E-materiały do kształcenia zawodowego

Poznajemy sploty dziewiarskie, ich właściwości i przeznaczenie

MOD.08. Wytwarzanie, konserwacja i renowacja rękodzielniczych wyrobów włókienniczych – rękodzielnik wyrobów włókienniczych 731808, technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311931

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik posiada strukturę listy. Znajdują się w nim występujące w e‑materiale pojęcia wraz z ich definicjami. Pod każdym pojęciem znajduje się hiperłącze do odpowiedniego multimedium, w którym występuje dane pojęcie. Po kliknięciu w hiperłącze otworzy się strona z odpowiednim multimedium.

W górnej części słownika znajduje się pole do filtracji pojęć. Aby wyszukać jakieś pojęcie, należy je wpisać w polu filtracji. Po wpisaniu widoczne będzie tylko to pojęcie wraz z definicją. Aby wrócić do listy wszystkich pojęć, należy kliknąć krzyżyk w prawej części pola filtracji.

1
drut
drut

cienki, elastyczny element wykonany z metalu, tworzywa sztucznego lub naturalnych włókien, który jest używany do ręcznego wytwarzania dzianin

R1UFIaMxjNq8r
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
dzianina kolumienkowa
dzianina kolumienkowa

rodzaj dzianiny wyróżniający się charakterystyczną budową, która składa się z kilku równoległych, pionowych kolumn tkaniny połączonych ze sobą poziomymi wątkami

R9NtwFY2OlUPl
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
dzianina rządkowa
dzianina rządkowa

rodzaj dzianiny, w której oczka są ułożone w równoległe rzędy, które są połączone ze sobą pionowymi wątkami

R113VL3U6CDpC
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
dzianina wykonana splotem aksamitu
dzianina wykonana splotem aksamitu

w splocie aksamitu następujące po sobie oczka tworzone są w kolejnych rządkach i w co trzeciej kolumience

RxSpTDsDv4IRY
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
dzianina wykonana splotem sukna
dzianina wykonana splotem sukna

w splocie sukna następujące po sobie oczka tworzone są w kolejnych rządkach i w co drugiej kolumience

RRE4HGLXqKOjr
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
dzianina wykonana splotem trykotu
dzianina wykonana splotem trykotu

w splocie trykotu następujące po sobie oczka tworzone są w kolejnych rządkach i w sąsiednich kolumienkach

RRRTgsbCeIvWl
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
higroskopijność
higroskopijność

zdolność substancji do wchłaniania i zatrzymywania wody z otoczenia

kolumienka
kolumienka

rodzaj dzianiny, w której nici osnowy i wątku są połączone w taki sposób, że tworzą one pionowe kolumienki lub żeberka

RuByVKWyxg02C
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
kurczliwość
kurczliwość

cecha materiału, która określa jego skłonność do kurczenia się pod wpływem działania określonych czynników, takich jak wilgoć, ciepło lub napięcie; kurczliwość może być wynikiem zmian w strukturze chemicznej lub fizycznej materiału, które prowadzą do zmniejszenia jego objętości lub długości

nabieranie dodatkowych oczek
nabieranie dodatkowych oczek

polega na formowaniu kolejnego oczka dzianiny na uprzednio wykonanym oczku

oczko dziewiarskie
oczko dziewiarskie

jest to pętla uformowana z nitki, połączona z sąsiadującymi oczkami w rządku lub kolumience

pilling
pilling

proces, w którym na powierzchni dzianiny lub tkaniny pojawiają się małe kuleczki, zwane pillingiem, złożone z włókien tkaniny; jest wynikiem tarcia i zgniatania, które powoduje, że włókna materiału się odkształcają i wyłamują, a następnie łączą ze sobą, tworząc kuleczki

półsłupek
półsłupek

ścieg dzianiny kolumienkowej wykonany na szydełku

przekładanie oczka
przekładanie oczka

polega na przełożeniu oczka na drugi drut bez przeplatania przez nie podawanej włóczki

przewiewność
przewiewność

zdolność tkaniny do przepuszczania powietrza i odprowadzania wilgoci

rządek
rządek

pozioma linia tworząca warkocz lub ażurowy wzór w tkaninie dzianej; jest to jeden cykl oczek w dzianinie, w którym każde oczko jest połączone z oczkiem obok, a następnie jest przesuwane w lewo lub w prawo, tworząc warkocz lub wzór

R1jKa3ZmzBbXX
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
siła rozrywająca
siła rozrywająca

wytrzymałość na przebicie.; siła potrzebna do przebicia próbki kulą metalową, określana podczas badania wytrzymałości dzianiny przy rozciąganiu wielokierunkowym

siły ścierające
siły ścierające

siły działające na wyroby włókiennicze podczas ich użytkowania, powodujące uszkodzenia wyrobu i pogorszenie jego estetyki. Siły ścierające działające na wyrób mogą powodować jego zniszczenie mechaniczne lub odbarwienia

słupek pojedynczy
słupek pojedynczy

ścieg dzianiny kolumienkowej wykonywany na szydełku

splot dwulewy
splot dwulewy

jeden z podstawowych splotów używanych w dzianinie, w którym każdy wiersz dzianiny jest utworzony przez przesunięcie oczek na przemian w prawo lub w lewo w stosunku do wiersza poprzedniego

RXI8WLYdikLdR
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
splot dwuprawy
splot dwuprawy

zbudowany jest z oczek uszeregowanych obok siebie wzdłuż rządka; oczka ułożone są naprzemiennie - raz oczko ułożone stroną prawą, raz oczko ułożone stroną lewą; obie strony dzianiny wyglądają jednakowo

R49m4Xu6NyWTo
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
splot lewoprawy
splot lewoprawy

ma najprostszą budowę o raporcie składającym się z jednego oczka; w splocie wzdłuż rządków i kolumienek występują obok siebie oczka ułożone tą samą stroną; po prawej stronie widoczne są ramiona oczek, a po lewej wierzchołki i łączniki

RyDewaXA8qAEG
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
splot łańcuszka
splot łańcuszka

jeden z podstawowych splotów stosowanych w dzianinie, w którym każde oczko jest połączone z poprzednim i następnym oczkiem jednym ciągłym warkoczem, tworząc w ten sposób łańcuszek x

sploty dziewiarskie
sploty dziewiarskie

technika łączenia włókien, która pozwala na tworzenie różnorodnych wzorów i tekstur na powierzchni dzianiny; w splotach dziewiarskich wykorzystywane są różne sposoby krzyżowania, skręcania i splatania włókien, które wpływają na wygląd i właściwości mechaniczne dzianiny; przykładowe sploty dziewiarskie to m.in. splot gładki, splot ryżowy, splot warkoczowy, splot muszelkowy, splot żakardowy i splot ażurowy

spruwalność
spruwalność

właściwość tkanin, polegająca na ich skłonności do zwijania się w spiralną strukturę podczas prania lub suszenia

szydełko
szydełko

narzędzie używane do wykonywania robótek ręcznych, takich jak szydełkowanie; składa się z długiego, wąskiego pręta, z jednego końca zakończonego haczykiem, a z drugiego końca zakończonego uchwytem lub rączką

R1S8RG2feNChN
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
ścisłość dzianiny
ścisłość dzianiny

to liczba oczek na ustalonej jednostce długości lub szerokości dzianiny; rozróżnia się ścisłość rządkową, której miarą jest liczba rządków w kolumience oraz ścisłość kolumienkową, której miarą jest liczba kolumienek w rządkach

włókno naturalne
włókno naturalne

włókna pozyskiwane z roślin, zwierząt lub minerałów, np. bawełna, len, jedwab, wełna, juta, konopie, moczka kokosowa

R1VzP4GlKGYOp
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
włókno syntetyczne
włókno syntetyczne

włókna produkowane sztucznie z różnych materiałów chemicznych, np. poliester, nylon, polipropylen, akryl czy spandex; są projektowane, aby imitować lub ulepszać właściwości naturalnych włókien, takie jak wytrzymałość, elastyczność, lekkość i wytrzymałość na działanie czynników zewnętrznych

wyroby bieliźniane
wyroby bieliźniane

wyroby noszone bezpośrednio na skórze – bielizna osobista, wierzchnia część pościeli (powłoczki, prześcieradła) – bielizna pościelowa, wyroby przeznaczone do nakrywania stołu (obrusy, serwety) - bielizna stołowa

wzór muszelkowy
wzór muszelkowy

splot lub wzór dzianinowy, który tworzy wypukłe perełki przypominające kształtem muszle