E-materiały do kształcenia zawodowego

Planowanie procesów druku cyfrowego

PGF.05 Drukowanie cyfrowe i obróbka druków - Technik grafiki i poligrafii cyfrowej 311943

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑materiale.

1
baner drukowany
baner drukowany

Rodzaj reklamy lub ogłoszenia w formie płachty materiału, zawieszany na ogrodzeniu, ścianie budynku czy montowany w specjalnych konstrukcjach w postaci kasetonów lub mechanizmach typu roll‑up. Zależnie od zastosowania do jego produkcji wykorzystywane są materiały o różnych właściwościach, np. przepuszczalności światła, najczęściej na bazie PCV bądź poliestru.

R1IjUGo4cHzpx
Zdjęcie przedstawia przykładowe banery drukowane. Widoczne są trzy prostokątne banery zamocowane na stalowych stelażach. W całości widoczny jest tylko pierwszy baner – na czerwonym tle widoczny jest duży napis z białych liter YUM YUM. Stelaże stoją na drewnianych podstawkach na betonowym podłożu. W tle czarna ściana.
baner drukowany
Źródło: https://unsplash.com, domena publiczna.
blockout
blockout

Materiał banerowybaner drukowanybanerowy z czarną przekładką wewnętrzną, która zatrzymuje światło, dzięki czemu możliwy jest dwustronny zadruk materiału osobnymi grafikami od frontu i tyłu reklamy. Blockout jest stosowany do produkcji reklam ekspozycyjnych zewnętrznych i wewnętrznych. Zależnie od powleczenia powierzchni może być zadrukowywany różnymi technikami drukudrukdruku typu: druk solwentowydruk natryskowy solwentowydruk solwentowy, druk UVdruk natryskowy UVdruk UV, druk lateksowydruk natryskowy lateksowydruk lateksowy, sitodruk.

broszura
broszura

Wyrób poligraficzny o małej objętości, obejmującej maksymalnie 3 arkusze drukarskie, czyli 48 stron, o treści informacyjnej, biznesowej lub reklamowej. W praktyce terminu broszura używa się często zamiennie z takimi produktami jak katalog, drukdrukdruk reklamowy czy ulotka, choć ta ostatnia zwykle odnosi się do drukówdrukdruków o objętości do 4 stron. Najpopularniejszym typem oprawy broszury jest oprawa szyta drutem (zszywkami) bądź oprawa miękka klejona.

RBuLwhDjJ0ubZ
Grafika przedstawia trójdzielną broszurę, bez tekstu, prezentującą przykładowy sposób składania broszury. Całość na szarym tle.
broszura
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
druk
druk

Wszelkie techniki przenoszenia obrazu na podłoże, zarówno przy użyciu klasycznych form drukowych (techniki analogowe, np. offset, fleksografia, rotograwiura), jak i powielania bezpośrednio z komputera (techniki cyfrowe: inkjet, elektrofotografia).

RGGl9dtpEioX8
Zdjęcie przedstawia wnętrze przykładowego zakładu poligraficznego drukującego gazety. Po lewej stronie widoczne są zespoły maszyny drukującej. Na górze pierwszego zespołu widoczne jest duże półkole z napisem MAN ROLAND. Po prawej stronie rząd pojemników z farbą, schodków i elementów towarzyszących maszynie drukującej.
drukarnia gazetowa
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
druk natryskowy (ang. inkjet)
druk natryskowy (ang. inkjet)

Technologia drukudrukdruku cyfrowego, z ang. inkjet to technologia wykorzystująca głowice natryskowe z dyszami, z których są wyrzucane krople farby przy udziale pompy ciśnieniowej. Proces drukowania jest kontrolowany komputerowo za pomocą impulsów elektrycznych. Obejmuje dwie technologie, czyli technologię ciągłego strumienia kropel (ang. continuous) lub pojedynczych kropel (ang. drop‑on‑demand). Druk natryskowy jest stosowany do drukowania biurowego, przemysłowego, wielkoformatowego, nakładowego oraz znakowania materiałów i wykonywania nadruków na obiektach trójwymiarowych. W zależności od typów stosowanych atramentów (tuszy) możemy wyróżnić różne typy druku natryskowego: lateksowydruk natryskowy lateksowylateksowy, solwentowydruk natryskowy solwentowysolwentowy, termosumblimacyjnydruk natryskowy termosublimacyjnytermosumblimacyjny, UVdruk natryskowy UVUV.

druk natryskowy lateksowy
druk natryskowy lateksowy

Typ druku natryskowego, w którym stosuje się specjalne atramenty wodne zawierające polimery utrwalane przez odparowanie wody i utwardzenie warstwy polimeru w podwyższonej temperaturze. Zaletą druku lateksowego jest możliwość drukowania na wielu rodzajach podłoży, odporność nadruków na działanie czynników mechanicznych i duża intensywność barwy nadruków.

druk natryskowy solwentowy
druk natryskowy solwentowy

Typ druku natryskowegodruk natryskowy (ang. inkjet)druku natryskowego, w którym stosuje się atramenty rozpuszczalnikowe, o różnej zawartości rozpuszczalników, w tym tzw. ang. low solvent, hard solvent czy ekosolwent.

RxlcXM5g5NWP2
Zdjęcie przedstawia maszynę do druku natryskowego solwentowego. Maszyna zbudowana jest z czarno‑czerwonej obudowy, głowicy drukującej, zespołów farbowych. Całość urządzenia zamocowana na dwóch T‑kształtnych nogach, pomiędzy którymi biegnie metalowy pręt.
druk natryskowy solwentowy
Źródło: https://pixabay.com/, domena publiczna.
druk natryskowy termosublimacyjny
druk natryskowy termosublimacyjny

Typ druku natryskowegodruk natryskowy (ang. inkjet)druku natryskowego, w którym stosuje się atramenty termosublimacyjne. Znajduje on zastosowanie przede wszystkim w drukowaniu nadruków na tkaninach syntetycznych, a także szkle czy ceramice.

druk natryskowy UV
druk natryskowy UV

Typ druku natryskowegodruk natryskowy (ang. inkjet)druku natryskowego, w którym stosuje się atramenty utrwalane promieniowaniem UV twardym bądź LED.

druk natryskowy wodny
druk natryskowy wodny

Typ druku natryskowegodruk natryskowy (ang. inkjet)druku natryskowego, w którym stosuje się atramenty wodne, których utrwalanie odbywa się poprzez wsiąkanie w zadrukowywane podłoże. Ważne, aby podłoże było chłonne lub pokryte powłoką, tzw. primerem, wiążącą tusz wodny.

druk elektrofotograficzny (laserowy)
druk elektrofotograficzny (laserowy)

DrukdrukDruk elektrofotograficzny to technologia wywodząca się z kserografii, w której najczęściej stosuje się laser. Z tego powodu często nazywana jest drukowaniem laserowym. Naładowana warstwa fotoprzewodząca jest naświetlana promieniami lasera lub diod laserowych. Po wykonaniu naświetlenia odbywa się etap wywoływania, a następnie przenoszenie tonera na podłoże drukowe i utrwalanie odbitki. Przeniesienie cząstek tonera na podłoże drukowe jest możliwe dzięki siłom przyciągania elektrostatycznego. Toner, pod wpływem ciepła, trwale wiąże się z podłożem drukowym. Do drukowania elektrograficznego są wykorzystywane drukarki biurowe, urządzenia wielofunkcyjne lub wysokowydajne maszyny nakładowo‑produkcyjne.

DTP
DTP

(Skrót od ang. Desktop Publishing).

Ogół operacji służących do przygotowania materiałów graficzno‑tekstowych na komputerze z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania i urządzeń peryferyjnych jak np. skanery czy naświetlarki. Tak przygotowane materiały są następnie powielane przy użyciu analogowych bądź cyfrowych technik drukarskich.

foliarka
foliarka

Urządzenie służące do uszlachetniania oraz zabezpieczania wydruku poprzez pokrycie jego powierzchni folią (matową, błyszczącą lub inną). Foliowanie może odbywać się na mokro, na sucho lub metodą mieszaną.

R1GF8oaGvmvkk
Grafika przedstawia poglądowo foliarkę w ujęciu trzy czwarte. Widoczne jest urządzenie z nałożoną na wałek rolką przeźroczystej foli, otwartym blatem do foliowania. Urządzenie jest przygotowane do pracy.
foliarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

  • Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie - Planowanie w drukowaniu cyfrowymDnzRmiFyPProgram ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie - Planowanie w drukowaniu cyfrowym

  • Źródło: Strona internetowa .bsp.bielsko.pl, PDF, Charakteryzowanie maszyn i urządzeń poligraficznych, http://www.bsp.bielsko.pl/wp-content/uploads/2014/09/maszyny-poligraficzne_.pdf [dostęp 26.10.2022 r.]. Plik pdf o rozmiarze 806 KB w języku polskim.

frontlit
frontlit

Rodzaj podłoża stosowany w drukudrukdruku wielkoformatowym. Jest to winylowa tkanina na nośniku poliestrowym z obustronnie laminowaną/powlekaną powłoką z PVC. Taka konstrukcja podłoża zapewnia banerowibaner drukowanybanerowi odporność na wodę, promieniowanie słoneczne i zmiany temperatur. Do zadruku stosuje się różne technologie, w tym druk natryskowy solwentowydruk natryskowy solwentowydruk natryskowy solwentowy, UVdruk natryskowy UVUV, lateksowydruk natryskowy lateksowylateksowy. Z uwagi na swoją wytrzymałość nadaje się dobrze do oczkowania oraz zgrzewaniazgrzewaniezgrzewania.

format papieru
format papieru

Ściśle zdefiniowany rozmiar arkusza stosowany w  poligrafii. W drukudrukdruku offsetowym dominują formaty z grupy B, np.: B3, B2, B1, B0 oraz z grupy A, np. A3, A2, A1. Przykładowy format B2 ma wymiary 500 x 707 mm. W drukudrukdruku cyfrowym dominują formaty A, szczególnie A4 i A3. Dokładne wymiary poszczególnych formatów są zdefiniowane przez międzynarodową normę ISO 216 oraz pomocniczą ISO 217.

RxPcS5VGAGXdP
Grafika przedstawia różne wymiary papieru formatu serii A. W prostokąt wpisane są różnej wielkości prostokąty z nazwami formatów od największego A1 do najmniejszego A8. U góry grafiki i po lewej stronie oznaczone są strzałkami poszczególne wymiary formatów i podane ich wartości w milimetrach. Wymiary poszczególnych formatów to: A0 – 841 x 1189 mm; A1 – 594 x 841 mm; A2 – 420 x 594 mm; A3 – 297 x 420 mm; A4 – 210 x 297 mm; A5 – 148 x 210 mm; A6 – 105 x 148 mm; A7 – 74 x 105 mm; A8 – 52 x 74 mm.
Formaty papieru – seria A
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
gramatura
gramatura

Miara odnosząca się do podłoży drukarskich, wyrażona w jednostce g/m2, oznaczający wagę w gramach na metr kwadratowy. Gramatura papieru 250 g/m2 oznacza, że waga 1 arkusza takiego papieru o rozmiarze 1 m2 wynosi 250 gramów.

impozycja
impozycja

Jedna z operacji poligraficznych, wykonywana w ramach działań DTPDTPDTP, służąca do cyfrowego rozłożenia na arkuszu drukarskim użytków akcydensów lub stronic publikacji. W efekcie impozycji powstaje obraz montażu poligraficznego w postaci składki poszczególnych stron publikacji czy rozkładu etykiet, opakowań, broszurbroszurabroszur, czy innych akcydensów na użytku.

RTAkLLZq5kKlU
Grafika przedstawia przykładowy widok ekranu podczas wykonywania impozycji. W górnej części widoczne jest menu programu do impozycji. W części centralnej widoczny jest obszar roboczy programu z symulacją kartki i znacznikami. Po prawej stronie widoczny jest panel roboczy programu z ikonami funkcji programu.
Impozycja
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
lakierowanie
lakierowanie

To pokrywanie powierzchni podłoża powłoką lakieru o różnej grubości i charakterystyce. Najczęściej stosowane lakiery w uszlachetnianiu wydruków cyfrowych to lakiery UV i dyspersyjne, a w aspekcie efektu wizualnego – błyszczące, matowe i satynowe.

lakierówka
lakierówka

Urządzenie służące do zabezpieczania lakierem powierzchni wydruków w celu zwiększenia ich odporności mechanicznej, np. na zadrapania i na czynniki zewnętrzne typu wilgoć. Lakierem może być pokrywana cała powierzchnia drukudrukdruku lub wybrane jego części. Do lakierowanialakierowanielakierowania wydruków najczęściej stosuje się lakiery dyspersyjne (wodne) lub utrwalane światłem UV.

R1ZWcs8oVE248
Grafika przedstawia lakierówkę. Urządzenie składa się z dwóch części. Lewy, większy fragment maszyny, kształtem przypomina sześcian. Z lewego boku urządzenia odstaje uchylona do góry półka urządzenia, oparta na metalowym wsporniku. Od frontu widoczne zamontowane 4 drzwiczki, zamykanych na kluczyk, z otworami wentylacyjnymi. Dwoje drzwiczek na dole, dwoje na górze. W lewych dolnych drzwiczkach zamontowany regulator temperatury oraz ponad nim znaczek ostrzegawczy “Uwaga urządzenie pod napięciem”. Drzwiczki powyżej posiadają uchylne do dołu otwór uzupełniający. Powyżej przymocowany do górnej części urządzenia uchwyt. Prawa część urządzenia jest mniejsza od lewej. Jej podstawa wykonana jest na kształt prostopadłościanu. Frontowa ścianka podstawy wyposażona w otwory wentylacyjne. Górna część urządzenia jest nieznacznie większa od podstawy. Od prawej strony wycięcie do odbioru gotowego produktu. Na górnej płaszczyźnie przycisk bezpieczeństwa koloru czerwonego.
lakierówka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
magnetografia
magnetografia

Technika drukudrukdruku cyfrowego, która polega na tworzeniu obrazu za pomocą siatki obwodów elektrycznych rozmieszczonych na cylindrze generujących pole magnetyczne. Emitowane pole sprawia, że proszek ferromagnetyczny tworzy obraz w miejscu działania sił pola.

oczkarka
oczkarka

Urządzenie służące do obróbki materiałów wielkoformatowych, przeznaczone do zakuwania krawędzi materiałów, np. banerówbaner drukowanybanerów, w specjalne oczka. Oczkowanie służy łatwiejszemu zawieszaniu materiałów, chociażby przy użyciu zaczepów linkowych.

R1FYF17DMemwc
Grafika przedstawia oczkarkę do banerów. Urządzenie kształtem przypominające prostopadłościan. Obudowa maszyny wykonana z blachy koloru jasnego z ciemnym. Pośrodku maszyny znajduje się blat. W górnej części znajduje się część kształtem przypominająca okap z mechanizmem oczkującym, z głowicą w kolorze żółtym.
oczkarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
oprawa zeszytowa
oprawa zeszytowa

Jeden z typów opraw introligatorskich oznaczający oprawę szytą przez środkowy łam przy użyciu gotowych zszywek lub przycinanych w trakcie oprawy ze zwoju drutu introligatorskiego. W oprawie zeszytowej można zastosować zszywki płaskie lub z oczkiem, zwane eurozszywkami.

R14fXiJBh0kKh
Zdjęcie przedstawia rozłożony zeszyt z białymi kartkami, w ujęciu trzy czwarte, leżący na szarym tle.
oprawa zeszytowa
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
papier do druku cyfrowego
papier do druku cyfrowego

Papier o składzie i budowie dostosowanej do konkretnego rodzaju drukudrukdruku cyfrowego (laserowego, inkjet). Produkowany zwykle w gramaturachgramaturagramaturach od 80 do 180 g/mIndeks górny 2 i różnej strukturze powierzchni. Dostępny zarówno w arkuszach, jak i zwojach, w wersji niepowlekanej bądź powlekanej. Papiery przeznaczone do zadruku technologią inkjet mają wysoce absorpcyjną powłokę, tzw. primer, wiążącą tusz wodny.

R1DF4UHgP4waZ
Zdjęcie przedstawia stos białych kartek papieru do druku cyfrowego w ujęciu trzy czwarte, na szarym tle.
papier do druku cyfrowego
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
ploter drukujący
ploter drukujący

Cyfrowe urządzenie drukujące, które służy do pracy z dużymi płaskimi powierzchniami.

Ze względu na konstrukcję i sposób prowadzenia podłoża dzielimy je na: plotery płaskie, w których podłoże ma postać płyty bądź arkusza, i rolowe, gdzie podłoże jest nawinięte na rolę. Plotery znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach, w których wymagane jest przygotowanie wielkoformatowych grafik, obrazów, wizualizacji, rysunków czy map.

R16jClEvmOJUs
Grafika przedstawia przykładowy ploter drukujący. W górnej części widoczna jest szara obudowa wraz z wałkiem drukującym i panelem sterującym po prawej stronie. Całość urządzenia stoi na dwóch T‑kształtnych noga, pomiędzy którymi biegnie poprzeczka.
ploter drukujący
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
płótno banerowe
płótno banerowe

Materiał poliestrowy bądź bawełniany, pokryty warstwa PVC, o różnym splocie i strukturze powierzchni. Stosowany w produkcji banerówbaner drukowanybanerów oraz nadruków grafik pod obrazy. Przeznaczony do druku lateksowegodruk natryskowy lateksowylateksowego, solwentowegodruk natryskowy solwentowysolwentowego i UVdruk natryskowy UVUV.

siatka mesh
siatka mesh

To materiał banerowybaner drukowanybanerowy zbudowany z siatki poliestrowej, zwykle powleczonej PVC. Ze względu na stosunkowo niską wagę oraz dość dużą przepuszczalność powietrza i światła, jest jednym z najbardziej popularnych mediów podkładowych pod nośniki reklamowe o powierzchni kilkuset czy kilku tysięcy metrów. Grafiki na podłożu siatkowym drukuje się techniką druku lateksowegodruk natryskowy lateksowylateksowego, solwentowegodruk natryskowy solwentowysolwentowego, UVdruk natryskowy UVUV lub sitodruku.

zgrzewanie
zgrzewanie

Proces obróbki materiałów wielkoformatowych polegający na trwałym łączeniu w większe powierzchniowo kawałki różnych podłoży.

zgrzewarka
zgrzewarka

Urządzenie do obróbki materiałów wielkoformatowych, służące do łączenia w większe powierzchniowo kawałki najprzeróżniejszych typów podłoży technicznych czy reklamowych, które trudno złączyć z wykorzystaniem innymi technologii.

R1Dw8J7K8dx49
Grafika przedstawia przykładową zgrzewarkę do folii. Widoczny jest prostopadłościenny korpus maszyny, z którego lewej strony wychodzi ramię, do którego zamocowany jest ruchomy mechanizm zgrzewania w kolorze żółtym. Po prawej stronie widoczna rękojeść zakończona kuliście. Całość ustawiona na blacie roboczym z zamocowanymi nóżkami na kółkach.
zgrzewarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
złamywanie
złamywanie

Proces składania arkuszy, wykonywany najczęściej przy użyciu urządzeń zwanych złamywarkamizłamywarkazłamywarkami. W zależności od liczby zastosowanych narzędzi złamujących można rozróżnić złamy pojedyncze lub wielokrotne, a zależnie od linii złamu możemy wyróżnić złamywanie równoległe, prostopadłe lub mieszane.

złamywarka
złamywarka

Urządzenie służące do złamywaniazłamywaniezłamywania, czyli zginania arkusza papieru w celu utworzenia na nim trwałego śladu. Złamywarki stosuje się przy złamywaniu złożonych broszurbroszurabroszur, czasopism czy książek, które są drukowane w większych formatachformat papieruformatach, a po złamaniuzłamywaniezłamaniu są składane do formatuformat papieruformatu mniejszego.

RKzDVL90m5heh
Grafika przedstawia złamywarkę. Urządzenie ustawione jest dwóch wkręcanych nóżkach umożliwiających wypoziomowanie urządzenia. U podstawy zamontowana skrzynia w kształcie prostopadłościanu w otworami wentylacyjnymi na ściankach. Na lewym oraz prawym boku maszyny przymocowane zostały dwa ramiona stanowiące stelaż maszyny do których zamontowano roboczą część urządzenia – ruchomy blat na którym zainstalowano szyny do regulacji. Powyżej monitor z przyciskami do regulacji oraz kontroli pracy urządzenia.
złamywarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela