdolności do wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływający na zmniejszenie wydajności

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

konserwacja środków ochrony indywidualnej
konserwacja środków ochrony indywidualnej

postępowanie mające na celu utrzymanie środków ochrony indywidualnejśrodki ochrony indywidualnejśrodków ochrony indywidualnej oraz innego sprzętu w stanie zapewniającym bezpieczne działanie, za pomocą przedsięwzięć zapobiegawczych, takich jak czyszczenie i odpowiednie magazynowanie

Definicja z: Polska Norma PN‑EN‑365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowych, napraw znakowania i pakowania

odzież ochronna
odzież ochronna

odzież stosowana w środowisku pracy, która okrywa lub zastępuje odzież osobistą i która została zaprojektowana w celu zapewnienia ochrony przed zagrożeniami.zagrożeniezagrożeniami. Nie zalicza się do niej odzieży stosowanej podczas prac, gdy występuje jedynie ryzyko intensywnego zabrudzenia lub kontaktu z substancjami, które nie są szkodliwe dla zdrowia

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

osoba kompetentna do przeprowadzenia badań okresowych
osoba kompetentna do przeprowadzenia badań okresowych

osoba wykształcona w zakresie aktualnych wymagań dotyczących badań okresowychbadanie okresowebadań okresowych, zaleceń i instrukcji wydanych przez producentaproducentproducenta, stosowanych dla danego składnika, podsystemu lub systemu

Definicja z: Polska Norma PN‑EN‑365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowychbadanie okresowebadań okresowych, napraw znakowania i pakowania

prace szczególnie niebezpieczne
prace szczególnie niebezpieczne

prace, w których ryzyko wypadkowe jest większe niż przy pracach innego rodzaju ze względu na specyfikę, stosowane materiały czy miejscowe warunki wykonywania

Prace szczególnie niebezpieczne to:

  • roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części (§ 82‑84 rozporządzenia),

  • prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych (§ 85‑90 rozporządzenia),

  • prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych (§ 91‑104 rozporządzenia),

  • prace na wysokości (§ 105‑110 rozporządzenia)

Prace szczególnie niebezpieczne mogą być określone w innych, między innymi branżowych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy, w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji lub przez pracodawcę wedle własnego uznania.

Pracodawca jest obowiązany do ustalenia formy i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, występujących w zakładzie pracy.

Obowiązki pracodawcy:

Przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych pracodawca musi określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy i zapewnić:

  • bezpośredni nadzór nad pracami wyznaczonych osób – udział pracownika nadzoru powinien mieć miejsce przez cały czas wykonywania prac niebezpiecznych (nie wolno ich wykonywać nawet w czasie chwilowej nieobecności pracownika nadzoru);

  • organizacyjne i techniczne środki zabezpieczające właściwe dla rodzaju wykonywanych prac: asekuracja pracujących, środki ochrony zbiorowej (np.: balustrady, automatyczna wentylacja lub odpylanie), środki ochrony indywidualnej (aparaty tlenowe, urządzenia samohamowne chroniące przed upadkiem z wysokości), oznakowania stref niebezpiecznych itp.;

  • instruktaż pracowników obejmujący między innymi:

    • imienny podział pracy,

    • kolejność wykonywania zadań,

    • wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach;

  • dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych jedynie dla osób, które są upoważnione i odpowiednio poinstruowane

Obowiązki te mogą być zrealizowane przez:

  • protokolarne ustalenie przez pracodawcę i osobę kierującą pracownikami szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzonych robót z imiennym podziałem obowiązków;

  • podejmowanie i prowadzenie prac wyłącznie na podstawie pisemnego pozwolenia, którego tryb wydawania ustala pracodawca;

  • poinformowanie pracowników o właściwościach stosowanych materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o sposobach bezpiecznego ich stosowania;

  • opis postępowania w sytuacji awaryjnych

Definicja z: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

producent
producent

wytwórca, autoryzowany przedstawiciel wytwórcy lub firmy konfekcjonującej, w zależności od sytuacji, odpowiedzialny za konstruowanie, badanie i wprowadzenie kompletnego składnika, podsystemy lub systemu na rynek

Definicja z: Polska Norma PN‑EN‑365, Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania, konserwacji, badań okresowychbadanie okresowebadań okresowych, napraw znakowania i pakowania

stanowisko pracy
stanowisko pracy

przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

środki ochrony indywidualnej
środki ochrony indywidualnej

wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeńzagrożeniezagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynnikówczynnik szkodliwyszkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się:

  • zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika;

  • środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, policję i inne służby utrzymania porządku publicznego;

  • wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze;

  • środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym;

  • wyposażenia sportowego;

  • środków służących do samoobrony lub odstraszania;

  • przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego

Definicja z: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawach ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz. U. z 2003 r. poz. 1650, z 2007 r. poz. 330, z 2008 r. poz. 690 oraz z 2011 r. poz. 1034) oraz Rozporządzenie Ministra Rodziny I Polityki Społecznej z dnia 4 listopada 2021 r. zmieniające Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2021 poz. 2088)

środowisko pracy
środowisko pracy

zespół czynników materialnych i psychospołecznych, z którymi pracownik styka się podczas wykonywania pracy lub przysposobienia do niej i które to czynniki mogą stanowić zagrożeniezagrożeniezagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia

Do czynników materialnych środowiska pracy zalicza się m.in.: teren przedsiębiorstwa lub instytucji, budynki, pomieszczenia, maszyny, narzędzia, urządzenia, lecz także czynniki o charakterze fizycznym i chemicznym (np. mikroklimat, oświetlenie, drgania, hałas, czynniki mechaniczne oraz substancje chemiczne i pyłowe) i czynniki biologiczne.

Do czynników psychospołecznych (niematerialnych) środowiska pracy zalicza się m.in.: wymagania psychologiczne pracy, czynniki organizacyjne, partycypację pracowników, stosunki międzyludzkie, rozwój kariery zawodowej i kulturę organizacyjną

Definicja z: Centralny Instytut Ochrony Pracy, ciop.pl

trójnóg bezpieczeństwa
trójnóg bezpieczeństwa

sprzęt do prac w studzeniach kanalizacyjnych, kanałach, włazach, silosach, zbiornikach służący do ewakuacji ludzi, chroniący przed upadkiem z wysokości. Służy również jako punkt kotwiący

zagrożenie
zagrożenie

stan środowiska służby/pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę

Definicja z: Polska Norma PN‑N-18002:2011, Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela