Ilustracja przedstawia fragment rzeźby Wenus z Milo na tle współczesnych obrazów. Na pierwszym planie zdjęcia znajduje się ukazana od kolan w górę antyczna, marmurowa statua młodej kobiety. Postać jest półnaga, jedynie biodra okryte są drobną draperią w drobne fałdy. Głowę wieńczą falowane, spięte do tyłu włosy. Posąg pozbawiony jest rąk, które nie zachowały się do dzisiejszych czasów. Tło dla białej rzeźby stanowią dwa, współczesne obrazy. Kolorowe malowidła ukazują odrealnione postacie w baśniowej scenerii. Ostrość fotografii skupie się na rzeźbie na pierwszym planie, obrazy w tle są rozmyte. Tytuł lekcji: Spotkanie ze sztuką – dziedziny sztuk plastycznych.
Spotkanie ze sztuką – dziedziny sztuk plastycznych
Ważne daty
1747 – Charles Batteux, francuski filozof oraz autor pism z zakresu estetyki, tworzy pojęcie sztuki piękne.
m7a13e0300b24aaca_0000000000034
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1N9kVVDyQxpu1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
m7a13e0300b24aaca_0000000000037
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1. wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
1. zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);
2) zapoznaje się z twórczością artystów w obrębie „małej ojczyzny”;
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
m7a13e0300b24aaca_0000000000047
Nauczysz się
wskazywać tradycyjne dziedziny sztuk plastycznych; odróżniać dzieła zaliczane do różnych dziedzin sztuk plastycznych;
wyjaśniać czym jest dzieło sztuki architektonicznej; wymienić typy architektury; dopasować typ architektury do obiektu;
sporządzać album z ciekawymi przykładami budowli architektonicznych ze swojej okolicy;
scharakteryzować rzeźbę; odróżniać rzeźby pełnoplastyczne i rzeźby reliefowe;
scharakteryzować malarstwo; określić, do jakich grup tematycznych należą wskazane dzieła malarskie;
scharakteryzować rysunek; odróżniać rysunek użytkowy od rysunku artystycznego; wyjaśnić pojęcia: szkic, studium rysunkowe, kontur; odróżniać rysunek realistyczny od rysunku abstrakcyjnego;
scharakteryzować grafikę; odróżniać grafikę artystyczną od grafiki użytkowej; odróżniać grafikę warsztatową od grafiki komputerowej i artystycznej grafiki komputerowej; wyjaśnić pojęcie: matryca;
wyjaśniać czym są techniki mieszane; wskazać dzieła jednego autora na podstawie jego stylu artystycznego.
m7a13e0300b24aaca_0000000000056
Sztuki piękne
Sztuka jest pojęciem bardzo szerokim i niejednoznacznym.
Termin „sztuki piękne” pojawił się w XVIII w. Wówczas do dziedzin sztuk pięknych zaliczano poezjęPoezjapoezję, literaturę pięknąLiteratura pięknaliteraturę piękną, muzykęMuzykamuzykę i plastykę. Każda z wymienionych dziedzin posiada odmienne środki wyrazu i tworzenia.
Sztuki plastyczne również konkretyzują się w określonych dziedzinach artystycznych. Do tradycyjnych dziedzin sztuk plastycznych zaliczamy: architekturę, rzeźbę, malarstwo, rysunek, grafikę.
W XIX i XX w., wyodrębniając dziedziny w ramach sztuk pięknych, część z nich nazwano sztukami plastycznymi. Ponieważ ich odbiór uzależniony jest od zmysłu wzroku, pojawiło się również określenie sztuki wizualneSztuki wizualnesztuki wizualne. Pozwoliło to na poszerzenie granic dziedzin o dodatkowe, do których między innymi należą: komiks, kaligrafia, liternictwo i typografia, fotografia, film, wzornictwo przemysłowe, architektura wnętrz i wystawiennictwo, instalacja artystyczna, street art. Związane one są z nowym kontekstem kulturowym, w tym z rozwojem technologii i wyodrębnieniem tzw. nowych mediówNowe medianowych mediów, co bezpośrednio wpływa na środki przekazu artystycznego.
W tej części e‑materiału przybliżone zostaną klasyczne dziedziny sztuk plastycznych: architektura, rzeźba, malarstwo, rysunek i grafika.
Pozostałe dziedziny zaprezentowane zostaną w drugiej części e‑materiału:
Spotkanie ze sztuką – dziedziny sztuk plastycznych. Cz. II.
m7a13e0300b24aaca_0000000000062
Architektura
Dzieła architektury to materialne formy przestrzenne, najczęściej w postaci budynków, będące nośnikami wartości estetycznych i symbolicznych – wówczas uznaje się je za dzieła sztuki architektonicznej. Gdy ten warunek nie jest spełniony, pozostają jedynie obiektami budowlanymi.
Na poniższych zdjęciach przedstawiono dwa wieżowce. Klikając na ilustrację dowiesz się, dlaczego jeden z nich można uznać za dzieło sztuki architektonicznej, a drugi jedynie za obiekt budowlany.
RRcClxmJJlAVM1
Ilustracja interaktywna przedstawia dwie fotografie budynków. Po lewej stronie znajduje się zdjęcie wieżowca mieszkalnego w Słubicach. Prosta, składająca się z dwóch podłużnych sześcianów bryła bloku pomalowana jest na żółto-szaro. Po prawej znajduje się nowoczesny budynek „InterContinental” w Warszawie. Wysmukła, nowoczesna bryła ma nietypową konstrukcję: pomiędzy piątym a dwudziestym piętrem znajduje się wcięcie. Górna część wieżowca podparta jest na długiej podporze. Oszklona elewacja utrzymana jest w groszkowej tonacji kolorów. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1.
Niezmiennymi zadaniami architektury, jako dziedziny sztuki, realizowanymi w przeszłości i obecnie, jest harmonijne i estetyczne połączenie trzech czynników: funkcji, konstrukcji i formy tak, aby żaden z czynników nie pomniejszał wartości pozostałych. Jeżeli dzieło architektury sprosta tym zadaniom, to może być uznane za dzieło sztuki i będziemy je podziwiali nawet po wielu latach – tak jak widoczny na zdjęciu po prawej hotel InterContinental – budynek z otworem o unikalnej i nowoczesnej architekturze.
Ilustracja interaktywna przedstawia dwie fotografie budynków. Po lewej stronie znajduje się zdjęcie wieżowca mieszkalnego w Słubicach. Prosta, składająca się z dwóch podłużnych sześcianów bryła bloku pomalowana jest na żółto-szaro. Po prawej znajduje się nowoczesny budynek „InterContinental” w Warszawie. Wysmukła, nowoczesna bryła ma nietypową konstrukcję: pomiędzy piątym a dwudziestym piętrem znajduje się wcięcie. Górna część wieżowca podparta jest na długiej podporze. Oszklona elewacja utrzymana jest w groszkowej tonacji kolorów. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1.
Niezmiennymi zadaniami architektury, jako dziedziny sztuki, realizowanymi w przeszłości i obecnie, jest harmonijne i estetyczne połączenie trzech czynników: funkcji, konstrukcji i formy tak, aby żaden z czynników nie pomniejszał wartości pozostałych. Jeżeli dzieło architektury sprosta tym zadaniom, to może być uznane za dzieło sztuki i będziemy je podziwiali nawet po wielu latach – tak jak widoczny na zdjęciu po prawej hotel InterContinental – budynek z otworem o unikalnej i nowoczesnej architekturze.
Po lewej: wieżowiec mieszkalny w Słubicach. Po prawej: budynek „InterContinental” (projekt: Tadeusz Spychała, Wojciech Popławski, Williband Fürst), 2001–2003, Warszawa, Polska, online-skills, CC BY 3.0
Typy architektury
Ze względu na funkcje jakie spełnia architektura, można wyodrębnić kilka jej typów. Klikając na interaktywne punkty na poniższej ilustracji dowiesz się, jaki typ architektury reprezentują przedstawione obiekty.
RxqsBt2jSyL3O1
Ilustracja interaktywna przedstawia podział architektury na przykładzie siedmiu zdjęć. Fotografie ukazują różne rodzaje budowli. Na pierwszym zdjęciu przedstawiona została klinika chorób mózgu w Las Vegas, w Stanach Zjednoczonych Ameryki (według projektu Franka Gehrego). To przykład architektury pożytku publicznego i edukacji, którą stanowią m.in. obiekty służby zdrowia, poczty, biblioteki, teatry, sądy, dworce, porty lotnicze, mosty, domy kultury, szkoły. Budowla na drugiej fotografii to przykład architektury komercyjnej i industrialnej, do której zalicza się sklepy, domy i centra handlowe, salony sprzedaży, magazyny, zakłady przemysłowe. Na zdjęciu widać Złote Tarasy w Warszawie, które zaprojektowało biuro Jerde Partnership. Trzecia budowla jest przykładem architektury rekreacyjnej, jakimi są baseny, stadiony, tereny przeznaczone do wypoczynku i rekreacji, takie jak place zabaw, skwery, pola golfowe. Na zdjęciu przedstawiony został Stadion Energa w Gdańsku zaprojektowany przez firmę Rhode-Kellermann-Wawrowsky. Czwarte zdjęcie przedstawia architekturę mieszkalną – budynek wielorodzinny. Ten budynek mieści się w Polsce – w Gdyni. Na piątej fotografii ukazano dom jednorodzinny. Jest to przykład architektury mieszkalnej. Dom został wybudowany w XIX w. w Birmingham w Wielkiej Brytanii. Szósty budynek jest przykładem architektury sakralnej, do której zaliczamy wszelkie budynki związane z kultem religijnym, jak np. kościoły, synagogi, cerkwie, meczety, kapliczki, klasztory, pagody itp. Świątynia na zdjęciu to cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie wzniesiona w XIX w. Siódme zdjęcie ilustruje architekturę rządową, której przykładami są ratusze, budynki urzędów, parlamentów. Na zdjęciu widać Ratusz w Londynie wybudowany według projektu Normana Fostera. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na zdjęciu przedstawiona została klinika chorób mózgu w Las Vegas, w Stanach Zjednoczonych Ameryki (według projektu Franka Gehrego). To przykład architektury pożytku publicznego i edukacji, którą stanowią m.in. obiekty służby zdrowia, poczty, biblioteki, teatry, sądy, dworce, porty lotnicze, mosty, domy kultury, szkoły. 2. To przykład architektury komercyjnej i industrialnej, do której zalicza się sklepy, domy i centra handlowe, salony sprzedaży, magazyny, zakłady przemysłowe. Na zdjęciu widać Złote Tarasy w Warszawie, które zaprojektowało biuro Jerde Partnership. 3. Przykładem architektury rekreacyjnej są baseny, stadiony, tereny przeznaczone do wypoczynku i rekreacji, takie jak place zabaw, skwery, pola golfowe. Na zdjęciu przedstawiony został Stadion Energa w Gdańsku zaprojektowany przez firmę Rhode-Kellermann-Wawrowsky. 4. Zdjęcie przedstawia architekturę mieszkalną – budynek wielorodzinny. Ten budynek mieści się w Polsce – w Gdyni. 5. To zdjęcie domu jednorodzinnego. Jest to przykład architektury mieszkalnej. Dom został wybudowany w XIX w. w Birmingham w Wielkiej Brytanii. 6. Zdjęcie przedstawia architekturę sakralną, do której zaliczamy wszelkie budynki związane z kultem religijnym, jak np. kościoły, synagogi, cerkwie, meczety, kapliczki, klasztory, pagody itp. Świątynia na zdjęciu to cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie wzniesiona w XIX w. 7. To zdjęcie ilustruje architekturę rządową, której przykładami są ratusze, budynki urzędów, parlamentów. Na zdjęciu widać Ratusz w Londynie wybudowany według projektu Normana Fostera.
Ilustracja interaktywna przedstawia podział architektury na przykładzie siedmiu zdjęć. Fotografie ukazują różne rodzaje budowli. Na pierwszym zdjęciu przedstawiona została klinika chorób mózgu w Las Vegas, w Stanach Zjednoczonych Ameryki (według projektu Franka Gehrego). To przykład architektury pożytku publicznego i edukacji, którą stanowią m.in. obiekty służby zdrowia, poczty, biblioteki, teatry, sądy, dworce, porty lotnicze, mosty, domy kultury, szkoły. Budowla na drugiej fotografii to przykład architektury komercyjnej i industrialnej, do której zalicza się sklepy, domy i centra handlowe, salony sprzedaży, magazyny, zakłady przemysłowe. Na zdjęciu widać Złote Tarasy w Warszawie, które zaprojektowało biuro Jerde Partnership. Trzecia budowla jest przykładem architektury rekreacyjnej, jakimi są baseny, stadiony, tereny przeznaczone do wypoczynku i rekreacji, takie jak place zabaw, skwery, pola golfowe. Na zdjęciu przedstawiony został Stadion Energa w Gdańsku zaprojektowany przez firmę Rhode-Kellermann-Wawrowsky. Czwarte zdjęcie przedstawia architekturę mieszkalną – budynek wielorodzinny. Ten budynek mieści się w Polsce – w Gdyni. Na piątej fotografii ukazano dom jednorodzinny. Jest to przykład architektury mieszkalnej. Dom został wybudowany w XIX w. w Birmingham w Wielkiej Brytanii. Szósty budynek jest przykładem architektury sakralnej, do której zaliczamy wszelkie budynki związane z kultem religijnym, jak np. kościoły, synagogi, cerkwie, meczety, kapliczki, klasztory, pagody itp. Świątynia na zdjęciu to cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie wzniesiona w XIX w. Siódme zdjęcie ilustruje architekturę rządową, której przykładami są ratusze, budynki urzędów, parlamentów. Na zdjęciu widać Ratusz w Londynie wybudowany według projektu Normana Fostera. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na zdjęciu przedstawiona została klinika chorób mózgu w Las Vegas, w Stanach Zjednoczonych Ameryki (według projektu Franka Gehrego). To przykład architektury pożytku publicznego i edukacji, którą stanowią m.in. obiekty służby zdrowia, poczty, biblioteki, teatry, sądy, dworce, porty lotnicze, mosty, domy kultury, szkoły. 2. To przykład architektury komercyjnej i industrialnej, do której zalicza się sklepy, domy i centra handlowe, salony sprzedaży, magazyny, zakłady przemysłowe. Na zdjęciu widać Złote Tarasy w Warszawie, które zaprojektowało biuro Jerde Partnership. 3. Przykładem architektury rekreacyjnej są baseny, stadiony, tereny przeznaczone do wypoczynku i rekreacji, takie jak place zabaw, skwery, pola golfowe. Na zdjęciu przedstawiony został Stadion Energa w Gdańsku zaprojektowany przez firmę Rhode-Kellermann-Wawrowsky. 4. Zdjęcie przedstawia architekturę mieszkalną – budynek wielorodzinny. Ten budynek mieści się w Polsce – w Gdyni. 5. To zdjęcie domu jednorodzinnego. Jest to przykład architektury mieszkalnej. Dom został wybudowany w XIX w. w Birmingham w Wielkiej Brytanii. 6. Zdjęcie przedstawia architekturę sakralną, do której zaliczamy wszelkie budynki związane z kultem religijnym, jak np. kościoły, synagogi, cerkwie, meczety, kapliczki, klasztory, pagody itp. Świątynia na zdjęciu to cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie wzniesiona w XIX w. 7. To zdjęcie ilustruje architekturę rządową, której przykładami są ratusze, budynki urzędów, parlamentów. Na zdjęciu widać Ratusz w Londynie wybudowany według projektu Normana Fostera.
Typy architektury, online-skills, CC BY 3.0
Zapoznaj się w galerii z dwoma obiektami architektonicznymi przeznaczonymi dla dzieci, a następnie rozwiąż ćwiczenie interaktywne.
R1IwS3B2uUJrW1
Ilustracja przedstawia budynek szkoły w Piekarach Śląskich-Szarleju. Na zdjęciu ukazana jest frontalna część prostej budowli, w której sześcienną formę została wpisana półokrągła, oszklona, pięciokondygnacyjna bryła, wysuwająca się z fasady. Elewacja szkoły pomalowana jest na szaro, płaszczyzny pomiędzy oknami na brązowo. Budynek stoi pośród drzew.
Budynek szkoły w Piekarach Śląskich-Szarleju, 1930–1932, proj.: Karol Schayer, wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
R1dKdUAaWmECG
Ilustracja przedstawia plac zabaw w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek” w Bydgoszczy. Na zdjęciu ukazana jest drewniana, stylizowana na zamek budowla dla dzieci z drabinkami i zieloną, plastikową zjeżdżalnią. Elementy konstrukcji zwieńczone są spiczastymi daszkami z chorągiewkami. Na niebiesko-żółto-czerwonych ściankach namalowano okienka. Na dalszym planie znajdują się pozostałe elementy placu zabaw i wysokie, zielone drzewa. Całość otoczona jest drewnianym płotkiem.
Plac zabaw w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek” w Bydgoszczy, projekt całego kompleksu: Edward Bartmann, Aleksander Pietrzak, wikimedia.org, domena publiczna
R1U5BpoOkGps7
Ćwiczenie 1
Wymień znane Ci typy architektury.
Wymień znane Ci typy architektury.
Dopasuj do zdjęcia budynku odpowiedni opis typu architektury.
architektura rekreacji, architektura edukacji
.................
.................
Polecenie 1
Poszukaj w swojej miejscowości lub okolicy ciekawych przykładów budowli architektonicznych. Zrób im zdjęcia, a następnie stwórz album. Do zdjęć dołącz opisy – postaraj się dowiedzieć kto był projektantem budowli, kiedy została wybudowana, jaki typ architektury prezentuje. Zaprezentuj album na lekcji plastyki. Porównaj wybrane przez siebie obiekty z wyborami kolegów. Zastanówcie się wspólnie, które z obiektów architektury można uznać za dzieła sztuki architektonicznej.
Rzeźba
Kolejną z podstawowych dziedzin sztuk plastycznych/wizualnych jest rzeźba. To dziedzina twórczości plastycznej, której przedmiotem jest kształtowanie kompozycji trójwymiarowych, pozbawionych funkcji użytkowych. Rzeźbą nazywamy także kompozycje powstałe w procesie rzeźbienia, czyli modelowania, nadawania zamierzonego kształtu różnym materiałom, takim jak np. glina, drewno, kamień, metal. Rzeźby są formami przestrzennymi – takimi, które posiadają trzy wymiary: wysokość, szerokość i głębokość.
RG3NBMBpXS46M
Ćwiczenie 2
Dokończ zdanie wybierając jedną z dwóch propozycji.
Istnieje wiele form przestrzennych, które nie są rzeźbami. Dom czy łóżko posiadają wysokość, szerokość i głębokość, ale nie nazwiemy ich rzeźbami – dom jest naszym schronieniem, łóżko przeznaczone jest do leżenia. Codziennie myjemy zęby przestrzennym przedmiotem i choćby był pięknie zdobiony i miał wymyślny kształt oraz bogatą kolorystykę, to nie powiemy, że myjemy zęby rzeźbą, tylko szczoteczką do zębów. Dzieje się tak gdyż przestrzenne przedmioty, których nie nazywamy rzeźbami Możliwe dokończenie zdania: 1. nie zostały wykonane przez artystę rzeźbiarza – absolwenta studiów w zakresie sztuk pięknych. 2. pełnią funkcje użytkowe, natomiast rzeźby są ich pozbawione.
Dokończ zdanie wybierając jedną z dwóch propozycji.
Istnieje wiele form przestrzennych, które nie są rzeźbami. Dom czy łóżko posiadają wysokość, szerokość i głębokość, ale nie nazwiemy ich rzeźbami – dom jest naszym schronieniem, łóżko przeznaczone jest do leżenia. Codziennie myjemy zęby przestrzennym przedmiotem i choćby był pięknie zdobiony i miał wymyślny kształt oraz bogatą kolorystykę, to nie powiemy, że myjemy zęby rzeźbą, tylko szczoteczką do zębów. Dzieje się tak gdyż przestrzenne przedmioty, których nie nazywamy rzeźbami Możliwe dokończenie zdania: 1. nie zostały wykonane przez artystę rzeźbiarza – absolwenta studiów w zakresie sztuk pięknych. 2. pełnią funkcje użytkowe, natomiast rzeźby są ich pozbawione.
Dokończ zdanie przeciągając we wskazane miejsce jedną z dwóch propozycji.
pełnią funkcje użytkowe, natomiast rzeźby są ich pozbawione., nie zostały wykonane przez artystę rzeźbiarza – absolwenta studiów w zakresie sztuk pięknych.
Istnieje wiele form przestrzennych, które nie są rzeźbami. Dom czy łóżko posiadają wysokość, szerokość i głębokość, ale nie nazwiemy ich rzeźbami – dom jest naszym schronieniem, łóżko przeznaczone jest do leżenia. Codziennie myjemy zęby przestrzennym przedmiotem i choćby był pięknie zdobiony i miał wymyślny kształt oraz bogatą kolorystykę, to nie powiemy, że myjemy zęby rzeźbą, tylko szczoteczką do zębów. Dzieje się tak gdyż przestrzenne przedmioty, których nie nazywamy rzeźbami ..........................................................................................................................................................................................................
Podstawowe rodzaje rzeźb
Rzeźby klasyfikowane są na wiele sposobów. Podstawowy podział polega na wyróżnieniu rzeźby pełnoplastycznej oraz płaskorzeźby, czyli rzeźby reliefowej.
R1YEKoaC5H83v1
Ilustracja interaktywna przedstawia przykłady rodzajów rzeźby. Na pierwszym zdjęciu znajduje się posąg autorstwa Gianalorenza Berniniego „Apollo i Dafne” z XVII wieku. Jest to przykład rzeźby pełnoplastycznej – przeznaczonej do oglądania ze wszystkich stron. Druga fotografia prezentuje rzeźbę pochodzącą z kościoła San Cristoforo znajdującego się w szwajcarskim miasteczku Caslano. Nie jest to rzeźba przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron, nie możemy więc jej nazwać rzeźbą pełnoplastyczną. To rzeźba przyścienna. Trzeci przykład ukazuje rzeźbę reliefową, gdyż jest przeznaczona do oglądania z jednej strony. Jest to relief wklęsły, gdyż kompozycja jest poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni. Prezentowany relief pochodzi z VI w. p.n.e. i przedstawia Hathor – egipską boginię nieba. Czwarte zdjęcie przedstawia fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e. Jest to przykład rzeźby reliefowej – przeznaczonej do oglądania z jednej strony, gdyż z drugiej przylega do płaszczyzny. Taki relief jak ten, gdy wyrzeźbiona kompozycja wystaje ponad powierzchnię tła, nazywamy reliefem wypukłym. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. To rzeźba Gianalorenza Berniniego Apollo i Dafne z XVII wieku. Jest przykładem rzeźby pełnoplastycznej – przeznaczonej do oglądania ze wszystkich stron. 2. Ta rzeźba pochodzi z kościoła San Cristoforo znajdującego się w szwajcarskim miasteczku Caslano. Nie jest to rzeźba przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron, nie możemy więc jej nazwać rzeźbą pełnoplastyczną. To rzeźba przyścienna. 3. Taką rzeźbę nazwiemy rzeźbą reliefową, gdyż jest przeznaczona do oglądania z jednej strony. Jest to relief wklęsły, gdyż kompozycja jest poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni. Prezentowany relief pochodzi z VI w. p.n.e. i przedstawia Hathor – egipską boginię nieba. 4. Zdjęcie przedstawia fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e. Jest to przykład rzeźby reliefowej – przeznaczonej do oglądania z jednej strony, gdyż z drugiej przylega do płaszczyzny. Taki relief jak ten, gdy wyrzeźbiona kompozycja wystaje ponad powierzchnię tła, nazywamy reliefem wypukłym.
Ilustracja interaktywna przedstawia przykłady rodzajów rzeźby. Na pierwszym zdjęciu znajduje się posąg autorstwa Gianalorenza Berniniego „Apollo i Dafne” z XVII wieku. Jest to przykład rzeźby pełnoplastycznej – przeznaczonej do oglądania ze wszystkich stron. Druga fotografia prezentuje rzeźbę pochodzącą z kościoła San Cristoforo znajdującego się w szwajcarskim miasteczku Caslano. Nie jest to rzeźba przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron, nie możemy więc jej nazwać rzeźbą pełnoplastyczną. To rzeźba przyścienna. Trzeci przykład ukazuje rzeźbę reliefową, gdyż jest przeznaczona do oglądania z jednej strony. Jest to relief wklęsły, gdyż kompozycja jest poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni. Prezentowany relief pochodzi z VI w. p.n.e. i przedstawia Hathor – egipską boginię nieba. Czwarte zdjęcie przedstawia fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e. Jest to przykład rzeźby reliefowej – przeznaczonej do oglądania z jednej strony, gdyż z drugiej przylega do płaszczyzny. Taki relief jak ten, gdy wyrzeźbiona kompozycja wystaje ponad powierzchnię tła, nazywamy reliefem wypukłym. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. To rzeźba Gianalorenza Berniniego Apollo i Dafne z XVII wieku. Jest przykładem rzeźby pełnoplastycznej – przeznaczonej do oglądania ze wszystkich stron. 2. Ta rzeźba pochodzi z kościoła San Cristoforo znajdującego się w szwajcarskim miasteczku Caslano. Nie jest to rzeźba przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron, nie możemy więc jej nazwać rzeźbą pełnoplastyczną. To rzeźba przyścienna. 3. Taką rzeźbę nazwiemy rzeźbą reliefową, gdyż jest przeznaczona do oglądania z jednej strony. Jest to relief wklęsły, gdyż kompozycja jest poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni. Prezentowany relief pochodzi z VI w. p.n.e. i przedstawia Hathor – egipską boginię nieba. 4. Zdjęcie przedstawia fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e. Jest to przykład rzeźby reliefowej – przeznaczonej do oglądania z jednej strony, gdyż z drugiej przylega do płaszczyzny. Taki relief jak ten, gdy wyrzeźbiona kompozycja wystaje ponad powierzchnię tła, nazywamy reliefem wypukłym.
Rodzaje rzeźb, online-skills, CC BY 3.0
Przykłady rzeźb aniołów.
R1SplWe3tSjdQ1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z kościoła St. Mary the Virgin. Na zdjęciu znajduje się płasko wyrzeźbiony wizerunek mężczyzny w długiej szacie z włosami do ramion, przepasanymi na czole. Trzymająca w rękach herb postać wpisana jest w motyw architektoniczny, stoi pomiędzy kolumnami połączonymi nad jej głową łukiem. Cały motyw płasko przylega do ściany.
Detal rzeźbiarski z kościoła St. Mary the Virgin, XV w., North Aston, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
RGVdbJn5TmkMi1
Ilustracja przedstawia rzeźby z Palazzo Strozzi autorstwa Silvio Cosiniego. Na zdjęciu znajdują się dwie rzeźby klęczących na jednym kolanie, marmurowych aniołów. Umieszczone na oddzielnych, sześciennych postumentach posągi stoją w sali muzeum. Ubrane są w spływające drobnymi fałdami tuniki przepasane w pasie. Ich włosy opadają falami loków na ramiona. Anioł znajdujący się na pierwszym planie ma skierowaną głowę na prawo. Anioł w głębi kadru kieruje głowę na lewo.
Silvi Cosini, rzeźby z Palazzo Strozzi, XVI w., Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 2.0 UK
RlEZfJSpZIutu1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z mauzoleum rodziny Pirkershausen. Na zdjęciu znajduje się rzeźba anioła o dużych skrzydłach, w powłóczystej szcie z długą trąbą w rękach. Ustawiona w kontrapoście postać lekko wychyla się w prawą stronę, twarz ujęta jest z profilu. Rzeźba wpisana jest w półokrągłą wnękę. Anioł skrzydłami i plecami przylega do ściany.
Detal rzeźbiarski z mauzoleum rodziny Pirkershausen, XIX w., Wolfsberg, Austria, wikimedia.org, CC0 1.0
RN0bv8XhMyRr21
Ilustracja przedstawia rzeźbę z kościoła Merciful Saviour z XVIII w. Na zdjęciu znajduje się rzeźba anioła ustawionego na dachu wierzy budowli. Ubrana w powłóczyste szaty postać ze skrzydłami, rękoma przytrzymuje się metalowego krzyża. Stoi na jednej nodze, druga uniesiona jest lekko do tyłu. Kamienny posąg, ukazany na tle niebieskiego nieba, skierowany jest w prawą stronę.
Rzeźba z kościoła Merciful Saviour, XVIII w., Moskwa, Rosja, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
Rm4KOapQCeb8q1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z kaplicy Theodoli w bazylice Santa Maria del Popolo autorstwa Giulio Mazzoni. Na zdjęciu znajdują się dwie rzeźby siedzących nagich aniołów. Postacie wpisane są w architekturę sklepienia. Umieszczono je na styku zdobionych żółtym ornamentem wolich oczu łuków. Nogi rzeźb lekko wystają poza ich krawędzie. Głowy okalają drobne loczki włosów. Anioł po lewej stronie spogląda w lewo, natomiast anioł po prawej w prawo. Za postaciami, na żółto malowanym sklepieniu znajdują się drobne białe płaskorzeźby z motywami roślinnymi i insygniami władzy kościelnej.
Giulio Mazzoni, detal rzeźbiarski z kaplicy Theodoli w bazylice Santa Maria del Popolo, XVI w., Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
Ćwiczenie 3
RGZHsdovi3GIx
Ilustracja do zadania.
RK7DUra9dWv9P
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Poniżej znajduje się inna wersja zadania.
Przyporządkuj każdej rzeźbie odpowiednią kategorię.
Sztuka w trzech wymiarach. Cz. I. Rzeźba – techniki tworzenia i materiały.
Sztuka w trzech wymiarach. Cz. II. Tematyka i funkcje rzeźb.
Sztuka w trzech wymiarach. Cz. III. Rzeźba współczesna.
Malarstwo
Następną dziedziną sztuk plastycznych jest malarstwo. Istotą malarstwa jest posługiwanie się plamą barwnąPlama barwnaplamą barwną najczęściej na dwuwymiarowej powierzchni. Plamy barwne można uzyskać wieloma sposobami – poprzez nałożenie farby pędzlem, szpachlą, odciskanie jej za pomocą stempla, palców, rozpryskiwanie sprayem, a także rozlewanie.
Najczęściej występuje podział dziedzin malarstwa na malarstwo przedstawiające i nieprzedstawiające. Podział ten nie jest związany z techniką czy podłożem wykonania dzieła lecz z tematem obrazu. Malarstwo nieprzedstawiające związane jest ze sztuką abstrakcyjnąAbstrakcjaabstrakcyjną. Natomiast w malarstwie przedstawiającym wyróżnia się następujące gatunki, m.in.: malarstwo historycznePrzedstawienie historycznemalarstwo historyczne , portretowePortretportretowe, rodzajoweMalarstwo rodzajowerodzajowe, pejzażowePejzażpejzażowe, martwe naturyMartwa naturamartwe natury i akt malarskiAktakt malarski.
R1UKN89zV2lEk
Ilustracja przedstawia obraz „Dziewczyna z wiśniami” autorstwa Ambrogio de Predisa. Dzieło ukazuje portret młodej kobiety trzymającą naczynie z owocami w lewym ręku. Prawa ręka postaci zawieszona jest nad wiśniami. Dziewczyna ubrana jest w suknię z czerwono-białymi rękawami i wiązanym z przodu, zielono-pomarańczowym gorsetem. N głowie ma wianek, spod którego spływają na ramiona drobne fale rudych włosów. Ciemne oczy spoglądają w lewą stronę. Delikatny uśmiech ust podkreśla łagodność wizerunku. Postać umieszczona jest na ciemnym tle. Artysta z dużym realizmem i dbałością ukazał każdy detal obrazu. Dzieło wykonane jest techniką olejną na desce.
Ambrogio de Predis, „Dziewczyna z wiśniami”, olej na desce, 1491–1495, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: online-skills.
RCDkPNX3jCOn31
Ilustracja przedstawia obraz „Stańczyk” autorstwa Jana Matejki. W centrum dzieła znajduje się ubrany na czerwono błazen zasiadający na dużym, drewnianym krześle z rzeźbionymi zdobieniami. Postać siedzi luźno z wyciągniętymi nogami i opartymi na podłokietnikach rękami. Dłonie ma splecione przed sobą. Na głowę Stańczyka zaciągnięty jest kaptur z trzema rogami i dzwoneczkami. Cała sylwetka ukazuje zwątpienie. Spuszczona głowa, zamyślona, spoglądająca przed siebie w ciemność twarz wyraża smutek. Dobrze oświetlona postać znajduje się w ciemnej komnacie, której ściany pokrywają ciemno-zielone, ciężkie kotary. Po lewej stronie, przy oknie stoi stół pokryty kolorową draperią. Na stole leżą rozłożone dokumenty. W głębi kadru, po prawej stronie ukazane jest na czerwono oświetlone wnętrze, pełne bawiących się ludzi. Dzieło utrzymane jest w wąskiej gamie barwnej ciemnych brązów i zieleni z akcentami gorących czerwieni.
Jan Matejko, „Stańczyk”, olej na płótnie, 1862, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, wikimedia.org, domena publiczna
RtAyZy8749uNU1
Ilustracja przedstawia obraz „Pejzaż z kamiennym mostem” autorstwa Rembrandta van Rijnna. Dzieło ukazuje krajobraz z rzeką i mostem. Nad pejzażem góruje ciężkie, mroczne niebo z ciemną chmurą po prawej stronie obrazu. Na pierwszym planie znajduje się łódka z dwoma postaciami, unosząca się na wodzie. Dalej, namalowany jest mostek, za którym wyłaniają się z mrocznego pejzażu, ciepło oświetlone zabudowania małych domków pośród drzew. Artysta przy pomocy światła buduje nastrój obrazu. Pejzaż utrzymany jest w wąskie, ciemnej tonacji kolorów. Dominują tutaj beże, ugry, zielenie i zbrudzone błękity. Dzieło wykonane jest w technice olejnej na dębowej desce.
Rembrandt Harmenszoon van Rijnn, „Pejzaż z kamiennym mostem”, olej na dębowej desce, ok. 1638, Rijksmuseum, Amsterdam, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna
RcczgpipNJ9Le1
Ilustracja przedstawia obraz „Adam i Ewa” autorstwa Albrechta Dürera. Dzieło składa się z dwóch części na których ukazane są nagie postacie Adama i Ewy. W lewej części dyptyku znajduje się młody mężczyzna trzymający w lewej ręce gałązkę z jabłkiem. Postać ma długie, jasne, kręcone włosy opadające na plecy. Usta Adama są otworzone – jakby coś mówił, natomiast jego twarz skierowana jest w lewą stronę, w kierunku namalowanej po prawej stronie dyptyku Ewie. Młoda kobieta o jasnych falowanych włosach stoi przy drzewie. W lewej ręce trzyma soczyste, czerwone jabłko, które zwisa z pyska zawiniętego na gałęzi węża. Prawą rękę opiera o drugi konar z którego zwisa tabliczka z wykaligrafowanym tekstem i inicjałami Albrechta Dürera. Obie postacie stoją na kamienistej, gołej ziemi. Za nimi znajduje się ciemne, czarne tło. Obraz namalowany jest z dużym realizmem i charakterystyczną dla malarza dbałością o detal. Utrzymany jest w tonacji beżowej z akcentami zieleni i czerwieni. Dzieło wykonane jest w technice olejnej na desce.
Albrecht Dürer, „Adam i Ewa”, olej na desce, 1507, Museo Prado, Madryt, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna
RdivmlIk7bmun1
Ilustracja przedstawia obraz „Wazon z kwiatami” autorstwa Jeana-Baptistea Chardina. W centrum statycznej kompozycji ukazany jest bukiet w ceramicznym, białym flakonie z niebieskim ornamentem. Delikatne, biało-niebiesko-różowe kwiaty wystające znad wąskiej szyjki wazonu namalowane są widocznymi, lekkimi pociągnięciami pędzla. Flakon z bukietem stoi na brązowym blacie stołu na którym leżą drobne fragmenty kwiatów. Tło stanowi szaro-brązowa ściana. Całość obrazu namalowana jest luźno, bez zbędnej dbałości o szczegół, mimo to artyście udało się wiernie oddać różny rodzaj materii przedmiotów: gładkość wazonu, delikatność kwiatów czy chropowatość ściany. Dzieło wykonane jest w technice olejnej.
Jean-Baptiste Chardin, „Wazon z kwiatami”, olej na płótnie, 1750, Scottish National Gallery, Edynburg, Szkocja, wikimedia.org, domena publiczna
RYuUwM00UKLDU1
Ilustracja przedstawia obraz „Kobieta czytająca list” autorstwa Gabriela Metsu. Dzieło ukazuje scenę rodzajową z dwoma kobietami we wnętrzu pokoju. Siedząca po lewej stronie, na drewnianym podeście, czytająca postać ubrana jest w suknię z żółtym, wykończonym futerkiem kaftanem i pomarańczową spódnicą. Na głowie ma zawinięty aż podszyję, biały czepek. Kobieta pochyla się nad trzymanym w rękach listem, który kieruje w stronę światła. Nad czytającą wisi niewielkich rozmiarów lustro, w którym odbija się fragment okna, natomiast przed nią, na podłodze znajduje się czerwony trzewik. Po prawej stronie znajduje się postać stojącej tyłem służącej. Kobieta ubrana jest w brązową spódnicę z niebieskim fartuchem i brązowy, bufiasty kaftan z białym kołnierzykiem. Na głowie ma mały, biały czepek. Postać, pod lewą ręką trzyma blaszane wiadro. Prawą ręką odsłania zieloną kotarę, pod którą znajduje się wiszący na białej ścianie obraz w grubej, ciemnej ramie z namalowanym okrętem na wzburzonym morzu. Obok kobiety stoi drewniane, ozdobne krzesło. Pomiędzy postaciami, oparty o podest stoi mały, biały piesek w brązowe łaty, spoglądający z ciekawością w kierunku służącej. Dzieło wykonane jest w technice olejnej.
Gabriel Metsu, „Kobieta czytająca list”, olej na desce, ok. 1664–1666, National Gallery of Ireland, Dublin, Irlandia, wikimedia.org, domena publiczna
R1Jro4UDpLAec
Ćwiczenie 4
Wymień trzy znane typy malarstwa i krótko je omów.
Wymień trzy znane typy malarstwa i krótko je omów.
Przeciągnij opis typu malarstwa do odpowiedniego obrazu.
Więcej na temat malarstwa dowiesz się z e‑materiałów:
Plama barwna – wiosenna łąka pełna kwiatów.
W pracowni artysty – malarskie techniki plastyczne.
Zastosowanie technik malarskich w praktyce – malujemy akwarelę.
Rysunek
Rysunek to przedstawienie dowolnego obiektu za pomocą linii, które reprezentują i odwzorowują kształt obiektu za pomocą konturuKonturkonturu. Takie obiekty w rzeczywistości nie istnieją – oko postrzega masy o różnej intensywności barwnej, a nie linie.
Rysunek istnieje jako samodzielna dziedzina sztuki, ale jego znaczenie jest o wiele większe, gdyż w różnym stopniu występuje we wszystkich dziedzinach sztuk plastycznych, a także poza nimi. Dlatego wyróżniamy rysunek użytkowy, który spełnia wyłącznie funkcję informacyjną, jak np. rysunek techniczny, plany rysunkowe, diagramy, wykresy, oraz rysunek artystyczny. Rysunek artystyczny dzielimy na szkiceSzkicszkice i studia rysunkoweStudium rysunkowestudia rysunkowe.
Polecenie 2
Zapoznaj się ze studium rysunkowym stóp, które wykonał Albrecht Dürer i dowiedz się, w jakich etapach powstaje tego rodzaju dzieło rysunkowe.
RQ5kW2kPo8hCj1
Ilustracja interaktywna przedstawia rysunek „Studium dwóch stóp” autorstwa Albrechta Dürera. Dzieło ukazuje podeszwy dwóch stup narysowane na szarym papierze. Artysta posługując się drobnymi ciemnymi kreskami wydobył cienie oraz kontury, natomiast subtelnymi pociągnięciami białej kredki zaznaczył światło układające się na lewej stopie. Rysunek skomponowany jest statycznie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Studium rysunkowe powstaje w następujących po sobie czterech fazach: 1) obiekt zostaje zakomponowany w stosunku do płaszczyzny, na której jest rysowany (pomocą służy szkic); 2) artysta sprawdza czy proporcje wszystkich elementów rysowanego obiektu oraz stosunki przestrzenne pomiędzy nimi są prawidłowe (także tu szkic spełnia pomocniczą funkcję); 3) artysta ostatecznie określa rodzaje linii konturowych jakimi wyodrębnia obiekt; zawsze najpierw rysowane są kontury ogólne, a następnie szczegóły; 4) puste powierzchnie, ograniczone linią konturu, wypełniane są kreskami, tworzącymi efekt modelowania światłocieniowego, co nadaje rysunkowi wrażenie przestrzenności; cieniowanie rozpoczyna się w kolejności od obszarów najjaśniejszych do najciemniejszych.
Ilustracja interaktywna przedstawia rysunek „Studium dwóch stóp” autorstwa Albrechta Dürera. Dzieło ukazuje podeszwy dwóch stup narysowane na szarym papierze. Artysta posługując się drobnymi ciemnymi kreskami wydobył cienie oraz kontury, natomiast subtelnymi pociągnięciami białej kredki zaznaczył światło układające się na lewej stopie. Rysunek skomponowany jest statycznie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Studium rysunkowe powstaje w następujących po sobie czterech fazach: 1) obiekt zostaje zakomponowany w stosunku do płaszczyzny, na której jest rysowany (pomocą służy szkic); 2) artysta sprawdza czy proporcje wszystkich elementów rysowanego obiektu oraz stosunki przestrzenne pomiędzy nimi są prawidłowe (także tu szkic spełnia pomocniczą funkcję); 3) artysta ostatecznie określa rodzaje linii konturowych jakimi wyodrębnia obiekt; zawsze najpierw rysowane są kontury ogólne, a następnie szczegóły; 4) puste powierzchnie, ograniczone linią konturu, wypełniane są kreskami, tworzącymi efekt modelowania światłocieniowego, co nadaje rysunkowi wrażenie przestrzenności; cieniowanie rozpoczyna się w kolejności od obszarów najjaśniejszych do najciemniejszych.
Albrecht Dürer, „Studium dwóch stóp”, rysunek, ok. 1508, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, Holandia, online-skills, CC BY 3.0
Przedstawione fazy tworzenia rysunku tworzą podstawę do realizacji innych dziedzin sztuk plastycznych – odnoszą się do szkicu w malarstwie, architekturze, grafice i rzeźbie.
RNROdN9GvBOHh1
Ilustracja przedstawia „Portret Madame Moitessier” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje rysunek ołówkiem na pożółkłym papierze. Artysta luźną kreską narysował damę w sukni z zarzuconym na ramionach szalem. W górnym-lewym rogu znajduje się niebieska pieczęć z z inicjałami Ingresa. Rysunek skomponowany jest statycznie, postać kobiety znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Portret Madame Moitessier”, 1851, Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R1ZbOMAW1fzDz1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Portret Madame Moitessier” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje damę w czarnej, koronkowej sukni z czerwoną broszką i odkrytymi ramionami. Spoglądająca z obrazu kobieta, ma ciemne, gładkie włosy z przedziałkiem pośrodku czoła, spięte do tyłu. Zdobią je różowe kwiaty. Z szyi zwisa sznur pereł. Ręce zdobią złote bransolety. W lewej, opuszczonej wzdłuż tułowia dłoni trzyma wachlarz. Prawa spoczywa na talii sukni. Postać ustawiona jest w pokoju, na tle ściany obitej ciemno-różową tkaniną ozdobioną kwiatowymi ornamentami. W głębi obrazu, artysta namalował również wystające zza kadru fragmenty mebli. Obraz skomponowany jest statycznie, postać kobiety znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Portret Madame Moitessier”, 1851, Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
RL3ajni8yS3QA
Ćwiczenie 5
Omów fazy powstawania studium rysunkowego.
Omów fazy powstawania studium rysunkowego.
Rodzaje rysunku artystycznego
Rysunki artystyczne są zwykle przedstawieniami obiektów lub scen, które artysta widzi, pamięta lub sobie wyobraża. Mogą być realistyczne, czyli odzwierciedlające rzeczywistość, lub osiągnąć różny stopień utraty podobieństwa do rzeczywistości (jak np. w karykaturzeKarykaturakarykaturze), aż do rysunku abstrakcyjnego, czyli takiego, który powstał w wyniku zastosowania przez artystę określonej kompozycji linii, oderwanej od obrazowania rzeczywistości.
RPv2MjQjOZtNH
Ćwiczenie 6
Co to jest karykatura?
Co to jest karykatura?
Przyporządkuj do poszczególnych reprodukcji właściwe hasła.
Kreślę, szkicuję, rysuję. Materiały rysunkowe i sposób ich wykorzystania.
Rysunek – od tradycji do współczesności.
Grafika
Słowo grafika pochodzi od greckiego grafis, które oznacza rylec do pisania na woskowych tablicach lub dłuto rzeźbiarskie. Współcześnie grafika to dziedzina sztuki umożliwiająca powielanie z formy dzieła artystycznego na dowolnym podłożu (np. papierze, skórze, tkaninie) w wielu egzemplarzach. Formę taką nazywamy matrycąMatrycamatrycą (kliszą) graficzną. Proces opracowania grafiki uzależniony jest od techniki, w jakiej powstają odbitki. Każda technika graficzna posiada typowe dla siebie elementy: matrycę graficzną, narzędzia graficzne, podłoże i farbę, prasę graficzną, odbitkę. Funkcją grafiki artystycznej, zwanej też grafiką warsztatową, jest oddziaływanie estetyczne.
Poniżej zamieszczono przykład grafiki artystycznej wykonanej przez hiszpańskiego artystę Francisca Goyę.
R1D68iqbNrEP51
Ilustracja przedstawia grafikę „Drukarz Galon” autorstwa Francisca Goi. Dzieło ukazuje portret mężczyzny w średnim wieku, ubranego w ciemny płaszcz, kamizelkę oraz białą koszulę. Pod brodą zawiązany ma biały halsztuk (rodzaj chusty). Delikatnie uśmiechnięta postać o krótkich, kręconych włosach, spogląda w lewą stronę. Grafika wykonana jest na szarym papierze za pomocą drobnych ciemnych kresek. Jasne partie ubioru oraz światło układające się na twarzy modela zostały podkreślone za pomocą białej farby drukarskiej. Dzieło skomponowane jest statycznie, postać znajduje się w jego centrum.
Francisco Goya, „Drukarz Galon”, grafika, ok. 1824–1825, Museo Lázaro Galdiano, Madryt, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna
Obok grafiki warsztatowej wyodrębniamy także grafikę użytkową. Ma ona praktyczny charakter i towarzyszy nam w życiu codziennym, m.in. w postaci plakatów, nadruków, reklam, banknotów, znaczków pocztowych itp. Produktem grafiki użytkowej jest obiekt będący wynikiem współpracy grafika ze zleceniodawcą, związany głównie z reklamą i rynkiem wydawniczym. Dzięki grafice użytkowej potencjalni klienci szybciej rozumieją informację, która podana jest w atrakcyjny, przejrzysty, a jednocześnie estetyczny sposób.
R98v0LSOZQAOV
Ilustracja przedstawia grafikę „fullsizerender” z cyklu „Podążając twoim śladem” autorstwa Krystyny Garstkiej-Sarany. Na pierwszym planie, po prawej stronie statycznej kompozycji ukazany jest wizerunek starszej, ubranej w niebieski podkoszulek kobiety. Ta sama, bardziej wtapiająca się w tło postać znajduje się na dalszym planie. Pomiędzy nimi stoi tyłem nagi chłopiec. Podwójna postać kobiety zwrócona jest czujnie w stronę dziecka. Cała grupa ukazana jest na tle draperii. Praca utrzymana jest w błękitno-różowej tonacji z dominacją różu. Dzieło wykonane jest w technice serigrafii.
Krystyna Garstka-Saran, „fullsizerender”, z cyklu „Podążając twoim śladem”, serigrafia, 2008, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
R1CW9hWi2cBQ11
Ilustracja przedstawia plakat reklamowy „Drink Coca-Cola 5¢”. Grafika ukazuje młodą kobietę pijącą ze szklaneczki napój. Cała praca stylizowana jest na barokowy obraz. Dziewczyna ma na sobie zieloną, bogato zdobioną suknię z dużym dekoltem, na ramiona zarzucony biały, falbaniasty szal, na głowie biały kapelusz z dwoma puszystymi piórami, spod którego wystają krótkie, falowane włosy. Prawą ręką w białej rękawiczce unosi do góry szklankę w metalowym, ozdobnym koszyczku. Na szyi zapięty ma naszyjnik z pereł. Młoda kobieta ma delikatną, zaróżowioną twarz o dużych, brązowych oczach. Przed nią znajduje się biały stolik ze złotymi zdobieniami, na którym stoi flakon z żółtymi różami oraz obrazek z napisem „DRINK Coca-Cola 5¢” w ozdobnej, okrągłej ramce. Przed obrazkiem leży karteczka z wykaligrafowanym napisem. Postać ustawiona jest na ciemno-różowym tle.
„Drink Coca-Cola 5¢”, plakat reklamowy, XIX w., wikimedia.org, domena publiczna
RcQQG3tocBkLd
Ćwiczenie 7
Omówi, jak rozumiesz znaczenie pojęcia grafika użytkowa.
Omówi, jak rozumiesz znaczenie pojęcia grafika użytkowa.
Wskaż, która z poniższych reprodukcji przedstawia grafikę użytkową.
1
2
Tworząc grafikę użytkową, projektanci posługują się nowoczesnymi technologiami.
RVzPcRACjCz2U1
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę komputerową. Na pierwszym planie znajdują się trzy splątane obiekty 3D w formie pofalowanych, przeplatających się rur. Kształty zwężają się ku lewej stronie co nadaje grafice wrażenie przestrzenności. Ciemne tło grafiki rozjaśnia się na dole. Z lewej strony obraz przykryty jest przezroczystą, rozmytą, czerwoną plamą. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Grafika komputerowa to dział informatyki zajmujący się tworzeniem za pomocą komputera rzeczywistych i wyimaginowanych rysunków i obrazów. W ramach technologii komputerowej można tworzyć artystyczne grafiki komputerowe, które tym różnią się od tradycyjnych grafik artystycznych, że odbitki nie są uzyskiwane z klasycznej matrycy, tylko tworzone przy użyciu programów komputerowych.
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę komputerową. Na pierwszym planie znajdują się trzy splątane obiekty 3D w formie pofalowanych, przeplatających się rur. Kształty zwężają się ku lewej stronie co nadaje grafice wrażenie przestrzenności. Ciemne tło grafiki rozjaśnia się na dole. Z lewej strony obraz przykryty jest przezroczystą, rozmytą, czerwoną plamą. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Grafika komputerowa to dział informatyki zajmujący się tworzeniem za pomocą komputera rzeczywistych i wyimaginowanych rysunków i obrazów. W ramach technologii komputerowej można tworzyć artystyczne grafiki komputerowe, które tym różnią się od tradycyjnych grafik artystycznych, że odbitki nie są uzyskiwane z klasycznej matrycy, tylko tworzone przy użyciu programów komputerowych.
Grafika komputerowa, online-skills, CC BY 3.0
RqgLN0nldewNX1
Ilustracja przedstawia rysunek „Admirał Sir Fleetwood Broughton Reynolds Pellew” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje szkic ołówkiem na pożółkłym papierze. Artysta przy pomocy lekko cieniowanego konturu narysował gładko zaczesanego młodego mężczyznę we fraku z przypiętym w klapie medalem oraz halsztukiem pod szyją. Postać lewą ręką przytrzymuje oparty na biodrze kapelusz. W dolnym, prawym rogu widnieje data i podpis Ingresa. Rysunek skomponowany jest statycznie, postać mężczyzny znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Admirał Sir Fleetwood Broughton Reynolds Pellew”, 1817, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R1NXsqzY6xjzm1
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Popiersie Ludwika XIV” autorstwa Gian Lorenzo Berniniego. Wykonane z białego marmuru dzieł ukazuje mężczyznę w średnim wieku z długimi, kręconymi włosami spływającymi na ramiona. Postać ubrana jest w zbroję, którą okrywa dynamicznie wyrzeźbiona, pofałdowana draperia. Pod szyją znajduje się misternie wykonany, koronkowy żabot. Głowa mężczyzny zwrócona jest w prawą stronę. Popiersie wyrzeźbione jest na zwężającym się ku dołowi postumencie.
Gian Lorenzo Bernini, „Popiersie Ludwika XIV”, 1655, Wersal, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
RhGZTJyWlhwLX1
Ilustracja przedstawia Ratusz Staromiejski z XIII wieku w Toruniu. Na zdjęciu ukazany jest budynek z czerwonej cegły ze spadzistym dachem z czerwoną ceramiczną dachówką, zbudowany w stylu gotyckim. Nad bryłą góruje potężna wieża z zegarem. Na ścianach budowli znajdują się charakterystyczne dla gotyku wnęki zakończone ostrym łukiem. Naroża zwieńczone są nadwieszonymi wieżyczkami, które dobudowano na początku XVII wieku.
Ratusz Staromiejski, XIII w., Toruń, Polska, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0 PL
R18e4kxzxmAFU1
Ilustracja przedstawia rycinę „San Gimignano” autorstwa Carla Cainelliego. Artysta, przy pomocy cienkich, czarnych kresek ukazał przestrzeń pejzażu miejskiego. Na pierwszym planie znajdują się zacienione schody, za którymi na dalszym planie ukazuje się oświetlony rynek z kamienicami o małych oknach i spadzistych daszkach. Czarno-biała grafika została wykonana na szarym papierze.
Carlo Cainelli, „San Gimignano”, 1918–1919, Museum of Modern and Contemporary Art of Trento and Rovereto, Rovereto, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1IYyXXkdixXv1
Ilustracja przedstawia obraz „Kwiaty w szklanej wazie” autorstwa Johna Constable. W centrum kompozycji ukazany jest bukiet w szklanym flakonie. Dynamicznie ułożone, polne kwiaty wystające znad wąskiej szyjki wazonu namalowane są widocznymi, lekkimi pociągnięciami pędzla. Flakon z bukietem stoi na brązowym blacie stołu na którym leżą drobne fragmenty kwiatów. Tło stanowi szaro-brązowa ściana z ciemną plamą cienia po lewej stronie. Całość obrazu namalowana jest luźno, bez zbędnej dbałości o szczegół, mimo to artyście udało się wiernie oddać różny rodzaj materii przedmiotów: przezroczystość szkła wazonu, gładkość blatu stołu, delikatność kwiatów czy chropowatość ściany. Kolorystyka utrzymana jest w tonacji szaro-brązowej z akcentami żółci, czerwieni, błękitu i zieleni. Dzieło wykonane jest w technice olejnej.
John Constable, „Kwiaty w szklanej wazie”, ok. 1814, Muzeum Wiktorii i Alberta, Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
R1QfCdUUrVRlA
Ćwiczenie 8
Jakie znasz dziedziny sztuki?
Jakie znasz dziedziny sztuki?
Do każdej reprodukcji przyporządkuj odpowiednią nazwę dziedziny sztuki.
malarstwo, architektura, grafika, rzeźba, rysunek
.................
.................
.................
.................
.................
RtsGi7wqQqU0F
Ćwiczenie 9
Zaznacz, w ramach których z wymienionych klasycznych dziedzin sztuki powstają dzieła mające trzy wymiary.
architektura
grafika
malarstwo
rysunek
rzeźba
Więcej o grafice dowiesz się z e‑materiałów:
W pracowni grafiki warsztatowej.
Kim jest grafik? Poznajemy frotaż.
Pracownia grafiki warsztatowej w twoim domu.
W pracowni projektowania graficznego.
Forma i przekaz – plakat jako forma reklamy.
Techniki mieszane
Należy pamiętać, że obecnie granice pomiędzy dziedzinami sztuk plastycznych często się zacierają. Artyści, dysponując wieloma nieznanymi ich poprzednikom materiałami, dążąc do uzyskania oryginalnych efektów artystycznych, eksperymentują z nowymi narzędziami i technikami. W wyniku tych działań powstają techniki mieszane, nazywane również technikami kombinowanymi lub technikami własnymi, wykorzystujące środki przekazu artystycznego różnych dziedzin.
Poniżej zaprezentowano zdjęcia przedstawiające proces tworzenia dzieła technikami mieszanymi. Artystka to współczesna malarka – Anna Wysocka. Zapoznaj się ze zdjęciami wykonanymi w jej pracowni podczas pracy. Ostatnie zdjęcie pokazuje ukończone dzieło.
R1c93n2VFcpcK1
Ilustracja przedstawia Annę Wysocką w trakcie pracy nad instalacją „Bez tytułu”. Na zdjęciu ukazana jest artystka spawająca znajdującą się na czerwonej płaszczyźnie, rzeźbę przypominającą postać z rozpostartymi ramionami. Kobieta ubrana jest w czarny kombinezon, na głowę założoną ma maskę spawalniczą, na rękach pomarańczowe rękawice ochronne. Miejsce pracy oświetlone jest lampą zwisającą z góry. Po prawej stronie ukazana jest dalsza część pracowni z umieszczonymi pod białą ścianą czarnymi rurami.
Anna Wysocka, „Bez tytułu”, praca nad instalacją, 2005, annawysocka.com.pl, CC BY 3.0
RtlXEzcTowLCt1
Ilustracja przedstawia Annę Wysocką w trakcie pracy nad instalacją „Bez tytułu”. Na zdjęciu ukazana jest artystka malująca znajdującą się na pomarańczowej płaszczyźnie, rzeźbę przypominającą postać z rozpostartymi ramionami, bez głowy. Kobieta klęczy na ziemi, w prawej ręce trzyma czerwony, szeroki pędzel, natomiast w lewej biały kubek. Ubrana jest w czarny kombinezon. Na ziemi stoją pojemniki z pędzlami i farby w słoiczkach, obok nich leży młotek. Miejsce pracy oświetlone jest zwisającą z góry lampą.
Anna Wysocka, „Bez tytułu”, praca nad instalacją, 2005, annawysocka.com.pl, CC BY 3.0
R16odHuO0fI1n1
Ilustracja przedstawia instalację „Bez tytułu” autorstwa Anny Wysockiej. Zdjęcie ukazuje rzeźbę przypominającą postać z rozpostartymi rękoma, bez głowy, umieszczoną na brązowym podeście. Ramiona i złączone nogi mają formę połączonych piszczeli. Metaliczna, błyszcząca struktura obiektu wyłania się z brązowego, matowego tła.
Anna Wysocka, „Bez tytułu”, technika własna, 2005, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
Dziedziny sztuki wynikające z wyodrębnienia tzw. nowych mediów zostaną zaprezentowane w drugiej części e‑materiału:
Spotkanie ze sztuką – dziedziny sztuk plastycznych. Cz. II.
m7a13e0300b24aaca_0000000000464
Słownik pojęć
Abstrakcja
Abstrakcja
dzieło sztuki oderwane od obrazowania rzeczywistości, stanowiące zazwyczaj kompozycję linii, plam, brył i płaszczyzn, zaliczane do sztuki nieprzedstawiającej świat rozpoznawalnych przedmiotów.
Akt
Akt
w sztukach plastycznych to przedstawienie nagiej postaci ludzkiej.
Karykatura
Karykatura
sposób ukazywania postaci polegający na wyolbrzymieniu i komicznym przerysowaniu pewnych cech po to, aby z nich zażartować.
Kontur
Kontur
najczęściej jest to linia ukazująca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur nie występuje w przyrodzie. W pracach plastycznych jest wprowadzany do wyznaczenia kształtu na płaszczyźnie.
Literatura piękna
Literatura piękna
pojęcie sformułowane w pierwszej połowie XVIII w. przez Charlesa Batteux, obejmujące wówczas gatunki poetyckie, oratorskie, retoryczne. Obecnie są to dzieła literackie (w tym ustne), różniące się od tekstów o charakterze informacyjnym, publicystycznym, naukowym.
Malarstwo rodzajowe
Malarstwo rodzajowe
malarstwo, którego głównym tematem są sceny z życia codziennego: obyczaje, zabawa, praca; przedstawia najczęściej zwykłych ludzi w ich codziennym otoczeniu.
Martwa natura
Martwa natura
kompozycja, w której najczęściej ukazywane są nieożywione przedmioty dobrane ze względów kompozycyjno‑estetycznych lub symbolicznych.
Matryca
Matryca
forma, którą opracowuje artysta grafik, służąca do powielania odbitek. Wykonana jest z różnych materiałów, uzależnionych od techniki graficznej, przykładowo może to być klocek drzeworytniczy lub płyta miedziorytnicza.
Muzyka
Muzyka
sztuka układania i wykonywania kompozycji – ciągu dźwięków śpiewanych lub granych na instrumentach, tworzących pewną całość. Źródło: sjp.pwn.pl
Nowe media
Nowe media
w sztuce to nowe środki wyrazu artystycznego, wykorzystujące do przekazu artystycznego najnowsze technologie, opierające się na zapisie cyfrowym.
Pejzaż
Pejzaż
w sztukach plastycznych to dzieło, którego głównym tematem są rzeczywiste lub wyobrażone przez artystę widoki krajobrazu.
Plama barwna
Plama barwna
ślad na podłożu o zróżnicowanym kształcie, wielkości i barwie, powstały w wyniku naniesienia pigmentu za pomocą wybranego narzędzia malarskiego.
Poezja
Poezja
ogół utworów literackich pisanych wierszem. Źródło: sjp.pwn.pl
Portret
Portret
wyobrażenie, przedstawienie, podobizna konkretnego człowieka.
Przedstawienie historyczne
Przedstawienie historyczne
w sztukach plastycznych to najczęściej dzieło malarskie, którego tematem są wydarzenia historyczne. Odmianą przedstawień historycznych są sceny batalistyczne –przedstawienia bitew, oblężeń, życia obozowego, podczas bitew i wojen.
Studium rysunkowe
Studium rysunkowe
wnikliwe przedstawienie studiowanego obiektu, zjawiska w oparciu o pogłębioną obserwację, często poprzedzone szkicami.
Szkic
Szkic
szybki rysunek, zwykle z natury, będący notatką z postrzeganych zjawisk lub zapis poszczególnych etapów koncepcji artystycznych; służy doskonaleniu techniki i umiejętności obserwacji artysty.
Sztuki wizualne
Sztuki wizualne
wszystkie dziedziny twórczości artystycznej, które odbierane są poprzez wzrok, zarówno tradycyjne jak i nowe; słowo wizualny oznacza wzrokowy, dostrzegalny (z łac. videre – widzieć).
m7a13e0300b24aaca_0000000000533
Galeria dzieł sztuki
Rz2pFNeAWcaJF1
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Apollo i Dafne ” autorstwa Gianalorenza Berniniego. Dzieło ukazuje młodego mężczyznę biegnącego za uciekającą, długowłosą kobietą z wyciągniętymi do przodu rękoma. Postacie przedstawione są nago. Młodzieniec ma przepasane draperią biodra. Wyrzeźbiona w białym marmurze scena jest skomponowana dynamicznie. Artyście udało się uchwycić lekki, swobodny ruch postaci.
Gianlorenzo Bernini, „Apollo i Dafne”, rzeźba, 1622–1625, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
R1GqwkiYucZQn
Ilustracja przedstawia rzeźbę cherubinów na ścianie kościoła San Cristoforo. Wyrzeźbione z piaskowca postacie dwóch nagich chłopców, podtrzymują wyciągniętymi nad głowami rękami elementy architektoniczne elewacji.
Rzeźba, kościół San Cristoforo, Caslano, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
R14gi0WzFgG1Q
Ilustracja przedstawia starożytny relief ukazujący Hathor i King Necho II. Na zdjęciu znajduje się kamienny blok z wyrytą w nim wklęsłą płaskorzeźbą. W dolnej jego partii wyrzeźbione zostały głowy władców, nad nimi umieszczono egipskie hieroglify.
Starożytny relief przedstawiajacy Hathor i King Necho II, ok. 600 p.n.e., Walters Art Museum, Baltimore, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
RCqYCH8Camg3x1
Ilustracja przedstawia fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e. Na zdjęciu znajduje się marmurowa, wielopostaciowa płaskorzeźbą wypukła. Kompozycja składa się z dwóch, poziomych części. Na górze artysta ukazał postacie leżących na sobie, bezwładnych, martwych kobiet i mężczyzn. Pod nimi znajduje się dynamiczna scena pełna dramatycznie upozowanych postaci.
Fragment rzymskiego sarkofagu z II w.n.e., płaskorzeźba, Gliptoteka monachijska, Monachium, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
R1SplWe3tSjdQ1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z kościoła St. Mary the Virgin. Na zdjęciu znajduje się płasko wyrzeźbiony wizerunek mężczyzny w długiej szacie z włosami do ramion, przepasanymi na czole. Trzymająca w rękach herb postać wpisana jest w motyw architektoniczny, stoi pomiędzy kolumnami połączonymi nad jej głową łukiem. Cały motyw płasko przylega do ściany.
Detal rzeźbiarski z kościoła St. Mary the Virgin, XV w., North Aston, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
RGVdbJn5TmkMi1
Ilustracja przedstawia rzeźby z Palazzo Strozzi autorstwa Silvio Cosiniego. Na zdjęciu znajdują się dwie rzeźby klęczących na jednym kolanie, marmurowych aniołów. Umieszczone na oddzielnych, sześciennych postumentach posągi stoją w sali muzeum. Ubrane są w spływające drobnymi fałdami tuniki przepasane w pasie. Ich włosy opadają falami loków na ramiona. Anioł znajdujący się na pierwszym planie ma skierowaną głowę na prawo. Anioł w głębi kadru kieruje głowę na lewo.
Silvi Cosini, rzeźby z Palazzo Strozzi, XVI w., Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 2.0 UK
RlEZfJSpZIutu1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z mauzoleum rodziny Pirkershausen. Na zdjęciu znajduje się rzeźba anioła o dużych skrzydłach, w powłóczystej szcie z długą trąbą w rękach. Ustawiona w kontrapoście postać lekko wychyla się w prawą stronę, twarz ujęta jest z profilu. Rzeźba wpisana jest w półokrągłą wnękę. Anioł skrzydłami i plecami przylega do ściany.
Detal rzeźbiarski z mauzoleum rodziny Pirkershausen, XIX w., Wolfsberg, Austria, wikimedia.org, CC0 1.0
RN0bv8XhMyRr21
Ilustracja przedstawia rzeźbę z kościoła Merciful Saviour z XVIII w. Na zdjęciu znajduje się rzeźba anioła ustawionego na dachu wierzy budowli. Ubrana w powłóczyste szaty postać ze skrzydłami, rękoma przytrzymuje się metalowego krzyża. Stoi na jednej nodze, druga uniesiona jest lekko do tyłu. Kamienny posąg, ukazany na tle niebieskiego nieba, skierowany jest w prawą stronę.
Rzeźba z kościoła Merciful Saviour, XVIII w., Moskwa, Rosja, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
Rm4KOapQCeb8q1
Ilustracja przedstawia detal rzeźbiarski z kaplicy Theodoli w bazylice Santa Maria del Popolo autorstwa Giulio Mazzoni. Na zdjęciu znajdują się dwie rzeźby siedzących nagich aniołów. Postacie wpisane są w architekturę sklepienia. Umieszczono je na styku zdobionych żółtym ornamentem wolich oczu łuków. Nogi rzeźb lekko wystają poza ich krawędzie. Głowy okalają drobne loczki włosów. Anioł po lewej stronie spogląda w lewo, natomiast anioł po prawej w prawo. Za postaciami, na żółto malowanym sklepieniu znajdują się drobne białe płaskorzeźby z motywami roślinnymi i insygniami władzy kościelnej.
Giulio Mazzoni, detal rzeźbiarski z kaplicy Theodoli w bazylice Santa Maria del Popolo, XVI w., Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
R1UKN89zV2lEk1
Ilustracja przedstawia obraz „Dziewczyna z wiśniami” autorstwa Ambrogio de Predisa. Dzieło ukazuje portret młodej kobiety trzymającą naczynie z owocami w lewym ręku. Prawa ręka postaci zawieszona jest nad wiśniami. Dziewczyna ubrana jest w suknię z czerwono-białymi rękawami i wiązanym z przodu, zielono-pomarańczowym gorsetem. N głowie ma wianek, spod którego spływają na ramiona drobne fale rudych włosów. Ciemne oczy spoglądają w lewą stronę. Delikatny uśmiech ust podkreśla łagodność wizerunku. Postać umieszczona jest na ciemnym tle. Artysta z dużym realizmem i dbałością ukazał każdy detal obrazu. Dzieło wykonane jest techniką olejną na desce.
Źródło: online-skills.
RCDkPNX3jCOn31
Ilustracja przedstawia obraz „Stańczyk” autorstwa Jana Matejki. W centrum dzieła znajduje się ubrany na czerwono błazen zasiadający na dużym, drewnianym krześle z rzeźbionymi zdobieniami. Postać siedzi luźno z wyciągniętymi nogami i opartymi na podłokietnikach rękami. Dłonie ma splecione przed sobą. Na głowę Stańczyka zaciągnięty jest kaptur z trzema rogami i dzwoneczkami. Cała sylwetka ukazuje zwątpienie. Spuszczona głowa, zamyślona, spoglądająca przed siebie w ciemność twarz wyraża smutek. Dobrze oświetlona postać znajduje się w ciemnej komnacie, której ściany pokrywają ciemno-zielone, ciężkie kotary. Po lewej stronie, przy oknie stoi stół pokryty kolorową draperią. Na stole leżą rozłożone dokumenty. W głębi kadru, po prawej stronie ukazane jest na czerwono oświetlone wnętrze, pełne bawiących się ludzi. Dzieło utrzymane jest w wąskiej gamie barwnej ciemnych brązów i zieleni z akcentami gorących czerwieni.
Jan Matejko, „Stańczyk”, olej na płótnie, 1862, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, wikimedia.org, domena publiczna
RtAyZy8749uNU1
Ilustracja przedstawia obraz „Pejzaż z kamiennym mostem” autorstwa Rembrandta van Rijnna. Dzieło ukazuje krajobraz z rzeką i mostem. Nad pejzażem góruje ciężkie, mroczne niebo z ciemną chmurą po prawej stronie obrazu. Na pierwszym planie znajduje się łódka z dwoma postaciami, unosząca się na wodzie. Dalej, namalowany jest mostek, za którym wyłaniają się z mrocznego pejzażu, ciepło oświetlone zabudowania małych domków pośród drzew. Artysta przy pomocy światła buduje nastrój obrazu. Pejzaż utrzymany jest w wąskie, ciemnej tonacji kolorów. Dominują tutaj beże, ugry, zielenie i zbrudzone błękity. Dzieło wykonane jest w technice olejnej na dębowej desce.
Rembrandt Harmenszoon van Rijnn, „Pejzaż z kamiennym mostem”, olej na dębowej desce, ok. 1638, Rijksmuseum, Amsterdam, Holandia, wikimedia.org, domena publiczna
RcczgpipNJ9Le1
Ilustracja przedstawia obraz „Adam i Ewa” autorstwa Albrechta Dürera. Dzieło składa się z dwóch części na których ukazane są nagie postacie Adama i Ewy. W lewej części dyptyku znajduje się młody mężczyzna trzymający w lewej ręce gałązkę z jabłkiem. Postać ma długie, jasne, kręcone włosy opadające na plecy. Usta Adama są otworzone – jakby coś mówił, natomiast jego twarz skierowana jest w lewą stronę, w kierunku namalowanej po prawej stronie dyptyku Ewie. Młoda kobieta o jasnych falowanych włosach stoi przy drzewie. W lewej ręce trzyma soczyste, czerwone jabłko, które zwisa z pyska zawiniętego na gałęzi węża. Prawą rękę opiera o drugi konar z którego zwisa tabliczka z wykaligrafowanym tekstem i inicjałami Albrechta Dürera. Obie postacie stoją na kamienistej, gołej ziemi. Za nimi znajduje się ciemne, czarne tło. Obraz namalowany jest z dużym realizmem i charakterystyczną dla malarza dbałością o detal. Utrzymany jest w tonacji beżowej z akcentami zieleni i czerwieni. Dzieło wykonane jest w technice olejnej na desce.
Albrecht Dürer, „Adam i Ewa”, olej na desce, 1507, Museo Prado, Madryt, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna
RdivmlIk7bmun1
Ilustracja przedstawia obraz „Wazon z kwiatami” autorstwa Jeana-Baptistea Chardina. W centrum statycznej kompozycji ukazany jest bukiet w ceramicznym, białym flakonie z niebieskim ornamentem. Delikatne, biało-niebiesko-różowe kwiaty wystające znad wąskiej szyjki wazonu namalowane są widocznymi, lekkimi pociągnięciami pędzla. Flakon z bukietem stoi na brązowym blacie stołu na którym leżą drobne fragmenty kwiatów. Tło stanowi szaro-brązowa ściana. Całość obrazu namalowana jest luźno, bez zbędnej dbałości o szczegół, mimo to artyście udało się wiernie oddać różny rodzaj materii przedmiotów: gładkość wazonu, delikatność kwiatów czy chropowatość ściany. Dzieło wykonane jest w technice olejnej.
Jean-Baptiste Chardin, „Wazon z kwiatami”, olej na płótnie, 1750, Scottish National Gallery, Edynburg, Szkocja, wikimedia.org, domena publiczna
R1KZBEo58tHGk1
Ilustracja przedstawia rysunek „Studium dwóch stóp” autorstwa Albrechta Dürera. Dzieło ukazuje podeszwy dwóch stup narysowane na szarym papierze. Artysta posługując się drobnymi ciemnymi kreskami wydobył cienie oraz kontury, natomiast subtelnymi pociągnięciami białej kredki zaznaczył światło układające się na lewej stopie. Rysunek skomponowany jest statycznie.
Albrecht Dürer, „Studium dwóch stóp”, rysunek, ok. 1508, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, Holandia, online-skills, CC BY 3.0
RNROdN9GvBOHh1
Ilustracja przedstawia „Portret Madame Moitessier” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje rysunek ołówkiem na pożółkłym papierze. Artysta luźną kreską narysował damę w sukni z zarzuconym na ramionach szalem. W górnym-lewym rogu znajduje się niebieska pieczęć z z inicjałami Ingresa. Rysunek skomponowany jest statycznie, postać kobiety znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Portret Madame Moitessier”, 1851, Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R1ZbOMAW1fzDz1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „Portret Madame Moitessier” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje damę w czarnej, koronkowej sukni z czerwoną broszką i odkrytymi ramionami. Spoglądająca z obrazu kobieta, ma ciemne, gładkie włosy z przedziałkiem pośrodku czoła, spięte do tyłu. Zdobią je różowe kwiaty. Z szyi zwisa sznur pereł. Ręce zdobią złote bransolety. W lewej, opuszczonej wzdłuż tułowia dłoni trzyma wachlarz. Prawa spoczywa na talii sukni. Postać ustawiona jest w pokoju, na tle ściany obitej ciemno-różową tkaniną ozdobioną kwiatowymi ornamentami. W głębi obrazu, artysta namalował również wystające zza kadru fragmenty mebli. Obraz skomponowany jest statycznie, postać kobiety znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Portret Madame Moitessier”, 1851, Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
ROHQiYck2WSox1
Ilustracja przedstawia rysunek „Anton Heinrich Springer” autorstwa Henriego Lehmanna. Dzieło ukazuje szkic ołówkiem na pożółkłym papierze. Artysta przy pomocy lekko cieniowanego rysunku stworzył portret młodego mężczyznę z wąsami i bródką. Postać ubrana jest w płaszcz z dużym kołnierzem, kamizelkę oraz koszulę, która jako jedyna podrysowana jest białą kredką. Półdługie, proste, ciemne włosy zaczesane są na prawą stronę. Twarz zwrócona jest ku odbiorcy, oczy spoglądają lekko w górę. W dolnym, prawym rogu pracy widnieje data, notka i podpis artysty. Rysunek skomponowany jest statycznie, postać mężczyzny znajduje się w jego centrum.
Henri Lehmann, „Anton Heinrich Springer”, rysunek, XIX w., Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R3AfmFbpWCeu01
Ilustracja przedstawia rysunek „Numer 7 specjalny” autorstwa Georgii O'Keeffe. Zamknięta, statyczna kompozycja ukazuje formę abstrakcyjną. Na środku pożółkłej kartki znajdują się narysowane czarnym węglem szerokie i wąskie linie o różnym natężeniu, układające się w kształt otwartej dłoni.
Georgia O'Keeffe, „Numer 7 specjalny”, rysunek, 1915, National Gallery of Art, Waszyngton, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R1ERy4xZ5SD9O1
Ilustracja przedstawia czarno-biały rysunek „Bruce Lee” autorstwa Chong Jit Leonga. Artysta przy pomocy zdecydowanej kreski stworzył dynamiczny, karykaturalny portret mistrza sztuk walk. Duża głowa młodego mężczyzny góruje nad małym, umięśnionym, nagim torsem. Prawa ręka z wysuniętym palcem wskazującym wyciągnięta jest do przodu. Lewa ręka z podniesionym kciukiem pokazuje gest „OK”. Postać uchwycona jest w trakcie wydobywania okrzyku: usta są otworzone, natomiast brwi podniesione do góry. Artysta przy pomocy zdecydowanych, dynamicznych kresek ukazał światłocień na włosach oraz twarzy postaci. Tułów narysowany został konturowo. W lewym, dolnym rogu pracy widnieje data, adres www i podpis artysty.
Chong Jit Leong, „Bruce Lee”, rysunek, flickr.com, CC BY-NC-ND 2.0
R1D68iqbNrEP51
Ilustracja przedstawia grafikę „Drukarz Galon” autorstwa Francisca Goi. Dzieło ukazuje portret mężczyzny w średnim wieku, ubranego w ciemny płaszcz, kamizelkę oraz białą koszulę. Pod brodą zawiązany ma biały halsztuk (rodzaj chusty). Delikatnie uśmiechnięta postać o krótkich, kręconych włosach, spogląda w lewą stronę. Grafika wykonana jest na szarym papierze za pomocą drobnych ciemnych kresek. Jasne partie ubioru oraz światło układające się na twarzy modela zostały podkreślone za pomocą białej farby drukarskiej. Dzieło skomponowane jest statycznie, postać znajduje się w jego centrum.
Francisco Goya, „Drukarz Galon”, grafika, ok. 1824–1825, Museo Lázaro Galdiano, Madryt, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna
R98v0LSOZQAOV1
Ilustracja przedstawia grafikę „fullsizerender” z cyklu „Podążając twoim śladem” autorstwa Krystyny Garstkiej-Sarany. Na pierwszym planie, po prawej stronie statycznej kompozycji ukazany jest wizerunek starszej, ubranej w niebieski podkoszulek kobiety. Ta sama, bardziej wtapiająca się w tło postać znajduje się na dalszym planie. Pomiędzy nimi stoi tyłem nagi chłopiec. Podwójna postać kobiety zwrócona jest czujnie w stronę dziecka. Cała grupa ukazana jest na tle draperii. Praca utrzymana jest w błękitno-różowej tonacji z dominacją różu. Dzieło wykonane jest w technice serigrafii.
Krystyna Garstka-Saran, „fullsizerender”, z cyklu „Podążając twoim śladem”, serigrafia, 2008, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
R1CW9hWi2cBQ11
Ilustracja przedstawia plakat reklamowy „Drink Coca-Cola 5¢”. Grafika ukazuje młodą kobietę pijącą ze szklaneczki napój. Cała praca stylizowana jest na barokowy obraz. Dziewczyna ma na sobie zieloną, bogato zdobioną suknię z dużym dekoltem, na ramiona zarzucony biały, falbaniasty szal, na głowie biały kapelusz z dwoma puszystymi piórami, spod którego wystają krótkie, falowane włosy. Prawą ręką w białej rękawiczce unosi do góry szklankę w metalowym, ozdobnym koszyczku. Na szyi zapięty ma naszyjnik z pereł. Młoda kobieta ma delikatną, zaróżowioną twarz o dużych, brązowych oczach. Przed nią znajduje się biały stolik ze złotymi zdobieniami, na którym stoi flakon z żółtymi różami oraz obrazek z napisem „DRINK Coca-Cola 5¢” w ozdobnej, okrągłej ramce. Przed obrazkiem leży karteczka z wykaligrafowanym napisem. Postać ustawiona jest na ciemno-różowym tle.
„Drink Coca-Cola 5¢”, plakat reklamowy, XIX w., wikimedia.org, domena publiczna
RqgLN0nldewNX1
Ilustracja przedstawia rysunek „Admirał Sir Fleetwood Broughton Reynolds Pellew” autorstwa Jeana-Augustea-Dominiquea Ingresa. Dzieło ukazuje szkic ołówkiem na pożółkłym papierze. Artysta przy pomocy lekko cieniowanego konturu narysował gładko zaczesanego młodego mężczyznę we fraku z przypiętym w klapie medalem oraz halsztukiem pod szyją. Postać lewą ręką przytrzymuje oparty na biodrze kapelusz. W dolnym, prawym rogu widnieje data i podpis Ingresa. Rysunek skomponowany jest statycznie, postać mężczyzny znajduje się w jego centrum.
Jean-Auguste-Dominique Ingres, „Admirał Sir Fleetwood Broughton Reynolds Pellew”, 1817, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki, wikimedia.org, domena publiczna
R1NXsqzY6xjzm1
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Popiersie Ludwika XIV” autorstwa Gian Lorenzo Berniniego. Wykonane z białego marmuru dzieł ukazuje mężczyznę w średnim wieku z długimi, kręconymi włosami spływającymi na ramiona. Postać ubrana jest w zbroję, którą okrywa dynamicznie wyrzeźbiona, pofałdowana draperia. Pod szyją znajduje się misternie wykonany, koronkowy żabot. Głowa mężczyzny zwrócona jest w prawą stronę. Popiersie wyrzeźbione jest na zwężającym się ku dołowi postumencie.
Gian Lorenzo Bernini, „Popiersie Ludwika XIV”, 1655, Wersal, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0
R18e4kxzxmAFU1
Ilustracja przedstawia rycinę „San Gimignano” autorstwa Carla Cainelliego. Artysta, przy pomocy cienkich, czarnych kresek ukazał przestrzeń pejzażu miejskiego. Na pierwszym planie znajdują się zacienione schody, za którymi na dalszym planie ukazuje się oświetlony rynek z kamienicami o małych oknach i spadzistych daszkach. Czarno-biała grafika została wykonana na szarym papierze.
Carlo Cainelli, „San Gimignano”, 1918–1919, Museum of Modern and Contemporary Art of Trento and Rovereto, Rovereto, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1IYyXXkdixXv1
Ilustracja przedstawia obraz „Kwiaty w szklanej wazie” autorstwa Johna Constable. W centrum kompozycji ukazany jest bukiet w szklanym flakonie. Dynamicznie ułożone, polne kwiaty wystające znad wąskiej szyjki wazonu namalowane są widocznymi, lekkimi pociągnięciami pędzla. Flakon z bukietem stoi na brązowym blacie stołu na którym leżą drobne fragmenty kwiatów. Tło stanowi szaro-brązowa ściana z ciemną plamą cienia po lewej stronie. Całość obrazu namalowana jest luźno, bez zbędnej dbałości o szczegół, mimo to artyście udało się wiernie oddać różny rodzaj materii przedmiotów: przezroczystość szkła wazonu, gładkość blatu stołu, delikatność kwiatów czy chropowatość ściany. Kolorystyka utrzymana jest w tonacji szaro-brązowej z akcentami żółci, czerwieni, błękitu i zieleni. Dzieło wykonane jest w technice olejnej.
John Constable, „Kwiaty w szklanej wazie”, ok. 1814, Muzeum Wiktorii i Alberta, Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
R16odHuO0fI1n1
Ilustracja przedstawia instalację „Bez tytułu” autorstwa Anny Wysockiej. Zdjęcie ukazuje rzeźbę przypominającą postać z rozpostartymi rękoma, bez głowy, umieszczoną na brązowym podeście. Ramiona i złączone nogi mają formę połączonych piszczeli. Metaliczna, błyszcząca struktura obiektu wyłania się z brązowego, matowego tła.
Anna Wysocka, „Bez tytułu”, technika własna, 2005, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
Rcf4WfP6zLzrr1
Ilustracja przedstawia instalację z cyklu „Upłaszczyznowienia” autorstwa Anny Wysockiej. Zdjęcie ukazuje rzeźbę wykonaną z metalu, przypominającą profil ludzkiego szkieletu bez głowy i rąk. Praca została skomponowana po skosie na tle grafitowego podestu. Metaliczna, złoto-brązowa, błyszcząca struktura obiektu wyłania się z ciemno-szarego, matowego tła.
Anna Wysocka, z cyklu „Upłaszczyznowienia”, technika własna, ok. 2006–2007, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
R16FIgcnocsEQ1
Ilustracja przedstawia pracę „Bez tytułu (35)” autorstwa Lee Bontecou. Zdjęcie ukazuje obiekt przestrzenny, złożony z wystających płaszczyzn okręgów tworzących formę przypominającą krater z dużym, czarnym otworem pośrodku. Całość wyłania się z prostokątnego obrazu. Praca utrzymana jest w wąskiej, beżowej tonacji. Artystka stworzyła obiekt na pograniczu malarstwa a przestrzennej formy rzeźbiarskiej.
Lee Bontecou, „Bez tytułu (35)”, technika mieszana, 1961, Dallas Museum of Art, Dallas, Stany Zjednoczone Ameryki, online-skills, CC BY 3.0
R12OCsAuhGdzy1
Ilustracja przedstawia instalację „Bez tytułu” z cyklu „Upłaszczyznowienia” autorstwa Anny Wysockiej. Zdjęcie ukazuje płaskorzeźbę wykonaną z metalu, przypominającą dużą bransoletę składającą się z obłych, morficznych kształtów. Metaliczna, złoto-brązowa, błyszcząca struktura obiektu wyłania się z ciemno-grafitowego, matowego tła.
Anna Wysocka, „Bez tytułu”, technika własna, 2004, kolekcja prywatna, online-skills, CC BY 3.0
R1SJbatM5vLLS1
Ilustracja przedstawia obraz olejny „chimera” z cyklu „Upłaszczyznowienia” autorstwa Maxa Ernsta. Dzieło ukazuje surrealistyczną postać żółto złotego ptaka o rozpostartych skrzydłach i kobiecych piersiach, na czarnym tle. Oko stanowi otwór, głowę zdobią zawinięte w loki pióra. Postać ptaka wpisana jest w błękitny kontur trójkąta, zakończonego u góry nieregularną błękitną płaszczyzną.
Max Ernst, „Chimera”, olej na płótnie, 1928, Centre Pompidou, Paryż, Francja, weebly.com, CC BY 3.0
RM2mAaJo0SxgU
Ilustracja przedstawia podział architektury na przykładzie siedmiu zdjęć. Fotografie ukazują różne rodzaje budowli. Na pierwszym zdjęciu przedstawiona została klinika chorób mózgu w Las Vegas, w Stanach Zjednoczonych Ameryki (według projektu Franka Gehrego). To przykład architektury pożytku publicznego i edukacji, którą stanowią m.in. obiekty służby zdrowia, poczty, biblioteki, teatry, sądy, dworce, porty lotnicze, mosty, domy kultury, szkoły. Budowla na drugiej fotografii to przykład architektury komercyjnej i industrialnej, do której zalicza się sklepy, domy i centra handlowe, salony sprzedaży, magazyny, zakłady przemysłowe. Na zdjęciu widać Złote Tarasy w Warszawie, które zaprojektowało biuro Jerde Partnership. Trzecia budowla jest przykładem architektury rekreacyjnej, jakimi są baseny, stadiony, tereny przeznaczone do wypoczynku i rekreacji, takie jak place zabaw, skwery, pola golfowe. Na zdjęciu przedstawiony został Stadion Energa w Gdańsku zaprojektowany przez firmę Rhode-Kellermann-Wawrowsky. Czwarte zdjęcie przedstawia architekturę mieszkalną – budynek wielorodzinny. Ten budynek mieści się w Polsce – w Gdyni. Na piątej fotografii ukazano dom jednorodzinny. Jest to przykład architektury mieszkalnej. Dom został wybudowany w XIX w. w Birmingham w Wielkiej Brytanii. Szósty budynek jest przykładem architektury sakralnej, do której zaliczamy wszelkie budynki związane z kultem religijnym, jak np. kościoły, synagogi, cerkwie, meczety, kapliczki, klasztory, pagody itp. Świątynia na zdjęciu to cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie wzniesiona w XIX w. Siódme zdjęcie ilustruje architekturę rządową, której przykładami są ratusze, budynki urzędów, parlamentów. Na zdjęciu widać Ratusz w Londynie wybudowany według projektu Normana Fostera.
Typy architektury: Klinika chorób mózgu w Las Vegas, Złote Tarasy w Warszawie, Stadion Energia w Gdańsku, budynek wielorodzinny w Gdyni, dom jednorodzinny w Birmingham w Wielkiej Brytanii, cerkiew prawosławna Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie, Ratusz w Londynie, online-skills, CC BY 3.0
