E-materiały do kształcenia zawodowego

Wirtualny realizator dźwięku

AUD.06. Obsługa sceny, AUD.07. Realizacja nagłośnień - Technik realizacji nagłośnień 352124

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑materiale.

1
bęben centralny
bęben centralny

To podstawowy instrument zestawu perkusyjnegozestaw perkusyjnyzestawu perkusyjnego, membranofonmembranofonmembranofon, o nieokreślonej wysokości dźwiękudźwiękdźwięku. Jest również nazywany bębnem taktowym, stopą, bębnem basowym, centralą. Składa się z korpusu w kształcie pustej tuby, o średnicy najczęściej od 16 cali do 24 cali. Na ogół korpus jest wykonany z drewna, choć spotyka się również konstrukcje z innych materiałów. Oba wyloty, czyli przedni i tylni, są zwykle zamknięte błonami, tak zwanymi naciągami, z tworzyw sztucznych, ale stosowanie tylnego naciągu nie jest obligatoryjne.

RFhFqamzpsP9E
bramki szumów
bramki szumów

Ang. noise‑gate. To bramki szumówszumszumów, urządzenia służące do zamykania lub wyciszania toru audiotor audiotoru audio, gdy moc sygnałusygnał liniowysygnału spadnie poniżej zadanego progu zadziałania.

R1JXs8oqyAz7N
bramki szumów
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
chorus
chorus

Efekt gitarowy, należący do efektów modulacyjnych, w którym do oryginalnego sygnałusygnał liniowysygnału dodawane są dwie lub więcej opóźnionych kopii sygnałusygnał liniowysygnału, a czas opóźnienia jest zmienny (podlega stałej modyfikacji). Efekt chorus ma czas opóźnienia o zakresie od około 20 milisekund do około 50 milisekund.

częstotliwość
częstotliwość

To określenie liczby cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu. Częstotliwość wyrażamy w Hz lub inaczej cyklach na sekundę.

R1PuP4egwF16Q
częstotliwość
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
delay
delay

(tł. polskie: opóźnienie)

Efekt, który poprzez jednokrotne lub wielokrotne powtórzenie oryginalnego sygnałusygnał liniowysygnału po czasie możliwym do ustawienia, naśladuje fizyczne zjawisko echa.

DI‑boxy
DI‑boxy

Urządzenie dopasowujące oporność wejściową systemu audio (np. wzmacniaczawzmacniacz mocywzmacniacza, konsoli) do oporności wyjściowej instrumentu. Zazwyczaj di‑box symetryzuje też sygnałsygnał liniowysygnał.

R1Lwv1jmrb4e6
di‑box
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
dźwięk
dźwięk

To ruch falifala dźwiękowafali w powietrzu lub w innym ośrodku sprężystym, który powstaje na skutek wibracji obiektu (źródła dźwiękuźródło dźwiękuźródła dźwięku) i pobudza znajdujące się w pobliżu cząsteczki powietrza lub innego ośrodka sprężystego. Z punktu widzenia psychologii dźwięk jest subiektywnym wrażeniem słuchowym.

fala dźwiękowa
fala dźwiękowa

To zaburzenie gęstości i ciśnienia danego ośrodka (np. powietrza), rozchodzące się w nim w zazwyczaj w postaci fali podłużnej, które wprawiają w drgania cząsteczki ośrodka.

FOH
FOH

Skrót od ang. Front of House. Określenie stanowiska i zakresu pracy głównego realizatora nagłośnienianagłośnienienagłośnienia.

RDDrCRXYpko94
FOH
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
fortepian
fortepian

To instrument strunowy młoteczkowy, w którym mechanizmy młoteczków uderzających w struny są wyzwalane za pomocą klawiszy. Struny są ustawione poziomo w pudle rezonansowym. Skala pianina obejmuje dźwiękidźwiękdźwięki w zakresie od A2 do c5.

R1aGZYKYxPxc0
fortepian
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
frontfille
frontfille

Zestawy głośnikowe montowane na froncie szerokiej sceny w celu uzupełnienia braków w pokryciu dźwiękiemdźwiękdźwiękiem emitowanym przez system główny przedniej części publiczności.

głośnik
głośnik

Przetwornik akustyczny, przetwarzający dźwiękowy sygnał elektrycznysygnał liniowysygnał elektryczny na falę dźwiękowąfala dźwiękowafalę dźwiękową.

R13kcPAUCNRdh
głośnik
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
grona
grona

Wertykalnie pogrupowane klastry w systemach wyrównywanych liniowo.

hi‑hat
hi‑hat

To podstawowy element zestawu blach w zestawie perkusyjnymzestaw perkusyjnyzestawie perkusyjnym, idiofon. Zbudowany z dwóch wypukłych talerzy, najczęściej o średnicy 12 do 14 cali, wykonanych z metalu, ułożonych przeciwstawnie względem siebie na statywie nazywanym brake‑machine, lub skrótowo „brejk”. Górny talerz jest umocowany na ruchomym pręcie, sterowanym ruchem stopy perkusisty, zaś dolny jest zamocowany na stałe. DźwiękdźwiękDźwięk wydobywa się za pomocą stopy i mechanizmu „brejka” lub uderzając pałkami bezpośrednio w blachy.

R1WSDhztt1LmH
hi‑hat
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
insert
insert

Miejsce w torzetor audiotorze kanału wirtualnego, które służy uruchamianiu w trybie szeregowym wirtualnych efektów wtyczkowych, takich jak korektory barwy dźwiękudźwiękdźwięku, kompresorykompresorkompresory dynamiki czy efekty przestrzenne.

kabel wieloparowy
kabel wieloparowy

Potocznie i branżowo „pytapytapyta”. To kabel łączący scenę ze stanowiskiem FOHFOHFOH (skrót od ang. Front of House, czyli stanowisko i zakres pracy głównego realizatora nagłośnienianagłośnienienagłośnienia). Służy do przesyłu sygnałów z przetworników (mikrofonówmikrofonmikrofonów) i instrumentów do mikseramikser cyfrowymiksera i do tzw. powrotów sygnałów, które zasilają system odsłuchowy w przypadku braku oddzielnego miksera odsłuchowego.

kolumna
kolumna

Inaczej monitor, głośnikgłośnikgłośnik monitorowy. Na scenie to zestaw głośnikowy służący muzykom do odsłuchu instrumentów, natomiast w studio to zestaw głośnikowy wykorzystywany do odsłuchu montowanego/miksowanegomiksowaniemiksowanego materiału audio.

kompresor
kompresor

Urządzenie lub cyfrowe narzędzie programowe, którego zadaniem jest zmniejszenie zakresu dynamicznego sygnałusygnał liniowysygnału przekraczającego zadaną wartość progową. Kompresor ścisza fragmenty sygnałusygnał liniowysygnału audio wykraczające poza tę wartość do zadanego poziomu, co pozwala na lepszą kontrolę sygnałówsygnał liniowysygnałów pochodzących ze źródełźródło dźwiękuźródeł o dużym zakresie dynamicznym (np. ludzki głos).

R1DAuyrfdAxPW
kompresor
kongi
kongi

MembranofonmembranofonMembranofon pochodzący z Kuby, wykonany z drewna. Kongi mają beczkowaty kształt, a korpus powstaje z połączonych ze sobą listewek. Góra korpusu jest zamknięta naciągiem, a dół otwarty. DźwiękdźwiękDźwięk instrumentu wydobywa się poprzez uderzanie dłońmi lub pałkami.

membrana
membrana

Element mikrofonumikrofonmikrofonu reagujący na falę akustycznąfala dźwiękowafalę akustyczną. Wprawienie membrany w ruch indukuje przepływ prądu w cewce magnetycznej (w mikrofonach dynamicznychmikrofon dynamicznymikrofonach dynamicznych) lub zmienia pojemność kondensatora (w mikrofonach pojemnościowychmikrofon pojemnościowymikrofonach pojemnościowych), którego membrany są okładkami.

membranofon
membranofon

To odmiana instrumentu perkusyjnego, w którym dźwięk wydobywa się poprzez uderzanie w rozmaite elementy wibracyjne, takie jak membrany i błony. Do instrumentów tych należą np. tomy, werbel, djembe, kongikongikongi, cajony, darbuki.

mikrofon
mikrofon

Przetwornik akustyczny wejściowy, który pozwala przetworzyć drgania ośrodka drgającego (np. powietrza, powierzchni ciał stałych) w sygnałsygnał liniowysygnał akustyczny.

R1P6aD7H7b6kf
Mikrofon
Źródło: https://unsplash.com/photos/hvgd0ygXuQQ, domena publiczna.
mikrofon dynamiczny
mikrofon dynamiczny

MikrofonmikrofonMikrofon magnetoelektryczny. Cienka membranamembranamembrana oraz połączona z nią cewka, która jest umieszczona w silnym polu magnetycznym, są poruszane przez fale dźwiękowefala dźwiękowafale dźwiękowe wytwarzane przez drgania powietrza. W wyniku tego na zaciskach cewki powstaje napięcie. Drgania cewki, usytuowanej między biegunami magnesu, wzbudzają w niej prąd elektryczny, którego częstotliwośćczęstotliwośćczęstotliwość odpowiada częstości drgań fal dźwiękowychfala dźwiękowafal dźwiękowych.

mikrofon instrumentalny
mikrofon instrumentalny

MikrofonmikrofonMikrofon dedykowany przez producenta do zastosowań instrumentalnych, to rozróżnienie stosuje się głównie w mikrofonach dynamicznychmikrofon dynamicznymikrofonach dynamicznych, o charakterze mikrofonumikrofonmikrofonu decydują jego czułość, odporność na ciśnienie akustyczne i pasmo przenoszenia.

mikrofon mało-/wielkomembranowy
mikrofon mało-/wielkomembranowy

MembranymembranaMembrany w mikrofonach małomembranowych nie przekraczają średnicy 1,8 cm. Większe są uważane za mikrofony wielkomembranowe. Mikrofony małomembranowe mają mniejszą czułość i większą odporność na ciśnienie akustyczne niż mikrofony wiekomembranowe.

mikrofon pojemnościowy
mikrofon pojemnościowy

MikrofonmikrofonMikrofon elektrostatyczny. Mikrofon taki jest zbudowany z dwóch elektrod, które są podłączone do źródła napięcia stałego. Jedna z elektrod mikrofonu jest nieruchoma. Druga elektroda to membranamembranamembrana, na którą oddziałuje energia akustyczna wprawiająca ją w drgania. Pełnią one rolę okładek kondensatora, a każda zmiana odległości między dwiema elektrodami wpłynie na zmianę pojemności takiego kondensatora. Natomiast to ma wpływ na powstanie składowej zmiennej w stałym napięciu zasilającym kondensator i wymaga podania napięcia, najczęściej 48V.

mikser cyfrowy
mikser cyfrowy

To cyfrowe urządzenie do sumowania wielu sygnałówsygnał liniowysygnałów/źródełźródło dźwiękuźródeł dźwiękudźwiękdźwięku, ich wzmacniania, equalizacji, obróbki dynamicznej i dystrybucji w postaci liniowej lub cyfrowej do innych urządzeń (nagłaśniających, rejestrujących).

R13UmuptEzYjG
Mikser cyfrowy
Źródło:  https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikser_(muzyka), domena publiczna.
miksowanie
miksowanie

To zabieg polegający na mieszaniu wielu źródełźródło dźwiękuźródeł dźwiękudźwiękdźwięku, poprzez ustawianie poziomów głośności lub panoramy ścieżki, aby stworzyły jedną, spójną całość brzmieniową.

nagłośnienie
nagłośnienie

Termin branżowy, potocznie nazwa systemu PA (skrót od ang. Public Address, co oznacza system adresowany publicznie), czyli systemu nagłośnieniowego służącego do wzmacniania sygnału dźwiękowego w celu propagacji go wśród większej grupy osób. To również nazwa czynności polegającej na realizacji wydarzenia, koncertu przez realizatora dźwiękudźwiękdźwięku.

pasmo częstotliwościowe
pasmo częstotliwościowe

To pasmo słyszalne, znajdujące się w granicach słyszalności człowieka. Ogólnie przyjęte jest, że człowiek słyszy dźwiękidźwiękdźwięki z zakresu od 20 Hz do 20 kHz, choć jest to zależne od indywidualnych predyspozycji.

procesor dźwięku
procesor dźwięku

Urządzenie w formie fizycznej lub w postaci programów (wtyczek) komputerowych, które służy do przetwarzania sygnałusygnał liniowysygnału dźwiękowego, np. symulacji pogłosów, przetwarzania fazowego.

przewód sygnałowy, liniowy
przewód sygnałowy, liniowy

Przewód przeznaczony do przesyłania sygnału liniowegosygnał liniowysygnału liniowego. Zwykle wyposażony we wtyki typu: jack (instrumentalne – symetryczne i niesymetryczne), chinch (w amatorskim audio), dawniej DIN oraz cały katalog złącz wieloparowych (m.in. D‑sub 26 – popularne w połączeniach studyjnych).

pyta
pyta

Potoczne i branżowe określenie kabla wieloparowegokabel wieloparowykabla wieloparowego łączącego scenę ze stanowiskiem FOHFOHFOH. Służy do przesyłu sygnałów z przetworników (mikrofonówmikrofonmikrofonów) i instrumentów do mikseramikser cyfrowymiksera i do tzw. powrotów sygnałów, które zasilają system odsłuchowy w przypadku braku oddzielnego miksera odsłuchowego.

reverb
reverb

(tł. polskie: pogłos)

Efekt mający na celu stworzenie wrażenia przestrzeni poprzez naśladowanie odbić dźwięku w pomieszczeniu.

sidefill
sidefill

Monitorowe (odsłuchowe) zestawy głośnikowe, umieszczone na bokach sceny, w kulisach, które służą artystom do odsłuchu instrumentów, muzyki czy efektów dźwiękowych.

słuchawki douszne, odsłuchowe
słuchawki douszne, odsłuchowe

Słuchawki otwarte charakteryzują się otwartą komorą akustyczną, dzięki czemu nie powstaje duże ciśnienie akustyczne, a dźwiękdźwiękdźwięk jest bardziej naturalny. W słuchawkach półotwartych ciśnienie jest wyższe. Natomiast w słuchawkach zamkniętych ciśnienie jest najwyższe. Ze względu na największą izolację od otoczenia, słuchawki zamknięte są stosowane do nagrań i pracy w głośnym środowisku akustycznym.

skrzypce
skrzypce

Najmniejszy instrument strunowy smyczkowych, zbudowany z gryfu z podstrunnicą i pudła rezonansowego z otworami. Skrzypce są strojone w kwintach g, d1, a1, e2.

R1CMy3w2gngGz
SPL
SPL

Skrót od ang. Sound Pressure Level, czyli poziom ciśnienia akustycznego. To parametr określający skuteczność głośnikówgłośnikgłośników, wyrażany w decybelach (dB), związany z wartością ciśnienia akustycznego, jaką głośnikgłośnikgłośnik może wytworzyć przy odtwarzaniu sygnału o określonej mocy.

stagebox
stagebox

Urządzenia wyposażone w przedwzmacniacze i przetworniki analogowo‑cyfrowe i cyfrowo‑analogowe (AD i DA), które przesyłają sygnałsygnał liniowysygnał do mikseramikser cyfrowymiksera już po przetworzeniu do postaci cyfrowej.

sygnał liniowy
sygnał liniowy

Sygnał elektryczny odwzorowujący przebieg amplitudy drgań fali akustycznejfala dźwiękowafali akustycznej. Sygnał liniowy ma wartość około jednego wolta, co oznacza, że jego poziom jest około 1000 razy wyższy w porównaniu do sygnału mikrofonowego. Sygnał liniowy jest przesyłany z przedwzmacniacza do wzmacniaczawzmacniacz mocywzmacniacza, który następnie zasila głośnikigłośnikgłośniki.

szum
szum

DźwiękdźwiękDźwięk zawierający wszystkie tony składowe. W zależności od rozkładu amplitudy tonów składowych wyróżniamy szum biały, różowy i czerwony.

tomy
tomy

Inaczej bębny przejściowe, membranofonymembranofonmembranofony, przypominające swoją budową bęben centralnybęben centralnybęben centralny w mniejszej wersji. DźwiękdźwiękDźwięk tomów wydobywa się poprzez uderzenie pałkami lub szczotkami w górną membranęmembranamembranę. Stosowanie dolnej membranymembranamembrany nie jest obowiązkowe, ale zazwyczaj jest ona montowana.

tor audio
tor audio

Droga sygnału elektrycznegosygnał liniowysygnału elektrycznego odwzorowującego przebieg fali akustycznejfala dźwiękowafali akustycznej od przetwornika (np. mikrofonumikrofonmikrofonu) aż po urządzenia końcowe (np. nagłośnienienagłośnienienagłośnienie).

werbel
werbel

Inaczej bęben mały, membranofonmembranofonmembranofon, o nieokreślonej wysokości dźwiękudźwiękdźwięku. DźwiękdźwiękDźwięk wydobywa się poprzez uderzenie rozmaitymi pałkami lub specjalnymi szczotkami w górną membranęmembranamembranę. Jest zbudowany z korpusu w kształcie pustej tuby, zamkniętej z obu stron naciągami. Korpus jest najczęściej wykonany z drewna lub metalu, a czasami z innych materiałów. Na dolnym naciągu umieszczona jest sprężyna przymocowana do rantów werbla. Ma ona postać falowanych naciągniętych drucików, w liczbie od kilku do kilkunastu, leżących na naciągu i wydobywających z werbla charakterystyczny szumszumszum dolnej membranymembranamembrany.

wiolonczela
wiolonczela

To instrument strunowy smyczkowy, który swoją budową przypomina skrzypceskrzypceskrzypce. Różni się od nich jednak wielkością i strojem. W pełnowymiarowej wiolonczeli korpus jest dwukrotnie dłuższy, zaś boczki są czterokrotnie wyższe. Jest strojona w kwintach C, D, g, a.

wzmacniacz mocy
wzmacniacz mocy

Urządzenie odpowiadające za poziom natężenia dźwiękudźwiękdźwięku.

zestaw perkusyjny
zestaw perkusyjny

Zestaw instrumentów perkusyjnych, używany głównie w muzyce rozrywkowej; w skład podstawowego i typowego zestawu wchodzą zazwyczaj: bęben centralnybęben centralnybęben centralny (basowy), werbelwerbelwerbel, tomytomytomy (bębny przejściowe), hi‑hathi‑hathi‑hat, ride, crash. Zestawy perkusyjne mogą oczywiście diametralnie się różnić i być rozbudowywane o dziesiątki innych instrumentów perkusyjnych.

RfvFeyCCGpOZb
źródło dźwięku
źródło dźwięku

Oznacza ośrodek emitujący drgania, które wywołują falę akustycznąfala dźwiękowafalę akustyczną; w wymiarze ludzkiej percepcji są to drgania wywołujące wrażenia słuchowe.