Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Przeciwprądowe wymienniki ciepła spotykane są jedynie u ssaków.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Utrzymanie stałej temperatury ciała przez zwierzęta homeotermiczne wymaga dużych nakładów energii.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Metabolizm zwierząt stałocieplnych nie zależy od temperatury środowiska, dzięki czemu mogą pobierać pokarm o każdej porze dnia i roku.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Przeciwprądowe wymienniki ciepła spotykane są jedynie u ssaków.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Utrzymanie stałej temperatury ciała przez zwierzęta homeotermiczne wymaga dużych nakładów energii.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Metabolizm zwierząt stałocieplnych nie zależy od temperatury środowiska, dzięki czemu mogą pobierać pokarm o każdej porze dnia i roku.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
Prawda
Fałsz
Przeciwprądowe wymienniki ciepła spotykane są jedynie u ssaków.
□
□
Utrzymanie stałej temperatury ciała przez zwierzęta homeotermiczne wymaga dużych nakładów energii.
□
□
Metabolizm zwierząt stałocieplnych nie zależy od temperatury środowiska, dzięki czemu mogą pobierać pokarm o każdej porze dnia i roku.
□
□
RSBhn8iapDvYe1
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj podanym hasłom odpowiadające im definicje. Homeotermia Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu. Gradient termiczny Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu. Przeciwprądowy wymiennik ciepła Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu.
Przyporządkuj podanym hasłom odpowiadające im definicje. Homeotermia Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu. Gradient termiczny Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu. Przeciwprądowy wymiennik ciepła Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., 2. Zdolność ptaków i ssaków do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia czy aktywności ruchowej zwierzęcia., 3. Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu.
Przyporządkuj podanym hasłom odpowiadające im definicje.
Zdolność niektórych zwierząt (głównie ptaków i ssaków) do utrzymywania względnie stałej temperatury ciała, niezależnie od zmieniającej się temperatury otoczenia, czy aktywności ruchowej., Różnica temperatur między dwoma ośrodkami, która decyduje o efektywności wymiany ciepła między nimi., Charakterystyczny układ naczyń krwionośnych, który dzięki skutecznej wymianie ciepła zmniejsza ryzyko nadmiernego wychłodzenia lub przegrzania części ciała lub całego organizmu.
Homeotermia
Gradient termiczny
Przeciwprądowy wymiennik ciepła
1
Ćwiczenie 3
R1FUDpuCeNsce1
R1AemBuAxvOQK
RlScgUuEiha4Y2
Ćwiczenie 4
Pogrupuj podane poniżej sformułowania na odpowiadające zwierzętom stałocieplnym żyjącym w wyższej lub niższej temperaturze otoczenia niż ich własna. Zwierzęta stałocieplne żyjące w wyższej temperaturze otoczenia niż ich własna Możliwe odpowiedzi: 1. Minimalizują pochłanianie ciepła z otoczenia., 2. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ochładzana przez wymiennik przeciwprądowy., 3. Oddają nadmiar wewnątrzustrojowego ciepła., 4. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ocieplana przez wymiennik przeciwprądowy., 5. Intensyfikują produkcję wewnątrzustrojowego ciepła., 6. Minimalizują oddawanie ciepła do otoczenia. Zwierzęta stałocieplne żyjące w niższej temperaturze otoczenia niż ich własna Możliwe odpowiedzi: 1. Minimalizują pochłanianie ciepła z otoczenia., 2. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ochładzana przez wymiennik przeciwprądowy., 3. Oddają nadmiar wewnątrzustrojowego ciepła., 4. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ocieplana przez wymiennik przeciwprądowy., 5. Intensyfikują produkcję wewnątrzustrojowego ciepła., 6. Minimalizują oddawanie ciepła do otoczenia.
Pogrupuj podane poniżej sformułowania na odpowiadające zwierzętom stałocieplnym żyjącym w wyższej lub niższej temperaturze otoczenia niż ich własna. Zwierzęta stałocieplne żyjące w wyższej temperaturze otoczenia niż ich własna Możliwe odpowiedzi: 1. Minimalizują pochłanianie ciepła z otoczenia., 2. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ochładzana przez wymiennik przeciwprądowy., 3. Oddają nadmiar wewnątrzustrojowego ciepła., 4. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ocieplana przez wymiennik przeciwprądowy., 5. Intensyfikują produkcję wewnątrzustrojowego ciepła., 6. Minimalizują oddawanie ciepła do otoczenia. Zwierzęta stałocieplne żyjące w niższej temperaturze otoczenia niż ich własna Możliwe odpowiedzi: 1. Minimalizują pochłanianie ciepła z otoczenia., 2. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ochładzana przez wymiennik przeciwprądowy., 3. Oddają nadmiar wewnątrzustrojowego ciepła., 4. Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ocieplana przez wymiennik przeciwprądowy., 5. Intensyfikują produkcję wewnątrzustrojowego ciepła., 6. Minimalizują oddawanie ciepła do otoczenia.
Pogrupuj podane poniżej sformułowania na te, które odpowiadają określonym zwierzętom stałocieplnym.
Minimalizują oddawanie ciepła do otoczenia., Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ochładzana przez wymiennik przeciwprądowy., Intensyfikują produkcję wewnątrzustrojowego ciepła., Krew płynąca z naczyń skórnych do serca jest ocieplana przez wymiennik przeciwprądowy., Minimalizują pochłanianie ciepła z otoczenia., Oddają nadmiar wewnątrzustrojowego ciepła.
Zwierzęta stałocieplne, żyjące w wyższej temperaturze otoczenia, niż ich temperatura wewnątrzustrojowa.
Zwierzęta stałocieplne, żyjące w niższej temperaturze otoczenia, niż ich temperatura wewnątrzustrojowa.
R17aqeH8Cw1E32
Ćwiczenie 5
R9zOg1DatOLUq2
Ćwiczenie 6
31
Ćwiczenie 7
Gdy ciepłota ciała nie odbiega od normy, krew dopływa z serca do mózgu bez zmiany temperatury, a tym samym temperatura mózgu zmienia się w rytmie zgodnym ze zmianami temperatury wnętrza tułowia. Natomiast w warunkach zagrożenia organizmu przegrzaniem, włączony zostaje dodatkowy mechanizm wybiórczego chłodzenia mózgu (...). Tętnica szyjna doprowadzająca krew z serca do mózgu rozgałęzia się u jego podstawy na dużą liczbę drobnych naczyń tętniczych („sieć cudowna”), które przed wniknięciem do tkanki mózgowej ponownie zwierają się w pojedyncze tętnice. Czaszkowa sieć cudowna jest zanurzona w obszernym rozlewisku żylnym (zatoka jamista lub splot skrzydłowy), przez które odpływa w przeciwnym kierunku chłodna krew z błony śluzowej nosa. Ta silnie pofałdowana błona (której powierzchnia u psa jest według Baker (1979) większa od całej powierzchni ciała) jest zawsze wilgotna, a przepływająca przez nią krew ulega szybkiemu ochładzaniu podczas parowania towarzyszącego przyspieszonemu oddychaniu (polipnoe termoregulacyjne czyli zianie). Przeciwny kierunek przepływu chłodnej krwi żylnej ,w stosunku do tętniczej, w miejscu kontaktu z siecią tętniczą umożliwia niezwykle skuteczne przeciwprądowe ochładzanie krwi tętniczej, płynącej do mózgu. Taki przeciwprądowy wymiennik ciepła mają jednak tylko ssaki, należące do rzędu parzystokopytnych i nieliczni przedstawiciele rzędu drapieżnych.
Źródło: „Dlaczego skóra twarzy zdradza nasze emocje? Termoregulacja mózgu” ; Michał Caputa; Zakład Fizjologii Zwierząt, Instytut Biologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń; Kosmos 1993,42 (2): str 347‑363.
RwoAsE1K0XfFF
Zastanów się, jaki jest wzajemny układ naczyń tworzących przeciwprądowy wymiennik ciepła, oraz jakie części ciała one zaopatrują.
Przeciwprądowe ochładzanie krwi tętniczej płynącej do mózgu różni się u parzystokopytnych od wymienników przeciwprądowych ciepła, znajdujących się w obwodowych częściach ciała innych zwierząt:
wzajemnym ułożeniem naczyń krwionośnych; termoregulacja mózgu parzystokopytnych zachodzi poprzez drobne rozgałęzienia sieci tętniczej (sieć cudowna) zanurzone w zbiornikach krwi żylnej (zatoce jamistej lub splocie skrzydłowym), natomiast w kończynach znajdujemy równolegle ułożone tętnice i żyły;
ponadto krew tętnicza dociera do mózgu, a chłodzona jest przez żyły zbierające krew z błony jamy nosowej – u innych zwierząt krew jest doprowadzana i odbierana z tego samego obszaru ciała.
Do podobieństw możemy zaliczyć:
przeciwny kierunek przepływu chłodnej i ciepłej krwi;
dużą powierzchnię styku pomiędzy naczyniami zawierającymi chłodniejszą i cieplejszą krew.
31
Ćwiczenie 8
Jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za regulację przepływu ciepła w ciele owada jest krążenie hemolimfy. U ciem, trzmieli i ważek w wysokich temperaturach otoczenia krążąca hemolimfa przenosi nadmiar ciepła z tułowia do słabo izolowanego termicznie odwłoka, z którego ciepło jest łatwo oddawane do otaczającego środowiska. W niskich temperaturach środowiska przepływ ciepła z tułowia do odwłoka jest ograniczany przez mechanizmy fizjologiczne (...). U trzmieli zmienia się charakterystyka pracy serca i przepony brzusznej, tak że staje się możliwa przeciwprądowa wymiana ciepła między strumieniem hemolimfy, opuszczającej tułów, a tym skierowanym dotułowiowo. Mechanizm ten zapewnia kumulację ciepła w tułowiu podczas ekspozycji owada na chłód. U pszczół odpowiednie ustawienie naczyń krwionośnych w styliku, nazywanym także trzonkiem, sugeruje istnienie podobnego mechanizmu przeciwprądowego, zapewniającego kumulację ciepła wewnątrz tułowia.
Indeks górny Źródło: Przemysław Grodzicki i Michał Caputa, Biologia termiczna pszczół – zdumiewająca przemiana od zmiennocieplności do stałocieplności, „Kosmos” 2003, t. 52, nr 2–3(259–260), s. 271–282. Indeks górny koniecŹródło: Przemysław Grodzicki i Michał Caputa, Biologia termiczna pszczół – zdumiewająca przemiana od zmiennocieplności do stałocieplności, „Kosmos” 2003, t. 52, nr 2–3(259–260), s. 271–282.
R1EtHMam63MrZ
Zastanów się, jaki układ krwionośny mają przedstawione w tekście zwierzęta i jak regulują one swoją temperaturę ciała. Pomyśl, jakie mechanizmy sprawiają, że jest to możliwe.
Wytworzenie przeciwprądowych wymienników ciepła jest możliwe nie tylko u zwierząt posiadających zamknięty układ krwionośny, w którym naczynia żylne i tętnicze są bezwzględnie od siebie oddzielone. U owadów, np. u trzmieli, które posiadają otwarty układ krwionośny, również występuje przeciwprądowa wymiana ciepła. Jest ona możliwa, dzięki wytworzeniu przeciwnego przepływu strumienia hemolimfy pomiędzy cieplejszymi ,a chłodniejszymi partiami ciała i umożliwia zarówno zatrzymanie ciepła, jak i odprowadzenie jego nadmiaru w zależności od potrzeb owada.