Sonata romantyczna
Sonata romantyczna
Zapoznanie uczniów z cykliczną formą instrumentalną – sonatą. Omówienie pochodzenia i rozwoju sonaty romantycznej. Przedstawienie budowy sonaty oraz omówienie jej poszczególnych części z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez kompozytorów epoki romantyzmu. Wskazanie obsady wykonawczej oraz kompozytorów tworzących sonaty romantyczne. Wysłuchanie sonaty romantycznej.
Umiejętności
Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić rozwój sonaty w epoce romantyzmu.
2. Omówić pojęcie sonaty romantycznej jako cyklicznej formy instrumentalnej.
3. Omówić budowę sonaty romantycznej i wskazać jej charakterystyczne cechy.
4. Omówić wpływ czynników i poszczególnych jednostek muzycznych na kształtowanie się sonaty romantycznej.
5. Wskazać kompozytorów tworzących sonaty romantyczne.
6. Przeprowadzić analizę muzyczną utworów wysłuchanych na lekcji.
Metoda pracy
Metoda opisu z elementami poganki. Aktywna praca uczniów – analiza dzieła muzycznego. Percepcja muzyczna.
Podręcznik – Wójcik D., ABC form muzycznych, wyd. Musica Iagellonica, Kraków 1999
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagrania utworów:
F. Schubert – „Sonata A – dur, op. 120”
F. Chopin – „Sonata B – moll”, cz. II „Marsz żałobny”
Partytury wyżej wymienionych kompozycji.
Karta pracy ucznia
4. Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
Metodą opisu, zapoznanie uczniów z pojęciem sonaty romantycznej oraz wyjaśnienie jej pochodzenia. Omówienie elementów mających wpływ na kształtowanie się formy sonaty.
Notatka:
Sonata romantyczna – stała się w okresie romantyzmu formą bardziej urozmaiconą, niż sonaty w poprzednich okresach. Kompozytorzy zaczęli indywidualnie wykorzystywać formalne założenia sonaty. Na sonatę miały wpływ:
Liryka
Wpływ liryki zaznacza się w twórczości Schuberta i Schumanna. Jest to rodzaj liryki instrumentalnej z wykorzystaniem czynnika kantylenowego. Wpływ pieśni poprzez liryczną melodykę.
Zmiana charakteru części
W muzyce romantycznej scherzo występuje często jako ustęp drugi. Cechuje je dynamiczny charakter. W drugiej części może również pojawić się powolny ustęp, np. tak jak w twórczości Chopina. Finały wydają się potęgować ruch na wzór perpetuum mobile.
Wpływ muzyki programowej
Zachodzi oddziaływanie poematu symfonicznego; szczególnie widać to w twórczości F. Liszta..
Nawiązania do klasycznej sonaty
Powstaje nowy charakter sonaty zwany neoklasycznym.
Wykorzystywanie nowej harmoniki zapoczątkowanej przez Beethovena i Wagnera.
Omówienie typowej sonaty romantycznej wyróżnianej ze względu na czas jej powstania i obsadę wykonawczą. Dokładne omówienie poszczególnych części sonaty z uwzględnieniem podstawowych elementów dzieła muzycznego.
Notatka:
Stały układ sonaty klasycznej:
I część: Allegro – forma sonatowa.
II część: Adagio – często forma ABA.
III część: Menuet w tempie umiarkowanym, od czasów Beethovena - scherzo.
IV część: Finale – o różnym ukształtowaniu formalnym, z reguły w tempie szybkim lub bardzo szybkim.
Wysłuchanie „Sonaty B – moll” Fryderyka Chopina. Krótka analiza formalna utworu. Wspólne poszukiwanie w utworze stylistycznych elementów charakterystycznych dla sonaty romantycznej.
(25 min)
Wysłuchanie „Sonaty A – dur, op. 120” F. Schuberta. Formalna analiza utworu.
Zapisanie notatki do zeszytu.
(10 min)
Wójcik D., ABC form muzycznych, wyd. Musica Iagellonica, Kraków 1999
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji - Sonata romantyczna.