Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Wykonywanie odwodnień dachowych

BUD.03. Wykonywanie robót dekarsko‑blacharskich - Dekarz 712101

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
elementy mocujące
elementy mocujące

Haki, uchwyty, obejmy, śruby itp. – różne drobne elementy służące do mocowania większych części systemu odwodnienia dachu do budynku. Na ogół wykonane są ze stali ocynkowanej lub lakierowanej proszkowo.

giętarka (zaginarka, kantownica)
giętarka (zaginarka, kantownica)

Urządzenie służące do wyginania arkuszy blachy.

RWzNFRBVia3bG
Giętarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
higroskopijność
higroskopijność

Zdolność substancji do wiązania się z wodą lub pochłaniania wilgoci. Woda w tych procesach może pochodzić zarówno z wilgoci w gruncie, jak i pary wodnej w powietrzu czy rosy osadzającej się na substancji.

inne mniejsze elementy
inne mniejsze elementy

Zaślepki, narożniki, osłony przeciwrozpryskowe. Elementy służące do zakończenia rynien, zapewniające połączenie między rynnami przy narożnikach budynku, zabezpieczające przed rozpryskiwaniem się wody opadowej. Podobnie jak rynny i rury spustowe, mogą być wykonane ze stali, miedzi, aluminium lub tworzywa sztucznego. Ich kształt jest dopasowany do rynien i innych elementów systemu odwodnienia dachu.

izolacje parochronne
izolacje parochronne

Rodzaj izolacji zabezpieczający przed przenikaniem pary wodnej, zwykle w formie jednowarstwowych przekładek z papy lub folii polietylenowej ułożonych bez przyklejania do podłoża.

izolacje przeciwwilgociowe
izolacje przeciwwilgociowe

Rodzaj izolacji budynków chroniącej ich części podziemne przed wilgotnością gruntu. Stosowane, gdy budynek posadowiony jest w gruntach przepuszczalnych, takich jak żwiry i piaski, ponad poziomem zwierciadła wody gruntowej.

izolacje przeciwwodne (ciężkie)
izolacje przeciwwodne (ciężkie)

Rodzaj izolacji stosowany, gdy dom stoi na gruntach spoistych (pozwalających na zaleganie wody w pobliżu budynku), bądź budynek posadowiony jest poniżej zwierciadła wody gruntowej, a także w sytuacji zagrożenia okresowym podnoszeniem się poziomu wody gruntowej ponad poziom podłogi piwnicy.

kolano
kolano

Element systemu odprowadzania wody z dachu, który pozwala na odchylenie rury spustowej od pionu.

kolana łukowe
kolana łukowe

Łączniki między sztucerem a rurą spustową.

lut twardy
lut twardy

Spoiwa, stopy na osnowie srebra i miedzi, służące do lutowania, czyli ciekłego wypełnienia szczeliny lutowniczej. Temperatura topnienia lutu twardego przekracza 450 °C.

lut miękki
lut miękki

Spoiwa służące do lutowania, czyli ciekłego wypełnienia szczeliny lutowniczej. Ich temperatura topnienia nie przekracza 450 °C, zaś skład chemiczny bazuje najczęściej na cynie z dodatkiem miedzi, srebra, antymonu, bizmutu i indu.

lutownica (kolba lutownicza, kolba)
lutownica (kolba lutownicza, kolba)

Gazowe bądź elektryczne urządzenie służące do łączenia metali (np. miedzianych rynien) i stopów metali przez lutowanie. Posiada masywny miedziany grot.

R1Epjud8mmEje
Lutownica
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
łącznik rynny (złączka rynny)
łącznik rynny (złączka rynny)

Element pozwalający na łączenie dwóch prefabrykowanych odcinków rynien.

masa bitumiczna
masa bitumiczna

Mieszanka lepiszcza, wypełniacza i kruszywa wykorzystywana w budownictwie.

materiały pomocnicze do lutowania
materiały pomocnicze do lutowania

Do materiałów pomocnicznych należą m.in.: zmywacz służący do czyszczenia i odtłuszczania materiałów przeznaczonych do lutowania; salmiak do usuwania tlenków z miedzianych grotów lutownic; kamień do lutowania - oczyszczający i usuwający tlenki oraz pobielający miedziany grot lutownicy; butelki przeznaczone do przechowywania płynów lutowniczych; pędzle do nanoszenia past, płynów i topników na lutowane elementy; czyściki do szlifowania i oczyszczania wszystkich rodzajów powierzchni, wygładzania profilowanych przedmiotów, polerowania,  szorstkowania przed lakierowaniem.

obejma rury
obejma rury

Element, który utrzymuje rurę spustową i łączy się ze wspornikiem rury. Niekiedy obejma rury i wspornik rury są jednym elementem.

odpływy z rynien
odpływy z rynien

Łączą rynny z rurami spustowymi, zapewniając odpływ wody opadowej.

papa
papa

Materiał budowlany wykorzystywany w izolacjach przeciwwodnych i przeciwwilgociowych elementów budynków, wytwarzany poprzez nasączenie i/lub pokrycie smołą lub masą asfaltową osnowy (z włókna poliestrowego, szklanego lub tektury).

rewizja
rewizja

Element rury spustowej, który dzięki małym drzwiczkom rewizyjnym pozwala na czyszczenie rur bez ich demontażu.

rura spustowa
rura spustowa

Pionowy element systemu odprowadzania wody z dachu, montowany do ścian budynku.

rynny dachowe
rynny dachowe

Profile o otwartym przekroju zamocowane do krawędzi dachu, których zadaniem jest odbiór wody z opadów i jej transport do rur spustowych. Rynny powinny być zamocowane z niewielkim spadkiem w kierunku rur spustowych, aby umożliwić swobodny przepływ wody. Mogą być wykonane:

  • ze stali – nierdzewnej, powlekanej cyną lub warstwą tytanowo‑cynkową, ocynkowanej blachy stalowej, stali lakierowanej lub powlekanej warstwą tworzywa sztucznego,

  • z miedzi – taśmy blaszanej z czystej miedzi lub miedzi powlekanej akrylem albo cynkiem,

  • z aluminium – lakierowanej blachy aluminiowej,

  • z tworzywa sztucznego – polichlorku winylu pokrytego akrylem lub tlenkiem tytanu.

spoiwo
spoiwo

Substancja spajająca, wiążąca; zdolność substancji do wiązania się z wodą lub pochłaniania wilgoci.

studzienka
studzienka

Ostatni, umieszczony w podłożu element systemu odwodnienia dachu, do którego podłączona jest rura spustowa. Służy do odprowadzenia wody opadowej do kanalizacji lub zbiornika na deszczówkę.

system odwodnienia dachów
system odwodnienia dachów

System odprowadzenia wody opadowej i ochrona dachu przed uszkodzeniem lub zniekształceniem pod wpływem wilgoci. Podstawowymi elementami owego systemu są: rynny, rury spustowe, elementy łączące, kształtki, uchwyty do mocowania rynien i rur, akcesoria (np. siatki natynkowe zatrzymujące zanieczyszczenia).

system odwodnienia wewnętrznego – awaryjnego
system odwodnienia wewnętrznego – awaryjnego

Poza systemem grawitacyjnym i podciśnieniowym dla dachów płaskich stosuje się także awaryjny system odwodnienia wewnętrznego. Może być on potrzebny w przypadku bardzo silnych opadów, gdy system główny (grawitacyjny lub podciśnieniowy) okaże się niewystarczający. W czasie awaryjnego odprowadzania wody opadowej powinna ona swobodnie przepływać na działkę, nie uszkadzając budynku.

system odwodnienia wewnętrznego – grawitacyjnego
system odwodnienia wewnętrznego – grawitacyjnego

Systemy odwodnienia wewnętrznego stosowane są w przypadku budynków z dachem płaskim. Systemem prostszym jest wewnętrzny – grawitacyjny, nazywany także tradycyjnym. Wpusty wykorzystywane w tym systemie odwodnienia nie zawierają żadnych elementów ograniczających tworzenie się wirów w płynącej przez nie wodzie, powodujących zasysanie powietrza do rur spustowych. Woda płynie rurami spustowymi jedynie dzięki sile grawitacji. Oznacza to, że rury spustowe muszą być montowane w budynku ze spadkiem w kierunku przepływu wody opadowej.

system odwodnienia wewnętrznego – podciśnieniowego
system odwodnienia wewnętrznego – podciśnieniowego

Wewnętrzny – podciśnieniowy system odwodnienia dachu – pozwalający na sprawniejsze odprowadzanie wody opadowej niż system grawitacyjny. Zastosowane wpusty, wyposażone w specjalne przegrody, uniemożliwiają, po przekroczeniu pewnego poziomu wody, zasysanie powietrza do rur spustowych. Dzięki temu rury są całkowicie wypełnione wodą i występuje w nich podciśnienie, powodujące, że woda płynie szybciej. Dzięki temu rozwiązaniu rury nie muszą być montowane ze spadkiem.

system odwodnienia zewnętrznego – rynnowego
system odwodnienia zewnętrznego – rynnowego

Najbardziej tradycyjny system odwodnienia stosowany w domach z dachem spadzistym.

ubranie asekuracyjne dekarza
ubranie asekuracyjne dekarza

Strój roboczy dekarza powinien być wzbogacony o elementy asekuracyjne: szelki bezpieczeństwa, liny asekuracyjne, kas ochronny, rękawice chroniące dłonie przed otarciami i innymi urazami, a jednocześnie umożliwiające pewny i mocny chwyt, a także wysokiej jakości buty robocze, chroniące stopy. Niezbędne mogą okazać się również środki ochrony oczu i słuchu.

ubranie robocze dekarza
ubranie robocze dekarza

Skompletowany strój dla dekarza składa się z: kurtki roboczej, spodni roboczych, nakolanników, rękawic roboczych, pasa monterskiego wraz z uchwytem na młotek. Ubranie robocze dekarza powinno charakteryzować się wysoką jakością materiału, elastycznością, trwałością, odpornością na wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne, wodoszczelnością.

sztucer (wylot rynny, lej spustowy)
sztucer (wylot rynny, lej spustowy)

Elementem systemu odprowadzania wody z dachu stanowiący przejście z rynny poziomej do rynny pionowej spustowej.

termopara
termopara

Czujnik służący do pomiaru temperatury składający się z dwóch metalowych przewodów połączonych złączem.

wody gruntowe
wody gruntowe

Wody podziemne, które zalegają na większej głębokości niż wody powierzchniowe. Czynniki atmosferyczne nie wpływają na nie bezpośrednio. Cechują się równowagą termiczną - nie podlegają zmianom temperatury zarówno w ciągu dnia, nie są również zależne od pory roku. Znajdują się pod trwałą strefą napowietrzenia.

wody przypowierzchniowe (hipodermiczne)
wody przypowierzchniowe (hipodermiczne)

Wody podziemne, które znajdują się tuż pod powierzchnią ziemi ze zwierciadłem do kilkudziesięciu centymetrów pod powierzchnią gruntu. Często nie stanowią ciągłego poziomu wodonośnego. Gromadzą się w strefie przybrzeżnej jezior, w zagłębieniach terenu lub terasach zalewowych.

wpusty dachowe
wpusty dachowe

Najwyżej zamontowane, umieszczone na dachu budynku elementy systemu odwodnienia dachów płaskich, mające duży wpływ na sprawność i jakość pracy owego systemu. Wpusty stosowane w systemach grawitacyjnych mają prostą budowę, zaś wykorzystywane w systemach podciśnieniowych – wyposażone są w przegrody zapobiegające zasysaniu powietrza do rur spustowych. Wpusty dzielimy na:

  • poziome, z odejściem bocznym, które pozwalają na odprowadzanie wody opadowej z centralnego punktu odpływu do rury spustowej,

  • pionowe, służące do odprowadzania wody opadowej do wewnętrznego systemu rur spustowych,

  • przyścienne, wspomagające system odwodnienia zewnętrznego.

wylewka
wylewka

Rodzaj kolana montowanego tuż nad poziomem gruntu. Służy odprowadzaniu wody z rury spustowej na powierzchnię gruntu.

zalewa lateksowa
zalewa lateksowa

Elastyczna, usuwalna powłoka na bazie kauczuku (lateksu) do zabezpieczania wydzielonych miejsc na płytce drukowanej przed zalutowaniem, podczas operacji lutowania oraz w trakcie pokrywania płytek lakierami ochronnymi.

zaślepka rynny (denko rynny, dekiel rynny)
zaślepka rynny (denko rynny, dekiel rynny)

Element zaślepiający koniec rynny. Wyróżniamy zaślepki prawe i lewe.

RCctG1HkJWCvJ
Zaślepka lewa i prawa