E-materiały do kształcenia zawodowego

Rodzaje splotów koszykarsko‑plecionkarskich

DRM.01. Wykonywanie wyrobów koszykarsko‑plecionkarskich - koszykarz‑plecionkarz 731702

bg‑green

Słownik pojęć

Dno
Dno

podstawa wyplatanego przedmiotu

Nóż wikliniarski
Nóż wikliniarski

narzędzie wykorzystywane do skracania prętów wiklinowych

Osnowa
Osnowa

część konstrukcyjna lub nośna, stanowi szkielet uformowanego wyrobu.

Splot
Splot

sposób wzajemnego przeplatania się wątku i osnowy, lub tylko osnowy w wyrobach plecionkarskich

Splot ażurowy
Splot ażurowy

technika plecenia, w której powstają otwory lub wzory, pozostawiając przestrzenie między plecionymi elementami

Splot jodełkowy
Splot jodełkowy

rodzaj splotu, który wykorzystuje się najczęściej do wypełnienia ścian boków koszy, w którym jest przeplatany jeden koniec wątku na przemian od wewnątrz i zewnątrz pomiędzy dwoma osnowami (dwa za dwa), tworząc wzór jodełkowy. Po wypleceniu jednym prętem wokół obwodu, następny wyplot przeplatany jest w miejsce mijania się dwóch osnów.

Splot kostkowy
Splot kostkowy

rodzaj splotu stosowany do wypełnienia ścian boków koszy czworokątnych o dużych wymiarach, gdzie wątek przeplatany jest pomiędzy osnowami dwustronnie. Pręty wątku zakładane są odziomkami na tym samym poziomie, co druga osnowa. Przy przeplocie podwójnego przekładania od zewnątrz i wewnątrz za dwie osnowy tworzy się przylegającą warstwę wyplotu. Wyplot ten tworzy wzór o kształcie wzajemne mijającyc się równoległoboków. Stosuje się go przy wyplocie boków w koszach podróżnych czy piknikowych.

Splot kratowy
Splot kratowy

rodzaj splotu wykonany wyłącznie z osnowy, prętów stanowiących element konstrukcyjny boków kosza. Splot ten stosowany jest przy wypełnianiu ścian, boków koszy, mebli i elementów dekoracyjnych, w których nie jest wymagany splot pełny. Wyrób o tym splocie charakteryzuje się lekkością konstrukcji oraz ekonomiką zużycia materiałów. W zależności od kształtów prześwitów rozróżnia się sploty kratowe proste: pojedyncze i podwójne oraz skośne: rombowe, trójkątne i czworokątne.

Splot krzyżowy
Splot krzyżowy

rodzaj splotu stosowany do wypełnienia powierzchni den, ścian boków kosza, w którym wątek przeplatany jest pomiędzy prętami osnowy na przemian jeden za jeden, tworząc wzór o charakterystycznym ułożeniu krzyżowym. Pręty wątku wypełniającego powierzchnię są wyplatane wokół obwodu kosza i uzupełniane. Po zakończeniu jednego pręta nakłada się na następny, aż do wypełnienia całej powierzchni. Stosowany zwykle przy produkcji den czworokątnych oraz ścian boków o obwodzie niepełnym, otwartym, tam gdzie stosować nie można splotu skośnego.

Splot osnowowy
Splot osnowowy

rodzaj splotu ażurowego, w którym osnowa jedno- lub wieloprętowa wygięta jest półkoliście lub elipsoidalnie i wzajemnie ze sobą przepleciona. Charakteryzuje się tym, że wierzchołki półkoli lub elipsy prętów tworzą przeważnie górne obrzeże kosza, a zakończenie końców prętów znajduje się przy krawędzi dna.

Splot pełnopleciony
Splot pełnopleciony

technika plecenia, w której elementy są splecione ze sobą bez pozostawiania otworów czy ażurów

Splot siatkowy
Splot siatkowy

rodzaj splotu, w którym osnowa i wątek przeplatane są wzajemnie pod różnymi kątami, tworząc siatkę z oczkami w postaci różnych figur geometrycznych. Splot siatkowy używanych do wyplotu siedzisk i oparć stylowych mebli drzewnych.

Splot skośny
Splot skośny

rodzaj splotu, który stosuje się podczas wypełnieniu powierzchni boków w wyrobach wikliniarskich ze ściankami z obwodem zamkniętym. Końce odcinków wątku zakładane są pomiędzy osnowami na jednym poziomie, a następnie przeplatane na przemian jeden za jeden, stykając się ze sobą. W przypadku wyplotu wątku prętami wiklinowymi, końce odziomkowe umieszcza się na jednym poziomie w dolnej części wyplotu, a końce wierzchołkowe w górnej. Dla wypełnienia całej ścianki elementu nakłada się następnie warstwę splotu skośnego. Splot ten stosowany jest bardzo często, przeważnie do koszy o kształtach okrągłych, owalnych i czworokątnych.

Splot szyty
Splot szyty

rodzaj splotu, w którym warstwy skręconego spiralnie wątku połączone są ze sobą przeplotami z osnowy. Osnowa jest płaska (np. z taśmy wiklinowej).

Splot wężykowy
Splot wężykowy

rodzaj splotu, w którym wątek składający się z co najmniej dwóch prętów jest przeplatany naprzemianlegle, pomiędzy prętami osnowy, tworząc wzór podobny do przeplatanego wężyka. Splot wężykowy wykonuje się z dwóch, trzech, czterech oraz większej ilości prętów. Przy określaniu splotu podawana jest liczba prętów, np. „splot wężykowy trzyprętowy”.

Taśma liczkowa
Taśma liczkowa

szeroka, płaska wstążka wykonana z wikliny, która jest używana do wykończenia brzegów i podkreślenia konstrukcji wyrobu wiklinowego

Trzcina
Trzcina

roślina trawiasta, dorastająca do 4 m wysokości, stosowana w plecionkarstwie.

Ubijak
Ubijak

narzędzie, najczęściej w formie młotka, które jest używane do ubijania wikliny lub innych materiałów plecionkowych, aby zapewnić im większą trwałość i stabilność wiklina amerykanka gotowana okorowana - specyficzny rodzaj wikliny, który został poddany procesom gotowania, usuwania korowiny i przygotowania do dalszego wykorzystania w plecionkarstwie

Wiązadło koronkowe
Wiązadło koronkowe

podwójne związanie osnowy i wątku przy pomocy płaskiego tworzywa wyplotowego. Tworzy wzór krzyżujących się zygzakowo pętli.

Wiązadło krzyżowe
Wiązadło krzyżowe

krzyżowe wiązanie za pomocą np. taśmy wiklinowej elementów konstrukcyjnych osnowy i wątku.

Wiązadło oplotowe
Wiązadło oplotowe

rodzaj wiązadła, które wzmacnia połączenia elementów konstrukcyjnych wyrobu. Ma postać spiralnego oplotu, wykonuje się je płaskim tworzywem wyplotowym.

Wiązadło pojedyncze
Wiązadło pojedyncze

pojedyncze, ukośne wiązanie za pomocą np. taśmy wiklinowej elementów konstrukcyjnych osnowy i wątku.

Wiązadło rombowe
Wiązadło rombowe

łączenie elementów konstrukcyjnych wyrobu tworzywem wylotowym w postaci rombu. Wiązadło stosowane przy łączeniu uchwytów z krawędzią kosza.