E-materiały do kształcenia zawodowego

Prace eksploatacyjne i naprawy sieci zasilających

Montaż i eksploatacja sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej — Technik elektroenergetyk transportu szynowego

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiałów

1

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z zagadnieniami omawianymi w niniejszym e‑zasobie. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

awaria
awaria

niekontrolowane zdarzenie zaistniałe w czasie eksploatacji urządzeń, w wyniku którego powstało lub może powstać zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego lub środowiska, bądź przerwanie lub ograniczenie pracy urządzeń

dopuszczający
dopuszczający

osoba wyznaczona imiennie przez poleceniodawcę i upoważniona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem do prac eksploatacyjnych w zakresie przygotowania, przekazania i likwidacji strefy pracy oraz zakończenia pracy, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji

dyspozytor ruchu
dyspozytor ruchu

osoba, której zadaniem jest organizowanie i kierowanie ruchem pociągów

dyspozytor zasilania
dyspozytor zasilania

osoba sprawująca bezpośredni nadzór nad ruchem urządzeń elektroenergetycznych, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowiskach dozoru i eksploatacji

dyżurny ruchu
dyżurny ruchu

osoba prowadząca ruch pociągów m.in. na posterunku zapowiadawczym i przyległych szlakach (odstępach)

kabina sekcyjna
kabina sekcyjna

obiekt elektroenergetyczny prądu stałego o napięciu 3 kV, współpracujący z sąsiednimi obiektami zasilającymi sieć trakcyjną

kotwienie naprężające
kotwienie naprężające

krańcowe zamocowanie odcinka naprężenia samoczynnie kompensujące za pomocą ciężarów lub innych urządzeń naprężających wpływ temperatury na naciągi w sieci jezdnej

naprawa
naprawa

czynności mające na celu przywrócenie lub polepszenie pierwotnych parametrów sieci trakcyjnej, których obniżenie nastąpiło wskutek zużycia eksploatacyjnego (naprawa bieżąca oraz naprawa główna) lub awarii (naprawa awaryjna)

obciążalność prądowa
obciążalność prądowa

wartość prądu, jaki może przepłynąć przez urządzenie elektryczne, nie powodujący przekroczenia dopuszczalnej temperatury

odbierak prądu (pantograf)
odbierak prądu (pantograf)

aparat służący do ruchomego połączenia stykowego sieci trakcyjnej z elektrycznym obwodem głównym pojazdu trakcyjnego

odcinek naprężenia (sekcja)
odcinek naprężenia (sekcja)

odcinek sieci jezdnej, stanowiący wydzielony układ mechaniczny zawarty między jego punktami zakotwienia

R4wr381YBumv8
Sekcja
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
odłącznik
odłącznik

urządzenie służące do stworzenia bezpiecznej przerwy izolacyjnej; załączanie lub wyłączanie przy pomocy odłącznika realizowane jest najczęściej w stanie bezprądowym lub przy płynących prądach o niewielkich wartościach — znacznie mniejszych od wartości znamionowych

odsuw
odsuw

konstrukcyjne odsunięcie przewodu jezdnego i liny nośnej (skrajnego przewodu sieci z dwoma przewodami jezdnymi) — od osi toru w punkcie podwieszenia sieci jezdnej

oględziny
oględziny

bieżąca kontrola i ocena stanu technicznego poszczególnych elementów i urządzeń sieci trakcyjnej

paszport urządzenia
paszport urządzenia

dokument odzwierciedlający aktualny stan techniczny oraz dokonane zmiany konstrukcyjne urządzenia i przeprowadzone zabiegi utrzymania

polecenie pisemne wykonania pracy
polecenie pisemne wykonania pracy

dokument określający sposób wykonania prac wymagany dla:

  1. wykonywania prac eksploatacyjnych przy urządzeniach elektroenergetycznych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego,

  2. wydania zezwolenia na wykonanie prac przez zespół pracowników innych wykonawców niż prowadzący eksploatację, wymagających wyłączenia napięcia lub realizowanych w pobliżu urządzeń elektroenergetycznych zgodnie z warunkami wskazanymi w opracowanym regulaminie wyłączenia napięcia,

  3. wykonywania prac, dla których poleceniodawca lub prowadzący eksploatację uzna to za niezbędne

podstacja trakcyjna
podstacja trakcyjna

obiekt elektroenergetyczny wyposażony w zespół urządzeń służących do przetwarzania energii elektrycznej prądu przemiennego na energię elektryczną o odpowiednich parametrach zasilania dla danego systemu trakcji elektrycznej

prace eksploatacyjne
prace eksploatacyjne

prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska w zakresie:

  1. obsługi, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych,

  2. konserwacji, związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych,

  3. remontów urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek i awarii, w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,

  4. montażu, niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych,

  5. kontrolno‑pomiarowym, niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń energetycznych.

Prace eksploatacyjne wykonują osoby upoważnione

RToh0nXMiOe3H
Prace eksploatacyjne
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
prowadzący eksploatację
prowadzący eksploatację

osoba upoważniona przez pracodawcę na mocy regulaminu organizacyjnego jednostki organizacyjnej, realizująca w jego imieniu działania związane z eksploatacją własnych lub powierzonych Spółce urządzeń elektroenergetycznych, na podstawie zawartej umowy. Pełniący funkcję prowadzącego eksploatację obowiązany jest posiadać świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru

przegląd okresowy
przegląd okresowy

zespół czynności wykonywanych w cyklach ustalonych przez zarządcę infrastruktury, obejmujący:

  1. pomiary parametrów sieci trakcyjnej,

  2. regulację sieci trakcyjnej,

  3. wymianę uszkodzonych elementów, ujawnionych w trakcie przeglądu, których stan techniczny może spowodować awarię sieci trakcyjnej

przejazd inspekcyjny
przejazd inspekcyjny

czynności kontrolno‑pomiarowe wykonane w okresach ustalonych przez zarządzającego, z wykorzystaniem pojazdu specjalistycznego, umożliwiającego automatyczny zapis mierzonych parametrów sieci trakcyjnej

przęsło (przelot)
przęsło (przelot)

odcinek sieci jezdnej zawarty między sąsiednimi punktami podwieszenia

rezonator torowy SHP
rezonator torowy SHP

czujnik zlokalizowany w części przytorowej, element urządzenia samoczynnego hamowania pociągu

rozdzielnia
rozdzielnia

wyodrębniona część stacji elektroenergetycznej, zajmująca wydzielone pomieszczenie, zespół pomieszczeń lub wydzielony teren, gdzie znajduje się zespół urządzeń rozdzielczych o określonym napięciu, wraz z urządzeniami pomocniczymi

sekcjonowanie
sekcjonowanie

podział sieci jezdnej na odcinki wzajemnie od siebie odizolowane elektrycznie

serwis awaryjny
serwis awaryjny

usuwanie uszkodzeń urządzeń sieci trakcyjnej powstałych na skutek zużycia eksploatacyjnego, awarii, wypadków i wydarzeń kolejowych, klęsk żywiołowych itp., a także zapewnienie gotowości do ich usuwania

sieć jezdna
sieć jezdna

część sieci trakcyjnej złożona z zespołu przewodów wraz z konstrukcjami wsporczymi, łącznie z elementami mocującymi i niezbędnym osprzętem, służąca do współpracy elektrycznej i mechanicznej z odbierakami prądu pojazdów trakcyjnych z napędem elektrycznym (przewody wzmacniające zalicza się do sieci jezdnej)

sieć powrotna
sieć powrotna

część sieci trakcyjnej złożona z szyn kolejowych oraz ich połączeń elektrycznych przewodzących prąd trakcyjny

sieć trakcyjna
sieć trakcyjna

zespół przewodów i szyn kolejowych, służących do zasilania energią elektryczną pojazdów trakcyjnych z napędem elektrycznym (konstrukcje wsporcze są częścią składową sieci trakcyjnej, natomiast przewodów zasilaczy oraz kabli powrotnych nie zalicza się do sieci trakcyjnej). W skład sieci trakcyjnej zalicza się sieć jezdną i sieć powrotną

R5M7FN1qRJELJ
Sieć trakcyjna
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
strefa pracy
strefa pracy

odpowiednio przygotowane miejsce lub stanowisko pracy w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonania prac eksploatacyjnych

świadectwo kwalifikacyjne
świadectwo kwalifikacyjne

dokument wydany przez Komisję Kwalifikacyjną, potwierdzający posiadanie przez daną osobę określonych kwalifikacji uprawniających do wykonania pracy w zakresie dozoru lub eksploatacji sieci oraz urządzeń elektroenergetycznych

uszynienie
uszynienie

połączenie elektryczne (zespół połączeń) elementów konstrukcyjnych z siecią powrotną

uszynienie ochronne
uszynienie ochronne

połączenie elektryczne wyłączonych i odłączonych spod napięcia elementów sieci górnej z siecią powrotną za pomocą przenośnych uszyniaczy ochronnych na czas wykonywania prac

wysokość konstrukcyjna
wysokość konstrukcyjna

odległość pionowa pomiędzy liną nośną a przewodem jezdnym (przewodami jezdnymi) w punkcie podwieszenia

zarządca infrastruktury
zarządca infrastruktury

podmiot zarządzający siecią trakcyjna na zelektryfikowanych liniach kolejowych, w Polsce głównie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.