Sprawdź się - Zintegrowana Platforma Edukacyjna

1

Pokaż ćwiczenia:

1

Ćwiczenie 1

R1PMedtfN8pGA

halogenek alkilowy (haloalkan).
eter.
keton.
kwas karboksylowy.
alkohol.

Grupa $— OH$ nosi nazwę hydroksylowej.

1

Ćwiczenie 2

Oceń, jaką klasę związków chemicznych reprezentuje przedstawiona poniżej cząsteczka.

RUgunQZ2ut9F6

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1bebOFTIlIvg

1

Ćwiczenie 3

Która para związków reprezentuje kwas karboksylowy i alkohol? Zaznacz poprawną odpowiedź.

R9FVMEzQoT8tg

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zwróć uwagę na grupy funkcyjne. Kwasy karboksylowe posiadają grupę $— COOH$ , a alkohole grupę $— OH$ .

RSRKFBBMTE0Ip1

Ćwiczenie 3

21

Ćwiczenie 4

Poniżej przedstawiono cztery wzory strukturalne cząsteczek zaliczanych do różnych klas związków. Dopasuj klasę związku do przedstawionej cząsteczki.

R1ACZdO6cw4Af

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RVvViY7VkegdI2

Dopasuj nazwy klas związków do odpowiednich wzorów ogólnych. etery Możliwe odpowiedzi: 1.

R — {NH}_{2}

, 2.

R — COOH

, 3.

R — CHO

, 4.

R — O — R

, 5.

R — COOR

kwasy karboksylowe Możliwe odpowiedzi: 1.

R — {NH}_{2}

, 2.

R — COOH

, 3.

R — CHO

, 4.

R — O — R

, 5.

R — COOR

estry Możliwe odpowiedzi: 1.

R — {NH}_{2}

, 2.

R — COOH

, 3.

R — CHO

, 4.

R — O — R

, 5.

R — COOR

aminy Możliwe odpowiedzi: 1.

R — {NH}_{2}

, 2.

R — COOH

, 3.

R — CHO

, 4.

R — O — R

, 5.

R — COOR

aldehydy Możliwe odpowiedzi: 1.

R — {NH}_{2}

, 2.

R — COOH

, 3.

R — CHO

, 4.

R — O — R

, 5.

R — COOR

2

Ćwiczenie 5

Wpisz w odpowiednie pola numery reprezentujące daną klasę związków organicznych.

1. Alkohole

2. Estry

3. Ketony

4. Aldehydy

5. Kwasy karboksylowe

R1A72yHxkEcX8

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1Py8WwRiBHl72

Uzupełnij tekst. Na reakcje chemiczne związków organicznych oraz ich właściwości fizyczne w dużym stopniu ma wpływ 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu. I to właśnie ich rodzaj jest podstawowym kryterium podziału. 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu, które określają reaktywność chemiczną cząsteczki, mogą składać się z 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu (np. atom chloru

— Cl

) lub mogą stanowić 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu (np. grupa karboksylowa

— COOH

). Dodatkowo można się spodziewać, że związek z określoną grupą funkcyjną będzie wykrywalny za pomocą tak zwanych 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu – czułych na obecność danej grupy funkcyjnej w analizowanym związku. Przykładem takiej reakcji jest wykrywanie 1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu przy pomocy jonów żelaza1. charakter grup funkcyjnych, 2. Atomy węgla, 3. (

II

), 4. Grupy funkcyjne, 5. zespół atomów, 6. fenoli, 7. reakcji substytucji, 8. (

III

), 9. łańcuch alkilowy, 10. reakcji charakterystycznych, 11. pojedynczego atomu.

2

Ćwiczenie 6

Ustal wzory ogólne związków, które biorą udział w poniższej reakcji. Następnie uzupełnij tekst.

RO3xM65dZD2iD

Ilustracja przedstawiająca równanie reakcji chemicznej acylowania. Cząsteczka benzenu zbudowanego z sześcioczłonowego pierścienia aromatycznego, który składa się z sześciu grupy C H. Dodać cząsteczkę chlorku acetylu zbudowanego z atomu węgla połączonego za pomocą wiązań pojedynczych z grupą metylową CH3 oraz z atomem chloru, a także za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu. Strzałka w prawo, nad strzałką AlCl3. Za strzałką produkty. Cząsteczka zbudowana z sześcioczłonowego pierścienia aromatycznego, w którym jeden z atomów węgla podstawiony jest atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą metylową. Dodać cząsteczkę HCl. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1PRb9nXvlWhC

Acylowanie 1. woda, 2. alkenów, 3.

{AlCl}_{3}

, 4. aromatycznego, 5.

HCl

, 6. ketonów, 7. halogenek alkilowy, 8. węglowodorów aromatycznych, 9. chlorek kwasowy, 10. kwasów karboksylowych, 11. aldehydów prowadzi do uzyskania 1. woda, 2. alkenów, 3.

{AlCl}_{3}

, 4. aromatycznego, 5.

HCl

, 6. ketonów, 7. halogenek alkilowy, 8. węglowodorów aromatycznych, 9. chlorek kwasowy, 10. kwasów karboksylowych, 11. aldehydów alkilowo-arylowych. Reakcja przebiega jako substytucja elektrofilowa do układu 1. woda, 2. alkenów, 3.

{AlCl}_{3}

, 4. aromatycznego, 5.

HCl

, 6. ketonów, 7. halogenek alkilowy, 8. węglowodorów aromatycznych, 9. chlorek kwasowy, 10. kwasów karboksylowych, 11. aldehydów i wymaga obecności katalizatora, jakim jest kwas Lewisa (na przykład 1. woda, 2. alkenów, 3.

{AlCl}_{3}

, 4. aromatycznego, 5.

HCl

, 6. ketonów, 7. halogenek alkilowy, 8. węglowodorów aromatycznych, 9. chlorek kwasowy, 10. kwasów karboksylowych, 11. aldehydów). Odczynnikiem acylującym jest 1. woda, 2. alkenów, 3.

{AlCl}_{3}

, 4. aromatycznego, 5.

HCl

, 6. ketonów, 7. halogenek alkilowy, 8. węglowodorów aromatycznych, 9. chlorek kwasowy, 10. kwasów karboksylowych, 11. aldehydów, z kolei katalizator jest potrzebny do wytworzenia kationu acyliowego. Reakcja ta nosi nazwę acylowania Fridela-Craftsa.

ketonów, alkenów, aromatycznego, HCl, węglowodorów aromatycznych, chlorek kwasowy, AlCl₃, halogenek alkilowy, woda, kwasów karboksylowych, aldehydów

Acylowanie ........................................................ prowadzi do uzyskania ........................................................ alkilowo-arylowych. Reakcja przebiega jako substytucja elektrofilowa do układu ........................................................ i wymaga obecności katalizatora, jakim jest kwas Lewisa (na przykład ........................................................). Odczynnikiem acylującym jest ........................................................, z kolei katalizator jest potrzebny do wytworzenia kationu acyliowego. Reakcja ta nosi nazwę acylowania Fridela-Craftsa.

3

Ćwiczenie 7

Paracetamol, znany również jako acetaminofen, jest lekiem stosowanym w leczeniu bólu i gorączki. Poniżej przedstawiono jeden z etapów syntezy paracetamolu.

RgE91b3nPA7pa

Ilustracja przedstawia schemat reakcji chemicznej. Cząsteczka numer jeden zbudowana z sześcioczłonowego pierścienia aromatycznego podstawionego w pozycji pierwszej grupą O H i czwartej grupą NH2. Dodać cząsteczkę numer dwa zbudowaną z atomu tlenu połączonego z dwoma atomami węgla. Każdy z nich łączy się za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą metylową CH3. Strzałka w prawo, za strzałką produkty reakcji. Cząsteczka numer trzy, to jest paracetamol zbudowany z sześcioczłonowego pierścienia aromatycznego, podstawionego w pozycji czwartej grupą hydroksylową, zaś w pozycji pierwszej grupą N H związaną z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą metylową CH3. Dodać cząsteczkę numer cztery zbudowaną z atomu węgla połączonego za pomocą wiązań pojedynczych z grupą hydroksylową oraz z grupą metylową, a także za pomocą wiązania pojedynczego z atomem węgla. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przyjrzyj się występującym w powyższych związkach grupom funkcyjnym i oceń poprawność zdań.

R1DyxTD2DKAmU

Łączenie par. . Produktem ubocznym reakcji jest kwas karboksylowy.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Związek nr $1$ posiada dwie grupy funkcyjne – grupę amidową i fenolową.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W związku nr $2$ występują dwie grupy karbonylowe.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W cząsteczce paracetamolu występuje grupa amidowa.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Zdanie	Prawda	Fałsz
Produktem ubocznym reakcji jest kwas karboksylowy.	□	□
Związek nr 1 posiada dwie grupy funkcyjne – grupę amidową i fenolową.	□	□
W związku nr 2 występują dwie grupy karbonylowe.	□	□
W cząsteczce paracetamolu występuje grupa amidowa.	□	□

3

Ćwiczenie 8

Ustal, jaką klasę związków organicznych prezentują przedstawione poniżej cząsteczki. Wpisz w puste pola odpowiednie wyrażenie.

RuiDZhOLYtnMI

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1C8Fu12vXwda

Przypisz nazwy klas związków do odpowiednich wzorów ogólnych.

R — C (O) — R

1. halogenki alkilowe, 2. amidy, 3. alkohole, 4. ketony, 5. alkiny

R — C \equiv C — R

1. halogenki alkilowe, 2. amidy, 3. alkohole, 4. ketony, 5. alkiny

R — Cl

1. halogenki alkilowe, 2. amidy, 3. alkohole, 4. ketony, 5. alkiny

R — C (O) {NH}_{2}

1. halogenki alkilowe, 2. amidy, 3. alkohole, 4. ketony, 5. alkiny

R — OH

1. halogenki alkilowe, 2. amidy, 3. alkohole, 4. ketony, 5. alkiny