E-materiały do kształcenia zawodowego

Badania laboratoryjne wykonywane podczas produkcji mas włóknistych i wytworów papierniczych

DRM.06. Produkcja mas włóknistych i wytworów papierniczych - Technik papiernictwa 311601

bg‑green

Słownik pojęć

1
barwniki organiczne
barwniki organiczne

Barwniki składające się ze związków organicznych, czyli zawierających w sobie węgiel.

białość
białość

Parametr wzrokowego postrzegania papieru wyrażony w skali CIE lub w procentach jako jasność. Im wyższy wskaźnik, tym bielszy papier, a co za tym idzie, wydruk wydaje się lepszy. Jest to szczególnie istotne przy druku kolorowym, gdzie kontrast jest istotnym czynnikiem wpływającym na wyrazistość wydruku.

celuloza
celuloza

Wielocukier, stanowi budulec ściany komórkowej roślin, nie rozpuszcza się w wodzie i jest odporna na działanie czynników chemicznych. W języku potocznym masa celulozowa, otrzymywana metodą chemiczną, nazywana jest celulozą.

CTMP (masa chemotermomechaniczna)
CTMP (masa chemotermomechaniczna)

Masa chemotermomechaniczna otrzymywana w termorafinerach przez rozwłóknianie zrębków wstępnie potraktowanych chemikaliami i parowanych w temperaturze powyżej 100 st. C i dodatkowo mielona w rafinerach.
Łączy proces otrzymywania masy TMP termomechanicznej z chemiczną impregnacją zrębków.

delignifikacja
delignifikacja

Usuwanie ligniny z drewna. Często proces chemicznego roztwarzania drewna nazywa się delignifikacją.

delignifikacja tlenowa
delignifikacja tlenowa

Usuwanie ligniny z włókien masy celulozowej za pomocą tlenu w środowisku alkalicznym.

dwutlenek siarki
dwutlenek siarki

Nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków siarki, w którym siarka znajduje się w IV stopniu utlenienia.

dyspergator
dyspergator

Substancja ułatwiająca rozdrobnienie i rozproszenie cząstek ciała stałego w cieczy. Urządzenie wykorzystywane do dyspergowania również nazywane jest dyspergatorem.

filigran (znak wodny)
filigran (znak wodny)

Obraz widzialny w świetle przechodzącym, uzyskiwany w trakcie produkcji papieru przy wykorzystaniu egutera w części sitowej maszyny papierniczej lub specjalnych środków chemicznych zmieniających powierzchniowo strukturę papieru. Jest widoczny dzięki zróżnicowanej grubości warstwy papieru lub zagęszczeniu włókien. Jest wykonywany w celu nadania walorów estetycznych lub zabezpieczenia druku np. papierów wartościowych, banknotów.

flotacja
flotacja

Metoda rozdziału rozdrobnionych ciał stałych, wykorzystująca różnice w zwilżalności składników. Używana jest przy oczyszczaniu makulatury i ścieków. W procesie flotacji podczas oczyszczania makulatury wykorzystywane jest powietrze i środki powierzchniowo czynne. Powietrze sprawia, że zanieczyszczenia, które przyczepią się do niego dzięki środkowi powierzchniowo czynnemu, unoszą się do góry, gdzie następnie są zgarniane.

frakcjonowanie
frakcjonowanie

Proces separacji składników mieszaniny mający na celu podzielenie jej na mniejsze porcje, czyli frakcje. Masa włóknista podczas frakcjonowania może być podzielona np. na frakcję (masę) długowłóknistą i frakcję (masę) krótkowłóknistą.

gładkość
gładkość

Gładkość jest jedną z cech powierzchniowych. Związana jest ze strukturą powierzchni i jej szorstkością. Gładkość określana jest jako stopień nierówności powierzchni papieru – im bardziej szorstki, tym większa będzie różnica między najniższymi i najwyższymi punktami papieru (patrząc przy dużym powiększeniu z boku). Większa szorstkość wpływa na wyższe zużycie tuszu/farby oraz niekorzystnie na jakość druku. Gładkość papieru mierzy się trzema podstawowymi metodami: Bekka (pomiar czasu przepływu określonej ilości powietrza między próbką papieru a dociskaną płytką szklaną), Bendtsena (pomiar objętości powietrza przenikającego między próbką papieru a dociskaną płytką szklaną) i PPS (Parker Print Surf – pomiar przepływu powietrza między papierem a głowicą pomiarową w przeliczeniu na uśredniony profil nierówności na powierzchni pomiarowej).

