E-materiały do kształcenia zawodowego

Urządzenia do wykonywania pomiarów optycznych na potrzeby klienta

MEP.03. Wykonywanie i naprawa pomocy wzrokowych - Technik Optyk 325302

bg‑blue

Urządzenia do wykonywania pomiarów optycznych na potrzeby klienta

E‑BOOK

1

Spis treści

Soczewki i narzędzia optyczne

Prawidłowe centrowanie soczewek korekcyjnych w oprawie okularowej jest jednym z kluczowych elementów wykonania okularów, w których klient będzie miał zapewniony najwyższy komfort widzenia. Oferta soczewek okularowych proponowanych przez firmy obecne na rynku jest ogromna i bardzo zróżnicowana. Począwszy od soczewek jednoogniskowych, poprzez soczewki ze wsparciem akomodacji i  soczewki do pracy w pomieszczeniu aż po soczewki progresywne.

Soczewki jednoogniskowe:

  • soczewki sferyczne;

  • soczewki asferyczne;

  • soczewki multiasferyczne (niekiedy z uwzględnieniem prawa Listinga);

  • soczewki indywidualne (z uwzględnieniem prawa Listinga oraz z pomiarem parametrów indywidualnego ustawienia okularów u klienta).

R1N2VG61CbcW2
Przykład soczewki jednoogniskowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RpGOZcHSfblXD
Przykład soczewki jednoogniskowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W doborze soczewek istotne są również kolory soczewek.

  • Białe soczewki powodują, że brak jest widocznej tęczówki, a w przypadku soczewek całkowicie kryjących oko, nawet źrenica jest niewidoczna.

  • Soczewki fotochromowe automatycznie dostosowują kolor do światła. Pigmenty fotochromowe w soczewkach reagują na promieniowanie UV, przyciemniając szkła. Soczewki stają się ciemniejsze pod wpływem UV, zapewniając stałą ochronę oczu. Nowoczesne wersje są ciemniejsze, ale szybciej wracają do przejrzystości i są dostępne w trzech barwach. Czynnikiem wpływającym na działanie soczewek są temperatura, grubość szkła i intensywność UV.

  • Soczewki barwione zapewniają ochronę przed promieniami UVA i UVB, kontrastowe widzenie i ostrość wzroku, szczególnie w trudnych warunkach oświetleniowych. Są odpowiednie dla osób z wadami wzroku, łączą funkcje korekcyjne z przeciwsłonecznymi. Wybór barwy zależy od zastosowania i stylu życia. Ważne, by soczewki spełniały przepisy ruchu drogowego w przypadku prowadzenia samochodu. Soczewki mogą być dostępne w różnych odcieniach i gradacjach kolorów, zwłaszcza na soczewkach organicznych. Np. soczewki lustrzane są polecane przy silnym nasłonecznieniu, ponieważ redukują odblaski i poprawiają komfort widzenia.

Soczewki asferyczne obecnie podbijają rynek soczewek okularowych. Pierwsze soczewki poprawiające widzenie, jakich ludzie używali już ponad 700 lat temu, były baryłkami przezroczystego minerału, stanowiły wycinek kuli i zwano je „kamieniami do czytania”. Aby łatwiej było pisać, takie soczewki montowano w prostych oprawkach, które pozwalały umieścić je przed oczami, bez konieczności przytrzymywania. Na przestrzeni lat zmieniały się materiały, z których wykonuje się okulary, jednak zasadniczo taka konstrukcja okularów i soczewek przetrwała do początków X X wieku: soczewki miały kształt obustronnie płaski lub sferyczny. Te kształty były narzucone technologicznie, czyli przez sposoby szlifowania i polerowania, które wymuszały ograniczenie kształtu do wycinka kuli. Mogły one być dwuwypukłe, dwuwklęsłe, płasko‑wklęsłe, płasko‑wypukłe lub wypukło‑wklęsłe, jednak zawsze były to soczewki sferyczne.

Dziś chętniej wykorzystuje się soczewki asferyczne, których kształt nie jest wycinkiem kuli, lecz elipsy, bardziej zbliżonej do budowy oka. To pozwala na zastosowanie w okularach szkieł cieńszych i lżejszych, a przez to bardziej komfortowych. Jednak najważniejszym walorem soczewek asferycznych jest fakt, że dają one mniej zniekształcony, dokładniej odwzorowany obraz. Soczewki sferyczne pozwalają uzyskać pełną ostrość widzenia w centrum soczewki, a po bokach obraz jest mniej wyraźny, a czasem nawet zniekształcony. Soczewki asferyczne redukują te zniekształcenia, dzięki temu, że promienie światła ogniskowane są w tym samym miejscu niezależnie od tego, jaka to część soczewki, co poszerza pole wyraźnego widzenia.

Dziś soczewki asferyczne podbijają stopniowo rynek, zwłaszcza w optyce okularowej. Coraz większe znaczenie ma więc pytanie: Czym szczególnym charakteryzują się takie soczewki? Czy są istotnie lepsze od klasycznych soczewek o powierzchniach kulistych? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, najpierw należy uświadomić sobie, jaka jest rola okularów stosowanych do korekcji wad refrakcji. Dla uproszczenia ograniczymy się do wad sferycznych: krótko- i dalekowzroczności.

Soczewki ze wsparciem akomodacji od 0 , 50 d p t r do 1 , 25 d p t r są dedykowane do częstego korzystania z urządzeń cyfrowych (w zależności od producenta różne dodatki, w opcji możliwość wykonania z uwzględnieniem indywidualnych danych ustawienia okularów).

Soczewki do odległości pośrednich dedykowane do pracy w różnych odległościach pośrednich i bliskich

1. podstawowe ze stałą degresją mocy 0,75dptr1,50dptr,

2. z degresją mocy zależną od mocy do dali i addycji,

3. z możliwością projektowania stref widzenia w zależności od potrzeb wzrokowych klienta, z uwzględnieniem indywidualnych danych ustawienia okularów).

Soczewki progresywne dedykowane przy presbiopii, praktyczne od addycji 0,50dptr (począwszy od konstrukcji podstawowej do konstrukcji bardzo zaawansowanych, gdzie brane są pod uwagę indywidualne dane ustawienia okularów, wymagań wzrokowych klienta, aberracji rogówki, wymiarów gałki ocznej).

Rozwój technologii, stosowanej przy produkcji soczewek okularowych, przyczynił się do powstania nowych możliwości konstrukcyjnych. Jednocześnie konieczne stało się dokładne dopasowanie położenia soczewek okularowych w oprawie.

R1LyTZNw2nUxO
Dopasowywanie położenia soczewek okularowych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kluczowe elementy w procesie dopasowania położenia soczewek okularowych w oprawie:

1. Kąt pantoskopowy, inklinacja PT (ang. Pantoskopic Tilt);
2. Odległość soczewki okularowej od rogówki oka CVD (ang. Cornea Vertical Distance);
3. Kąt nachylenia tarcz oprawy FFA (ang. Frame Front Angle);
4. Rozstaw źrenic PD dla oka prawego i oka lewego.

1. Kąt pantoskopowy (Inklinacja, PT) określa odchylenie tarczy oprawy okularowej od osi pionowej, czyli prostopadłej do ziemi. Zakłada się, że pochylenie oprawy okularowej o  2 powoduje jednocześnie obniżenie środka optycznego soczewki o 1 mm. Kąt pantoskopowy zabezpiecza stałą odległość oka od soczewki okularowej przy patrzeniu na wprost i do bliży, kiedy oko wykonuje ruch obrotowy ku dołowi. Powinien zawierać się w wartościach od 5 do 8 do dali i  5 10 do bliży.

2. Odległość soczewki od rogówki oka (CVD) jest bardzo ważna, ze względu na to, że jeśli oprawka próbna znajdzie się w innej odległości od rogówki niż oprawka wybrana przez pacjenta, to soczewki będą miały inną moc niż rzeczywista wada refrakcji.

Wzór 2

ϕ k = R 1 + d × R

ϕ k oznacza tu moc soczewki korygującej wadę refrakcji R umieszczonej w odległości d od płaszczyzny głównej obrazowej oka.

Podczas doboru soczewki korygującej w oprawce próbnej (lub za pomocą autorefraktometru) jest możliwość określenia mocy soczewki korygującej, a nie mocy wady refrakcji. Przekształcając powyższy wzór możemy obliczyć wadę refrakcji.

Wzór 3

R = ϕ k 1 d × ϕ k

W praktyce najczęściej określa się moc soczewki korygującej po badaniu refrakcji, zapisuje odpowiednią korekcję i na tej podstawie są zamawiane soczewki dla pacjenta. Jednak często zdarza się, że soczewki próbne w oprawce zostały ustawione w odległości np. 18 m m od rogówki (w przybliżeniu od głównej płaszczyzny oka), natomiast soczewki w oprawce, którą wybrał pacjent, są umieszczone w nieco mniejszej odległości, np. 12 m m . W przypadku soczewek okularowych o niewielkich mocach nie ma to większego znaczenia, jednak dla soczewki o większej mocy kilka milimetrów różnicy może być kluczowe. Jeśli soczewka + 9 , 0 d p t r zostanie przybliżona do oka o 6 m m , to pojawi się konieczność zwiększenia mocy na + 9 , 5 d p t r . W przypadku soczewki 9 , 0 d p t r trzeba będzie natomiast zastosować soczewkę 8 , 5 d p t r . Jeśli ta zmiana odległości od rogówki nie zostanie uwzględniona, błąd 0 , 5 d p t r spowoduje spadek ostrości widzenia o połowę. Dlatego w przypadku soczewek okularowych o mocach większych niż ± 6 d p t r i soczewek kontaktowych powyżej ± 4 d p t r , należy uwzględniać różnicę odległości soczewki (tej o największej lub najmniejszej mocy) w oprawce próbnej i odległości, w jakiej wada będzie korygowana w oprawce okularowej.

Moc soczewki potrzebnej do korekcji wady refrakcji przy zmianie odległości soczewki od rogówki

1
Tablica 1. Moc soczewki potrzebnej do korekcji wady refrakcji przy zmianie odległości soczewki od rogówki

Soczewki dodatnie ϕ N  przy przybliżeniu soczewki dodatniej do rogówki [mm]

-24

-22

-20

-18

-16

-14

-12

-10

-8

-6

-4

-2

Δe 0

3,23

3,21

3,19

3,17

3,15

3,13

3,11

3,09

3,07

3,05

3,04

3,02

3,00

3,52

3,50

3,48

3,45

3,43

3,40

3,38

3,36

3,34

3,31

3,29

3,27

3,25

3,82

3,79

3,76

3,74

3,71

3,68

3,65

3,63

3,60

3,58

3,55

3,52

3,50

4,12

4,09

4,05

4,02

3,99

3,96

3,93

3,90

3,87

3,84

3,81

3,78

3,75

4,42

4,39

4,35

4,31

4,27

4,24

4,20

4,17

4,13

4,10

4,07

4,03

4,00

4,73

4,69

4,64

4,60

4,56

4,52

4,48

4,44

4,40

4,36

4,32

4,29

4,25

5,04

4,99

4,95

4,90

4,85

4,80

4,76

4,71

4,67

4,62

4,58

4,54

4,50

5,36

5,30

5,25

5,19

5,14

5,09

5,04

4,99

4,94

4,89

4,84

4,80

4,75

5,68

5,62

5,56

5,49

5,43

5,38

5,32

5,26

5,21

5,15

5,10

5,05

5,00

6,01

5,94

5,87

5,80

5,73

5,67

5,60

5,54

5,48

5,42

5,36

5,31

5,25

6,34

6,26

6,18

6,10

6,03

5,96

5,89

5,82

5,75

5,69

5,62

5,56

5,50

6,67

6,58

6,50

6,41

6,33

6,25

6,18

6,10

6,03

5,96

5,89

5,82

5,75

7,01

6,91

6,82

6,73

6,64

6,55

6,47

6,38

6,30

6,22

6,15

6,07

6,00

7,35

7,25

7,14

7,04

6,94

6,85

6,76

6,67

6,58

6,49

6,41

6,33

6,25

7,70

7,58

7,47

7,36

7,25

7,15

7,05

6,95

6,86

6,76

6,67

6,59

6,50

8,05

7,93

7,80

7,68

7,57

7,45

7,34

7,24

7,14

7,03

6,94

6,84

6,75

8,41

8,27

8,14

8,01

7,88

7,76

7,64

7,53

7,42

7,31

7,20

7,10

7,00

8,78

8,63

8,48

8,34

8,20

8,07

7,94

7,82

7,70

7,58

7,47

7,36

7,25

9,15

8,98

8,82

8,67

8,52

8,38

8,24

8,11

7,98

7,85

7,73

7,61

7,50

9,52

9,34

9,17

9,01

8,85

8,69

8,54

8,40

8,26

8,13

8,00

7,87

7,75

9,90

9,71

9,52

9,35

9,17

9,01

8,85

8,70

8,55

8,40

8,26

8,13

8,00

10,29

10,08

9,88

9,69

9,50

9,33

9,16

8,99

8,83

8,68

8,53

8,39

8,25

10,68

10,46

10,24

10,04

9,84

9,65

9,47

9,29

9,12

8,96

8,80

8,65

8,50

11,08

10,84

10,61

10,39

10,17

9,97

9,78

9,59

9,41

9,23

9,07

8,91

8,75

11,48

11,22

10,98

10,74

10,51

10,30

10,09

9,89

9,70

9,51

9,34

9,16

9,00

11,89

11,61

11,35

11,10

10,86

10,63

10,40

10,19

9,99

9,79

9,61

9,42

9,25

12,31

12,01

11,73

11,46

11,20

10,96

10,72

10,50

10,28

10,07

9,88

9,68

9,50

12,73

12,41

12,11

11,83

11,55

11,29

11,04

10,80

10,57

10,36

10,15

9,94

9,75

13,16

12,82

12,50

12,20

11,90

11,63

11,36

11,11

10,87

10,64

10,42

10,20

10,00

13,59

13,23

12,89

12,57

12,26

11,97

11,69

11,42

11,17

10,92

10,69

10,46

10,25

14,04

13,65

13,29

12,95

12,62

12,31

12,01

11,73

11,46

11,21

10,96

10,73

10,50

14,49

14,08

13,69

13,33

12,98

12,65

12,34

12,04

11,76

11,49

11,23

10,99

10,75

14,95

14,51

14,10

13,72

13,35

13,00

12,67

12,36

12,06

11,78

11,51

11,25

11,00

15,41

14,95

14,52

14,11

13,72

13,35

13,01

12,68

12,36

12,06

11,78

11,51

11,25

15,88

15,39

14,94

14,50

14,09

13,71

13,34

12,99

12,67

12,35

12,05

11,77

11,50

16,36

15,85

15,36

14,90

14,47

14,06

13,68

13,31

12,97

12,64

12,33

12,03

11,75

16,85

16,30

15,79

15,31

14,85

14,42

14,02

13,64

13,27

12,93

12,61

12,30

12,00

17,35

16,77

16,23

15,72

15,24

14,79

14,36

13,96

13,58

13,22

12,88

12,56

12,25

17,86

17,24

16,67

16,13

15,63

15,15

14,71

14,29

13,89

13,51

13,16

12,82

12,50

18,37

17,72

17,11

16,55

16,02

15,52

15,05

14,61

14,20

13,81

13,44

13,08

12,75

18,90

18,21

17,57

16,97

16,41

15,89

15,40

14,94

14,51

14,10

13,71

13,35

13,00

19,43

18,70

18,03

17,40

16,81

16,27

15,76

15,27

14,82

14,39

13,99

13,61

13,25

19,97

19,20

18,49

17,83

17,22

16,65

16,11

15,61

15,13

14,69

14,27

13,87

13,50

20,52

19,71

18,97

18,27

17,63

17,03

16,47

15,94

15,45

14,99

14,55

14,14

13,75

21,08

20,23

19,44

18,72

18,04

17,41

16,83

16,28

15,77

15,28

14,83

14,40

14,00

21,66

20,76

19,93

19,17

18,46

17,80

17,19

16,62

16,08

15,58

15,11

14,67

14,25

22,24

21,29

20,42

19,62

18,88

18,19

17,55

16,96

16,40

15,88

15,39

14,93

14,50

22,83

21,84

20,92

20,08

19,31

18,59

17,92

17,30

16,72

16,18

15,67

15,20

14,75

23,44

22,39

21,43

20,55

19,74

18,99

18,29

17,65

17,05

16,48

15,96

15,46

15,00

24,05

22,95

21,94

21,02

20,17

19,39

18,67

17,99

17,37

16,79

16,24

15,73

15,25

24,68

23,52

22,46

21,50

20,61

19,80

19,04

18,34

17,69

17,09

16,52

16,00

15,50

25,32

24,10

22,99

21,98

21,06

20,21

19,42

18,69

18,02

17,39

16,81

16,26

15,75

25,97

24,69

23,53

22,47

21,51

20,62

19,80

19,05

18,35

17,70

17,09

16,53

16,00

26,64

25,29

24,07

22,97

21,96

21,04

20,19

19,40

18,68

18,01

17,38

16,80

16,25

27,32

25,90

24,63

23,47

22,42

21,46

20,57

19,76

19,01

18,31

17,67

17,06

16,50

28,01

26,52

25,19

23,98

22,88

21,88

20,96

20,12

19,34

18,62

17,95

17,33

16,75

28,72

27,16

25,76

24,50

23,35

22,31

21,36

20,48

19,68

18,93

18,24

17,60

17,00

29,44

27,80

26,34

25,02

23,83

22,74

21,75

20,85

20,01

19,24

18,53

17,87

17,25

30,17

28,46

26,92

25,55

24,31

23,18

22,15

21,21

20,35

19,55

18,82

18,13

17,50

30,92

29,12

27,52

26,08

24,79

23,62

22,55

21,58

20,69

19,87

19,11

18,40

17,75

31,69

29,80

28,13

26,63

25,28

24,06

22,96

21,95

21,03

20,18

19,40

18,67

18,00

32,47

30,49

28,74

27,18

25,78

24,51

23,37

22,32

21,37

20,49

19,69

18,94

18,25

33,27

31,20

29,37

27,74

26,28

24,97

23,78

22,70

21,71

20,81

19,98

19,21

18,50

34,09

31,91

30,00

28,30

26,79

25,42

24,19

23,08

22,06

21,13

20,27

19,48

18,75

34,93

32,65

30,65

28,88

27,30

25,89

24,61

23,46

22,41

21,44

20,56

19,75

19,00

35,78

33,39

31,30

29,46

27,82

26,35

25,03

23,84

22,75

21,76

20,86

20,02

19,25

36,65

34,15

31,97

30,05

28,34

26,82

25,46

24,22

23,10

22,08

21,15

20,29

19,50

37,55

34,92

32,64

30,64

28,87

27,30

25,88

24,61

23,46

22,40

21,44

20,56

19,75

38,46

35,71

33,33

31,25

29,41

27,78

26,32

25,00

23,81

22,73

21,74

20,83

20,00

24

22

20

18

16

14

12

10

8

6

4

2

Δe 0

Soczewki ujemne ϕ N  przy oddaleniu soczewki ujemnej od rogówki [mm]

1
Tablica 2. Moc soczewki potrzebnej do korekcji wady refrakcji przy zmianie odległości soczewki od rogówki

Soczewki dodatnie ϕN przy oddaleniu soczewki dodatniej od rogówki [mm]

Δe 0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

3,00

2,98

2,96

2,95

2,93

2,91

2,90

2,88

2,86

2,85

2,83

2,81

2,80

3,25

3,23

3,21

3,19

3,17

3,15

3,13

3,11

3,09

3,07

3,05

3,03

3,01

3,50

3,48

3,45

3,43

3,40

3,38

3,36

3,34

3,31

3,29

3,27

3,25

3,23

3,75

3,72

3,69

3,67

3,64

3,61

3,59

3,56

3,54

3,51

3,49

3,46

3,44

4,00

3,97

3,94

3,91

3,88

3,85

3,82

3,79

3,76

3,73

3,70

3,68

3,65

4,25

4,21

4,18

4,14

4,11

4,08

4,04

4,01

3,98

3,95

3,92

3,89

3,86

4,50

4,46

4,42

4,38

4,34

4,31

4,27

4,23

4,20

4,16

4,13

4,09

4,06

4,75

4,71

4,66

4,62

4,58

4,53

4,49

4,45

4,41

4,38

4,34

4,30

4,26

5,00

4,95

4,90

4,85

4,81

4,76

4,72

4,67

4,63

4,59

4,55

4,50

4,46

5,25

5,20

5,14

5,09

5,04

4,99

4,94

4,89

4,84

4,80

4,75

4,71

4,66

5,50

5,44

5,38

5,32

5,27

5,21

5,16

5,11

5,06

5,00

4,95

4,91

4,86

5,75

5,68

5,62

5,56

5,50

5,44

5,38

5,32

5,27

5,21

5,16

5,10

5,05

6,00

5,93

5,86

5,79

5,73

5,66

5,60

5,54

5,47

5,42

5,36

5,30

5,24

6,25

6,17

6,10

6,02

5,95

5,88

5,81

5,75

5,68

5,62

5,56

5,49

5,43

6,50

6,42

6,34

6,26

6,18

6,10

6,03

5,96

5,89

5,82

5,75

5,69

5,62

6,75

6,66

6,57

6,49

6,40

6,32

6,24

6,17

6,09

6,02

5,95

5,88

5,81

7,00

6,90

6,81

6,72

6,63

6,54

6,46

6,38

6,29

6,22

6,14

6,07

5,99

7,25

7,15

7,05

6,95

6,85

6,76

6,67

6,58

6,50

6,41

6,33

6,25

6,18

7,50

7,39

7,28

7,18

7,08

6,98

6,88

6,79

6,70

6,61

6,52

6,44

6,36

7,75

7,63

7,52

7,41

7,30

7,19

7,09

6,99

6,90

6,80

6,71

6,62

6,53

8,00

7,87

7,75

7,63

7,52

7,41

7,30

7,19

7,09

6,99

6,90

6,80

6,71

8,25

8,12

7,99

7,86

7,74

7,62

7,51

7,40

7,29

7,18

7,08

6,98

6,89

8,50

8,36

8,22

8,09

7,96

7,83

7,71

7,60

7,48

7,37

7,26

7,16

7,06

8,75

8,60

8,45

8,31

8,18

8,05

7,92

7,80

7,68

7,56

7,45

7,34

7,23

9,00

8,84

8,69

8,54

8,40

8,26

8,12

7,99

7,87

7,75

7,63

7,51

7,40

9,25

9,08

8,92

8,76

8,61

8,47

8,33

8,19

8,06

7,93

7,81

7,69

7,57

9,50

9,32

9,15

8,99

8,83

8,68

8,53

8,38

8,25

8,11

7,98

7,86

7,74

9,75

9,56

9,38

9,21

9,04

8,88

8,73

8,58

8,43

8,29

8,16

8,03

7,90

10,00

9,80

9,62

9,43

9,26

9,09

8,93

8,77

8,62

8,47

8,33

8,20

8,06

10,25

10,04

9,85

9,66

9,47

9,30

9,13

8,96

8,81

8,65

8,51

8,36

8,23

10,50

10,28

10,08

9,88

9,69

9,50

9,33

9,15

8,99

8,83

8,68

8,53

8,39

10,75

10,52

10,31

10,10

9,90

9,71

9,52

9,34

9,17

9,01

8,85

8,69

8,55

11,00

10,76

10,54

10,32

10,11

9,91

9,72

9,53

9,35

9,18

9,02

8,86

8,70

11,25

11,00

10,77

10,54

10,32

10,11

9,91

9,72

9,53

9,36

9,18

9,02

8,86

11,50

11,24

10,99

10,76

10,53

10,31

10,11

9,91

9,71

9,53

9,35

9,18

9,01

11,75

11,48

11,22

10,98

10,74

10,51

10,30

10,09

9,89

9,70

9,51

9,34

9,17

12,00

11,72

11,45

11,19

10,95

10,71

10,49

10,27

10,07

9,87

9,68

9,49

9,32

12,25

11,96

11,68

11,41

11,16

10,91

10,68

10,46

10,24

10,04

9,84

9,65

9,47

12,50

12,20

11,90

11,63

11,36

11,11

10,87

10,64

10,42

10,20

10,00

9,80

9,62

12,75

12,43

12,13

11,84

11,57

11,31

11,06

10,82

10,59

10,37

10,16

9,96

9,76

13,00

12,67

12,36

12,06

11,78

11,50

11,25

11,00

10,76

10,53

10,32

10,11

9,91

13,25

12,91

12,58

12,27

11,98

11,70

11,43

11,18

10,93

10,70

10,47

10,26

10,05

13,50

13,15

12,81

12,49

12,18

11,89

11,62

11,35

11,10

10,86

10,63

10,41

10,20

13,75

13,38

13,03

12,70

12,39

12,09

11,80

11,53

11,27

11,02

10,78

10,56

10,34

14,00

13,62

13,26

12,92

12,59

12,28

11,99

11,71

11,44

11,18

10,94

10,70

10,48

14,25

13,86

13,48

13,13

12,79

12,47

12,17

11,88

11,60

11,34

11,09

10,85

10,62

14,50

14,09

13,71

13,34

12,99

12,66

12,35

12,05

11,77

11,50

11,24

10,99

10,76

14,75

14,33

13,93

13,55

13,19

12,85

12,53

12,23

11,93

11,66

11,39

11,14

10,89

15,00

14,56

14,15

13,76

13,39

13,04

12,71

12,40

12,10

11,81

11,54

11,28

11,03

15,25

14,80

14,37

13,97

13,59

13,23

12,89

12,57

12,26

11,97

11,69

11,42

11,16

15,50

15,03

14,60

14,18

13,79

13,42

13,07

12,74

12,42

12,12

11,83

11,56

11,30

15,75

15,27

14,82

14,39

13,99

13,61

13,25

12,90

12,58

12,27

11,98

11,70

11,43

16,00

15,50

15,04

14,60

14,18

13,79

13,42

13,07

12,74

12,42

12,12

11,83

11,56

16,25

15,74

15,26

14,81

14,38

13,98

13,60

13,24

12,90

12,57

12,26

11,97

11,69

16,50

15,97

15,48

15,01

14,58

14,16

13,77

13,40

13,05

12,72

12,41

12,11

11,82

16,75

16,21

15,70

15,22

14,77

14,35

13,95

13,57

13,21

12,87

12,55

12,24

11,95

17,00

16,44

15,92

15,43

14,96

14,53

14,12

13,73

13,36

13,02

12,69

12,37

12,07

17,25

16,67

16,14

15,63

15,16

14,71

14,29

13,89

13,52

13,16

12,83

12,50

12,20

17,50

16,91

16,36

15,84

15,35

14,89

14,46

14,06

13,67

13,31

12,96

12,64

12,32

17,75

17,14

16,57

16,04

15,54

15,07

14,63

14,22

13,82

13,45

13,10

12,77

12,45

18,00

17,37

16,79

16,25

15,73

15,25

14,80

14,38

13,98

13,60

13,24

12,89

12,57

18,25

17,61

17,01

16,45

15,92

15,43

14,97

14,54

14,13

13,74

13,37

13,02

12,69

18,50

17,84

17,23

16,65

16,11

15,61

15,14

14,69

14,27

13,88

13,50

13,15

12,81

18,75

18,07

17,44

16,85

16,30

15,79

15,31

14,85

14,42

14,02

13,64

13,27

12,93

19,00

18,30

17,66

17,06

16,49

15,97

15,47

15,01

14,57

14,16

13,77

13,40

13,05

19,25

18,54

17,87

17,26

16,68

16,14

15,64

15,16

14,72

14,30

13,90

13,52

13,17

19,50

18,77

18,09

17,46

16,87

16,32

15,80

15,32

14,86

14,43

14,03

13,65

13,28

19,75

19,00

18,30

17,66

17,06

16,49

15,97

15,47

15,01

14,57

14,16

13,77

13,40

20,00

19,23

18,52

17,86

17,24

16,67

16,13

15,63

15,15

14,71

14,29

13,89

13,51

Δe 0

-2

-4

-6

-8

-10

-12

-14

-16

-18

-20

-22

-24

Soczewki ujemne ϕN przy przybliżeniu soczewki ujemnej do rogówki [mm]

Zmiana odległości od rogówki

1. Nachylenie tarcz oprawy FFA (ang. Frame Front Angle) to kąt leżący w płaszczyźnie poziomej. Powinien on przyjmować wartości dodatnie. Nachylenie to określa, w jakim stopniu oprawa przylega do twarzy. Standardowe okulary korekcyjne najczęściej mają kąt krzywizny oprawy wynoszący od 0 do 5 . Soczewki okularowe są obliczone i zorientowane na kąt nachylenia tarcz oprawy 0 . Często zdarza się, że ten kąt jest większy niż 5 , szczególnie w oprawach sportowych. Przy wysokich kątach nachylenia tarcz oprawy oraz wysokiej krzywiźnie bazowej soczewki okularowej negatywny wpływ może mieć również działania pryzmatyczne, które powodują spadek ostrości widzenia i związany z tym dyskomfort. Dlatego moce soczewek okularowych są przeliczane tak, by zniwelować negatywne działanie nachylenia tarcz oprawy.

2. Rozstaw źrenic PD jest podstawowym pomiarem, dokonywanym podczas doboru okularów korekcyjnych. Jest to odległość pomiędzy środkami źrenic oczu a grzbietem nosa. Rozstaw ten jest mierzony osobno dla oka prawego i lewego. Każda twarz jest asymetryczna, a dodatkowo pacjenci mogą mieć np. skrzywioną przegrodę nosową, dlatego PD dla oka prawego najczęściej jest inne niż dla oka lewego.

Praktycznie wszystkie firmy, dostarczające soczewki okularowe, dysponują różnymi systemami centracji soczewek na podstawie zdjęcia klienta w okularach korekcyjnych. Ważne jest, by umieć je wykonać ręcznie i skonfrontować z pomiarami z systemu.

Orientacyjne ustawienia oprawy okularowej przy soczewkach standardowych:

  • Odległość soczewki od rogówki powinna zawierać się od 10 do 14mm.

  • Zalecany kąt pantoskopowy powinien wynosić: 5 8 do dali, 5°-10° do bliży, 7°-15° dla soczewek progresywnych.

  • Kąt nachylenia tarcz oprawy (FFA) powinien być jak najmniejszy (przy indywidualnych soczewkach jednoogniskowych oraz progresywnych uwzględniane są konkretne wartości nachylenia tarcz oprawy). Dla soczewek zoptymalizowanych progresywnych kąt FFA wynosi 5 .

Indeks soczewek okularowych to współczynnik załamania światła, a im wyższy, tym cieńsza soczewka. Soczewki mineralne są dostępne w czterech indeksach: 1,52;1,6;1,7;1,8i1,9. Obecnie są jednak bardzo rzadko używane ze względu na swój ciężar, trudności w obróbce oraz kruchość. Współcześnie na rynku największy wybór oferują soczewki organiczne, które są lżejsze, łatwiejsze w obróbce i nie tłuką się. Powstają z polimerów wlewanych w stanie płynnym do form, gdzie przy odpowiedniej temperaturze ulegają krystalizacji.

Soczewki organiczne są dostępne w następujących indeksach:

  • 1,52,

  • 1,53 – materiał polowęglan lub Trivex,

  • 1,60 – dodatkowo w materiale Tribrid,

  • 1,67,

  • 1,74.

Liczba Abbego, od nazwiska niemieckiego fizyka Ernsta Abbego, charakteryzuje stosunek refrakcji do dyspersji materiału. Jest ona równa odwrotności zdolności rozszczepiającej (dyspersji względnej) i jest definiowana wzorem:

V = n D 1 n F n C

gdzie nD, nF, nC to współczynniki załamania materiału dla poszczególnych linii Fraunhofera, odpowiednio:

  • żółta linia sodu ― D o długości 589 , 2   n m ,

  • niebieska linia wodoru ― F wynosi 486 , 1327   n m ,

  • czerwona linia wodoru ― C wynosi 656 , 2816   n m .

Im większa liczba Abbego, tym dyspersja materiału jest mniejsza. Za idealną wartość liczby Abbego uznaje się 100. Ponieważ światło przechodzi przez rogówkę, docierając do soczewki oka, wartość liczby Abbego spada i wynosi od 45 do 50. Wyższa wartość liczby Abbego oznacza, że materiał, z którego wykonano soczewkę, będzie w niewielkim stopniu rozszczepiał światło.

R1ASUgIvokeNU
Liczba Abbiego dla soczewek o poszczególnych indeksach
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rodzaje oprawek:

Proces dopasowania okularów korekcyjnych dla klienta obejmuje także wybór odpowiednich oprawek. Rynek oferuje oprawki w licznych kształtach, rozmiarach, stylach i materiałach. Klasyczne oprawki pełnokształtne to tradycyjne i solidne oprawki, które w pełni otaczają soczewki.

Półoprawki pokrywają jedynie górną część soczewek. Są idealne dla osób potrzebujących widzieć zarówno na bliską, jak i daleką odległość.

Oprawki bezramkowe są minimalistyczne i lekkie, dzięki temu, że nie mają tradycyjnej ramki wokół soczewek. Nadają się dla osób ceniących nowoczesny wygląd.

Oprawki okrągłe reprezentują popularny w ostatnich latach styl retro. Nadają się dla osób, które poszukują unikatowego wyglądu.

Oprawki kształtu kociego oka charakteryzują się unoszącymi się na końcach soczewek rogami, przypominającymi oczy kota. Dają efektowny i zmysłowy wygląd.

Oprawki metalowe są postrzegane jako lekkie i eleganckie. Oferują różnorodne wzory i kolory.

Oprawki plastikowe są wygodne i odporne na uszkodzenia. Dostępne w wielu kształtach i kolorach, są idealne dla osób lubiących eksperymentować ze stylem.

Wymiarowanie:

  • Ważność rozmiaru oprawek:

    Odpowiedni rozmiar oprawek jest bardzo istotny. Prawidłowy dobór wielkości sprawia, że okulary będą dobrze pasowały do twarzy, a oczy znajdą się w centrum soczewek.

  • Rozmiar okularów w milimetrach:

    Rozmiar okularów obejmuje szerokość soczewek, szerokość mostka i długość zauszników. Te wartości często podawane są po wewnętrznej stronie mostka lub zausznika.

  • Kolejność wymiarów:

    Producenci opisują wymienione wyżej wartości w następującej kolejności: szerokość soczewek, szerokość mostka i długość zauszników.

  • Szerokość soczewki:

    Pozioma średnica szkieł w najszerszym punkcie jest nazywana rozmiarem oka. Jest to istotna wartość przy dopasowywaniu okularów do twarzy.

  • Dopasowanie oprawek w zależności od szerokości twarzy:

    • Wąskie oprawki i wąska twarz: 42 mm-50mm.

    • Średniej szerokości twarz: 48 mm-53mm.

    • Szerokie oprawki i szeroka twarz: od 52mm.

  • Wysokość soczewki:

    Największa pionowa długość szkieł wynosi zazwyczaj od 32 do 38mm.

  • Szerokość mostka:

    Długość części okularów nad nosem, czyli między soczewkami, wynosi zwykle od 14 do 24mm. Im bliżej siebie osadzone oczy, tym mniejsza szerokość mostka.

  • Ważność położenia mostka:

    Mostek na wysokości brwi pasuje do nosa o wyższym grzbiecie. Dla nosa niższego lepiej wybierać okulary z niższym mostkiem.

  • Długość zauszników:

    Jest ona liczona od zawiasów z przodu do zakończenia z zagięciem za uszami. Częste wymiary to 135, 140145mm.

Alergie

Alergia na oprawki okularowe często przejawia się wypryskiem kontaktowym. Skóra w miejscach styku z oprawkami może się zaczerwienić, łuszczyć, swędzić, tworzyć pęcherzyki z surowiczą wydzieliną lub łuski. Takie zmiany skórne najczęściej pojawiają się za uszami, w okolicach skroni lub na grzbiecie nosa.

Wcześniej powodem alergii na metalowe oprawki była najczęściej zawartość niklu. Od kilku lat przepisy unijne nie pozwalają na to, by oprawki zawierały ten metal. Jednak inne metale wykorzystywane do produkcji opraw okularowych, np. kobalt, chrom, pallad lub miedź, a także tworzywa sztuczne, np. akrylany i metakrylany, również mogą przyczynić się do powstania reakcji alergicznych. Użytkownicy okularów powinni wiedzieć, że uczulenia mogą także wywołać środki do czyszczenia okularów, przy czym w tych przypadkach zmiany alergiczne mogą występować nie tylko miejscach przylegania skóry do oprawek, ale również na powiekach. Warto zatem wybierać te, które nie zawierają lotnych substancji zapachowych, olejków eterycznych i konserwantów. Użytkownicy okularów, u których wcześniej nie występowały epizody alergiczne, mają niewielką szansę pojawienia się uczulenia na nowe oprawki spełniające wymogi bezpieczeństwa UE. Alergicy powinni skonsultować się z dermatologiem‑alergologiem, który testy płatkowe lub testy skórne punktowe i badania krwi będzie mógł ocenić ryzyko wystąpienia uczulenia.

Wykaz podstawowych narzędzi potrzebnych w warsztacie optyka okularowego

RWycSK2mgyPCY
Dioptromierz lunetowy (manualny)
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dioptromierz lunetowy to wyspecjalizowane narzędzie, skonstruowane w celu precyzyjnego pomiaru mocy soczewki czołowej. Umożliwia także pomiar pryzmatyczności oraz określenie środka optycznego i osi głównych.

RpgKrFTKXdm1V
Dioptromierz elektroniczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dioptromierz elektroniczny, w którym pomiary są wykonywane automatycznie. Daje on (w zależności od modelu i producenta) możliwość ustawienia czułości mocy soczewek oraz innych parametrów np.: pryzmy.

RHozV6m0oov5f
Polipometr manualny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Główne różnice między dioptromierzem elektronicznym i lunetowym obejmują:

  • Automatyzacja – dioptromierz lunetowy wymaga interakcji operatora, który dostosowuje obraz, aby uzyskać optymalny pomiar refrakcji. Dioptromierz elektroniczny jest bardziej zautomatyzowany i wymaga mniejszej ilości interakcji.

  • Szybkość pomiaru – dioptromierze elektroniczne są znacznie szybsze w mierzeniu refrakcji. Pomiar za pomocą urządzenia elektronicznego trwa zazwyczaj kilka sekund, podczas gdy w przypadku dioptrometru lunetowego ten proces się wydłuża.

  • Precyzja – dioptromierze elektroniczne zazwyczaj oferują wyższą precyzję i powtarzalność wyników, ponieważ nie są one w takim stopniu uzależnione od umiejętności operatora.

  • Zastosowanie – dioptromierze lunetowe są często stosowane jako urządzenia przenośne w klinikach okulistycznych, zwłaszcza tam, gdzie dostęp do zaawansowanego sprzętu jest ograniczony. Refraktometry elektroniczne są powszechnie stosowane w większych placówkach medycznych oraz w profesjonalnych gabinetach okulistycznych.

Pulipometr manualny służy do pomiaru rozstawu źrenic, jest mało wygodny i dokładny, ale niejednokrotnie bardzo przydatny, szczególnie przy badaniu niespokojnych dzieci.

Badanie pupilometrem manualnym trwa dłużej niż z użyciem pulipometru automatycznego. Ponadto wymaga większej precyzji i doświadczenia osoby przeprowadzającej pomiar, a na wynik mogą wpływać nawet drobne drgania ręki operatora.

RXT8YOfO2fyYE
Pulipometr elektroniczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pupilometr elektroniczny pozwala na dokładne i precyzyjne pomiary rozstawu źrenic oka prawego i oka lewego z wyłączeniem akomodacji.

Narzędzia do justowania opraw metalowych, komplet wkrętaków, zestaw śrub do opraw okularowych, podnoski do opraw metalowych, gwintowniki, źrenicówki, nakietki i inne części i narzędzia.

Foropter to urządzenie zastępujące tradycyjne okulary podczas pomiarów okulistycznych, zapewniające komfort pacjenta, szybkość i precyzję pomiaru. Głowica foroptera zawiera różne soczewki (sferyczne, toryczne), filtry i pryzmaty, które można łatwo wprowadzić w osi optycznej oka pacjenta.

Foroptery są umieszczone na ruchomych ramionach, co umożliwia łatwe dopasowanie do wysokości pacjenta. Jeszcze bardziej zaawansowane są unity okulistyczne wyposażone w foroptery. Pacjent siada za urządzeniem, a okulista dostosowuje rozstaw foroptera do rozstawu źrenic pacjenta. Układ pryzmatyczny pozwala precyzyjnie zmierzyć odległość rogówki od soczewek próbnych. Dzięki pokrętłom można swobodnie regulować moc soczewek przed okiem pacjenta. Foropter nie tylko umożliwia dopasowanie mocy soczewek, ale także skorygowanie astygmatyzmu za pomocą cylindra skrzyżowanego, pomiar forii za pomocą pryzmatu o zmiennej mocy i kierunku podstawy, a także wykorzystanie różnych elementów pomocniczych, takich jak filtry polaryzacyjne, testy do bliży, pinhole czy testy Maddoxa.

Autorefraktometry są wykorzystywane w praktykach okulistycznych, salonach optycznych i przez optometrystów do przeprowadzania komputerowego badania wzroku. To pierwszy etap oceny wady refrakcji oka, dostarczający istotnych informacji dla dalszej diagnostyki.

  • Zastosowanie i Funkcje Autorefraktometrów:

    Autorefraktometr, inaczej zwany refraktometrem automatycznym, służy do automatycznego pomiaru wad refrakcji wzroku. Badanie refrakcji za pomocą tych urządzeń jest przeprowadzane bez aktywnego uczestnictwa pacjenta, dlatego określa się je często jako obiektywne badanie refrakcji wzroku. Urządzenie mierzy precyzyjnie soczewkę i krzywiznę rogówki oka, umożliwiając dokładne wyznaczenie wady refrakcji.

  • Procedura Komputerowego Badania Wzroku:

    Szybkie i precyzyjne wyznaczanie wady refrakcji obu oczu ułatwia dobranie odpowiednich okularów i soczewek korekcyjnych. Jednakże badanie komputerowe samo w sobie nie uwzględnia indywidualnych preferencji pacjenta, co jest kluczowe przy doborze korekcji wzroku. Zbyt mocna korekcja może prowadzić do problemów z widzeniem oraz dolegliwości błędnikowych, podczas gdy zbyt słaba korekcja nie przynosi poprawy wyraźności widzenia.

  • Przebieg badania wzroku z wykorzystaniem systemu komputerowego:

    Badanie jest procedurą prostą, bezbolesną i nieinwazyjną. Pacjent siada, opierając czoło na podpórkach urządzenia, utrzymując głowę w stałej pozycji. W trakcie badania skupia się na ekranie urządzenia, na którym wyświetlany jest oddalony obrazek. Autorefraktometr używa nieszkodliwej dla oczu wiązki podczerwonej, odbijającej się od siatkówki oka. Dane uzyskane podczas badania pozwalają na precyzyjne ustalenie wartości refrakcji oka.

Kaseta okulistyczna stanowi podstawowe wyposażenie każdego gabinetu okulistycznego. Daje możliwość precyzyjnego dostosowania korekcji wzroku do różnych odległości. Zawiera komplet soczewek sferycznych i cylindrycznych, o dodatniej i ujemnej mocy, odróżnianych kolorami, z ergonomicznymi uchwytami na soczewkach, które ułatwiają manipulowanie nimi w oprawkach. Zestaw obejmuje najczęściej również cylinder skrzyżowany. W skład kasety wchodzą także elementy pomocnicze, np. przesłona z otworem stenopeicznym, przesłona ze szczeliną stenopeiczną, filtr czerwony i zielony oraz test Maddoxa. Kaseta umożliwia precyzyjne i wszechstronne badanie wzroku pacjentów oraz odpowiedni dobór korekcji.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne