Sprawdź się
Przypomnij, która koncepcja filozoficzna głosiła, że wszystkie ludzkie działania są niezależne od wolnej woli, lecz wynikają z uwarunkowań biologicznych, środowiskowych i historycznych człowieka.
- determinizm
- agnostycyzm
- scjentyzm
- woluntaryzm
Jaki pogląd został przedstawiony w poniższym fragmencie artykułu prasowego?
...w literaturze [fragment]Każdy człowiek danego społeczeństwa powinien przyczyniać się, o ile siły mu starczą, do jego dobra; powinien być użytecznym. Im kto wyższy zajmuje lub chce zająć stopień na skali społecznego znaczenia, tym zakres użyteczności jego szerszymi promieniami zakreślać musi. Kto zaś pragnie zostać przewodnikiem innych, niosącym pochodnię oświaty, ten powinien tych innych przekonać, że zdoła im zapewnić jak najobfitszy zapas użyteczności.
Źródło: ...w literaturze [fragment], [w:] Piotr Chmielowski, Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985, s. 79–80.
- utylitaryzm
- realizm
- socjalizm
- empiryzm
Uzupełnij definicję.
psychologii, Gustave Flaubert, niemoralność, Émil Zola, prawdę, dziedzicznymi, nabytymi, fizjologii, etykę, efekciarstwo
Naturalizm to nurt w literaturze XIX wieku podkreślający znaczenie ................................ człowieka. Jego inspiratorem był francuski pisarz ................................. Naturaliści przedstawiali bohaterów jako jednostki zdeterminowane cechami ................................ oraz otaczającym je środowiskiem. W swoich powieściach nie unikali drastycznych opisów, stąd wielokrotnie zarzucano im ................................. Pisarze odpowiadali jednak, że towarzyszy im troska o ................................ w dziele literackim.
Ułóż pojęcia od najbardziej ogólnego do najbardziej szczegółowego.
- praca organiczna
- praca u podstaw
- pozytywizm
Połącz wypowiedzi z poglądami, które są w nich wyrażone.
Ludzie wykształceni powinni wspierać klasy niższe, aby wydobyć je z zacofania., Należy odrzucić wszelkie spekulacje – jedynym źródłem wiedzy jest doświadczenie., Społeczeństwo podlega takim samym prawom jak ewolucja gatunków., Do prawdy można dojść tylko za pomocą nauk przyrodniczych, ponieważ ich twierdzenia da się potwierdzić lub obalić za pomocą badań eksperymentalnych.
| scjentyzm | |
| empiryzm | |
| ewolucjonizm | |
| praca u podstaw |
Z którym pojęciem związanym z okresem pozytywizmu można powiązać poniższą ilustrację? Odpowiedź uzasadnij.
Czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe?
| Prawda | Fałsz | |
| Postulat pracy organicznej zakładał współdziałanie wszystkich warstw społecznych dla wspólnego dobra. | □ | □ |
| Naturalizm polemizował z poglądami Karola Darwina. | □ | □ |
| Utylitaryści nie zwracali uwagi na to, jakie intencje stoją za działaniami pożytecznymi dla dobra ogółu. | □ | □ |
| Realiści rezygnowali w swoich dziełach z fikcji literackiej. | □ | □ |
Wielu pozytywistów wyznawało deterministyczny pogląd na świat i ludzkie działania, twierdząc, że człowiek nie posiada wolnej woli działania. Zastanów się nad tym stwierdzeniem i wypisz kontrargumenty, które można mu przeciwstawić.
Pozytywiści głosili tezę, że wszystkie warstwy społeczne powinny rozwijać się równomiernie, wykonywać swoje zadania i współpracować tak jak organy w ludzkim ciele. Zastanów się, czy postulaty pozytywistyczne znalazłyby dziś zastosowanie. Zanotuj swoje refleksje.