Spotkanie z czasownikiem. Lekcja powtórzeniowa

1. Cele

Wiadomości

– uczeń systematyzuje i utrwala swoje wiadomości o czasowniku,

Umiejętności

Uczeń:

– zna i właściwie wykorzystuje wiadomości o czasowniku,

– redaguje konkretne odpowiedzi na pytania,

– uczy się pracy w grupie,

– planuje i organizuje pracę,

– dokonuje selekcji i analizy informacji,

– wykorzystuje teoretyczne wiadomości w praktycznym działaniu.

2. Metoda i forma pracy

Metody pracy:

– pogadanka heurystyczna

– metoda zajęć praktycznych.

Formy pracy:

– indywidualna,

– grupowa.

3. Środki dydaktyczne

karta pracy ucznia,

4. Przebieg lekcji

Faza przygotowawcza

1. Uczniowie zostają podzieleni na grupy robocze, maksymalnie pięcioosobowe. Wcześniej klasa została przygotowana w taki sposób, by było w niej miejsce dla pięciu grup roboczych.

2. Nauczyciel informuje uczniów jaki jest cel zajęć: To, czym się dzisiaj zajmiemy, to powtórzenie i usystematyzowanie wiadomości o czasowniku. Praca przebiegać będzie w grupach i każda z grup zostanie oceniona. Za każde wykonane zadanie nauczyciel będzie przyznawał punkty. Wszystkie grupy mają takie same szanse. W poszczególnych zadaniach należy wykazać sie nie tylko wiedzą, ale i umiejętnością współpracy z kolegami z zespołu oraz szybkością podejmowania decyzji.

3. Każda z grup wybiera swojego reprezentanta – lidera.

4. Nauczyciel zawiesza na tablicy przygotowany szablon do gromadzenia punktacji za poszczególne zadania każdej z grup.

5. Szybkie powtórzenie niezbędnych do dzisiejszych zajęć informacji o czasowniku. Nauczyciel kolejno pyta uczniów, co wiedzą o czasowniku, każdy uczeń podaje tylko jedną własność czasownika. Jeżeli uczniowie pominą jakieś istotne informacje, nauczyciel pytaniami stara się ich na nie naprowadzić.

Informacje, które powinny się pojawić podczas powtórzenia:

Czasownik to odmienna część mowy, o którą pytamy: co robi?, co się z nim dzieje?, w jakim znajduje się stanie?

Czasownik to nazwa stanu lub czynności.

Wyróżniamy kilka postaci czasownika:

– forma podstawowa – bezokolicznik (np. biegać, piec),

– forma osobowa (np. biegam, walczę),

– forma nieosobowa (czytano, wzięto),

– imiesłowy (biegając, biegający, wylewany, poszedłszy),

Forma osobowa czasownika odmienia się przez: rodzaj, liczbę, osobę, strony, tryby oraz czas.

Odmiana przez osoby nazywa się koniugacją.

W liczbie pojedynczej wyróżniamy trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki.

W liczbie mnogiej występują tylko dwa rodzaje: męskoosobowy i niemęskoosobowy.

Strony czasownika: czynna, zwrotna i bierna.

Tryby: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący.

Czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły.

Czas przyszły może być prosty lub złożony.

Aspekt lub postać – czasowniki dokonane i czasowniki niedokonane.

5. Przejście do właściwej – ćwiczeniowej części zajęć.

Faza realizacyjna

Nauczyciel ma wcześniej przygotowane polecenia dla każdej z grup do poszczególnych zadań. Polecenia posiadają nadrukowane numery poszczególnych grup. Numery można zastąpić pięcioma kolorami, lub też jakimś innym oznaczeniem.

Zadania dla uczniów zostały zebrane w karcie zadań ucznia.

Faza podsumowująca

Nauczyciel dokonuje podsumowania pracy na lekcji. Zsumowane zostają punkty zdobyte przez każdą z grup w poszczególnych zadaniach.

Grupa, która zdobędzie najwięcej punktów powinna otrzymać oceny bardzo dobre. Można również zastanowić się nad ocenami dobrymi dla uczniów którzy zajmą drugie miejsce w punktacji.

5. Bibliografia

Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995.

Nasiłkowski S., Metody nauczania, Toruń 1997.

Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

Test

7. Czas trwania lekcji

45 minut