Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj polecenie.
Taktyk świetny, strateg przeciętny - wywiad z prof. Zygmuntem Matuszakiem, Tygodnik PowszechnyWrogowie polityczni próbowali umniejszyć zasługę (…), nazywając zwycięstwo „cudem nad Wisłą”.
To nie był żaden cud, tylko dobrze zaplanowana operacja, której podstawą była dokładna wiedza o rozmieszczeniu i ruchach wojsk rosyjskich. Polacy mieli znakomity wywiad radiowy; złamanie Enigmy w czasie II wojny światowej to nie jedyny nasz wkład w dzieje kryptologii. Wywiad rozszyfrowywał większość depesz rosyjskich - naczelny wódz wiedział o wszystkich ruchach dywizji wroga i znał ich liczebność. Dlatego przyszedł mu do głowy plan ryzykownego ataku z południa grupy uderzeniowej wydzielonej z 3. i 4. armii z odcinka lwowskiego.
Tu jednak popełnił duży błąd: będąc naczelnym wodzem nie powinien stawać na czele tej grupy! Jego rola polegała na przebywaniu w sztabie, przyjmowaniu meldunków i wydawaniu rozkazów. Od prowadzenia uderzeń są dowódcy armii i frontu(…). Ta decyzja to znowu wynik braku wykształcenia wojskowego (…).
Źródło: Taktyk świetny, strateg przeciętny - wywiad z prof. Zygmuntem Matuszakiem, Tygodnik Powszechny. Cytat za: https://www.tygodnikpowszechny.pl/taktyk-swietny-strateg-przecietny-142957.
Wybierz trzy twoim zdaniem decydujące wydarzenia z okresu walk polsko‑bolszewickich i umieść je na osi czasu. Uzasadnij krótko swój wybór.
W pierwszym z pól wpisz datę wydarzenia, pole na ilustrację pozostaw puste, w trzecim polu wpisz nazwę wydarzenia, a w ostatnim uzasadnij swój wybór. Nowe wydarzenie wstaw za pomocą przycisku „Dodaj”.
Bitwa Warszawska zakończyła się sukcesem m.in. dzięki odważnej decyzji Józefa Piłsudskiego o przeprowadzeniu kontruderzenia znad Wieprza. Zapoznaj się z fragmentem rozkazu marszałka Polski oraz mapą ukazującą zmieniające się położenie wojsk polskich i odpowiedz na pytanie.
Fragment rozkazu nr 8358/III:
Przewodnią ideą operacyjną Naczelnego Dowództwa na najbliższy czas jest:
1. wiązać nieprzyjaciela na południu, przesłaniając Lwów i zagłębie naftowe,
2. na północy nie dopuścić do oskrzydlenia wzdłuż granicy niemieckiej oraz osłabić nieprzyjaciela przez krwawe odbicie jego oczekiwanych na przyczółkach warszawskich ataków,
3. centrum ma zadanie ofensywne: szybkie zebranie na dolnym Wieprzu armji manewrowej, która by uderzyła następnie na flankę i tyły nieprzyjaciela, atakującego Warszawę, i rozbiła go; grupa wojsk na górnym Wieprzu, zebrana początkowo dla ochrony koncentracji armii manewrowej od wschodu i południowego wschodu, dołączyłaby się następnie do akcji armji manewrowej w kierunku północno‑wschodnim. Wtedy też współdziałanie wojsk odcinka północnego jest brane pod uwagę.
Źródło: Tekst rozkazu dostępny online na portalu Historia.org.
Przeanalizuj polskie oraz bolszewickie plakaty propagandowe z 1920 r., a następnie wykonaj polecenia.
Polski pan,
Żołnierz Armii Czerwonej,
Baron Wrangel.
Na podstawie poniższych tekstów źródłowych, a także całej lekcji odpowiedz na pytania.
Edgar Vincent D’AbernonZasadnicze znaczenie polskiego zwycięstwa nie ulega najmniejszej wątpliwości; gdyby wojska sowieckie przełamały opór armii polskiej i zdobyły Warszawę, wówczas bolszewizm ogarnąłby i cały kontynent. W Niemczech, w każdym większym mieście agenci komunistyczni czynili potajemne przygotowania, nakreślony był przez nich zupełnie zdecydowany program działania […]. Są liczne dowody na to, iż rząd moskiewski skupiający swe siły do walki z Polską miał cele o wiele rozleglejsze i dalej idące niż samo zdobycie Warszawy. Jego ambicja, jego ufne oczekiwanie zwycięstwa, rozciągało się na kraje leżące na zachód od Wisły i sięgnęło daleko poza granice Polski.
Źródło: Edgar Vincent D’Abernon, [w:] 1920. Wojna o Polskę, oprac. A. Knyt, Warszawa 2010, s. 188.
Gen. Maxime WeygandWspaniałe zwycięstwo polskie pociągnie za sobą konsekwencje o nieobliczalnej ważności dla sytuacji międzynarodowej. Skonsoliduje ono Państwo Polskie, którego istnienie jest konieczne dla bezpieczeństwa Francji. Niemcy, które już miały nadzieję wejść w stosunki bezpośrednie z Sowietami, aby rzucić czerwone armie przeciw wrogowi zza Renu, będą zmuszone wyrzec się osiągnięcia tymi środkami przekreślenia traktatu wersalskiego […].
Źródło: Gen. Maxime Weygand, [w:] 1920. Wojna o Polskę, oprac. A. Knyt, Warszawa 2010, s. 188.
Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920[…] w kraju katolickim urok tego powiedzenia był nieodparty. Werbalizowano klimat, który rozbrzmiewał ze wszystkich ambon: dawało wyraz wierze każdego pobożnego katolika, że ziemia wybrana została ocalona mocą Boską. Wiara ta zrodziła całą serię objawień, podczas których Czarna Madonna z Częstochowy, Święta Patronka Ojczyzny, schodziła z ognistej chmury nad okopami Radzymina, by porazić hordy bolszewickie. Teza ta miała jednak pewne konsekwencje: jeśli to Bóg uczynił ten cud, musiał wszak posłużyć się jakimś wysłannikiem. Raczej na pewno nie mógł to być Piłsudski – towarzysz rewolucjonistów i socjalistów, przyjaciel Żydów i ateistów. Ostateczne rozwiązanie podał hrabia Zamoyski, polski ambasador w Paryżu, narodowy demokrata oraz człowiek wojennego Komitetu Narodowego Dmowskiego, oficjalnie dziękując rządowi francuskiemu za usługi generała Weyganda. Legenda stała się wersją obowiązującą.
Źródło: Norman Davies, Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920, tłum. A. Pawelec, Kraków 1998, s. 226.
Gen. Maxime WeygandCud Wisły powiedziano. Cud, czy to znaczy zdarzenie, w którym objawia się ręka Opatrzności? Nie ja będę temu przeczył, bo podziwiałem, w owym sierpniowym 1920 r., z jaką żarliwością naród polski padał na kolana w kościołach i szedł w procesjach po ulicach Warszawy. […] Lecz, jak mówią nasze stare przysłowia: pomagaj sobie, a niebo ci dopomoże […]. A potem, w czasie ciężkich przejść roku 1920, widzieliśmy, jak bardzo sobie pomagała i jak, sprowadzona niemal do własnych tylko zasobów, dzięki silnej woli rządu, dowództwa, nieustannie odwadze i ofiarności żołnierzy, wierze wszystkich Polaków w losy Ojczyzny, mogła podnieść się z klęski w sposób tak prawdziwie niezwykły.
Źródło: Aneta Niewęgłowska, Gen. Maxime Weygand, [w:] Fakty i mity o bitwie na przedpolach Warszawy [w:] Od Bitwy Warszawskiej do Traktatu Ryskiego, red. T. Skoczek, Warszawa 2015, s. 60.
Zdecyduj, czy dobrane zdjęcie, imiona i nazwiska, funkcje oraz cytaty pasują do siebie.
Jeśli uważasz, że wszystkie elementy pasują do siebie zaznacz „Tak”, jeśli uważasz, że elementy nie pasują do siebie zaznacz „Nie”, następnie kliknij „Losuj”, aby ćwiczenie wylosowało nową grupę elementów.
Źródło:1920. Wojna o Polskę, red. Agnieszka Knyt, Warszawa 2010, s. 79. Cytat 2: “Waleczna Armia Czerwona wkroczyła na terytorium Polski jako czynny współbojownik w walce proletariatu polskiego z pańskim i burżuazyjnym ciemiężcą. Wyrażając na wasze ręce całej robotniczo-chłopskiej Rosji głęboką wdzięczność za te skuteczna pomoc, uważam za swój obowiązek poinformować Was, że do kierowania pracami na terytorium wyzwolonym od panów utworzono Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski [...] mamy nadzieję w najbliższym czasie doprowadzić szczęśliwie do końca sprawę wyzwolenia robotniczo-chłopskiej Polski i zatknąć Czerwony Sztandar rewolucji nad najbliższa Rosji twierdzę imperializmu i reakcji”.
Źródło: 1920. Wojna o Polskę, red. Agnieszka Knyt, Warszawa 2010, s. 114. Cytat 3: “Na zajmowanych obecnie pozycjach każdy dowódca wytrwac musi do ostatniego człowieka, chociażby chwilowo był otoczony ze wszystkich stron, jeżeli nie otrzyma rozkazu cofnięcia się. [...] Na odcinku 5 Armii rozgrywaja sie losy Warszawy i losy Polski. Nie dopuszczę do tego, by lekkomyślność czy bezmyślność niektórych oficerów zgubiła Ojczyznę. Złych żołnierzy usunę bezwzględnie, z dobrymi wytrwam na stanowisku i zwyciężę”
Źródło: 1920. Wojna o Polskę, red. Agnieszka Knyt, Warszawa 2010, s. 142. Cytat 4: “Rząd polski waha się i miota oraz oświadcza, że zaproponuje nam nowe warunki pokoju. Prosimy bardzo, panowie obszarnicy i kapitaliści, rozpatrzenia polskich warunków nigdy nie odmówimy. [...] My również będziemy mówili o pokoju, ale nie z wami, polscy obszarnicy i polscy burżuje, lecz z polskimi robotnikami i chłopami, i zobaczymy, co z tych rozmów wyniknie.”
Źródło: 1920. Wojna o Polskę, red. Agnieszka Knyt, Warszawa 2010, s. 149. Cytat 5: “Nieraz, żołnierze, łzy cisnęły mi się do oczu, gdym widział wśród szeregów wojsk prowadzonych przeze mnie wasze bose, pokaleczone stopy, które już przemierzyły niezmierne przestrzenie, gdym widział brudne łachmany, pokrywające wasze ciało, gdym musiał obrywać wasze skromne racje żołnierskie, i żądać często, byście o głodzie i chłodzie szli do krwawego boju [...] Żołnierze! Zrobiliście Polskę mocna, pewną siebie i swobodną. Możecie być dumni i zadowoleni ze spełnienia swego obowiązku. Kraj, co w dwa lata potrafi wytworzyć takiego żołnierza, jakim wy jesteście, może spokojnie patrzeć w przyszłość. Dziękuję wam raz jeszcze!”
Źródło: Rozkaz zawiadamiający o podpisaniu zawieszenia broni między Polską a Rosją Sowiecką, 10 października 1920 roku, dostępny online www.jpilsudski.org
Indeks górny Źródło fotografii: Wikimedia Commons, domena publiczna. Indeks górny koniecŹródło fotografii: Wikimedia Commons, domena publiczna.