E-materiały do kształcenia zawodowego

Prace dekoratorskie w tapicerstwie

DRM.05. Wykonywanie wyrobów tapicerowanych - Tapicer 753402

bg‑green

Słownik pojęć

1

Pojęcia ogólne

baldachim
baldachim

Ozdobna osłona z tkaniny rozpiętej na drążkach; umieszczana zazwyczaj nad łóżkiem.

chodnik dywanowy
chodnik dywanowy

Wyrób włókienniczy, rodzaj dywanu w kształcie podłużnego pasa; wykorzystywany jako dekoracja lub zabezpieczenie podłogi. Chodniki najczęściej rozkłada się w korytarzach i na schodach.

drewno lite
drewno lite

Naturalny surowiec otrzymywany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę. Drewno bukowe, sosnowe, świerkowe ma zastosowanie w tapicerstwie głównie w niewidocznych dla użytkowników konstrukcjach meblowych (ramiaki, oskrzynie, łączyny itp.). Jako element dekoracyjny wykończeniowy (listwy ozdobne, nogi siedzisk) stosuje się szlachetne odmiany drewna.

dywan
dywan

Tkanina dekoracyjna stosowana w celu pokrywania różnych płaszczyzn, np. podłóg lub ścian

dzianina
dzianina

Wyrób włókienniczy płaski, wytwarzany z nitek przędzy, powstający przez tworzenie rządków lub kolumienek połączonych ze sobą oczek (najmniejszy element) w procesie dziania. Łączenie oczek polega na przeplataniu sąsiednich oczek w kierunku poziomym (rządek) i pionowym (kolumienka). Dzianina rozciąga się w obu kierunkach; może być jednonitkowa – bardziej elastyczna i wielonitkowa – mniej elastyczna, za to wielobarwna.

firana
firana

Wykonana zazwyczaj z przejrzystej tkaniny zasłona ozdobna zawieszana nad oknem.

gęstość
gęstość

Wielkość fizyczna, która określa ilość masy zawartej w jednostce objętości to tak zwana gęstość, gęstość masy lub inaczej masa właściwa. Jednostką gęstości jest kg/mIndeks górny 3Indeks dolny .

kaseton
kaseton

Element ozdobny sufitów lub ścian. W tradycji architektury kaseton miał postać wgłębnego pola czworobocznego, natomiast obecnie takie ozdoby wykonuje się w formie kwadratowych lub prostokątnych płyt z polistyrenu, który może być powlekany warstwą PCV.

kotara
kotara

Rodzaj zasłony z grubej tkaniny; stanowi element dekoracyjny, a także może pełnić funkcję przepierzenia oraz zasłony okiennej.

lamel ścienny akustyczny
lamel ścienny akustyczny

Element ozdobny pełniący jednocześnie funkcję wyciszania dźwięków pochodzących z zewnątrz, a także poprawiający akustykę pomieszczenia. Mogą być wykonane z naturalnego drewna oraz filcu; wykorzystywane są do wykańczania ścian i sufitów.

materac
materac

Rodzaj poduchy tapicerowanej, jedno- lub dwuczęściowej, służącej do leżenia.

oparcie
oparcie

Zespół lub podzespół tapicerowany, służący do podparcia.

panel akustyczny
panel akustyczny

Element wykorzystywany do pokrycia ścian w celu wyciszenia i poprawy akustyki. Panele akustyczne mogą być wykonane z filcu, pianki flokowanej lub wełny drzewnej.

panel tapicerowany ścienny
panel tapicerowany ścienny

Element ozdobny przeznaczony do zawieszenia lub przyklejenia na ścianie. Może być wykonany na bazie płyty wiórowej bądź MDF, wypełniony pianką i owatą, pokryty tkaniną tapicerską.

parawan
parawan

Ruchoma, przenośna ścianka umożliwiająca podział przestrzeni wnętrza. Składa się z ruchomych skrzydeł, które mogą być połączone zawiasami, co daje możliwość szybkiego złożenia lub rozłożenia.

płytka wykładzinowa
płytka wykładzinowa

Płytka wykonana ze sprasowanego PCV wzmocnionego włóknem szklanym lub masą bitumiczną, pokryta tkaniną dywanową. Płytki wykładzinowe można układać bezpośrednio na posadzce bez użycia kleju.

podłokietnik
podłokietnik

Inaczej poręcz; podpora rąk w meblach do siedzenia. Przyjęte jest, że meble z poręczami to – ze względu na funkcjonalność – fotele ogółem.