gramatura (ciężar, masa jednostkowa)
gramatura (ciężar, masa jednostkowa)

Masa wyrobu papierniczego wyrażona w gramach na metr kwadratowy. Określamy ją poprzez pomiar masy próbki papieru o określonej powierzchni. Pomiaru należy dokonać w określonych warunkach – po poddaniu próbki klimatyzacji w następujących warunkach: wilgotność względna 50±2% i temperatura 23±1°C. Od gramatury zależy wytrzymałość papieru, grubość czy objętość.

hemiceluloza
hemiceluloza

Niejednorodna grupa polisacharydów występujących, obok celulozy i ligniny, w zdrewniałych tkankach roślin.

hydrocyklon
hydrocyklon

Urządzenie służące do rozdzielenia składników zawiesin na skutek działania siły odśrodkowej. Stosowane jest jako bezsitowy sortownik do dzielenia i oczyszczania masy włóknistej i papierniczej.

R1FEi5z1T0s3J
Grafika przedstawia hydrocyklon. Widoczny jest przedmiot z cylindryczną górą - podpisaną jako: część cylindryczna. W jej górnej partii widoczny jest cylindryczny element podpisany jako: przelew i tuleja przelewu. W dolnej części cylindrycznej przechodzi ona w stożek podpisany jako: część stożkowata. Stożek kończy się cienkim otworem podpisanym jako: dysza wylewu, ścięty na końcu i podpisana jako: wylew. W górnej części po lewej stronie widoczny jest wystający element, z kwadratowym okienkiem, podpisany jako: wlot.
Hydrocyklon
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
hydropulper (rozczyniacz wirowy)
hydropulper (rozczyniacz wirowy)

Urządzenie do rozczyniania w wodzie i wstępnego rozwłókniania surowców włóknistych za pomocą wirnika z łopatkami. Główny cel rozczyniania to wytworzenie zawiesiny wodnej, którą można następnie przepompować.

R49GNcwpwKukr
Zdjęcie przedstawia hydropulper, w ujęciu z góry. Widoczny jest srebrny talerz, pośrodku którego widoczne jest małe, srebrne koło, z którego wychodzi pionowa, srebrna śruba. Na talerzu, na godz. 11 i 2 widoczne są dwa czarne taśmowate elementy.
Hydropulper
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
impregnacja (nasycenie)
impregnacja (nasycenie)

Nasycenie drewna specjalnym środkiem w celu jego zabezpieczenia.

Proces impregnacji jest wykorzystywany w różnych etapach produkcji mas włóknistych i papieru, np.

- nasycanie zrębków drewna cieczą warzelną przed ich roztwarzaniem, by proces delignifikacji następował łatwiej i szybciej,
- nasycanie zrębków chemikaliami przed ich obróbką w młynie w celu łatwiejszego i szybszego ich rozwłókniania,
- nasycanie papieru masami topliwymi w celu nadania wytworom właściwości barierowych,
- nasycanie drewna specjalnym środkiem w celu jego zabezpieczenia.

kalandrowanie
kalandrowanie

Proces nadający wstędze papieru gładkość, zwartość, połysk oraz wyrównuje jej grubość na całej szerokości.

kaustyzacja
kaustyzacja

Proces przetwarzania węglanu sodu w wodorotlenek sodu (sody kalcynowanej w sodę kaustyczną), wykorzystywany do regeneracji alkaliów, ługu powarzelnego otrzymanego podczas roztwarzania metodą siarczanową.

kocioł sodowy
kocioł sodowy

Służy do odzyskiwania substancji chemicznych stosowanych w procesie roztwarzania, czyli do regeneracji cieczy powarzelnej.

korozja
korozja

Proces niszczenia materiałów zachodzący pomiędzy ich powierzchnią a otaczającym je środowiskiem.

lignina
lignina

Złożona substancja organiczna, która razem z m.in. celulozą, hemicelulozą tworzy materiał ścian komórkowych roślin.

listwy odwadniające
listwy odwadniające

Elementy znajdujące się w części sitowej maszyny papierniczej, służące do odwadniania wstęg papieru.

ług biały
ług biały

Wodny roztwór wodorotlenku sodu i siarczku sodu.

ług czarny (ług powarzelny)
ług czarny (ług powarzelny)

Ciecz uzyskiwania po procesie roztwarzania drewna, odzyskiwana podczas mycia masy celulozowej. Znajdują się w niej składniki organiczne usunięte z drewna i substancje mineralne wprowadzone z ługiem białym.

makulatura
makulatura

Makulatura to zniszczone lub niepotrzebne wyroby papiernicze. Po odpowiednim przerobieniu i oczyszczeniu nadaje się jako półprodukt – masa makulaturowa do ponownego wykorzystania przy produkcji nowego papieru.

masa celulozowa
masa celulozowa

Produkt roztwarzania przy pomocy substancji chemicznych roślinnego surowca włóknistego (najczęściej drewna), którego najistotniejszym składnikiem jest czysta celuloza. Dodatkowymi składnikami masy są: hemiceluloza, lignina, tłuszcze, woski, składniki mineralne.

masa papiernicza
masa papiernicza

Koloidalna zawiesina o ściśle określonej gęstości i stopniu zmielenia, powstała głównie z włókien pochodzenia roślinnego.

masa włóknista
masa włóknista

Podstawowy składnik papieru, otrzymywany w procesie roztwarzania drewna.

maszyna odwadniająca
maszyna odwadniająca

Maszyna usuwająca wodę z masy włóknistej.

metoda Bendtsena
metoda Bendtsena

Metoda do oznaczania gładkości i przepuszczalności powietrza papieru. Pomiar polega na zmierzeniu objętości powietrza przenikającego między próbką papieru a dociskaną płytką szklaną.

metoda PPS (Parker Print Surf)
metoda PPS (Parker Print Surf)

Metoda oznaczania gładkości papieru. Pomiar polega na zmierzeniu przepływu powietrza między papierem a głowicą pomiarową w przeliczeniu na uśredniony profil nierówności na powierzchni pomiarowej.

mielenie
mielenie

Mechaniczna obróbka masy przy pomocy noży w środowisku wodnym.

młyn
młyn

Urządzenie do mielenia masy (mechanicznej obróbki masy przy pomocy noży w środowisku wodnym).

nawijak
nawijak

Element urządzenia służący do zwijania, rolowania czegoś. Może znajdować się np. na końcu maszyny papierniczej do nawijania wstęgi papieru lub na końcu przewijarkokrajarki do nawijania węższych wstęg papieru po procesie pocięcia wzdłuż szerokiego zwoju.

nieprzezroczystość
nieprzezroczystość

Odporność papieru na przenikanie światła nazywamy światłoopornością papieru. Nieprzezroczystość i światłooporność są wartościami wprost proporcjonalnymi – im wyższa jest zdolność papieru do odbijania/pochłaniania światła, tym bardziej jest nieprzezroczysty. Dobrej jakości papier przeznaczony do druku powinien charakteryzować się jak największą nieprzezroczystością, aby wydruk na jednej stronie arkusza nie był widoczny na jego drugiej stronie.

odcień
odcień

Odcień, zwany często kolorem lub tonem, to psychofizyczna cecha barwy postrzeganej, decydująca o jej odróżnianiu od innych barw (barwa niebieska, zielona, czerwona). Obok barw chromatycznych (kolorowych) istnieją barwy achromatyczne – bez żadnych odcieni: biała, czarna i barwy szare.

odrzut
odrzut

Materiał nieprzydatny, odpad.

papier kredowy
papier kredowy

Papier powleczony warstwą mieszaniny pigmentu mineralnego i kleju.

piasecznik
piasecznik

Urządzenie do oczyszczania masy celulozowej i masy papierniczej z drobnych zanieczyszczeń.

