E-materiały do kształcenia zawodowego

Okna dachowe, wyłazy, świetliki i urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej

BUD.03. wykonywanie robót dekarsko‑blacharskich - Dekarz 712101

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
absorber
absorber

Podstawowy element kolektora słonecznego odpowiadający za pochłanianie energii promieniowania słonecznego. Absorber wykonany jest z miedzi i aluminium. Jego zadaniem jest wytwarzanie ciepła i przekazanie go do czynnika grzewczego.

belka
belka

Drewniany poziomy element konstrukcyjny o prostokątnym przekroju. Belka stropowa oparta jest na wieńcu ścian nośnych i łączy pary przeciwległych krokwi i płatwi. Zaś belka wiązarowa stanowi dolny element wiązara dachowego, usztywnia konstrukcję i pełni funkcję elementu ściągającego dla opartych na niej krokwi.

blacha
blacha

Materiał, z którego wykonuje się pokrycie dachowe oraz obróbki dekarskie. W zależności od surowca blacha może być: miedziana, stalowa, ocynkowana, aluminiowa, cynkowo‑tytanowa, stalowa powlekana lub stalowa z pokryciem alucynkiem. Blacha przeznaczona na pokrycia dachowe może mieć różny kształt, np. płaski, trapezowy, dachówkopodobny.

blachodachówka
blachodachówka

Rodzaj pokrycia dachowego z ocynkowanej blachy stalowej powlekanej powłokami organicznymi. Kształtem przypomina pokrycie wykonane z dachówki. Grubość takiej blachy wynosi od 0,5 do 0,6 mm. Układa się ją na dachach o kącie nachylenia powyżej 12°, na łatach przybitych do krokwi.

cęgi
cęgi
R1FcdYqLS3XH0

Narzędzie ręczne o metalowym zakończeniu w kształcie szczęk, wykorzystywane do wyginania blach; ułatwia dopasowanie elementów obróbek w trudnych miejscach.

dach
dach

Dach to górna część konstrukcji budynku, której zadaniem jest zabezpieczenie przed działaniem opadów, wiatru i promieniowania. Dachy mogą mieć różne kształty oraz posiadać różny kąt nachylenia. Ze względu na ten ostatni parametr wyróżniamy dachy płaskie (o kącie nachylenia poniżej 12°) oraz dachy spadziste. W tej drugiej kategorii istnieje wiele rodzajów dachów o bardzo zróżnicowanych kształtach, m.in.: dach pulpitowy, dwuspadowy, kopertowy, naczółkowy, półszczytowy, mansardowy, uskokowy, namiotowy, wieżowy, wklęsły, stożkowy, baniasty, cebulasty, kopulasty, walcowy, konoidalny, beczkowy, sklepiony, fałdowy, paraboliczno‑hiperboliczny.

dachówka
dachówka

Rodzaj pokrycia dachowego o wyjątkowej trwałości i estetyce. W ofercie producentów dachówek znajdują się dachówki ceramiczne oraz betonowe o różnych kształtach i barwach. Wśród nich można wymienić: dachówki zakładkowe – tradycyjnie montowane na zakładkę, dachówki płaskie, karpiówki – najstarszy rodzaj dachówki o całkowicie płaskim profilu.

deskowanie
deskowanie

Warstwa wstępnego krycia wykonana z desek lub płyt drewnopochodnych przybitych bezpośrednio do krokwi. Stanowi podłoże dla membrany lub papy. Pełne deskowanie wykonuje się pod pokrycia bitumiczne – gonty i papę, zaś w przypadku innych pokryć nie stanowi konieczności. Jeśli poszycie miałoby być wykonane z dachówki lub blachodachówki deskowanie będzie stanowiło dodatkową warstwę, na której zostanie rozłożona membrana (folia paroprzepuszczalna) lub papa, na niej zaś stelaż złożony z kontrłat i łat umożliwiający montaż dachówki lub blachodachówki.

folia paroprzepuszczalna (folia wstępnego krycia, membrana dachowa)
folia paroprzepuszczalna (folia wstępnego krycia, membrana dachowa)

Materiał wykorzystywany do układania izolacji przeciwwilgociowej dachu. Montuje się ją pod pokryciem, rozkładając bezpośrednio na krokwiach lub na deskowaniu. Folia ta przepuszcza parę wodną pochodzącą z wnętrza domu, a dzięki zewnętrznej powłoce hydrofobowej zapewnia dodatkową ochronę przed wodą dostającą się ewentualnie przez nieszczelne pokrycie. Między folią a pokryciem powinna znajdować się szczelina wentylacyjna.

kolektor słoneczny
kolektor słoneczny

Urządzenie przetwarzające energię słoneczną na ciepło, którego nośnikiem może być ciecz lub gaz. Kolektor słoneczny składa się z absorbera wykonanego z miedzi i aluminium. Absorber zaś pokryty jest warstwą pochłaniającą promieniowanie słoneczne. Do wykonania tej warstwy wykorzystuje się tlenki tytanu i krzemu. Kolejnym elementem kolektora jest układ przewodów odbierających pobrane ciepło, czyli orurowanie. Całość zabezpiecza szklane przykrycie, które chroni przed utratą ciepła i zabezpiecza przed działaniem szkodliwych warunków atmosferycznych.

Kolektory dzielą się na:

  • płaskie – wśród nich gazowe, cieczowe, dwufazowe,

  • płaskie próżniowe,

  • próżniowo‑rurowe,

  • skupiające,

  • specjalne.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

kołnierz uszczelniający
kołnierz uszczelniający

Element pozwalający na trwałe i szczelne połączenie okna z pokryciem dachowym. Jego zadaniem jest zabezpieczenie przed działaniem wiatru oraz odprowadzenie wody deszczowej i śniegu. W zależności od rodzaju pokrycia dachowego, na którym montowane jest okno dachowe lub wyłaz, wyróżnia się następujące rodzaje kołnierzy uszczelniających:

  • kołnierze do pokryć płaskich, cienkich,

  • kołnierze do pokryć falistych,

  • kołnierze do pokryć wysokoprofilowanych,

  • kołnierze do pokryć łuskowych,

  • kołnierze do blachy płaskiej,

  • kołnierze do zmiany kąta montażu okna,

  • kołnierze do zespoleń okien dachowych.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

krokiew
krokiew

Drewniany element konstrukcyjny dachu o prostokątnym przekroju; układany pod skosem. Zadaniem krokwi jest przenoszenie ciężaru pokrycia dachowego oraz obciążeń wynikających z zalegania śniegu i oddziaływania wiatru.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

łata
łata

Listwa drewniana o przekroju prostokątnym lub kwadratowym. Łaty przybija się do krokwi; stanowią podparcie dla pokrycia dachowego, a ich rozstaw zależny jest od rodzaju pokrycia. Łata kalenicowa mocowana jest na specjalnych wspornikach i służy do zamontowania gąsiorów na kalenicy.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

masa bitumiczna
masa bitumiczna

Mieszanka lepiszcza, wypełniacza i kruszywa wykorzystywana w budownictwie.

nóż tapicerski
nóż tapicerski
R18kxGgBLASJA

Narzędzie służące do cięcia membrany dachowej, folii paroizolacyjnej lub papy.

papa
papa

Materiał budowlany wykorzystywany w izolacjach przeciwwodnych i przeciwwilgociowych elementów budynków, wytwarzany poprzez nasączenie i/lub pokrycie smołą lub masą asfaltową osnowy (z włókna poliestrowego, szklanego lub tektury).

piła ręczna
piła ręczna
R18rXmT1bS6tD

Narzędzie wykorzystywane do obcinania łat dachowych.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

piła spalinowa
piła spalinowa
RKlcFWOijsXaU

Jest alternatywą dla piły ręcznej. Używa się jej do obcinania łat oraz innych drewnianych elementów więźby dachowej.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

poziomica
poziomica
R13ofxSxe8B16

Przyrząd przydatny do wyznaczania właściwego poziomu montowanych kolektorów, okien dachowych i wyłazów.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

szczypce (kleszcze)
szczypce (kleszcze)

Narzędzie ręczne złożone z dwóch ruchomych elementów, połączonych ze sobą, służy do wyginania blach, ułatwia dopasowanie elementów obróbek w trudnych miejscach.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”

ubranie asekuracyjne dekarza
ubranie asekuracyjne dekarza
R1Mr3WuC3sNJ4

Strój roboczy dekarza powinien być wzbogacony o elementy asekuracyjne: szelki bezpieczeństwa, liny asekuracyjne, kas ochronny, rękawice chroniące dłonie przed otarciami i innymi urazami, a jednocześnie umożliwiające pewny i mocny chwyt, a także wysokiej jakości buty robocze, chroniące stopy. Niezbędne mogą okazać się również środki ochrony oczu i słuchu.

ubranie robocze dekarza
ubranie robocze dekarza
RPrDjrZtgpKdd

Skompletowany strój dla dekarza składa się z: kurtki roboczej, spodni roboczych, nakolanników, rękawic roboczych, pasa monterskiego wraz z uchwytem na młotek. Ubranie robocze dekarza powinno charakteryzować się wysoką jakością materiału, elastycznością, trwałością, odpornością na wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne, wodoszczelnością.

więźba dachowa
więźba dachowa

Konstrukcja dachu odpowiedzialna za przenoszenie obciążenia pokrycia dachowego. Stanowi podstawę dla pokrycia dachowego.

zaginarka do blachy
zaginarka do blachy

Urządzenie wykorzystywane do formowania obróbek blacharskich. Umożliwia zagięcie blachy pod odpowiednim kątem oraz jej odpowiednie przycięcie.

zszywacz (taker)
zszywacz (taker)
ROF3dJ5SziZxZ

Narzędzie umożliwiające mocowanie folii do drewnianych elementów.

Film instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”D5ckqkZ8FFilm instruktażowy „Montaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej”