Wyodrębnij tezę zawartą w każdym z kolejnych trzech zdań zawartych w cytacie.

1. Nauka i racjonalizm mają podstawy etyczne.

2. Z idei [naukowej, racjonalistycznej] bezstronności płynie obowiązek odpowiedzialności za nasze czyny wobec innych.

3. Racjonalizm wiąże się z obroną wolności słowa.

Teza musi zawierać rozstrzygnięcie pytania zawartego w temacie i mieć postać zdania oznajmującego.

Przykładową tezą może być zdanie: „Wtedy, gdy kłamstwo służy dobru innych, może być usprawiedliwione etycznie”.

Pamiętaj, by zawrzeć we wstępie zarys treści, cel i metodę rozważenia tematu.

Przykładowy wstęp do eseju:
Celem mojej pracy jest udowodnienie przekonania, że kłamstwo pod pewnymi warunkami może być usprawiedliwione etycznie. Za warunki takie uznaję jego skutek w postaci uchronienia okłamanego przed cierpieniem lub innego rodzaju złem. W odpowiedzi tej przedstawię trzy argumenty dowodzące tej tezy; argument przeciw absolutyzmowi normy etycznej, argument za utylitarystycznym modelem działania wobec innych i oceny tego działania na podstawie jego skutków oraz argument o pragmatycznym charakterze prawdy. Metodą dowodzenia będzie argumentacja oparta na wnioskowaniu dedukcyjnym, odwołująca się do założeń etycznego relatywizmu, utylitaryzmu i pragmatyzmu oraz płynących z nich konsekwencji.

Użyj przesłanki szczegółowej dotyczącej jakiegoś rodzaju kłamstwa i wyciągnij wniosek z obu przesłanek.

Np. przesłanka szczegółowa: Tzw. białe kłamstwo też jest kłamstwem.
Wniosek: Białe kłamstwa są także nieetyczne.

Wyciągnij wniosek dotyczący Karla Poppera.

Karl Popper był racjonalistą.

Sformułuj sylogizm z przesłanek ogólnych:

1. Ocenie etycznej podlegają cele i skutki działań, a nie same działania.

2. Wszystko, co służy dobru innych, jest etycznie uzasadnione.

3. Prawda ma o tyle znaczenie, o ile służy nam do dobrych celów.

1. Jeżeli ocenie etycznej podlegają tylko cele i skutki działań, to nie należy oceniać kłamstwa jako złego tylko dlatego, że jest kłamstwem, ale oceniać, jakie intencje nim powodowały i jakie skutki przyniosło.

2. Jeśli wszystko, co jest dobre dla innych, jest etycznie uzasadnione, także kłamstwo, które służy takiemu dobru, można etycznie uzasadnić.

3. Jeśli prawda ma wartość o tyle, o ile przynosi dobre skutki, to kłamstwo, które przynosi dobre skutki, jest etycznie uzasadnione.

Wpisz autora, tytuł, tom, rok i miejsce wydania książki.

Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, tom 1, [np.] Warszawa 1988.