poducha
poducha

Podzespół tapicerowany służący do leżenia, siedzenia, oparcia.

podzespół tapicerski
podzespół tapicerski

Zmontowany zestaw elementów – najmniejszej konstrukcyjnej części składowej mebla – stanowiący odrębną konstrukcję w całości wyrobu w fazie montażu. W meblach tapicerowanych podzespół tworzą połączone warstwy tapicerskie.

przegroda
przegroda

Element dzielący przestrzeń. Przegrodę mogą stanowić ściany, ścianki działowe, przepierzenia i parawany.

roleta
roleta

Osłona okna, która może chronić przed nasłonecznieniem, a także stanowić element wystroju wnętrza. Istnieje wiele rodzajów rolet – w zależności od miejsca ich montażu oraz wyglądu.

siedzisko
siedzisko

Tapicerowany zespół lub podzespół służący do siedzenia.

sprężystość
sprężystość

Zdolność powrotu wyściółki po rozciągnięciu i zmięciu do stanu pierwotnego. W celu zwiększenia sprężystości włókna są często karbowane, targane, skręcane. Wartość wyrażana w procentach.

ścianka działowa
ścianka działowa

Rodzaj ściany wewnętrznej, przegroda umożliwiająca podział większej przestrzeni oraz wydzielenie stref.

tapicerka drzwi
tapicerka drzwi

Obicie wykonane z materiałów tapicerskich, stosowane w celach dekoracyjnych oraz aby wygłuszyć dźwięki pochodzące z zewnątrz.

tkanina
tkanina

Wyrób płaski, utworzony z dwóch układów nitek osnowy i wątku – osnowa przebiega wzdłuż tkaniny, a wątek prostopadle do niej. Powstaje w procesie tkania, który polega na przeplataniu pod kątem prostym nitek osnowy z nitkami wątku. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku, który nazywa się splotem.

trasowanie
trasowanie

Proces wykorzystywany przy obróbce skrawaniem. Polega on na wytyczaniu linii na powierzchni danego materiału. Ma to pomóc w wycinaniu ustalonych kształtów, w dokładnym przecinaniu oraz tworzeniu otworów. W pracach tapicerskich trasowanie to wyznaczanie linii cięcia, łączenia i zszywania materiałów tapicerskich ze sobą.

tworzywo drzewne
tworzywo drzewne

Materiał, którego głównym składnikiem jest drewno. Używany jako element do konstrukcji mebli (np. pufy, ławopufy, pojemniki na pościel lub jako elementy płycinowe do wypełnienia siedziska mebla – wyściełanie twarde); najczęściej stosowanymi tworzywami drzewnymi w tapicerstwie są: płyta wiórowa, płyta stolarska, płyta pilśniowa i sklejka.

układ tapicerski
układ tapicerski

Wykonane w różny sposób warstwy tapicerskie, ułożone jedna na drugiej. Liczba i różnorodność warstw zależą od rodzaju tapicerki. Do wytworzenia poszczególnych warstw mogą być użyte materiały naturalne lub półfabrykaty syntetyczne.

wykładzina dywanowa
wykładzina dywanowa

Materiał dywanowy wykładany równomiernie na całość podłogi.

wykładzina linoleum
wykładzina linoleum

Wykładzina pochodzenia naturalnego wyprodukowana z mieszanki oleju lnianego, mączki drzewnej lub korkowej, żywic, wapieni oraz pigmentów. Materiał ten powstaje na podkładzie z juty naturalnej.

zasłona
zasłona

Ozdobna tkanina wieszana przy oknie; służy do jego zasłaniania.

zespół tapicerski
zespół tapicerski

Zmontowany zestaw podzespołów lub podzespołów i elementów stanowiących odrębną konstrukcję, spełniający określoną funkcję użytkową w meblu.

żaluzja
żaluzja

Osłona okna złożona z listewek (drewnianych, aluminiowych lub stalowych) zamontowanych poziomo na drabinkach sznurkowych. Dzięki temu możliwa jest regulacja stopnia przysłonięcia okna oraz jego całkowite odsłonięcie.

