E-materiały do kształcenia zawodowego

Wykonywanie procesów metalurgicznych

MTL.05. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych - Technik przemysłu metalurgicznego 311708

bg‑cyan

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
ciągłe odlewanie stali
ciągłe odlewanie stali

proces sekwencyjnego odlewania stalistalstali w sposób ciągły, gdzie stal z kadzi głównej poprzez pośrednią odlewana jest do krystalizatorów, w których zaczyna krzepnąć. W ten sposób odlewane są wlewki płaskiewlewek ciągły stalowy (płaski, długi)wlewki płaskie, o przekroju prostokąta i długie o przekroju kwadratu, lub zbliżonym do kwadratu

RDGeKh2fSKkTw
Schemat procesu COS
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

ciągnienie
ciągnienie

proces przeróbki plastycznej na zimno stosowany do wyrobu drutów, prętów, profili specjalnych i rur. Proces ciągnienia polegający na zmniejszaniu poprzecznego przekroju materiału

RnVXdWB6rH8Oi
Przykładowy schemat procesu ciągnienia 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

ciągadło
ciągadło

narzędzie wykorzystywane w procesach przeróbki plastycznej na zimno – ciągnieniuciągnienieciągnieniu

Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

DRI
DRI

proces redukcji bezpośredniejredukcja bezpośredniaredukcji bezpośredniej - produkcji żelaza bezpośrednio z rudy żelazaruda żelazarudy żelaza w temperaturach poniżej temperatury topnienia żelaza, w obecności redukującego gazu syntezowego - najczęściej gazu ziemnego

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

drzewo decyzyjne
drzewo decyzyjne

jeden z najpopularniejszych sposobów prezentacji/analizy danych umożliwiający znalezienie zależności pomiędzy zmiennymi

R1B8JU2a7cdwA
Przykładowe drzewo decyzyjne
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

eksploracja danych
eksploracja danych

ang. Data maning – proces analizy i wydobywania wzorców i reguł z dużych ilości danych

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

elektryczny piec łukowy
elektryczny piec łukowy

Piec elektryczny, w którym wsad nagrzewany jest łukiem elektrycznym wytworzonym, między grafitowymi elektrodami a wsadem, który stanowi złom stalowystalstalowy

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

GRI
GRI

ang. Generalize Rule Induction – algorytm uogólnionej indukcji reguł - metoda umożliwiająca znajdowanie reguł/wzorców/zależności pomiędzy zmiennymi np. parametrami procesu

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

koks
koks

produkt suchej destylacji węgla, główne paliwo w procesie wielkopiecowym

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

konwertor tlenowy
konwertor tlenowy

urządzenie, służące do usunięcia niepożądanych domieszek z kąpieli metalowej poprzez ich utlenianie za pomocą lancy tlenowej

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

kowarka
kowarka

urządzenie kuźnicze służące do kuciakuciekucia prętów i odkuwek o wydłużonym kształcie do odkształcania materiałów na zimno i na gorąco

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

kucie
kucie

proces przeróbki plastycznejprzeróbka plastyczna na gorącoprzeróbki plastycznej polegający na odkształcania materiału poprzez nacisk lub uderzenie narzędzi

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

kuźniarka
kuźniarka

rodzaj poziomej prasy mechanicznejprasaprasy mechanicznej służącej do odkształcania materiałów na zimno i na gorąco

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

młot
młot

urządzenie do procesów przeróbki plastycznej na zimnoprzeróbka plastyczna na zimnoprzeróbki plastycznej na zimnona gorącoprzeróbka plastyczna na gorącona gorąco o działaniu udarowym, wyróżnia się młoty parowe, pneumatyczne, hydrauliczne oraz mechaniczne

RTH677ItGelFQ
Młot 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

piecokadź
piecokadź

urządzenie do pozapiecowej rafinacjirafinacja pozapiecowapozapiecowej rafinacji stalistalstali, wyposażone w elektrody grafitowe, w którym ciekła kąpiel metalowa uzyskuje odpowiedni skład chemiczny i temperaturę, konieczną do dalszych etapów produkcji stali

RqYKXrYSamZph
Stanowisko piecokadzi 
Źródło: GroMar Sp. z. o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

prasa
prasa

urządzenie wykorzystywane w procesach plastycznej przeróbki metali (na zimnoprzeróbka plastyczna na zimnona zimnona gorącoprzeróbka plastyczna na gorącona gorąco), która wywiera nacisk na materiał powodując jego odkształcenie

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

przeróbka plastyczna na gorąco
przeróbka plastyczna na gorąco

proces mający na celu osiągnięcie założonego kształtu i wymiarów odkształcanego materiału w wyniku działania sił zewnętrznych powodujących w materiale określone naprężenie umożliwiające przejście materiału ze stanu sprężystego w stan plastyczny w temperaturze powyżej 0,4 Temperatury Topnienia

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

przeróbka plastyczna na zimno
przeróbka plastyczna na zimno

to proces mający na celu osiągnięcie założonego kształtu i wymiarów odkształcanego materiału w wyniku działania sił zewnętrznych powodujących w materiale określone naprężenie umożliwiające przejście materiału ze stanu sprężystego w stan plastyczny w temperaturze poniżej 0,4 Temperatury Topnienia

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

rafinacja pozapiecowa
rafinacja pozapiecowa

ogół procesów metalurgicznych prowadzonych w celu uzyskania stalistalstali o określonym składzie chemicznym, poprzez: procesy odgazowania, odsiarczania, odwęglania oraz wprowadzenie dodatków stopowych

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

redukcja bezpośrednia
redukcja bezpośrednia

w metalurgii żelaza przez redukcję bezpośrednią rozumie się taki proces redukcji, w którym produktem gazowym jest CO

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

ruda żelaza
ruda żelaza

rudy, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, podstawowy surowiec w hutnictwie żelaza, w zależności od występującego w nich związku żelaza nazywamy: hematytowymi – gdzie podstawowym składnikiem jest Fe2O3, magnetytowymi - gdzie podstawowym składnikiem jest Fe3O4

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

skład chemiczny kąpieli metalowej
skład chemiczny kąpieli metalowej

zawartość pierwiastków chemicznych w ciekłym metalu, pomiaru składu chemicznego kąpieli metalowej dokonuje się przy wykorzystaniu spektrometru optycznego

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

spule (inaczej szpule, spoole)
spule (inaczej szpule, spoole)

walec służący do nawijania produktów po procesach przeróbki plastycznej.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

stal
stal

stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, w którym zawartość węgla wynosi poniżej 2,11%

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

statyczna próba rozciągania
statyczna próba rozciągania

podstawowa metoda badań materiałów konstrukcyjnych. Badanie polega na rozciąganiu próbek w tzw. maszynach wytrzymałościowych, aż do jej zerwania. Pozwala na uzyskanie informacji o granicy plastyczności, wytrzymałości na rozciąganie, wydłużeniuwspółczynnik ciągnienia (współczynnik wydłużenia)wydłużeniu i przewężeniu.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

surówka żelaza
surówka żelaza

stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, w którym zawartość węgla wynosi powyżej 2,11% (wg wykresu Fe‑C) a w praktyce wielkopiecowej od 3,8% dla surówek odlewniczych do 4,7% dla surówek przeróbczych

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych

temperatura kąpieli metalowej
temperatura kąpieli metalowej

parametr mierzony w różnych agregatach metalurgicznych, najczęściej za pomocą czujnika do pomiaru temperatury oraz aktywności tlenu lub termopary

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

temperatura likwidus
temperatura likwidus

temperatura, w której kąpiel metalowa jest w stanie całkowicie ciekłym

Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

tłoczenie
tłoczenie

jeden z procesów przeróbki plastycznej realizowany na zimno w którym blachy, taśmy, płyty i folie są stosowane do rozdzielania i kształtowania

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

walcarka
walcarka

zespół urządzeń służących do walcowaniawalcowaniewalcowania wyrobów

RioXumGparPY8
Walcarka duo 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

walcowanie
walcowanie

proces przeróbki plastycznej metali w którym odkształcenie powodowane jest przez obracające się walce. Proces może odbywać się na zimno lub w podwyższonych temperaturach

RFvTCd1Lcntit
Schemat procesu walcowania 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

wielki piec
wielki piec

piec szybowy pracujący w sposób ciągły, w którym poruszający się w przeciwprądzie wsad (z góry na dół) i gaz (z dołu pieca do góry) wymieniają ciepło i masę. Służy do produkcji surówki żelazasurówka żelazasurówki żelaza

RGuZhbetybFQh
Wielki piec wraz z urządzeniami pomocniczymi 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające

wlewek ciągły stalowy (płaski, długi)
wlewek ciągły stalowy (płaski, długi)

zakrzepnięta stalstalstal w postaci pasma o określonym przekroju kwadratowym lub prostokątnym i określonej długości, po procesie ciągłego odlewaniaciągłe odlewanie staliciągłego odlewania. Jest materiałem wsadowym do procesów przeróbki plastycznej

RM6WBLnPXsGH7
Chłodzenie wlewków
Źródło: GroMar Sp. z. o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

własności mechaniczne
własności mechaniczne

fizyczne cechy materiału wynikające ze składu chemicznego i historii przeróbki plastycznej i obróbki cieplnej. Do własności mechanicznych zalicza się:

  1. Umowna granica plastyczności Rp0,2 (MPa);

  2. Wytrzymałość na rozciąganie Rm (MPa);

  3. Wydłużenie (%)współczynnik ciągnienia (współczynnik wydłużenia)Wydłużenie (%);

  4. Moduł Younga (MPa)

  5. Udarność;

  6. Odporność ogniowa;

  7. Wytrzymałość na pełzanie;

  8. Wytrzymałość zmęczeniowa;

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

współczynnik ciągnienia (współczynnik wydłużenia)
współczynnik ciągnienia (współczynnik wydłużenia)

współczynnik charakteryzujący proces ciągnieniaciągnienieciągnienia określają stopień wydłużenia materiału

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych

wyciskanie
wyciskanie

proces przeróbki plastycznej polegający przepchnięciu metalu zamkniętego w pojemniku przez otwór w matrycy. Kształt wyrobu gotowego odpowiada kształtowi matrycy

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Program ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczneD14j6lKNCProgram ćwiczeniowy do projektowania Procesy metalurgiczne

złom stalowniczy
złom stalowniczy

stalowestalstalowe elementy przeznaczone do ponownego wykorzystania w procesach stalowniczych

RgNs6rPxrCvd4
Przykładowy złom stalowniczy 
Źródło: GroMar Sp. z.o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Raport z procesów metalurgicznychDKnWAQuJSFilm edukacyjny Raport z procesów metalurgicznych
Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznychD1A411Ru4Gra edukacyjna Dobór maszyn i urządzeń do procesów metalurgicznych
Interaktywne materiały sprawdzająceDSByLdYddInteraktywne materiały sprawdzające