E-materiały do kształcenia zawodowego

Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle ceramicznym

CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego - Technik ceramik 311944,
Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115

Słownik pojęć dla e‑materiału

Wpisz do poniższego okna słowo lub frazę, w celu ich wyszukania w poniższym słowniku.

1

Poniżej zamieszczono słownik pojęć, występujących w lekcji „Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle ceramicznym”.
Pojęcia zostały uszeregowane w kolejności alfabetycznej.
Dodatkowo przy pojęciach zamieszczono podświetloną na niebiesko nazwę multimedium, z którego pochodzi pojęcie. Kliknięcie na nazwę multimedium umożliwia przeniesienie do odpowiedniego materiału.

Aglomeratem
Aglomeratem

Nazywamy łączenie drobnych cząstek ciał sypkich (sproszkowanych) w większe części.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Baza proszkowa
Baza proszkowa

(Inaczej zwana granulatem) – sproszkowany materiał ceramiczny przygotowany w specjalnym procesie suszenia rozpyłowego składający się z surowców takich jak glinka, kaolin, skaleń, węglan wapnia, dolomit itp. Proszki mogą być o różnej naturze i kolorach, mogą być wzajemnie mieszane w bardzo wielu kombinacjach. Proszek powinien składać się z pojedynczych granul i powinien być pozbawiony aglomeratów.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Cyfrowy system dekoracji
Cyfrowy system dekoracji

Umożliwia nakładanie różnych rodzajów proszków ceramicznych, bez żadnych ograniczeń co do rozkładu wielkości cząstek lub koloru. Łączy elastyczność typową dla systemów cyfrowych ze swobodą korzystania z materiałów stosowanych w przemyśle ceramicznym. Urządzenie umożliwia tworzenie różnych efektów graficznych i odcieni, które podnoszą estetykę gotowych produktów.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Dozownik
Dozownik

(System nakładania proszków) – to urządzenie, które nakłada warstwę proszku na pas główny linii prasy walcowej. Służy do nakładania proszku bazowego jak również może mieszać różne kolory przez dozowanie np. zmikronizowanych proszków, glazury płatków pyłkowych, które rozchodzą się w całej masie lub warstwie powierzchniowej.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Drukarka cyfrowa
Drukarka cyfrowa

(Cyfrowy system dekoracji)Cyfrowy system dekoracji(Cyfrowy system dekoracji) – umożliwia nakładanie w sposób cyfrowy różnych rodzajów proszków ceramicznych bez żadnych ograniczeń co do rozkładu wielkości cząstek lub koloru. Łączy elastyczność typową dla systemów cyfrowych ze swobodą korzystania z materiałów typowo stosowanych w przemyśle ceramicznym. Urządzenie umożliwia tworzenie szerokiej gamy efektów graficznych, odcieni i dekoracji, które uwydatniają ceramiczne powierzchnie, a tym samym podnoszą estetykę gotowych produktów.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Maszyna do cięcia płytek (w ruchu)
Maszyna do cięcia płytek (w ruchu)

Jest umieszczona za prasą walcową. Urządzenie to wykonuje w sposób ciągły poprzeczne i wzdłużne cięcie, na dany format płytki, zagęszczonej masy ceramicznej. Dzięki bardzo wszechstronnej konfiguracji ilości głowic tnących maszyna ta pozwala na tworzenie szerokiej gamy niewypalanych podformatów płytek ceramicznych. Sterowanie jest w pełni cyfrowe i odbywa się za pomocą programu znajdującego się na głównym panelu prasy walcowejPrasa walcowaprasy walcowej.

Materiał multimedialny:
Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym,
Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Mikronizacja proszków
Mikronizacja proszków

Proces redukcji średnicy cząstek stałych materiału do wielkości rzędu mikrometrów, stosowany w wielu dziedzinach nauki i przemysłu. Celem mikronizacji może być np. rozdrobnienie materiału umożliwiające użycie go w danym zastosowaniu (np. uzyskanie odpowiedniej wielkości ziaren proszków do dekorowania powierzchni materiałów ceramicznych).

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Piec rolkowy
Piec rolkowy

Wypalanie stanowi najważniejszy proces produkcji wyrobów ceramicznych. W wysokich temperaturach utrwalane są nie tylko kształty wyrobu ceramicznego, ale też jego dekoracje. Produkt nabywa w piecu wytrzymałość mechaniczną oraz właściwości użytkowe. W piecu rolkowym wyróżniamy następujące strefy: strefa podgrzewania, strefa wypalania, strefa studzenia. Piec posiada, działające niezależnie, sekcje napędowe rolek, które wykonane są z materiałów odpornych na wysokie temperatury oraz o wysokich właściwościach mechanicznych. Sekcje te sterowane są automatycznie, jak również ręcznie. Kanał pieca podzielony jest na sekcje palników sterowanych przy pomocy termoregulatorów oraz ręcznych nastaw ciśnienia gazu i powietrza spalania. Nad piecem umiejscowione są wentylatory: wentylator wyciągu spalin, wentylator powietrza spalania, wentylator odbioru gorącego powietrza, wentylator studzenia. Temperatura w piecu kontrolowana jest przy pomocy termopar, których odczyty są na głównej szafie sterowniczej. Urządzeniami współpracującymi z piecem są: urządzenia rozładowcze i urządzenia załadowcze.

R1PfmlOig0fzf
Grafika, pt. ,,Piec rolkowy”.
Źródło: Grafika, pt. ,,Piec rolkowy”., licencja: CC BY-SA 3.0.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Podajnik dozujący proszek (granulat) w sposób ciągły
Podajnik dozujący proszek (granulat) w sposób ciągły

Zainstalowany jest w początkowej sekcji linii prasy walcowej i pozwala produkować wyroby ceramiczne z wyglądem zbliżone do materiałów naturalnych np. kamienia i marmuru. Wzory takie powstają poprzez seperację, nakładanie się i przepływ proszków o różnych kolorach, które następnie poddawane są do pionowego leja samowyładowczego. Podajnik dozujący jest również używany do tworzenia efektów żyłek w całym przekroju płytki ceramicznej.

R11LWFjZAtQOS
Ilustracja przedstawia podłużną maszynę. W jej górnej części znajduje się duży podajnik i pionowy lej samowyładowawczy.
Grafika, pt. ,,Podajnik dozujący proszek (granulat) w sposób ciągły”.
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Materiał multimedialny:
Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym, 
Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Prasa walcowa
Prasa walcowa

(Zagęszczarka walcowa) - jest główną maszyną systemu. Wykonuje w sposób ciągły zagęszczanie podawanej warstwy proszku za pomocą dwóch napędzanych silnikiem pasów o zbieżnych osiach i zestawu pośrednich rolek napędowych. Pozwala na produkcję płytek niemal w każdym rozmiarze. Jest to możliwe dzięki metodzie poprzez ciągłe walcowanie, czyli zagęszczanie proszków inaczej zwanych granulatem.

RaKtzsWfxVzTL
Ilustracja przedstawia podłużną maszynę. Wewnątrz obudowy maszyny widoczny jest system walców i pojemników.
Grafika, pt. ,,Prasa walcowa".
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Materiał multimedialny:
Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym,
Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Prasowanie walcowe
Prasowanie walcowe

Formowanie i zdobienie płytek ceramicznych o dużych formatach poprzez ciągłe walcowanie, czyli zagęszczanie proszków (inaczej zwanych granulatem) na prasie „WALCOWEJ”. Proces formowania odbywa się pomiędzy dwoma sztywnymi pasami i polega na zasypaniu granulatu na dolny pas i wprowadzeniu go do prasy, gdzie stopniowo i w sposób ciągły jest zagęszczany do żądanego stopnia sprasowania. Długość dolnego pasa pozwala na łączenie przed procesem prasowania wielu warstw granulatu aplikowanych przez dodatkowe urządzenia oraz dodatkowych efektów zdobniczych nakładanych w sposób cyfrowy poprzez drukarkę.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Proces suszenia rozpyłowego
Proces suszenia rozpyłowego

(Powstawanie granulatu) - jest procesem, w którym przygotowana wcześniej zawiesina wodna masy ceramicznej, jest przetwarzana na suchy proszek (granulat) w następstwie jej rozpylania w gorącym powietrzu. Zawiesina ta jest pompowana do rozpylaczy umieszczonych w komorze rozpyłowej i rozpryskiwana na bardzo dużą liczbę kropel, osiągających szybko kształt sferyczny, dzięki zjawisku napięcia powierzchniowego. Duży stosunek powierzchni do objętości kropel pozwala na gwałtowne odparowanie wody z kropel rozpylanej zawiesiny i otrzymywanie małych kulistych cząstek, zwanych granulatem. Granulat jest oddzielany od gorącego powietrza i po odpowiednim leżakowaniu jest wykorzystywany np. w procesie formowania materiałów ceramicznych za pomocą prasowania.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Rozdrabniacz złomu
Rozdrabniacz złomu

Jest to urządzenie, które przenosi odcięte wybrakowane elementy formowanych płytek wychodzących w kierunku dalszej linii. Urządzenie to rozdrabnia materiał odcięty i wybrakowany, który jest przekazywany do ponownego przerobu na masę ceramiczną.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Suszarnia wielopoziomowa
Suszarnia wielopoziomowa

Urządzenie, w którym odbywa się termiczne suszenie, podgrzewanie do odpowiedniej temperatury, zaprasowanych płytek ceramicznych. Uformowane niewypalone płytki trafiają do suszarni w celu obniżenia wilgotności masy ceramicznej oraz zwiększenia wytrzymałość wyrobu w stanie surowym, co ułatwia jego transport i dalszą obróbkę na linii produkcyjnej.

R1BGFK5LV1dga
Ilustracja przedstawia podłużną maszynę. W górnej części widoczne są dwa, oddalone od siebie podajniki o kształcie stożków.
Grafika, pt. ,,Suszarnia wielopoziomowa”.
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Materiał multimedialny:
Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym,
Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

System wizyjny (skaner)
System wizyjny (skaner)

Zintegrowany jest z linią produkcyjną i przeprowadza pełną kontrolę powierzchni każdej pojedynczej płytki, w celu uzyskania szczegółowych informacji na temat dekoracji. System wizyjny jest szczególnie skuteczny w procesie formowania z żyłowaniem przechodzącym w przekroju masy płytki. W przypadku tego typu dekoracji system wykrywa dokładną pozycję żył i przesyła informacje do cyfrowej jednostki dekoracyjnej tj. drukarki cyfrowej znajdującej się na linii produkcyjnej w dalszym etapie produkcji. Drukarka cyfrowaDrukarka cyfrowaDrukarka cyfrowa następnie dostosowuje się samoczynnie, aby zapewnić ciągłość zdobienia między żyłkami na górnej powierzchni a tymi, które biegną przez przekrój w masie ceramicznej uformowanej płytki.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Urządzenie do pomiaru gęstości
Urządzenie do pomiaru gęstości

(System kontroli procesu) - urządzenie wykonuje pomiary danych w czasie rzeczywistym na uformowanych, niewypalonych płytkach. Pozwala na uzyskanie wyniku gęstości płytki na początku produkowanej partii. W miarę kontynuowania produkcji monitoruje w czasie rzeczywistym grubość i gęstość w różnych punktach płytki, umożliwiając szybkie wykrycie wszelkich odchyleń. Realizowane jest to poprzez ciągły pomiar za pomocą systemu rentgenowskiego, bez zatrzymywania produkcji lub uszkadzania kontrolowanej płytki.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Urządzenie do szkliwienia płytek „Metodą natryskową”
Urządzenie do szkliwienia płytek „Metodą natryskową”

Służy do nanoszenia w układzie ciągłym szkliwa i pobiałki na powierzchnię wyrobów ceramicznych. Zawiesina szkliwa lub pobiałki podawana jest do urządzenia przy pomocy pompy i metodą natryskową przez dysze pistoletów aplikowana jest na powierzchnię wyrobu ceramicznego.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Wielkoformatowe płytki ceramiczne
Wielkoformatowe płytki ceramiczne

To produkty modularne, nieograniczone wymiarowo, spójne wzorniczo przy jednoczesnej  możliwości stosowania różnorodnych efektów zdobniczych, niezależnie od wielkości i grubości płyt ceramicznych oraz podwyższonej odporności i wytrzymałości.

Materiał multimedialny: Animacja 3DD1ALKUed3Animacja 3D: Zasady eksploatacji maszyn w przemyśle ceramicznym.

Zdobienie metodą druku cyfrowego
Zdobienie metodą druku cyfrowego

Druk cyfrowy należy do najnowocześniejszych technologii wykonywania wzorów na wyrobach ceramicznych. W jego realizacji uczestniczy program komputerowy, który nie tylko służy do opracowania wzoru, ale też steruje jego wydrukiem. Zdobienie wyrobów ceramicznych wymaga stosowania tuszy i materiałów specjalnych, tj. metali szlachetnych, tuszy reaktywnych, matowych. Metoda ich nanoszenia sprowadza się do rozpylania drobnych kropelek tuszy ceramicznych przez głowice drukujące. Dzięki mieszaniu kolorów można uzyskać bardzo szeroką gamę barwną z palety CMYK. Druk cyfrowy ma zastosowanie zarówno przy drukowaniu pojedynczych sztuk, jak i przy tworzeniu wielkoformatowych obrazów na wyrobach ceramicznych. Do drukarek cyfrowych wgrywana jest grafika opracowana i dopasowana do zaprojektowanego wzoru. Do tego potrzebujemy specjalistycznych programów, w które wyposażona jest przemysłowa drukarka cyfrowa, zaprojektowana do schematu i właściwości tuszów używanych na drukarce.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Zdobienie techniką sitodruku bezpośredniego
Zdobienie techniką sitodruku bezpośredniego

Druk sitowy jest to technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną siatkę tkaną, metalową lub wykonaną z włókien syntetycznych. Wykonanie odbitki polega na przetłaczaniu farby przez matrycę. Zdobienie techniką sitodruku bezpośredniego ma zastosowanie do druku płaskiego oraz do wykonywania bezpośrednich nadruków na przedmiotach o regularnych kształtach. W sitodruku płaskim zdobione podłoże ceramiczne leży na stole, do którego przymocowane jest sito ze wzorem. W procesie drukowania sito pozostaje nieruchome, natomiast rakiel przesuwa się - ten sposób druku jest identyczny jak podczas wytwarzania kalki ceramicznej.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.

Zdobienie techniką sitodruku rotacyjnego
Zdobienie techniką sitodruku rotacyjnego

W zdobieniu techniką sitodruku rotacyjnego stosuje się specjalne sita rotacyjne. Drukowanie rotacyjne to rodzaj drukowania z zaokrąglonej formy drukowej i cylindrycznego docisku. Maszyny rotacyjne są maszynami wysokowydajnymi, gdyż drukowane podłoże przemieszcza się przez maszynę ze stałą prędkością i w jednym kierunku. Ekran sitodrukowy owinięty jest wokół bębna, obracającego się wokół własnej osi, natomiast rakiel umocowany jest w taki sposób, że jego ostrze pozostaje w styczności z ekranem. Zdobione wyroby ceramiczne przesuwają się, jednostajnie dzięki układowi przenoszenia zsynchronizowanemu ze wzorami reprodukowanymi na ekranie obrotowym i przechodzą synchronicznie jedna po drugiej pod miejsce, w którym umieszczony jest rakiel. Farba, umieszczona wewnątrz ekranu sitodrukowego, zostaje wypchnięta w trakcie obracania się ekranu w stronę rakla.

Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaDBaUbt4KPlansza interaktywna: Maszyny i urządzenia w przemyśle ceramicznym.