Tkaniny tapicerskie

Zastosowanie – warstwa: obiciowa

adamaszek
adamaszek

Tkanina wytwarzana z jedwabiu naturalnego lub sztucznego, a także lnu, bawełny lub włókien syntetycznych. Tkanina ta charakteryzuje się lśniącym wzorem na matowym tle. Służy jako materiał pokryciowy lekkich mebli wyściełanych o wysokim standardzie oraz do dekoracji ścian, okien itp. Jej odmianę stanowi brokat.

alcantara
alcantara

Tkanina ta, zwana również „superzamszem”, jest wyprodukowana z ultramikrowłókien syntetycznych, o skrętnej wirowej budowie i mikroskopijnej średnicy. Cechuje ją wysoka trwałość, a także łatwość w utrzymaniu (czyszczenie i pielęgnacja), podwyższona wytrzymałość i odporność na działanie światła.

atłas
atłas

Jedwabna gładka tkanina o pływającej osnowie, produkowana z naturalnego lub sztucznego jedwabiu; ma lekki i błyszczący wzór oraz bardzo gładką, lśniącą powierzchnię. Ze względu na niezwykle wytrzymały materiał najczęściej wykonuje się z niej zasłony, story czy kotary, wykorzystywana jest także do tapicerowania lekkich i delikatnych mebli.

brokat
brokat

Dekoracyjna tkanina, którą stanowią wielonitkowe adamaszki, wytwarzane z jedwabiu naturalnego i sztucznego, bawełny oraz włókien syntetycznych. Dzięki stosowaniu różnych kolorów nitek, uzyskuje się w niej charakterystyczne ozdobne wzory, ożywiane niekiedy złotymi lub srebrnymi nićmi. Ta cenna tkanina dedykowana jest bardzo delikatnym meblom wyściełanym.

ekoskóra (polcorfam)
ekoskóra (polcorfam)

Tkanina wyprodukowana w 100% z poliuretanu lub jako mieszanka bawełny i poliuretanu. Bardzo elastyczna, perfekcyjnie dopasowuje się do każdego kształtu; materiał jest odporny na uszkodzenia mechaniczne, łatwy w utrzymaniu czystości i podatny na dezynfekcję, ponadto cechuje go duża przepuszczalność pary wodnej i powietrza.

flock
flock

Materiał, który charakteryzują aksamitne wypukłe wzory, powstające w wyniku procesu produkcji – flokowania. Tkanina jest wysoce trwała, posiada szerokie zastosowanie w przemyśle meblarskim i dekoracyjnym. Flokowana tkanina przypomina zamsz.

gobelin
gobelin

Materiał ozdobny, którego bazę stanowią tkaniny wytwarzane z włókien bawełny, sztucznego jedwabiu lub innych włókien sztucznych. Gobelin jest wielobarwny i wzorzysty. Jego gęsta struktura wpływa na wytrzymałość i ciężar tkaniny. Stosuje się go do pokrywania wysokiej jakości mebli tapicerowanych oraz mebli specjalnego przeznaczenia.

mikrofaza
mikrofaza

Materiał wyprodukowany z poliestru (100%), trwały, miły w dotyku, prosty w czyszczeniu oraz w obróbce. Mikrofaza jest stosowana w tapicerstwie, tapicerce samochodowej i przemyśle meblowym, ponadto jest idealna do renowacji obić tapicerowanych.

plecionka
plecionka

Tkanina, która może być wykonana zarówno z tworzyw naturalnych, jak i sztucznych. W obu przypadkach charakteryzuje się dużą wytrzymałością dzięki technice splotowej. Tkaniny plecione stosuje się często w pracach dekoratorskich. Jednym z typów plecionek jest wyrób płaskich taśm ozdobnych lub okrągłych – sznurów.

plusz
plusz

Materiały pluszowe wytwarza się z przędzy bawełnianej, lnianej, wełnianej, jedwabiu sztucznego, przędzy z włókien syntetycznych oraz ich mieszanek. W tapicerstwie stosuje się zarówno plusze zwykłe, jak i wzorzyste. Wśród pluszy rozróżnia się specjalne odmiany: aksamity, welury, kordy i moketty.

skaj tapicerski
skaj tapicerski

Tkanina laminowana pianką gumową, najczęściej składa się z poliestru (65%) oraz bawełny (35%). Skaj jest nieskomplikowany w obróbce, a także łatwy w utrzymaniu czystości. Przy intensywnym użytkowaniu może się wykruszać, jest mało odporny na znaczne zmiany temperatur.

skóra naturalna
skóra naturalna

Bardzo wyszukany surowiec pokryciowy mebli tapicerowanych, szczególnie często stosowany przy meblach reprezentacyjnych. Skóry pokryciowe są cienkie, bardzo elastyczne, o jednakowej grubości na całej powierzchni, bez fałd, wybrzuszeń, miejsc przetartych i innych uszkodzeń. Do celów tapicerskich wykorzystuje się niemal całą powierzchnię pozyskanej skóry.

szenila
szenila

Najbardziej zaawansowana technologicznie grupa tkanin obiciowych, wytwarzanych z włókien szenilowych, składających się z dwóch prostych, skręconych ze sobą nici, pomiędzy którymi umieszcza się włókna cięte, tworzące włos. Mocna tekstura szenili gwarantuje wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne.

welur
welur

Klasycznie elegancka tkanina obiciowa, syntetyczna, niezwykle miękka, z grubym krótkim włosem, cechująca się bardzo wysoką wytrzymałością oraz unikalną paletą głębokich barw.

żakard
żakard

Tkanina, która powstaje na skutek przeplatania ze sobą (według założonego splotu) wzajemnie prostopadłych układów nitek osnowy i wątku; dzięki temu można stworzyć wyszukane wzory po jednej stronie tkaniny. Najczęściej stosowana do mebli dekoracyjnych. Szorstka w dotyku, bardzo wytrzymała mechanicznie i odporna na płowienie.

Materiały pomocnicze

lakier
lakier

Roztwór lub zawiesina środków powłokotwórczych (np. olejów schnących, żywic naturalnych lub syntetycznych). Lakiery mogą być bezbarwne lub podbarwione przezroczystymi barwnikami.

klej poliwinylowy; dyspersyjny
klej poliwinylowy; dyspersyjny

Klej emulsyjny, produkowany z polioctanu winylu, stanowiący mieszaninę wodnej dyspersji polioctanu winylu z wypełniaczem mineralnym i rozpuszczalnikami organicznymi. Klej ten jest stosowany do klejenia na zimno drewna z drewnem oraz drewna z tworzywami sztucznymi i tkaninami. W meblarstwie stosuje się go powszechnie do sklejania złączy konstrukcyjnych.

łączniki meblowe
łączniki meblowe

Nazwa zbiorcza na: gwoździe, skoble, haczyki, wkręty, zszywki.

łącznik śrubowy
łącznik śrubowy

Łącznik służący do połączenia elementów płytowych i graniakowych pod kątem prostym (śruba z nakrętką wałeczkową i młotkową), do zespalania elementów ułożonych równolegle do siebie (śruba z nakrętkami z obu końców), a także do mocowania okuć i innych elementów (śruba z łbem soczewkowym).

podnośnik
podnośnik

Podnośnik to okucie meblowe służące do łączenia wieloczęściowych poduch albo leżysk oraz przytwierdzania tychże do skrzyni. W zależności od obciążenia ramienia roboczego może mieć różnie złożone konstrukcje.

szpagat; sznur jutowy
szpagat; sznur jutowy

Jutowy sznur do wiązania pojedynczych sprężyn w zespole tapicerskim. Bardzo mocny, wytrzymały mechanicznie, nierozciągliwy, o nieregularnym przekroju.

teksy
teksy

Drobne gwoździe, często kute ze stali, dlatego mają ciemny kolor. Służą do przytrzymywania warstw materiałów obiciowych i używane są w miejscach, gdzie nie można zastosować innej metody przypinania materiału. Można je stosować zamiast małych gwoździ tapicerskich.

wkręt do drewna
wkręt do drewna

Łącznik wykonany z metalu służący do łączenia elementów drewnianych oraz drewnopochodnych oraz podczas przytwierdzania do nich innych materiałów, np. metalowych zawiasów bądź okuć. Wkręty, stosowane do elementów konstrukcji nośnych, mogą mieć różne wymiary – średnicę i długość oraz różne rodzaje łbów. Do konstrukcji skrzyniowych z tworzyw drzewnych stosuje się często konfirmaty – w kolorze srebrnym.

zszywka
zszywka

Łącznik metalowy wbijany w materiały drzewne przy pomocy zszywacza pneumatycznego lub ręcznego. Wielkość i wysokość zszywek dobierana jest w zależności od narzędzia i metody pracy.

Materiały wykończeniowe tapicerskie

Pasmanteryjne wyroby plecione

aksamitka
aksamitka

Aksamitna wstążka, występująca w różnych szerokościach oraz w rozmaitej kolorystyce. Aby nie przesiąkał przez nią klej topliwy, którym przymocowujemy ją do mebla, należy wybierać wstążki wykonane z grubszej tkaniny, np. z aksamitu.

galon
galon

Wyrób pasmanteryjny, składający się z taśmy ozdobnej i elementów dekoracyjnych, np. regularnie doszywanych, swobodnie zwisających lub taśmy o jednostronnie falistym brzegu.

lamówka tapicerska
lamówka tapicerska

Specjalnie tkana taśma pasmanteryjna, stosowana głównie do obszywania materacy, poduch, dywaników itp. Wykorzystywana także jako materiał pomocniczy do pikowania tkanin i wciągania pików.

taśma tapicerska dekoracyjna
taśma tapicerska dekoracyjna

Taśma wytwarzane z przędzy bawełnianej i celulozowej, mająca różne wzory, barwy i wymiary. Niektóre rodzaje taśm dekoracyjnych są wzbogacone we frędzelki i są brzegowym elementem kotar, zasłon i firan, a niekiedy służą również do zdobienia pokryć meblowych.

Pasmanteryjne wyroby powroźnicze

chwost zasłonowy
chwost zasłonowy

Element dekoracyjny do ściągania zasłon, występujący w wielu barwach i połączeniach kolorystycznych.

frędzel
frędzel

Nitka występująca luzem lub na sznurach i taśmach; możliwe jest wiele wariantach rozmiarowych i kolorystycznych.

sznurki i sznury konstrukcyjne
sznurki i sznury konstrukcyjne

Sznurki wykonane z różnych tworzyw; lniane i konopne, dwu-, trzy-, czterożyłkowe, silnie skręcone, są zwane szpagatami. Szpagaty o grubości od 2 do 4 mm służą do wiązania sprężyn stożkowych i mocowania sprężyn do ram w tradycyjnych układach tapicerskich. Do przyszywania sprężyn do pasów oraz tkaniny jutowej do sprężyn, a także do pikowania i obszywania poduch tapicerskich stosuje się sznurki cieńsze, silnie skręcone, dwu- i trzyżyłkowe, o grubości od 0,8 do 1,5 mm.

sznur dekoracyjny pleciony
sznur dekoracyjny pleciony

Sznur – najczęściej pleciony, rzadziej skręcany – o różnych wzorach plecenia i różnym zabarwieniu. Wszywany ręcznie, akcentuje kontury mebla i spełnia podobną funkcję co pojedyncza lamówka.

Akcesoria tapicerskie

guzik tapicerowany
guzik tapicerowany

Guzik, który powstaje w prasce z dwóch części wytłoczek i wygiętego drucika oraz wybranego i wykrojonego specjalnym, na wymiar guzika, wykrojnikiem materiału obiciowego. Pełni funkcję ozdobną, podkreślając charakter wyrobu tapicerskiego.

guzik tapicerski
guzik tapicerski

Pojedynczy guzik ozdobny, zbudowany z kolorowych metali lub kolorowych metali i szklanego oczka. W tańszej wersji – powstały z tworzyw sztucznych. Gładki lub brokatowy. Pełni funkcję ozdobną.

gwóźdź ozdobny
gwóźdź ozdobny

Gwóźdź ten, często o spłaszczonej główce i różnych kształtach, występuje, podobnie jak pinezka, w wielu wykończeniach. Do jego mocowania przydatnymi narzędziami są: listwa dystansująca oraz młotek tapicerski z ochronną końcówką z tworzywa lub gumy.

napa
napa

Element dekoracyjny oraz rodzaj zamknięcia pokrowca zewnętrznego. Wykonana z metali kolorowych lub metalowo‑lakierowanych. Podobnie jak guziki tapicerowane, wykonuje się ją dzięki użyciu praski – napownicy lub narzędzia ręcznego – wbijaka.

nici
nici

Nici (poliestrowe, maszynowe i do szycia ręcznego) występujące w wielu odcieniach oraz grubościach. Do szycia maszynowego tkanin obiciowych zazwyczaj stosuje się nici grubości „60” i „40”, rzadziej „20”. Przy szyciu ręcznym często wykorzystywane są grube nici (dratwa), te najczęściej stosowane mają grubość „10”, „8” i „6”.

noga meblowa
noga meblowa

Integralna część mebla. Często podczas produkcji mebli dobiera się nogi do ramy konstrukcyjnej; jest to celowy zabieg, wzmacniający walory estetyczne. Podczas renowacji, w miejscach, gdzie noga meblowa jest elementem niezespolonym z ramą, dopuszcza się również wymianę nóg.

oczko kaletnicze
oczko kaletnicze

Element zdobniczy oraz, przy użyciu sznura dekoracyjnego, rodzaj zamknięcia pokrowca zewnętrznego. Wykonane jest z metali kolorowych. Podobnie jak napy, mocuje się go dzięki użyciu praski – oczkarki/oczkownicy lub narzędzia ręcznego – zgniataka, uprzednio wycinając materiał w miejscu planowanego oczka.

rzep; taśma rzepowa
rzep; taśma rzepowa

Taśma z włosem miękkim (pętelkowym) oraz twardym (haczykowym), które stykając się, stanowią trwałe zamknięcie sąsiadujących tkanin. Taśma rzepowa jest formą tekstylnego zapięcia, którego można używać wielokrotnie.

taśma z gwoździ i pinezek ozdobnych
taśma z gwoździ i pinezek ozdobnych

Taśma w metrowych paskach, w której co czwarta pinezka/gwóźdź zamiast główki ma miejsce na pojedynczą pinezkę/gwóźdź, mocujący taśmę do podłoża. Używanie tego rodzaju taśmy zamiast wbijania pojedynczych gwoździ czy pinezek znacznie przyspiesza proces wykończania mebli.

Półfabrykaty

Części

pianka tapicerska
pianka tapicerska

Tworzywo spienione o konstrukcji makroskopowej porowatej, z którego powstają bloki piany o różnorodnej gęstości. Im wyższa wartość liczbowa, tym pianka jest gęstsza, a zarazem twardsza. Zastosowanie znajduje zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej układu tapicerskiego.

płyta pilśniowa
płyta pilśniowa

Płyta powstająca z rozwłóknionych odpadów drewna iglastego, do których dodaje się żywice syntetyczne lub oleje schnące. Często zastępuje sklejkę, obłogi i częściowo tarcicę. W meblach tapicerowanych stosuje się płyty pilśniowe twarde, zwykłe oraz twarde perforowane. Przeznacza się je na dna skrzyń pościelowych tapczanów i kanap oraz na podłoża w niektórych konstrukcjach foteli rozkładanych, dwufunkcyjnych.

płyta stolarska
płyta stolarska

Płyta przypominająca sklejkę; jest złożona z trzech, niekiedy pięciu warstw: grubszej środkowej i cieńszych zewnętrznych. Środki płyt wykonywane są z deszczułek, listewek, pasków fornirów lub mają wypełnienie pustakowe. Warstwy zewnętrzne stanowią obłogi lub płyty pilśniowe o grubości 3,2 mm. Płyty pięciowarstwowe mają po dwie warstwy obłogu z każdej strony.

płyta wiórowa surowa
płyta wiórowa surowa

Płyta wytwarzana z wiórów drewna, spajanych ze sobą klejem syntetycznym pod dużym ciśnieniem. W meblarstwie stosuje się płyty wiórowe prasowane – ułożone równolegle do szerokich płaszczyzn płyt. W produkcji mebli tapicerowanych wykonuje się z niej elementy skrzyń pościelowych, zwykle okleinowane i oklejane folią.



sklejka
sklejka

Tworzywo drzewne sklejone z trzech, pięciu, siedmiu i większej liczby fornirów, w których włókna przylegających do siebie warstw przebiegają pod kątem prostym. W zależności od drewna użytego na forniry zewnętrzne, rozróżnia się sklejkę iglastą i liściastą.

Materiały wyściełające

filc
filc

Materiał wytwarzany zazwyczaj z wełny lub sierści zwierząt hodowlanych, niekiedy również włókien sztucznych. Filc w tapicerstwie ma szerokie zastosowanie – ochronne, wygłuszające, uzupełniające, dekoracyjne.

owata; watolina poliestrowa, puszysta
owata; watolina poliestrowa, puszysta

Tkanina syntetyczna, która wyglądem może przypominać watę cukrową. Umieszcza się ją w warstwie wyściełającej zespołu tapicerskiego, między surówką a materiałem obiciowym lub między pianką tapicerską a materiałem obiciowym.

płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa
płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa

Materiał o fakturze elastycznej gumy spienionej; wytwarzany z kauczuku naturalnego lub syntetycznego i innych dodatków. Jego wnętrze jest porowate, powierzchnie zewnętrzne gładkie. Z lateksu wyrabia się zarówno blaty, jak i kształtki. Pianka lateksowa jest stosowana zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

runo bawełniane
runo bawełniane

Materiał, który – w zależności od gramatury – może stanowić warstwę wypełniającą lub izolacyjną. Daje uczucie chłodu, ma właściwości izolujące od materiałów syntetycznych, stosowanych w produkcji materaców.

runonina
runonina

Materiał produkowany z materiałów włóknistych (wełnianych, bawełnianych, lnianych, konopnych i syntetycznych), które następnie zszywane są przędzą bawełnianą, przesyconą lateksem. Runonina używana jest jako wyściółka uzupełniająca.

włóknina
włóknina

Wyrób wytwarzany z luźnej masy różnego rodzaju włókien, które są odpowiednio formowane, a następnie łączone, zamiennie igłowane, przeszywane, sklejane. Do celów tapicerskich stosuje się głównie włókniny igłowane – wojłoki.

wojłok
wojłok

Rodzaj włókniny podkładowej tapicerskiej. Wojłok wytwarzany jest z luźnej masy włókien, igłowanej, łączonej z tkaniną nośną za pomocą przeszywania. W części wyściełającej tapicerki używa się go do ochrony przed odkształceniami.

Narzędzia i urządzenia

dłuto
dłuto

Narzędzie wykonane z wysoce twardego stopu stali, z wyprofilowanym uchwytem o bardzo ostrym ostrzu roboczym. Służy do profilowania drewna, wycinania gniazd i czopów oraz pracy przy uzupełnianiu ubytków podczas renowacji.

igła
igła

Podłużny, smukły obiekt, zakończony z jednej strony ostrą końcówką, a z drugiej tzw. oczkiem/uchem do przewlekania nitki. Do szycia ręcznego – używane są igły grube, z dużym oczkiem i najczęściej nie krótsze niż 5 cm, proste i półokrągłe. Do pikowania – pikówka, do przyszywania sprężyn – dubel szpic. W tapicerstwie stosujemy igły maszynowe do grubości materiału w zakresie od 120 do 160.

kątownik
kątownik

Wzornik kąta prostego – narzędzie przydatne przy trasowaniu materiałów tapicerskich.

liniał
liniał

Listwa wyznaczająca linie proste, potrzebne do trasowania materiałów tapicerskich; liniał może mieć długość od 40 do 200 cm.

maszyna do szycia
maszyna do szycia

Urządzenie do szycia, umożliwiające precyzyjne szycie proste ściegiem stębnowym (prostym) przy użyciu mocnych nici (20, 40, 60) i grubych igieł (od 120 do 160). Maszyny do szycia dedykowane pracom tapicerskim to warianty półprzemysłowe i przemysłowe z wbudowanymi dwoma lub trzema transportami.

młotek tapicerski
młotek tapicerski

Urządzenie pełniące podwójną funkcję: jedna część (obuch) służy do wbijania gwoździ tapicerskich, druga część, spłaszczona, z nacięciem w kształcie trójkąta, jest używana do podważania, dobijania lub do wyciągania gwoździ.

młotek stolarski
młotek stolarski

Młotek składający się z główki o bardzo twardej stali i (najczęściej) trzonka drewnianego. Pomocny w pracach konstrukcyjnych, montowaniu warstw podtrzymujących i sprężynujących.

nóż
nóż

Narzędzie do krojenia, cięcia itp., składające się przeważnie z metalowego ostrza, osadzonego na rękojeści drewnianej, metalowej lub z tworzywa sztucznego. W tapicerstwie, z uwagi na dość szeroki zakres prac przy renowacji mebli, używanych jest kilka rodzajów noży: długi i krótki prosty, elektryczny i mechaniczny talerzowy, zakrzywiony, o regulowanej długości, snycerski.

nożyce
nożyce

Narzędzie do cięcia różnych materiałów, składające się z dwóch połączonych przegubowo ostrzy, zwieranych podczas cięcia. W pracach tapicerskich używanych jest kilka rodzajów nożyc i nożyczek; aby zachować jak najlepszą ostrość i precyzję cięcia, należy pamiętać o ich indywidualnym przeznaczeniu.

obcęgi
obcęgi

Narzędzie wykonane ze stali, pomocnicze, służące do wyciągania gwoździ, skobli i zszywek, po wcześniejszym podważeniu ich innym narzędziem, np. kozią nóżką lub młotkiem tapicerskim.

owerlok
owerlok

Maszyna do szycia używana do obrzucania krawędzi oraz do łączenia materiałów obiciowych z wyściółką, np. owatą.

papier ścierny
papier ścierny

Papier powleczony lepiszczem, do którego przyklejone są ziarna materiału ściernego, służący do szlifowania drewna i materiałów drzewnych oraz powłok lakierowych. Gradacje/ziarnistość papieru dobiera się w zależności od rodzaju pracy, według zasady: od najmniejszej do największej.

pasociąg; napinacz pasów
pasociąg; napinacz pasów

Mechanizm składający się z drewnianego bloku przytrzymującego i blokującego pas oraz drewnianej rączki. Opierając pas tapicerski o ramiak mebla, naciąga się go, równocześnie mocując trwale do podłoża zszywaczem lub gwoździami.

piła
piła

Narzędzie ręczne do przecinania materiałów drzewnych.

pistolet klejowy
pistolet klejowy

Narzędzie elektryczne, które szybko się nagrzewa, dzięki czemu wkład klejowy jest rozpuszczany. Podczas mocowania elementów wykończeniowych dekoracyjnych służy do rozprowadzania kleju termotopliwego w nieodwracalnym procesie.

pobijak
pobijak

Młotek wykonany w całości z drewna twardego; może mieć różne wymiary i masę. Używa się go do montażu drewnianych elementów nośnych, szkieletów, osadzania kołków, dybli, pobijania dłuta itp.

praska do guzików
praska do guzików

Ręczny przyrząd składający się z wycinaka do wycinania materiału obiciowego na wymiar guzika oraz zagniatarki do guzików. Każdy rozmiar guzika posiada osobny wycinak i matrycę.

przybory pomiarowe
przybory pomiarowe

Nazwa zbiorcza, określająca: metrówkę, przymiar stolarski, centymetr krawiecki.

stół krojczy; stół krawiecki
stół krojczy; stół krawiecki

Długi na co najmniej 2 m i szeroki na co najmniej 1,4 m stół do trasowania i rozkroju materiałów tapicerskich.

szlifierka
szlifierka

Taśmowa, oscylacyjna, mimośrodowa – urządzenie służące do zdzierania powłok ochronnych lub usuwania brudu z surowego drewna.

ścisk stolarski
ścisk stolarski

Urządzenie zbudowane z silnego ramienia roboczego i regulowanego posuwu, służy do krótkotrwałego mocowania elementów meblowych do stołu roboczego lub podczas napraw, np. klejenia.

wełna stalowa; wata stalowa
wełna stalowa; wata stalowa

Poplątane, cienkie włókna stalowe, umożliwiające wygładzanie i oczyszczanie zarówno drewna, jak i metalu.

wiertarka stołowa jednowrzecionowa
wiertarka stołowa jednowrzecionowa

Stabilne i precyzyjne urządzenie, przydatne do pracy z niewielkimi przedmiotami, w których konieczne jest wykonanie otworów do mocowania okuć dekoracyjnych.

wkrętak
wkrętak

Narzędzie ręczne, służące do wkręcania w drewno, we wcześniej nawiercony otwór, wkrętów.

wkrętarka; wiertarko‑wkrętarka
wkrętarka; wiertarko‑wkrętarka

Elektronarzędzie służące do szybkiego wkręcania w drewno, we wcześniej nawiercony otwór, wkrętów. Po uprzedniej wymianie końcówki na wiertło może też służyć do wiercenia otworów w drewnie.

wyciągacz do zszywek i gwoździ
wyciągacz do zszywek i gwoździ

Tak zwana „kozia nóżka”, urządzenie służące do podważania i wyciągania zszywek i gwoździ z ramy oraz ramiaka mebla. Składa się z bardzo twardego, wyprofilowanego elementu stalowego, zakończonego nacięciem i fazą oraz z trzonka z twardego drewna.

zszywarka pneumatyczna tapicerska
zszywarka pneumatyczna tapicerska

Potocznie: pistolet pneumatyczny – niezbędne narzędzie pracy tapicera. Pistolet ten może być używany jedynie w warsztatach wyposażonych w instalacje sprężonego powietrza.

zszywacz tapicerski
zszywacz tapicerski

Potocznie – taker. Urządzenie przeznaczone do szybkiego łączenia różnych materiałów, często używane jako narzędzie pomocnicze przy montażu poza zakładem tapicerskim. Rzadko stosowane w regularnej pracy z uwagi na małą precyzję i powolny czas pracy.