Uzupełnij związki frazeologiczne oraz przysłowia, które pojawiają się w powieści. Wyjaśnij znaczenie tych związków.
RW42Si7yARO35
R1JqPXgqZLQls11
Ćwiczenie 2
R48m7UNTHeqdl11
Ćwiczenie 3
R1Ften9Mdv6Kk11
Ćwiczenie 4
21
Ćwiczenie 5
Omów status społeczny wybranych grup wymienionych w ćwiczeniu 4.
Ra6lU7He1yPSB
Zwróć uwagę, że we wsi status społeczny wyznacza ziemia. Ci gospodarze, którzy mają więcej morgów, mają posłuch u biedniejszych i zajmują wyższą pozycję społeczną.
Wśród chłopów najwyższą pozycję zajmuje Maciej Boryna, ponieważ posiada 32 morgi, a dzięki małżeństwu z Jagną pomnaża swój majątek. Małżeństwo jest więc transakcją, dzięki której zyskują obie strony (Jagna nie musi pracować w polu, bo staje się gospodynią). Wójt ma wysoką pozycję, wzbogacił się na nielegalnych interesach, których prowadzenie umożliwił mu sprawowany urząd. Komornicy, gospodarze na trzech morgach i inni muszą najmować się u bogatszych chłopów, aby przeżyć. Ludzie starsi, którzy już nie mają sił do pracy, są wyrzucani na „wycug” przez rodzinę, jak np. Agata, lub źle traktowani, jak Jagustynka czy stary Bylica.
rajcować
rozprawiać o czymś z ożywieniem
wykpis
prześmiewca
kaszkiet
sztywna, płaska czapka z daszkiem
wrotnia
wrota, brama
kłonica
jeden z czterech drążków umocowanych na osiach i przytrzymujących drabiny albo skrzynię wozu konnego
21
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z opisami mężczyzn, a następnie oceń poprawność zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zgadzasz się ze stwierdzeniem lub Fałsz jeśli jest odwrotnie.
1
Władysław Stanisław ReymontChłopi
Podnosił głowę coraz wyżej i coraz hardziej, prostował się, jak mógł, i z góry, wyzywająco prawie patrzał na świat, na ludzi wchodzących na smętarz i na te konie, co stały pod murem przy wozach; nadział czapę na skołtunioną głowę i wolno, godnie ruszył do kościoła, jak gospodarz jaki, zatykając ręce za pas i tak zamiatając krzywą nogą, że kurzawa za nim wstawała. Nie, nie ostał dzisiaj w kruchcie jak zawdy, jak przystało la niego, jeno się mocno jął przepychać przez ciżbę i parł prosto aż przed wielki ołtarz — aż tam, gdzie stawały same gospodarze, gdzie stojał Boryna i wójt sam; kaj stawały te, co nosiły baldach nad dobrodziejem, abo i te, co ze świecami kiej kłonicekłonicakłonice trzymali straż przy ołtarzu w czas Podniesienia. Patrzyli na niego ze zdumieniem i zgrozą, a często gęsto usłyszał przykre słowo i odebrał takie spojrzenie, jako ten pies, któren się tam ciśnie, gdzie go nie wołają. Ale Kuba nic sobie z tego dzisiaj nie robił; ściskał w garści pieniądz, a duszę miał pełną słodkości i dobroci, jakoby po spowiedzi się czuł abo zasię i lepiej”.
cw6 Źródło: Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, t. 1, Warszawa 2001, s. 67.
1
Władysław Stanisław ReymontChłopi
A w drugiej gromadzie, co się już była skupiła za wrotniamiwrotniawrotniami na drodze, rej wodził kowal, duży chłop, ubrany już całkiem z miejska, bo w czarnej kapocie, pokapanej woskiem na plecach, i w granatowym kaszkieciekaszkietkaszkiecie, spodnie miał na buty i srebrną dewizkę na kamizelce; twarz miał czerwoną i rude wąsy, i włosy pokręcone; rajcowałrajcowaćrajcował donośnie a pośmiewał się, że aż rechotał, bo wykpiswykpiswykpis to był na całą wieś, że niech Bóg broni dostać mu się na jęzor. Boryna ino strzygł oczami ku niemu a nadsłuchiwał, bo się bojał jego gadania, że to nawet rodzonemu kowal nie przepuścił, a cóż dopiero teści, z którym był w wojnie o wiano żonine, ale nic nie wymiarkował [...].
c2b Źródło: Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, t. 1, Warszawa 2001, s. 71.
R1HqwATGP6x3d
2
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem i uzupełnij notatkę. Odwołaj się także do swojej znajomości I tomu Chłopów.
Zapoznaj się z fragmentem i uzupełnij notatkę. Odwołaj się także do swojej znajomości I tomu Chłopów.
Zapoznaj się z fragmentem i uzupełnij notatkę. Odwołaj się także do swojej znajomości I tomu Chłopów.
Przeczytaj fragment i uzupełnij notatkę. Odwołaj się także do swojej znajomości I tomu Chłopów.
Władysław Stanisław ReymontChłopi
Usadzili się po starszeństwie i jak przystało na przenosinach, z Dominikową i jej chłopakami w pośrodku; druhny i drużbowie zasiedli razem, przy sobie, a Boryna z Jagusią ostali na izbie, by posługiwać i mieć baczenie na wszystko.
Tylko drużbowie nie siedli, by posługi czynić, i muzykanci.
Gwar przycichł, organista stojący odmawiał w głos modlitwę — jeno kowal powtarzał za nim, bo pono na łacinie się rozumiał, a potem przepijali po tym kieliszeczku na zdrowie i dobry smak.
usa Źródło: Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, t. 1, Warszawa 2001, s. 242.
R18bwRoSbTr83
31
Ćwiczenie 8
Ustal, czy w życiu mieszkańców Lipiec ważniejsze są indywidualne potrzeby i emocje poszczególnych bohaterów, czy reguły rządzące życiem społeczności. Przytocz dwa argumenty na potwierdzenie swojej tezy.
Ra6lU7He1yPSB
Zwróć uwagę, że w niektórych sytuacjach do głosu dochodzą silne emocje indywidualnych bohaterów (np. Antka lub Jagny), ale ostatecznie o życiu społeczności decydują odwieczne reguły. Kto się im nie podporządkuje, zostaje wyrzucony poza nawias społeczności (np. Jagna).