Przypomnij sobie działanie mechanizmu wymuszającego przepływ wody przez skrzela.
Otwarcie pyska, poprzez opuszczenie dna jamy gębowej przy pokrywach skrzelowych przylegających do ciała, powoduje napływ wody do jamy gębowej, jej przepływ przez komory skrzelowe i omywanie skrzeli. Zamknięcie pyska, poprzez podniesienie dna jamy gębowej i uniesienie pokryw skrzelowych, powoduje wypłynięcie wody na zewnątrz ciała.
31
Ćwiczenie 8
Woda, która omywa blaszki skrzelowe, płynie w przeciwnym kierunku niż krew. W ten sposób tworzy się przeciwprądowy mechanizm wymiany gazowej. Na poniższym wykresie przedstawiono nierzeczywistą sytuację, w której woda i krew płyną w tym samym kierunku. Zaznaczono również, jak w tej sytuacji zmienia się przepływ tlenu z wody do krwi.
RbEJHuOLImfKH
Ra8KL8xFLoAU3
Przypomnij sobie, jaki mechanizm zachodzi przy wymianie gazowej w skrzelach i jakie znaczenie ma występujący w niej gradient ciśnień parcjalnych.
Kiedy woda i krew płyną w tym samym kierunku, początkowo występuje duży gradient ciśnień parcjalnych i tlen swobodnie dyfunduje z wody do krwi. Jednak w miarę przepływu krwi w naczyniach włosowatych wzdłuż blaszki skrzelowej woda staje się coraz mniej nasycona tlenem, krew zaś nasyca się nim nieco bardziej. Trwa to, dopóki woda i krew nie osiągną równego stanu nasycenia (wyrównają się wartości ciśnień parcjalnych tlenu). Osiągnięcie stanu równowagi uniemożliwia dyfuzję tlenu z wody do krwi, co prowadzi do uduszenia się ryby.