Sprawdź się
Które z wymienionych idei są ideami oświecenia?
- idea wolności
- idea sieci społecznej
- idea emancypacji
- idea rzeczy (istota)
- idea rozwoju
- idea doskonałości
- idea demokracji
Wskaż różnice między głównymi akcentami oświecenia w wydaniu francuskim, angielskim i niemieckim.
krytyczna analiza rzeczywistości, wiara ludzki rozum bazujący na świadectwie zmysłów, empiryczna teoria poznania
| oświecenie francuskie | |
| oświecenie angielskie | |
| oświecenie niemieckie |
Którego z wymienionych zjawisk i wydarzeń nie można powiązać z francuskim oświeceniem?
- Wielka Rewolucja Francuska
- Wielka encyklopedia
- postulaty sprawiedliwości społecznej, wolności słowa, tolerancji religijnej
- hasła: wolność, równość, braterstwo
- kryzys monarchii absolutnej
- koncepcja podziału władz na ustawodawczą i wykonawczą jako gwarancji wolności państwa
W jakich sytuacjach możemy uznać, że rewolucja francuska trwa nadal?
- Jeśli postrzegamy ją jako ruch prodemokratyczny i emancypacyjny.
- Jeśli mamy do czynienia z przewrotami politycznymi.
- Rewolucja nigdy się nie skończyła, ponieważ nie dokonały się założone przez nią podstawowe zmiany w ustroju politycznym.
Przeczytaj początek artykułu o człowieku pochodzący z Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Określ zakres zainteresowań autora tego tekstu i powiąż go z ideami francuskiego oświecenia.
Zapoznaj się z początkiem artykułu o człowieku pochodzącego z Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Określ zakres zainteresowań autora tego tekstu i powiąż go z ideami francuskiego oświecenia.
Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł: CzłowiekCzłowiek to istota czująca, rozumująca, myśląca, która przechadza się swobodnie po powierzchni ziemi i wydaje się, że stoi na czele innych zwierząt, władając nimi; która żyje w społeczeństwie, wynalazła nauki, sztuki i rzemiosła, której właściwością jest dobroć i złośliwość, która wyznaczyła sobie władców i wymyśliła prawa etc.
Człowiek (w sensie moralnym). Słowo to ma określone znaczenie tylko wtedy, jeśli przypomina nam, czym jesteśmy; ale tego, czym jesteśmy, nie da się ująć w definicję; aby wykazac choć część, musimy uciekać się do podziału i szczegółów. Nie będziemy tu mówić ani o naszym kształcie zewnętrznym, ani o organizmie, dzięki któremu zaliczamy się do gatunku zwierzął. Człowiek, którego tutaj rozpatrujemy, to istota myśląca, działająca i obdarzona wolą. Będziemy więc tylko rozważać, jakie poruszają go sprężyny i jakimi kieruje się pobudkami. Badania nasze może uczynić trudnymi to, że nie dostrzegamy w całym gatunku ani jednej wyraźnej cechy, którą człowiek różniłby się od innych jednostek. Jest tyle różnicy między czynami poszczególnych ludzi, że kusiłoby nas wykryć przypuszczalne ich motywy. Od niewolnika schlebiającego niegodnie swojemu panu aż po Thamasa, który morduje tysiące bliźniczh, aby nikogo nie widzieć ponad sobą, dostrzegamy nieskończoną rozmaitość charakterów.Źródło: Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł: Człowiek, [w:] Antologia tekstów filozoficznych. Wiek XVII, oświecenie, romantyzm, t. 2, wybór G. Radomski, Wrocław 1999, s. 38–39.
Zapoznaj się z fragmentem poematu polskiego pisarza i filozofa Stanisława Staszica. Określ jego temat i wskaż oświeceniowy charakter.
Napisz powyższy fragment poematu Stanisława Staszica od nowa, prozą, w postaci krótkiego eseju i współczesnym językiem.
Praca domowa
Jak w oświeceniu rozumiano tezę: „wszyscy ludzie są sobie równi”? Czy dzisiaj myślimy tak samo? Jak uważasz, którzy filozofowie – od starożytnych po współczesnych – podpisaliby się pod tą tezą, a którzy nie? Napisz esej filozoficzny, w którym udzielisz odpowiedzi na powyższe pytania.