E-materiały do kształcenia zawodowego

Współczesna dystrybucja nagrań

AUD.08 Montaż dźwięku - Technik realizacji nagrań 352123

Słownik pojęć

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
AIFF
AIFF

Bezstratny formatWAV/AIFF/PCM/RIFF/FLACBezstratny format cyfrowego zapisu dźwiękudźwiękdźwięku, charakterystyczny dla komputerów MAC, odpowiednik formatu WAV/PCM w Windows.

R1ch638XtWuNQ
Logo formatu AIFF
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
częstotliwość
częstotliwość

To określenie liczby cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu. Częstotliwość wyrażamy w hercach (Hz) lub inaczej cyklach na sekundę.

RK2F9CEwnZRoX
Wykres częstotliwości
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
częstotliwość próbkowania
częstotliwość próbkowania

Ang. sample rate. W świecie cyfrowego audio częstotliwość próbkowania określa liczbę próbek na sekundę, które są pobierane z analogowego sygnałusygnał audiosygnału ciągłego. W celu odtworzenia danej częstotliwościczęstotliwośćczęstotliwości za pomocą dyskretnego zapisu cyfrowego konieczne jest zastosowanie dwukrotnie większej częstotliwości próbkowania. Np. przy częstotliwości próbkowania wynoszącej 44100 Hz można zapisać dźwiękdźwiękdźwięk o maksymalnej częstotliwościczęstotliwośćczęstotliwości wynoszącej 22050 Hz.

RK0dHulaXHLTS
Sygnał analogowy (szary) i dyskretny (czerwony) spróbkowany ze stałą częstotliwością próbkowania
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
DAW
DAW

Skrót od ang. Digital Audio Workstation, czyli cyfrowa stacja robocza audio. Jest to zazwyczaj bardzo rozbudowany program komputerowy, który jest przeznaczony do wszelkich prac dźwiękowych, w tym rejestracji i nieliniowejsesje nieliniowenieliniowej edycji nagrań audio oraz MIDI, postprodukcji dźwiękudźwiękdźwięku do obrazu itd. DAW jest wyposażony we wtyczkowe procesoryprocesory (np. pogłosowe, efektowe)procesory audio służące obróbce dźwiękudźwiękdźwięku. Jest to podstawowe narzędzie pracy realizatora dźwiękudźwiękdźwięku, montażysty audio, a także niemal każdego twórcy muzyki wykorzystującego komputer do nagrań. Do DAW zaliczamy przykładowo: Avid Pro Tools, PreSonus Studio One, Steinberg Cubase, Cockos Reaper, Apple Logic Pro, Ableton Live, Image Line FL Studio.

Rar1TWFUyft8v
DAW
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
decybel
decybel

Jednostka miary natężenia dźwiękudźwiękdźwięku (dB), nieokreślająca konkretnej wartości – wartość wyrażona w decybelach mówi jedynie o proporcji pomiędzy dwoma wielkościami, a w akustyce przyjmuje się różne poziomy odniesienia w zależności od sytuacji pomiarowej.

dolby
dolby

Technika kodowania cyfrowego dźwiękudźwiękdźwięku, zmniejszająca ilość danych potrzebnych do wytworzenia wysokiej jakości dźwiękudźwiękdźwięku.

dźwięk
dźwięk

To ruch fali w powietrzu lub w innym ośrodku sprężystym, który powstaje na skutek wibracji obiektu (źródła dźwięku) i pobudza znajdujące się w pobliżu cząsteczki powietrza lub innego ośrodka sprężystego. Z punktu widzenia psychologii dźwięk jest wrażeniem subiektywnym.

Eurowizja (EBU)
Eurowizja (EBU)

Skrót od ang. European Broadcasting Union, czyli Europejska Unia Nadawców, inaczej nazywana Eurowizją. To organizacja skupiająca nadawców z kilkudziesięciu państw Europy, Afryki i Bliskiego Wschodu. W Polsce do EBU należy Polskie Radio i TVP.

Rm9QmfsVdyzhE
EBU
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
FLAC
FLAC

To format bezstratnegoWAV/AIFF/PCM/RIFF/FLACformat bezstratnego, czyli pełnopasmowego i w pełnej dynamice, zapisu dźwiękudźwiękdźwięku w postaci skompresowanej.

R1OItMUjLSG9a
ikona FLAC
Źródło: https://www.freepik.com/, domena publiczna.
kompresja
kompresja

W audio to zmniejszenie zakresu dynamicznego materiału dźwiękowego poprzez ściszanie składowych wykraczających poza zadany próg zadziałania (ang. threeshold) kompresora.

R1c1JG1QWcFxa
Kompresja
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
LPCM
LPCM

Skrót od ang. Linear Pulse‑Code Modulation, czyli metoda bezstratnegoWAV/AIFF/PCM/RIFF/FLACbezstratnego kodowania dźwiękudźwiękdźwięku, będąca rozwinięciem formatu PCM. Wykorzystywana w plikach o rozszerzeniach AIFFAIFFAIFF, WAV, w CD. W LPCM kwantyzacja ma liniowy przebieg, co oznaczy, że na całej długości amplitudy dźwiękudźwiękdźwięku jest równomierna.

R1EdnLkTdrBlK
LPCM
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
LRA
LRA

Skrót od ang. Loudness Range, czyli dosłownie zakres głośności, określa zmienność pomiaru głośności w czasie. LRA jest uzupełnieniem głównej miary dźwiękudźwiękdźwięku, określonej w normie EBUEurowizja (EBU)EBU R‑128norma EBU R‑128R‑128. LRA mierzy zmienność głośności w makroskopowej skali czasowej, w jednostkach LU, czyli Loudness Units.

LUFS
LUFS

Skrót od ang. Loudness Unit Full Scale. To średni poziom głośności relatywny do „Full Scale”, czyli skali decybelowejdecybeldecybelowej, w której maksymalną wartością zapisu jest wartość 0 dB, a średnia głośność wyrażana jest w wartościach ujemnych, np. -10 LUFS.

miks
miks

Inaczej miksowanie. To zabieg polegający na sumowaniu wielu źródeł dźwiękudźwiękdźwięku, ustawianiu poziomów głośności i/lub panoramy ścieżekścieżka dźwiękowaścieżek, korektach barwowych, fazowych, czasowych, nakładaniu efektów itp. tak, aby stworzyły jedną, spójną całość brzmieniową.

RM5cj05h6BQFg
Miksowanie
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
MP3/AAC/ATRAC/WMA/MPG2
MP3/AAC/ATRAC/WMA/MPG2

Formaty stratnego zapisu dźwiękudźwiękdźwięku cyfrowego, stosowane w streamingu, przenośnych odtwarzaczach muzyki, audio‑przewodnikach itp.

R1DvCu4YKDy2p
Logo mp3
Źródło: https://en.wikipedia.org/, domena publiczna.
montaż dźwięku
montaż dźwięku

Proces edycji nagranych ścieżek dźwiękowychścieżka dźwiękowaścieżek dźwiękowych, który polega na ich dopasowaniu do wymogów scenariusza lub formy utworu, w którego trakcie wykonuje się szereg różnych czynności, takich jak: oczyszczanie z niepotrzebnych artefaktów, czyli np. trzasków, zaszumieńzaszumieniezaszumień, kliknięć, cmoknięć, oddechów; łączenie wielu ścieżekścieżka dźwiękowaścieżek i/lub ich synchronizację w czasie; ich zgłaśnianie, wyciszanie i crossowanie; ich processing.

R1SX3zFSYkls9
Montaż dźwięku
Źródło: https://www.freepik.com/, domena publiczna.
multitrack
multitrack

Sesja nieliniowasesje nielinioweSesja nieliniowa lub urządzenie do jednoczesnej rejestracji wielościeżkowej.

norma EBU R‑128
norma EBU R‑128

Rekomendacje Europejskiej Unii Nadawców (w skrócie EBUEurowizja (EBU)EBU), który dotyczą poziomów głośności materiałów emisyjnych.

R1EMyEvO8amzn
Norma EBU R‑128
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
normalizacja plików dźwiękowych
normalizacja plików dźwiękowych

To zwiększanie lub zmniejszanie głośności plików dźwiękowych, dzięki czemu szczyty tych plików są ustawione na określonym poziomie. Normalizacja to zastosowanie stałego wzmocnienia nagrania w celu doprowadzenia amplitudy do poziomu docelowego, określonego w normachnorma EBU R‑128normach dystrybucji dźwiękudźwiękdźwięku poszczególnych nadawców i platform.

R1GCtKDiRhFgi
Normalizacja plików dźwiękowych
Źródło: https://www.freepik.com/, domena publiczna.
normalizacja szczytowa (Peak)
normalizacja szczytowa (Peak)

To proces polegający na znalezieniu w pliku próbki o największej wielkości. Następnie normalizacjanormalizacja plików dźwiękowychnormalizacja jest wykonywana z tą wartością jako szczytem. Znormalizowany szczytowy poziompoziom szczytowyszczytowy poziom ustawiony na 100% (0dB) oznacza, że cały plik zostanie wzmocniony tak, żeby szczytowa wartość jego sinusoidy osiągnęła poziom 0dB.

R3firdCxiYSjS
normalizacja szczytowa (Peak)
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
normalizacja średniej głośności (RMS)
normalizacja średniej głośności (RMS)

To proces polegający na normalizowaniu zgodnie ze średnią głośnością pliku. Wiele plików znormalizowanych do tego samego poziomu szczytowegpoziom szczytowypoziomu szczytowego przy użyciu tej metody, będzie miało taką samą średnią głośność. Szczytowy poziompoziom szczytowySzczytowy poziom dla tej metody powinien być ustawiony znacznie niżej niż w przypadku metody Peak, ponieważ średnia głośność będzie zawsze niższa niż próbka szczytowa.

normalizacja głośności odczuwalnej (dBA)
normalizacja głośności odczuwalnej (dBA)

To proces, który wykorzystuje decybeledecybeldecybele ważone będące wyrazem względnej głośności dźwiękówdźwiękdźwięków w powietrzu postrzeganych przez ludzkie ucho. Normalizacjanormalizacja plików dźwiękowychNormalizacja jest dokonywana, ponieważ ludzkie ucho jest o wiele mniej czułe przy niskich częstotliwościachczęstotliwośćczęstotliwościach dźwiękudźwiękdźwięku poniżej 1000 Hz.

normalizacja zintegrowanej głośności
normalizacja zintegrowanej głośności

To proces, który wykorzystuje wykorzystuje międzynarodowy standard normalizacjinormalizacja plików dźwiękowychnormalizacji głośności i maksymalnego poziomu sygnałów audiosygnał audiosygnałów audio zgodnie z normami R128norma EBU R‑128normami R128 EBUEurowizja (EBU)EBU – Europejskiej Unii Nadawców. Wartość znormalizowanego pliku wyraża się w LUFSLUFSLUFS korzystając przy tym z miary określonej w decybelachdecybeldecybelach i uwzględnia nie tylko bezwzględną głośność, ale także dynamikę sygnału audiosygnał audiosygnału audio.

OMF
OMF

Rozszerzenie pliku, powiązane ze standardowym formatem audio/wideo, opartym na OMFI (skrót od ang. Open Media Framework Interchange), znormalizowanym formacie plików wymiany. Można go eksportować z oprogramowania do cyfrowej edycji wideo lub stacji roboczej audio (DAWDAWDAW). Ponieważ pliki OMF używają standardowego formatu do przechowywania danych audio i wideo, są powszechnie używane do udostępniania projektów między wieloma aplikacjami. Projekt audio zapisany w formacie OMF może przechowywać wiele ścieżekścieżka dźwiękowaścieżek audio, informacje o głośności i panoramie oraz odniesienia do plików audio.

parametry wyjściowe materiału dźwiękowego
parametry wyjściowe materiału dźwiękowego

Parametry gotowych plików eksportowanych z sesji DAWDAWDAW po wykonaniu montażumontaż dźwiękumontażu, miksumiksmiksu lub/i masteringu materiału. Pożądane parametry są zazwyczaj narzucone przez dane medium, dla którego przygotowujemy materiał, np. przez stację telewizyjną lub rozgłośnię radiową, albo są rekomendowane przez rozmaite organizacje profesjonalne (np. EBUEurowizja (EBU)EBU) dla danego typu produkcji.

plug‑in
plug‑in

Inaczej wtyczkawtyczkawtyczka. Wirtualne urządzenie służące do ingerencji w materiał dźwiękowy, np. korekcji barwowej, kompresjikompresjakompresji.

poziom szczytowy
poziom szczytowy

W cyfrowym audio najwyższy szczyt próbki sinusoidy odwzorowującej dźwiękdźwiękdźwięk. Nie może on przekroczyć 0.0 dB, rozumianego jako poziom głośności maksymalnej.

poziom szczytowy True Peak
poziom szczytowy True Peak

To, co słyszymy jako dźwiękdźwiękdźwięk odtwarzany z postaci cyfrowej, to analogowe odwzorowanie dźwiękudźwiękdźwięku zapisanego w postaci spróbkowanej sinusoidy. Pomiędzy poszczególnymi próbkami mogą zaistnieć szczyty, które przekraczają poziom maksymalny 0.0 dB w dźwiękudźwiękdźwięku analogowym, a które nie są jednak wykrywane przez zwykłe cyfrowe limitery. Poziom True Peak uwzględnia te szczyty, dlatego pomiar TP jest rekomendowany jako referencyjny w mediach. Poziom jest oznaczany w jednostkach dBTP i przyjmuje wartości ujemne (odstęp od zera).

procesory (np. pogłosowe, efektowe)
procesory (np. pogłosowe, efektowe)

Urządzenia w formie fizycznej lub w postaci programów (wtyczekwtyczkawtyczek) komputerowych, które służą do przetwarzania sygnału dźwiękowegosygnał audiosygnału dźwiękowego, np. symulacji pogłosów, przetwarzania fazowego.

sesje nieliniowe
sesje nieliniowe

Sesje w programach DAWDAWDAW, które są odpowiednikiem partytury w muzyce poważnej. Nagrywa, „układa”, montuje i edytuje się w nich ścieżki dźwiękoweścieżka dźwiękowaścieżki dźwiękowe w celu późniejszego miksumiksmiksu lub zgraniazgraniezgrania finalnego.

sygnał audio
sygnał audio

To dźwiękdźwiękdźwięk w postaci sygnału elektrycznego, który odwzorowuje sinusoidalny przebieg czasowy ciśnienia akustycznego.

ścieżka dźwiękowa
ścieżka dźwiękowa

Fragment materiału audio lub tor audio w wielościeżkowej sesji programie DAWDAWDAW.

R1UOkTnhmSYxx
Ścieżka dźwiękowa
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
szum
szum

DźwiękdźwiękDźwięk zawierający wszystkie tony składowe. W zależności od rozkładu amplitudy tonów składowych wyróżniamy szum biały, różowy i czerwony.

WAV/AIFF/PCM/RIFF/FLAC
WAV/AIFF/PCM/RIFF/FLAC

Formaty bezstratnego, czyli pełnopasmowego i w pełnej dynamice, zapisu dźwiękudźwiękdźwięku cyfrowego.

wtyczka
wtyczka

Inaczej plug‑inplug‑inplug‑in. Wirtualne urządzenie służące do ingerencji w materiał dźwiękowy, np. korekcji barwowej, kompresjikompresjakompresji.

zaszumienie
zaszumienie

Wystąpienie w ścieżce dźwiękowejścieżka dźwiękowaścieżce dźwiękowej szumuszumszumu, czyli szerokopasmowego zakłócenia, tła, jednostajnego dźwiękudźwiękdźwięku uniemożliwiającego prawidłowy odbiór audycji, muzyki, głosu itp.

zgranie
zgranie

Element końcowego etapu pracy nad materiałem audio. W studio analogowym, gdy miksmiksmiks jest już gotowy, materiał zgrywa się na taśmy‑matki, a z nich transferuje się w tłoczni na matryce do płyt lub CD. W świecie cyfrowym to etap polegający na końcowym eksporcie materiału do formatów przeznaczonych do publikacji.