E-materiały do kształcenia zawodowego

Zarządzanie jakością w procesach metalurgicznych

MTL.05. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych - Technik przemysłu metalurgicznego 311708.

bg‑cyan

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
audyt
audyt

jest to sposób oceny danego procesu, produktu, systemu, projektu lub całej organizacji

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt systemu zarządzania
audyt systemu zarządzania

sprawdzenie systemu zarządzania podług jego zgodności z normą ISO 9001:2015 lub w przypadku lotnictwa norma EN9100

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt procesu
audyt procesu

weryfikacja spełnienia wymagań danego procesu produkcyjnego lub usługowego podług dokumentacji technologicznej w danej firmie, dla danego procesu

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt produktu
audyt produktu

weryfikacja konkretnego produktu pod względem jego wymagań podług dokumentacji technicznej – rysunku technicznego i specyfikacji na nim zawartej - dla danego produktu, w danej organizacji

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt wewnętrzny
audyt wewnętrzny

kontrola dokonywana przez przeszkolonego audytora – pracownika danej organizacji

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt zewnętrzny od klienta
audyt zewnętrzny od klienta

kontrola organizacji ze strony klienta, który weryfikuje proces produkcyjny własnego produktu lub przypatruje się systemowi jakości w danej firmie

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

audyt tzw. trzeciej strony
audyt tzw. trzeciej strony

wszystkie audyty organizacji zatwierdzających systemy jakości np. ISO 9001:2015 lub EN9100

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

chropowatość
chropowatość

powierzchni jest to niezgodność lub odchyłka od założonego na rysunku profilu. W odróżnieniu od falistości powierzchni, chropowatość powierzchni mierzona jest na niewielkich odcinkach. Opisuje się ją poprzez 2 podstawowe parametry: Ra oraz Rz.

Ra – jest to średnie arytmetyczne odchylenie od linii średniej. Jest to parametr uprzywilejowany w Polsce i najczęściej możemy go spotkać na rysunkach technicznych

Ra=|yn|n

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

człowiek
człowiek

(ang. Manpower) – jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

diagram Ishikawy
diagram Ishikawy

jest jednym z narzędzi służących do zarządzania jakością, a dokładniej do analizy przyczynowo – skutkowej powstałego problemu

R2PU0I70AxPeN
Diagram Ishikawy
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

dyrektor zakładu
dyrektor zakładu

głównym celem osoby na tym stanowisku jest kierowanie i organizowanie całokształtu działalności zakładu produkcyjnego: kierowanie i nadzór nad wszystkimi procesami w zakładzie produkcyjnym z uwzględnieniem efektywności ekonomicznej prowadzonych działań np. w zakresie optymalizacji zużycia materiałów, energii, wody itp.

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

efektywność
efektywność

(ang. efficiency) – prowadzenie procesu w sposób umożliwiający osiągniecie celu (dostarczeniu klientowi wyrobu, usługi) przy jak najmniejszym wysiłku, np. monitorowanie wyrobów w jednostce czasu

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

EN9100
EN9100

znormalizowany system zarządzania jakością dla przemysłu lotniczego

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

gniot
gniot

zmiana grubości pasma w procesie walcowania

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

granica plastyczności Re
granica plastyczności Re

wartość naprężenia, przy którym materiał przechodzi ze stanu sprężystego w stan plastyczny tzn. zaczynają powstawać nieodwracalne odkształcenia plastyczne w materiale. Za umowne kryterium do określenia tej granicy przyjmuje się trwałe odkształcenie względne równe epsilon=0,002

Re=FeSo [MPa]

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

ISO 9001:2015
ISO 9001:2015

norma definiująca system zarządzania jakością

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

kaizen
kaizen

japońska filozfia ciągłego dokosnalenia się przy wykorzystaniu metody małych kroków, ideologia wywodząca się z marki Toyota

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

kierownictwo
kierownictwo

(ang. Management) - jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

kierownik produkcji
kierownik produkcji

zajmuje się przygotowywaniem planów produkcji. Do jego obowiązków należy nadzorowanie, czy prace są wykonywane zgodnie z harmonogramem. Koordynuje zadania realizowane przez zespół, którym zarządza, i sporządza raporty

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

klient
klient

może być wewnętrzny (w ramach danego przedsiębiorstwa) lub zewnętrzny, to on składa zamówienie i określa wymagania dla produktu

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

krystalizacja
krystalizacja

proces, podczas którego w cieczy zachodzi zarodkowanie i wzrost krystalicznej fazy stałej (fazy o regularnym i powtarzanym ułożeniu atomów)

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

maszyna
maszyna

(ang. Machine) - jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

maszyna COS
maszyna COS

agregat metalurgiczny, maszyna do ciągłego odlewania stali

R17HbpKgPSKYj
Schemat procesu COS
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

materiał
materiał

(ang. Material) - jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

metoda 5 Why
metoda 5 Why

5 x dlaczego, inaczej: 5 Whys, 5W jest jedną z metod pozwalających na wykrywanie przyczyn problemów (lub defektów). Jest to zasada, którą stosujemy w celu ustalenia podstawowej przyczyny zakłóceń

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

metoda
metoda

(ang. Method) - jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

mistrz zmiany
mistrz zmiany

osoba odpowiedzialna za wykonanie planu produkcyjnego na swojej zmianie

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

otoczenie
otoczenie

(ang. Environment) - jedna z głównych przyczyn wystąpienia problemu, umieszczana na diagramie Ishikawy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

piecokadź
piecokadź

agregat metalurgiczny, w którym prowadzi się proces tzw. rafinacji pozapiecowej, w pieco‑kadzi ustala się ostateczny skład chemiczny wytapianej stali oraz temperaturę kąpieli metalowej

RkhCFiFswO8tq
Piecokadź
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

prawo Tammanna
prawo Tammanna

prawo ujmujące zależność szybkości zarodkowania i liniowej szybkości krystalizacji od przechłodzenia cieczy metalicznej

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

proces
proces

każde działanie/operacja, które przekształcają stan wejściowy, w stan wyjściowy

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

przewężenie Z
przewężenie Z

stosunek różnicy pola początkowego, przekroju poprzecznego i pola przekroju poprzecznego w miejscu rozerwania próbki, do pola początkowego przekroju wyrażony w procentach

Z=So-SuSo×100%

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

skład chemiczny (analizy wytopowej)
skład chemiczny (analizy wytopowej)

procentowa zawartość pierwiastków chemicznych w kąpieli metalowej

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

skuteczność
skuteczność

(ang. efectiveness) związana jest z dostarczeniem klientowi wyrobu lub usługi zgodnej z jego oczekiwaniami. Jest to wskaźnik stosowany do oceny zadowolenia klienta. Skuteczność jest związana z określeniem na ile doskonalenie wyrobów i procesów w firmie wpływa na zadowolenie klienta

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

strefa kryształów zamrożonych
strefa kryształów zamrożonych

strefa powstała w bezpośrednim sąsiedztwie styku metalu z formą odlewniczą, składa się z małych kryształów (ziaren) o przypadkowej orientacji

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

strefa kryształów kolumnowych (słupkowych)
strefa kryształów kolumnowych (słupkowych)

druga strefa występująca po strefie kryształów zamrożonych, której mikrostruktura złożona jest z wydłużonych kryształów w kierunku przepływu ciepła o określonej orientacji krystalograficznej

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

strefa kryształów równoosiowych
strefa kryształów równoosiowych

trzecia strefa występująca po strefie kryształów kolumnowych zajmująca centralną część odlewu. Zbudowana jest z kryształów równoosiowych o przypadkowej orientacji, których wymiar jest większy niż kryształów w strefie zamrożonej

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

technolog
technolog

to pracownik odpowiedzialny za ogół procesów technologicznych związanych z produkcją przemysłową

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

temperatura (kąpieli metalowej)
temperatura (kąpieli metalowej)

w trakcie procesu stalowniczego prowadzi się kontrolę temperatury ciekłej stali, wartość temperatury (najczęściej) prezentowana jest w stopniach Celsjusza

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

transkrystalizacja
transkrystalizacja

wzrost kryształów kolumnowych kontynuowany aż do zakrzepnięcia całego ciekłego metalu

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

twardość
twardość

jest miarą odporności materiału przeciw lokalnym odkształceniom trwałym, powstałym na powierzchni badanego przedmiotu, wskutek działania skupionych nacisków punktowych spowodowanych wciskaniem w nią drugiego, twardszego ciała, zwanego wgłębnikiem. Spośród metod statycznych pomiaru twardości najbardziej rozpowszechnione są:

  • metoda Rockwella

  • metoda Vickersa

  • metoda Brinella

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

udarność
udarność

odporność materiału na złamanie przy uderzeniu. Definiuje się ją jako stosunek pracy potrzebnej do złamania znormalizowanej próbki z karbem do pola przekroju poprzecznego tej próbki w miejscu karbu. Do wyznaczenia udarności stosuje się młoty udarowe i próbki o przekroju kwadratowym

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

walcarka
walcarka

komplet urządzeń i maszyn z własnym indywidulanym napędem o konstrukcji pozwalającej na bezpośrednie wykonywanie operacji walcowania wchodzącej w skład realizowanego w cyklu technologicznym przerobu plastycznego

R18Ycda72v4qn
Walcarka
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

walcownia
walcownia

składa się z różnych wydziałów, mających do wykonania określne operacje wynikające z realizowanego cyklu walcowniczego – nagrzewanie, walcowanie, chłodzenie, zwijanie

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

wytrzymałość na rozciąganie Rm
wytrzymałość na rozciąganie Rm

wytrzymałość na rozciąganie jest to naprężenie, które odpowiada maksymalnej sile rozciągającej, uzyskanej podczas statycznej próby rozciągania odniesione do początkowego pola przekroju poprzecznego badanej próbki. Jest to wartość naprężenia, po której próbka tworzywa ulega rozerwaniu

Z=FmSo [MPa]

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

wydłużenie (procentowe) A
wydłużenie (procentowe) A

stosunek trwałego wydłużenia bezwzględnego długości deltaLu do początkowej długości pomiarowej próbki pomiarowej próbki po rozerwaniu L0 wyrażony w procentach

A=Lu-LLo×100%

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

zasoby
zasoby

w rozumieniu przedsiębiorstwa stanowią: ludzie, środki finansowe, instalacje, wyposażenie, technologia, metody

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji

zespół walcowniczy
zespół walcowniczy

komplet urządzeń przystosowanych do materiału oraz innych parametrów procesowych takich jak temperatura i wielkość nacisków oraz do wymiarów i kształtów produkowanego pasma

Atlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcjiDs1xJaWARAtlas interaktywny Metody rozwiązywania problemów jakościowych w obszarach produkcji