E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż i eksploatacja komputerów osobistych

INF.02 Administracja i eksploatacja systemów komputerowych, urządzeń peryferyjnych i lokalnych sieci komputerowych – Technik informatyk 351203

bg‑yellow

Słownik pojęć dla e‑materiału

RDnmpq2OLn2y7
Instrukcja korzystania ze słownika Słownik pojęć do e-zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e-zasobie.
1
aktualizacja BIOS
aktualizacja BIOS

proces aktualizacji firmware'u BIOS, który znajduje się na płycie głównej komputera. Aktualizacja BIOS może być konieczna w celu poprawienia wydajności lub zgodności z nowym sprzętem lub oprogramowaniem

BIOS w formie karty rozszerzeń
BIOS w formie karty rozszerzeń

jest to rodzaj BIOS‑u, który jest zainstalowany na karcie rozszerzeń zamiast na płycie głównej. Dzięki temu można zaktualizować BIOS bez konieczności wymiany płyty głównej. Karty rozszerzeń z BIOS‑em są stosowane głównie w starszych komputerach

BIOS zintegrowany na płycie głównej
BIOS zintegrowany na płycie głównej

oprogramowanie, które jest przechowywane na płycie głównej komputera i służy do zarządzania sprzętem komputera. BIOS kontroluje proces uruchamiania komputera i wykonuje diagnostykę sprzętu podczas POST. BIOS na płycie głównej może mieć ograniczone funkcje konfiguracyjne w porównaniu z odrębnym układem BIOS

boot loader
boot loader

program, który jest odpowiedzialny za ładowanie systemu operacyjnego na komputerze. Boot loader znajduje się na dysku twardym i jest uruchamiany przez BIOS podczas startu komputera. Boot loader jest zwykle instalowany razem z systemem operacyjnym i może być konfigurowany przez użytkownika

Coreboot
Coreboot

otwarte oprogramowanie, które zastępuje tradycyjny BIOS lub UEFI. Coreboot jest zaprojektowany w sposób modułowy i zapewnia większą kontrolę nad sprzętem komputera, a także pozwala na dostosowanie do różnych zastosowań i urządzeń

dane
dane

informacje lub fakty, które są przechowywane w cyfrowej formie lub mogą być zapisane w postaci cyfrowej. Dane mogą obejmować różne rodzaje informacji, takie jak tekst, obrazy, dźwięki lub wideo

dokumentacja ewidencyjna
dokumentacja ewidencyjna

zbiór dokumentów, które służą do utrzymywania informacji o określonych zdarzeniach, procesach lub transakcjach. Może to być na przykład dokumentacja dotycząca operacji przeprowadzonych na odpadach elektronicznych w trakcie ich utylizacji

dokumentacja rejestracyjna
dokumentacja rejestracyjna

dokumenty, które są wykorzystywane do rejestrowania i identyfikowania sprzętu lub odpadów. Mogą to być na przykład dokumenty rejestracyjne,, numery seryjne sprzętu elektronicznego lub dokumentacja techniczna produktów.

dział serwisowy
dział serwisowy

część przedsiębiorstwa, która zajmuje się naprawą i konserwacją produktów i urządzeń. Dział serwisowy może działać zarówno na etapie produkcji, jak i po sprzedaży urządzenia. W ramach działu serwisowego można świadczyć także pomoc w rozwiązywaniu problemów technicznych związanych z produktem

FAT32 (File Allocation Table 32)
FAT32 (File Allocation Table 32)

system plików używany przez systemy operacyjne Microsoft Windows, który umożliwia organizowanie i zarządzanie danymi na dyskach twardych lub innych nośnikach danych. FAT32 jest ograniczony do plików o maksymalnej wielkości 4 GB i nie obsługuje funkcji kontroli dostępu

interfejs konfiguracyjny
interfejs konfiguracyjny

narzędzie lub aplikacja, która umożliwia użytkownikom konfigurację lub personalizację oprogramowania lub urządzenia. Interfejs konfiguracyjny może być wbudowany bezpośrednio w urządzenie lub stanowić oddzielną aplikację, a użytkownik może korzystać z niego w celu dostosowania ustawień według swoich preferencji

karta rozszerzeń
karta rozszerzeń

urządzenie, które jest podłączane do płyty głównej komputera w celu rozszerzenia jego funkcjonalności. Karty rozszerzeń zawierają zazwyczaj dodatkowe porty, jak np. USB, porty sieciowe, dźwiękowe lub graficzne

kompatybilność
kompatybilność

zdolność urządzenia lub oprogramowania do współpracy z innymi urządzeniami lub oprogramowaniem bez konieczności dokonywania zmian lub modyfikacji. Kompatybilność jest kluczowa dla interoperacyjności różnych systemów i urządzeń

kompatybilność elektromagnetyczna
kompatybilność elektromagnetyczna

zdolność urządzeń elektrycznych i elektronicznych do współpracy bez zakłóceń elektromagnetycznych. Obejmuje to zdolność urządzeń do emitowania i odporności na zakłócenia elektromagnetyczne, co jest ważne dla zapewnienia poprawnej pracy różnych urządzeń w bliskiej odległości od siebie

konfiguracja BIOS
konfiguracja BIOS

proces konfiguracji ustawień BIOS (Basic Input/Output System), który znajduje się na płycie głównej komputera. Konfiguracja BIOS pozwala na zmianę podstawowych ustawień, takich jak kolejność bootowania, konfiguracja karty sieciowej czy ustawienia zegara systemowego

kopia bezpieczeństwa
kopia bezpieczeństwa

kopia danych, która jest przechowywana w celu zapewnienia, że dane te mogą być odtworzone, gdy oryginalne dane zostaną utracone lub uszkodzone. Kopia bezpieczeństwa może być tworzona ręcznie lub automatycznie i może być przechowywana lokalnie lub na zewnętrznych urządzeniach lub serwerach

odpady elektroniczne
odpady elektroniczne

kategoria odpadów, która obejmuje zużyty sprzęt elektroniczny oraz odpady związane z jego produkcją i utylizacją. Odpady elektroniczne zawierają zwykle szkodliwe substancje, takie jak rtęć, ołów i kadm, które są szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi, jeśli są niewłaściwie utylizowane

odpady niebezpieczne
odpady niebezpieczne

kategoria odpadów, które są szkodliwe dla zdrowia i środowiska, ze względu na swoje właściwości, takie jak toksyczność, palność, wybuchowość itp. Przykłady odpadów niebezpiecznych to baterie, farby, pestycydy, leki, chemikalia przemysłowe itp.

odzysk surowców wtórnych
odzysk surowców wtórnych

proces odzyskiwania surowców z odpadów, które mogą być wykorzystane do produkcji nowych produktów. Przykłady surowców wtórnych to papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne itp. Odzysk surowców wtórnych pozwala na zmniejszenie ilości odpadów i zmniejszenie zużycia surowców naturalnych

Open Firmware
Open Firmware

oprogramowanie do zarządzania sprzętem, które jest wykorzystywane w urządzeniach Apple, takich jak komputery Macintosh i tablety iPad. Open Firmware jest projektowany w sposób modularny, co umożliwia dodawanie nowych funkcji i sterowników do sprzętu komputerowego

oprogramowanie niskopoziomowe
oprogramowanie niskopoziomowe

oprogramowanie zaprojektowane na bardzo niskim poziomie abstrakcji, bezpośrednio kontrolujące sprzęt komputerowy. Najczęściej jest to oprogramowanie systemowe, takie jak BIOS, firmware urządzeń, sterowniki sprzętowe itp. Oprogramowanie niskopoziomowe jest zwykle napisane w językach niskopoziomowych, takich jak C lub Assembler

pamięć nieulotna CMOS
pamięć nieulotna CMOS

rodzaj pamięci, która przechowuje ustawienia konfiguracyjne BIOS‑u lub innych urządzeń elektronicznych. CMOS (Complementary Metal‑Oxide‑Semiconductor) jest technologią, która umożliwia niskie zużycie energii i zachowanie danych, nawet gdy urządzenie jest wyłączone. Pamięć CMOS jest zasilana przez baterię na płycie głównej komputera i przechowuje ustawienia, takie jak data i godzina, ustawienia urządzeń peryferyjnych i preferencje użytkownika

pamięć RAM (Random Access Memory)
pamięć RAM (Random Access Memory)

rodzaj pamięci komputerowej, która służy do przechowywania danych i programów, do których procesor ma szybki i bezpośredni dostęp. Pamięć RAM jest ulotna, co oznacza, że po wyłączeniu zasilania dane w niej przechowywane zostaną utracone. Pamięć RAM jest kluczowym elementem wydajności komputera, ponieważ im więcej pamięci RAM, tym większa ilość danych i programów może być przechowywana i przetwarzana jednocześnie

partycja GPT (GUID Partition Table)
partycja GPT (GUID Partition Table)

nowszy standard partycjonowania dysków twardych, który zastąpił starszy standard MBR. GPT jest bardziej zaawansowanym i elastycznym systemem partycjonowania, który pozwala na obsługę dysków o pojemności powyżej 2 TB

PCI (Peripheral Component Interconnect)
PCI (Peripheral Component Interconnect)

standardowy interfejs komputerowy, który służy do podłączania kart rozszerzeń do płyty głównej, takich jak karty dźwiękowe, sieciowe, graficzne itp. PCI zapewnia szybką i wygodną transmisję danych między kartą a płytą główną

płyta główna (ang. motherboard)
płyta główna (ang. motherboard)

najważniejsza płytka drukowana w komputerze, na której znajdują się podstawowe elementy sprzętowe, takie jak procesor, pamięć RAM, karty rozszerzeń, kontrolery dysków twardych i inne podzespoły. Płyta główna zapewnia połączenie między wszystkimi elementami komputera i umożliwia ich wzajemne komunikowanie się

polityka bezpieczeństwa danych
polityka bezpieczeństwa danych

zbiór zasad i procedur, które określają, jak przedsiębiorstwo powinno zarządzać, ochronić i przetwarzać swoje dane. Polityka bezpieczeństwa danych może obejmować kwestie takie jak: jakie informacje są przechowywane i jak są one zabezpieczone, jakie procedury muszą być stosowane w przypadku naruszenia danych, jakie osoby mają dostęp do danych i w jaki sposób dane są przetwarzane

POST (Power‑On Self Test)
POST (Power‑On Self Test)

procedura diagnostyczna, która jest wykonywana przez BIOS (Basic Input/Output System) podczas uruchamiania komputera. POST sprawdza podstawowe elementy sprzętowe, takie jak procesor, pamięć RAM, klawiaturę, mysz, dyski twarde i inne urządzenia peryferyjne, aby upewnić się, że wszystko działa prawidłowo. Jeśli POST wykryje problemy z urządzeniami lub sprzętem, wyświetli komunikat o błędzie lub emituje dźwięk ostrzegawczy

protokół komunikacyjny
protokół komunikacyjny

zestaw reguł i procedur, które określają sposób komunikacji między urządzeniami w sieci komputerowej lub między aplikacjami na różnych urządzeniach. Protokoły komunikacyjne są kluczowe dla zapewnienia poprawnej transmisji danych i umożliwiają wymianę informacji między różnymi systemami. Przykłady protokołów komunikacyjnych to TCP/IP, HTTP, FTP, SSH, SMTP i wiele innych

przywracanie danych
przywracanie danych

proces odzyskiwania danych z kopii bezpieczeństwa lub z innych źródeł, gdy oryginalne dane zostaną usunięte, utracone lub uszkodzone. Przywracanie danych może wymagać specjalistycznych narzędzi lub usług, aby odzyskać utracone dane i przywrócić je do stanu przed wystąpieniem awarii lub utraty danych

PS/2
PS/2

interfejs klawiatury i myszy stosowany w starszych komputerach. Interfejs PS/2 zapewniał niskopoziomową komunikację między klawiaturą lub myszą a komputerem

rekonfiguracja BIOS
rekonfiguracja BIOS

proces ponownej konfiguracji ustawień BIOS, który jest wykonywany w celu przywrócenia domyślnych ustawień, naprawy błędów konfiguracyjnych lub dostosowania ustawień do nowych wymagań sprzętowych lub systemowych

system operacyjny
system operacyjny

program komputerowy, który zarządza zasobami komputera i umożliwia użytkownikom korzystanie z komputera w sposób efektywny i intuicyjny. System operacyjny zapewnia interfejs użytkownika, zarządza pamięcią, plikami, urządzeniami peryferyjnymi, siecią i innymi zasobami komputera. Przykłady systemów operacyjnych to Windows, macOS, Linux, Android i iOS

system wbudowany
system wbudowany

oprogramowanie, które jest zaprojektowane do działania na specjalistycznych urządzeniach, takich jak kasy fiskalne, drukarki, automaty samochodowe itp. Systemy wbudowane są zazwyczaj zoptymalizowane pod kątem niskiego zużycia energii i wydajności

test diagnostyczny
test diagnostyczny

procedura testowania sprzętu lub oprogramowania, która ma na celu wykrycie i zdiagnozowanie problemów. Testy diagnostyczne są powszechnie stosowane w celu wykrycia problemów sprzętowych, takich jak problemy z dyskiem twardym, pamięcią RAM, kartami rozszerzeń i innymi elementami komputera

UEFI (Unified Extensible Firmware Interface)
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface)

standardowy interfejs programowy, który zastąpił starszy standard BIOS. UEFI zapewnia bardziej zaawansowane funkcje niż BIOS, w tym lepszą ochronę przed zagrożeniami związanych z bezpieczeństwem, takich jak wirusy komputerowe, a także większą szybkość uruchamiania systemu

urządzenie peryferyjne
urządzenie peryferyjne

urządzenie, które jest podłączone do komputera i służy do rozszerzania jego funkcjonalności. Urządzenia peryferyjne mogą być podłączone do komputera za pomocą różnych interfejsów, takich jak USB, FireWire, Bluetooth, Wi‑Fi itp. Przykłady urządzeń peryferyjnych to mysz, klawiatura, drukarka, skaner, głośniki, monitor, kamera, mikrofon i wiele innych

USB (Universal Serial Bus)
USB (Universal Serial Bus)

standardowy interfejs komputerowy, który służy do podłączania różnych urządzeń peryferyjnych, takich jak klawiatury, myszy, drukarki, pendrive'y, a także innych urządzeń, np. aparatów fotograficznych, odtwarzaczy MP3 czy smartfonów. USB zapewnia szybką i wygodną transmisję danych między komputerem a podłączonymi urządzeniami

wolne oprogramowanie
wolne oprogramowanie

oprogramowanie, które może być swobodnie używane, kopiowane, modyfikowane i rozpowszechniane przez użytkowników. Wolne oprogramowanie jest dostępne bezpłatnie i może być używane na różnych urządzeniach i w różnych celach

zużyty sprzęt elektroniczny
zużyty sprzęt elektroniczny

urządzenia elektryczne lub elektroniczne, które przestały być używane i są przeznaczone do utylizacji lub recyklingu. Przykładami takiego sprzętu mogą być komputery, telewizory, telefony komórkowe, drukarki, lodówki, kuchenki mikrofalowe itp.

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela