Sprawdź się
Oprócz ratyfikacji traktatów rozbiorowych sejm w Grodnie miał uregulować życie polityczne w okrojonym państwie. Posłowie dyskutowali o nowych ustawach na sesjach sejmowych, ale również w czasie spotkań towarzyskich, często grając przy tym w gry planszowe czy karciane. Przyjrzy się ilustracjom, a następnie dopasuj je do opisów gier popularnych w czasach stanisławowskich.
Oprócz ratyfikacji traktatów rozbiorowych sejm w Grodnie miał uregulować życie polityczne w okrojonym państwie. Posłowie dyskutowali o nowych ustawach na sesjach sejmowych, ale również w czasie spotkań towarzyskich, często grając przy tym w gry planszowe czy karciane. Zapoznaj się z opisami ilustracji, a następnie dopasuj je do opisów gier popularnych w czasach stanisławowskich.
Przeanalizuj obraz i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do elementów graficznych i własnej wiedzy.
Przeanalizuj opis obrazu i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do opisanych elementów i własnej wiedzy.
Przeanalizuj mapę. Zaznacz „prawda”, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub „fałsz”, jeżeli jest fałszywe.
Zapoznaj się z opisem mapy. Zaznacz „prawda”, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub „fałsz”, jeżeli jest fałszywe.
Zapoznaj się z poniższymi tekstami źródłowymi, a następnie rozstrzygnij, czy oba utwory mają takie same przesłanie. Odpowiedź uzasadnij, cytując odpowiednie fragmenty źródeł.
Tekst A
Zdaje mi się, że już widzę…Zdaje mi się, że już widzę, jako brat od brata
Pomiędzy trzy mocarstwa oddzieleni świata,
Rolę, która niedawno wspólną ręką sieli,
Bijąc się za swych panów krwią braterską zleli.Źródło: Franciszek Karpiński, Zdaje mi się, że już widzę…, [w:] Ulotna poezja patriotyczna Oświecenia (1774–1797), oprac. R. Kaleta, Wrocław 1977, s. 10.
Tekst B
Cum patriam amisi, tum me periisse putatoJak ciężko Polskę obcym imieniem nazywać,
Jak ciężko słodkie związki natury rozrywać!
Brat bratu stał się obcym, co mówię, o zbrodnie!
Gdy zawiść wśród tyranów rzuci swe pochodnie,
Polak we krwi Polaka oręż będzie broczyć.
Ach, niech mię wprzód mogiła i cyprys żałobny
Przykryją, niżbym patrzał na widok podobny!Źródło: Julian Ursyn Niemcewicz, Cum patriam amisi, tum me periisse putato, [w:] Ulotna poezja patriotyczna Oświecenia (1774–1797), oprac. R. Kaleta, Wrocław 1977, s. 10.
Na podstawie analizy fragmentu listu Stanisława Augusta do cesarzowej Rosji wykonaj poniższe polecenia.
Stanisław August do Katarzyny II, Grodno, 12 V 1793W pracach trzydziestoletnich zawsze mając na celu dobro kraju, walczyć mi przyszło nieustannie z wszelkim niepomyślności rodzajem, które mnie […] do tego sprowadziły stopnia, gdzie (obnażony z dzielnej pomocy) już i nadziei nie mam, abym mógł ojczyźnie służyć […].
Zdać urząd, którego już godnie piastować nie podobna, przyzwoitością jest. W tym się znajduję przypadku […], iż niedolą jest moją stawać się Waszej Imperatorskiej Mości niemiłym.Źródło: Stanisław August do Katarzyny II, Grodno, 12 V 1793, [w:] Correspondance de Stanislas-Auguste avec Catherine II et ses plus proches collaborateurs (1764-1796), oprac. Z. Zielińska, tłum. K. Zaleska, Kraków 2015, s. 569.
Zapoznaj się z dwoma tekstami i na ich podstawie rozwiąż ćwiczenia.
Tekst A
Drugi rozbiór PolskiGrając swoistą komedię, deputacja sejmowa przedłożyła Sieversowi projekt traktatu sojuszniczego nadesłany z Petersburga […], prosząc, by raczył go łaskawie przyjąć. Dnia 14 października 1793 r. projekt ten uchwalono „jednogłośnie”, jako że marszałek Bieliński „nie słyszał” żadnych głosów sprzeciwu. Sens tego głosowania najlepiej przedstawił jeden z zelantów [posłów opozycji], który oświadczył nazajutrz, że w jego wyniku „Polska stała się prowincją rosyjską”.
Źródło: Robert Howard Lord, Drugi rozbiór Polski, tłum. A. Jaraczewski, Warszawa 1984, s. 276–277.
Tekst B
Rozbiory Polski. 1772–1793–1795Układ, którego projekt nadesłano z Petersburga, deputacja sejmowa przedłożyła jako własny, a sejm 14 października jednogłośnie go uchwalił. […] Rosja uzyskiwała prawo wprowadzenia wojsk i zakładania dla nich magazynów na terenie Polski, w razie wojny do jej generałów, jako reprezentujących liczniejsze wojska, należałaby komenda wspólnej armii, a punkt o gwarancji rosyjskiej dla ustroju Rzeczypospolitej przewidywał wprawdzie w przyszłości możliwość reformy systemu rządów, jednak zawierał kategoryczny wymóg uzgodnienia jej z imperatorową lub jej następcami. Rzeczpospolita zobowiązywała się do niezawierania żadnych umów z państwami trzecimi bez zgody i wiedzy Rosji.
Źródło: Tadeusz Cegielski, Łukasz Kądziela, Rozbiory Polski. 1772–1793–1795, Warszawa 1990, s. 284.
1. Edukacji Narodowej
2. Interesów Zagranicznych
3. Policji, czyli dobrego w kraju porządku
4. Wojskowy
5. Sprawiedliwości
6. Skarbowy.”. Stwierdzenia: A. Przywrócenie praw kardynalnych: wiara rzymskokatolicka religią państwową. B. Przywrócenie praw kardynalnych: potwierdzenie unii z Wielkim Księstwem Litewskim. C. Przywrócenie praw kardynalnych: liberum veto. D. Wprowadzenie cenzury. E. Ustawa o miastach: szlachta pozbawiona prawa do zajmowania się profesjami miejskimi. F. Przywrócenie Rady Nieustającej. G. Ustanowienie gwarancji rosyjskich. H. Nienaruszalność praw kardynalnych. I. Przywrócenie praw kardynalnych: wolna elekcja. J. Anulowanie reform Sejmu Wielkiego.
Biblioteka Źródeł Historycznych. Konstytucje grodzieńskie z r. 1793 dotyczące ustroju państwa wraz z ustawą „Miasta wolne Rzeczypospolitej”, t. 10, oprac. Z. Kaczmarczyk, Poznań 1949, s. 7–26.
Konstytucje sejmu grodzieńskiego z 1793 r., [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 449–450.