RLgt5Ic4Qmu7h
Grafika przedstawia piasecznik, w ujęciu z ukosa. Widoczny jest rząd zwężających się na dole 8 par tulei oraz jednej zwężającej się na dole tulei po prawej stronie. Są one zamocowane na zaczepach, nad którymi widoczny jest poziomy cylinder w kolorze szarym. Na dole tuleje dotykają cienkiego, poziomego cylindra. Całość zamknięta jest w stelażu w kolorze niebieskim.
Piasecznik
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
powlekanie
powlekanie

Pokrywanie materiału cienką warstwą substancji nadającej odpowiednie właściwości.

półprodukty włókniste
półprodukty włókniste

Produkt o strukturze włóknistej pochodzenia roślinnego, otrzymany w procesie chemicznym, mechanicznym lub chemicznomechanicznym, przeznaczony do dalszego przerobu w przemyśle papierniczym lub chemicznym.

prasa klejarska
prasa klejarska

Element maszyny papierniczej, odpowiada za nakładanie warstwy mieszanki zaklejającej na powierzchnię wstęgi.

przekrawacz
przekrawacz

Urządzenie tnące wstęgę papieru na odpowiednie formaty. Wyróżniamy przekrawacze wzdłużne z nożami do cięcia wzdłuż wstęgi na węższe zwoje i przekrawacze poprzeczne z nożami do cięcia poprzecznego wstęgi na arkusze.

R10k5urgcIOCt
Zdjęcie przedstawia przekrawacz, w ujęciu z boku. Od lewej widoczna jest rola papieru, nawinięta na cylinder przymocowany za pomocą ramienia do podstawy. Dalej widoczna jest metalowa konstrukcja z czterech pionowych stelaży połączonych poziomymi poprzeczkami u góry, przez którą przechodzi rozwinięta taśma papieru. W tyle zdjęcia widoczne są 4 schody prowadzące na podest, na którym widoczny jest fragment prostopadłościennego elementu maszyny, najprawdopodobniej panelu sterującego.
Przekrawacz
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
przewijarkokrajarka
przewijarkokrajarka

Urządzenie do przewijania i cięcia wzdłużnego szerokiej wstęgi papieru na węższe zwoje. Na końcu znajdują się nawijaki do nawijania powstałych węższych zwojów.

RfgiYA99lqI9n
Zdjęcie przedstawia przewijarkokrajarkę, w ujęciu z ukosa. W przedniej części widoczny jest zwój papieru zamocowany na poziomym cylindrze. Cylinder jest przymocowany skośnym ramieniem do podstawy złożonej z dwóch pionowych elementów na bokach oraz cylindrycznej poprzeczki, która je łączy. Za zwojem widoczny jest stelaż złożony z czterech pionowych nóg, połączonych u góry poziomymi poprzeczkami. Przez stelaż przechodzi taśma papieru odwijana ze zwoju. W dalszej części widoczny jest podest z barierką, na którym znajduje się prostopadłościenny element będący najprawdopodobniej panelem sterowania.
Przewijarkokrajarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
pulpa
pulpa

Postać zawiesiny, gęstej papki powstałej w wyniku rozczyniania i rozwłókniania masy włóknistej lub papierniczej. Półprodukt służący do wytwarzania wytworu papierniczego.

rafinowanie (mielenie)
rafinowanie (mielenie)

Mechaniczna obróbka masy przy pomocy noży w środowisku wodnym.

regeneracja
regeneracja

Odtwarzanie uszkodzonych lub utraconych części. W przypadku przemysłu celulozowopapierniczego regeneracja dotyczy chemikaliów użytych w procesie roztwarzania. Dzięki systemowi regeneracji część chemikaliów odzyskuje się i kieruje do warzelni.

retencja
retencja

Zatrzymywanie, powstrzymanie. W przypadku przemysłu papierniczego retencja dotyczy zatrzymania frakcji drobnej w formowanej wstędze na sicie maszyny papierniczej.

rębak
rębak

Maszyna służąca do rozdrabniania drewna lub gałęzi. W przypadku przemysłu celulozowopapierniczego rębak służy do rozdrabniania drewna na mniejsze kawałki nazywane zrębkami. Ciecz warzelna wtedy wnika szybciej do środka drewna i proces roztwarzania przebiega sprawniej.

R1FHJz4RFd87l
Grafika przedstawia rębak. Widoczny jest zespół roboczy złożony z walcowatego elementu - bębna, w który znajdują się obracające się noże. Na prawo od niego widoczna jest część urządzenia składająca się z poziomego walca oraz pionowo usytuowanej tarczy na lewym końcu walca. Na górnej części tarczy, po prawej stronie, widoczna jest rękojeść usytuowana pod katem.
Rębak
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
rozczynianie
rozczynianie

Proces ten polega na rozdrobnieniu w środowisku wodnym arkuszy lub zwojów suchej masy na drobne fragmenty o wymiarach nieprzekraczających kilku centymetrów. Celem rozczyniania jest wytworzenie zawiesiny wodnej, którą można przepompować do dalszej obróbki.

Mieszanie składnika o stałej lub sypkiej konsystencji z płynem, tworzy tym samym jednolitą masę.

roztwarzanie
roztwarzanie

Proces wytwarzania mas włóknistych, przerobu surowca o zwartej włóknistej budowie na papkę składająca się z luźnych włókien. Wyróżnia się trzy metody roztwarzania: chemiczne, chemicznomechaniczne i mechaniczne. Najczęściej pojęcie roztwarzania odnosi się do metody chemicznej, czyli chemicznego traktowania surowca włóknistego mającego na celu rozpuszczenie ligniny i „uwolnienie” włókien celulozowych. Inaczej roztwarzanie metodą chemiczną nazywane jest delignifikacją.

rozwłókniacz (rozczyniacz wirowy, pulper, hydropulper)
rozwłókniacz (rozczyniacz wirowy, pulper, hydropulper)

Rozczyniacz wirowy to urządzenie służące do rozczyniania masy włóknistej. Proces ten polega na rozdrobnieniu w środowisku wodnym arkuszy lub zwojów suchej masy na drobne fragmenty o wymiarach nieprzekraczających kilku centymetrów. Celem rozczyniania jest wytworzenie zawiesiny wodnej, którą można przepompować do dalszej obróbki. Podczas rozczyniania występuje wstępne oczyszczanie masy z zanieczyszczeń ciężkich (szkło, kamienie) i przędnych (drut, sznurek, folie). Liczba i rodzaj zanieczyszczeń zależą od rodzaju rozczynianej masy. Najbardziej zanieczyszczone są masy makulaturowe. Rozczynioną masę kieruje się do rozwłókniacza. Jest to urządzenie służące do rozwłókniania masy, czyli wytworzenia wodnej zawiesiny pojedynczych włókien.

rozwłóknianie
rozwłóknianie

Rozwłóknianie jest to operacja polegająca na wytworzeniu wodnej zawiesiny pojedynczych włókien. Służy do tego rozwłókniacz, często młyn. Proces ten następuje po rozczynieniu arkuszy lub zwojów suchej masy.

samozerwalność
samozerwalność

Długość paska wytworu lub przetworu papierniczego, przy której zerwie się on pod wpływem własnego ciężaru w miejscu zaczepienia. Wartość ta wyrażana jest w kilometrach lub metrach. Nie zależy ona od szerokości paska.

skala CIE
skala CIE

Najpopularniejszy sposób opisu barw, używana jako podstawa systemów zarządzania barwą.

skrobia
skrobia

Wielocukier powstały w procesie kondensacji cząsteczek glukozy.

skrzynki odwadniające
skrzynki odwadniające

Służą do odwadniania wstęg papieru w części sitowej maszyny papierniczej. Odwadniają formowaną wstęgę, wytwarzając podciśnienie rzędu ok. 015 Pa. Odwadniają masę w sposób stosunkowo łagodny, w wyniku czego woda obiegowa zawiera znacznie mniej włókien i frakcji drobnej. Skrzynki te umieszczone są przed linią suchą, czyli w strefie, w której pory warstwy włóknistej są wypełnione jeszcze całkowicie wodą i nie są przenikalne dla powietrza.

skrzynki ssące
skrzynki ssące

Służą do odwadniania wstęg papieru w części sitowej maszyny papierniczej. Odwadniają intensywniej formowaną wstęgę niż mokre skrzynki ssące, wytwarzając podciśnienie rzędu ok. 540 kPa. W okolicy skrzynek ssących pojawia się na wstędze papieru tzw. linia sucha, czyli miejsce, gdzie powietrze zaczyna przenikać przez strukturę włóknistą wstęgi. W tym miejscu jej suchość osiąga wartość ok. 611%.

smarność masy włóknistej (miara stopnia zmielenia)
smarność masy włóknistej (miara stopnia zmielenia)

Charakteryzuje zdolność masy włóknistej lub papierniczej do jej odwadniania w warunkach znormalizowanych. Wartość tę wyrażamy w skali od 0 do 100°SR (stopni SchopperaRieglera). Mierzymy ją aparatem SchopperaRieglera.

softkalander
softkalander

Urządzenie służące do delikatnego gładzenia papieru i nadawania mu połysku. Składa się z dwóch lub trzech walców, jednego metalowego a drugiego pokrytego okładziną z tworzywa sztucznego. Mogą być wykorzystywane do jednostronnego gładzenia (jeden moduł gładzący lub kilka z tym samym ułożeniem walców) lub dwustronnego gładzenia (minimum dwa moduły ze zmienionym ułożeniem walców).

R1AXQfdZrya4q
Ilustracja składa się z dwóch zdjęć softkalandera. Po lewej stronie widoczny jest widok softkalandera z boku, a po prawej stronie przekrój elementu roboczego. Widoczne jest pięć walców w układzie trzy na dole, jeden na górze między pierwszym a drugim i jeden na górze, w niewielkiej odległości od pozostałych. Od dolnych walców zewnętrznych biegnie taśma, która obejmuje najwyższy walec.
Softkalander
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
sortownik
sortownik

Urządzenie używane do sortowania określonych materiałów. Sortowniki wykorzystywane są do oczyszczania i sortowania masy włóknistej i papierniczej. Oddzielają np. sęki, pęczki włókien, folie, piasek od głównego strumienia masy. Wyróżniamy sortowniki sitowe (z wbudowanym sitem) i bezsitowe (piaseczniki, hydrocyklony wykorzystujące siłę odśrodkową).

R1JRb1EG7ICuR
Ilustracja złożona jest z trzech grafik przedstawiających sortownik. Od lewej widok sortownika. Widoczny jest stożkowaty element ścięty na górze, z dwoma okrągłymi otworami w górnej i dolnej części. Całość umieszczona na prostopadłościennej podstawie. Grafika pośrodku przedstawia cylindryczny przedmiot ze skrzydełkowatymi wypustkami dookoła na całej wysokości. Po prawej widoczny jest przekrój sortownika, czyli stożkowaty element ścięty na górze, z dwoma okrągłymi otworami w górnej i dolnej części. Całość umieszczona na prostopadłościennej podstawie. Wewnątrz widoczne elementy umieszczone pod skosem.
Sortownik
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
spilśnianie
spilśnianie

Proces łączenia włókien w zwartą masę, wstęgę papieru.

substancje powierzchniowo czynne
substancje powierzchniowo czynne

Substancje zbudowane z cząsteczek o końcach hydrofobowym i hydrofilowym.

superkalander
superkalander

Służy do kalandrowania (gładzenia), nadawania połysku, zwartości, wyrównania grubości. Urządzenie zbudowane jest z zespołu wałów metalowych i pokrytych okładziną z tworzywa sztucznego. Walce ściskają włókna z o wiele większą siłą niż softkalandry.

ścier drzewny
ścier drzewny

Masa mechaniczna o najwyższej wydajności, której skład chemiczny nieznacznie się różni od składu drewna. Otrzymywana jest przez ścieranie, rozwłóknianie drewna na kamieniu w ścierakach otwartych pod ciśnieniem atmosferycznym. Powstaje z drewna miękkiego, zarówno liściastego (topolowego, osikowego), jak i iglastego (świerkowego i jodłowego). Drewno sosnowe nie jest wykorzystywane ze względu na dużą zawartość żywic.

środki przeciwpienne
środki przeciwpienne

Środki chemiczne zapobiegające powstawaniu piany i zwalczające utworzoną pianę.

środki zapobiegawcze
środki zapobiegawcze

Działania mające na celu niedopuszczenie do sytuacji zagrożenia.

tambor
tambor

Urządzenie służące do nawijania gotowego papieru z maszyny papierniczej. Ma formę wałka, a jego średnica zależy od długości papiernicy.

TMP (masa termomechaniczna)
TMP (masa termomechaniczna)

Masa termomechaniczna otrzymywana w sposób mechaniczny w termorafinerach (zamkniętych, ciśnieniowych młynach tarczowych) przez rozwłóknianie zrębków wstępnie parowanych w temperaturze powyżej 100 st. C i dodatkowo mielona w rafinerach (otwartych, bezciśnieniowych młynach tarczowych). Proces parowania ułatwia rozwłóknianie zrębków drewna.

trudności żywiczne
trudności żywiczne

Niektóre półprodukty włókniste zawierają w swym składzie znaczne ilości substancji żywicznych, tłuszczów i wosków. W sprzyjających warunkach cząstki tych substancji łączą się w większe zespoły i osadzają się na elementach urządzeń produkcyjnych, powodując tzw. trudności żywiczne. Zjawisko to występuje na ścianach kadzi, rozczyniaczy wirowych, pomp, na wałach pras, cylindrach suszących, walcach gładziarki i skrobakach. Trudności żywiczne obniżają trwałość sita, filców i suszników. Mogą powodować zrywy wstęgi i przez to obniżają zdolność produkcyjną maszyny papierniczej.

warzelnia
warzelnia

Zakład przemysłowy lub jego dział, w którym odbywa się warzenie jakiegoś surowca. W przypadku przemysłu celulozowo‑papierniczego warzelnia to dział, gdzie znajdują się warniki, urządzenia do roztwarzania zrębków drewna na masę włóknistą z wykorzystaniem cieczy warzelnej składającej się z substancji chemicznych.

wilgotność
wilgotność

Stan nasycenia czegoś, np. powietrza parą wodną. Jest to zawartość wody w materiale określona jako stosunek masy wody do masy wilgotnego materiału. W przemyśle celulozowo‑papierniczym oznacza się wilgotność np.: drewna, zrębków, masy włóknistej, papieru, tektury falistej.

wlew
wlew

Otwór, przez który wlewa się płyny. W przemyśle papierniczym wlew jest to element części sitowej maszyny papierniczej. Służy do podawania na sito masy papierniczej. Wlew powinien zapewnić wypływ masy o równomiernym stężeniu i jednakowej prędkości na całej szerokości roboczej maszyny papierniczej. Wypływająca ze szczeliny wlewu masa papiernicza trafia na sito i znajdujący się pod nim stół podsitowy.

wypełnianie papieru
wypełnianie papieru

Wypełnianie papieru to proces dodawania białych pigmentów do wytworów papierniczych. Wypełniacze wykorzystuje się ze względów finansowych i w celu nadania odpowiednich właściwości wytworom. Są one znacznie tańsze od półproduktów włóknistych, dlatego dodaje się je do składu masy papierniczej. Proces wypełniania jest procesem technologicznym, nadający wyrobom papierniczym większą białość, gładkość, miękkość, nieprzezroczystość, lepszą chłonność farby drukarskiej, a także podatność na satynowanie.

wytwór papierniczy
wytwór papierniczy

Tworzywo otrzymane w postaci wstęgi lub arkuszy z przygotowanych, uformowanych, odwodnionych i wysuszonych włókien roślinnych, najczęściej z dodatkiem środków zaklejających, wypełniaczy czy barwników.

zrębki
zrębki

Cząstki drewna powstające w wyniku rozdrabniania drewna, mają od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów.

żywica
żywica

Żywica jest składnikiem chemicznym drewna obok celulozy, hemicelulozy, ligniny, składników mineralnych, tłuszczy. Negatywnie wpływa na procesy produkcyjne i żywotność maszyn i urządzeń. Żywice łączą się w większe zespoły i osadzają na elementach urządzeń produkcyjnych, powodując tzw. trudności żywiczne. Obniżają one trwałość sita, filców i suszników. Mogą powodować zrywy wstęgi i przez to obniżają też zdolność produkcyjną maszyny papierniczej.

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela