Sprawdź się
Przyporządkuj podanym niżej postawom filozoficznym owady, do których porównał je Francis Bacon.
mrówki, pająki, pszczoły
| Racjonalizm | |
|---|---|
| Empiryzm | |
| Nowa nauka |
Dwu odmianom empiryzmu przyporządkuj ich cechy.
wyjaśnianie zjawisk, doświadczenie jako narzędzie, obserwacja, wyjaśnianie praw, eksperyment, doświadczenie jako źródło
| Empiryzm genetyczny | |
|---|---|
| Empiryzm metodologiczny |
Które z idei filozoficznych J. Locke’a zawierają się w poniższym fragmencie?
Rozważania dotyczące rozumu ludzkiegoZałóżmy zatem, że umysł jest, jak się to mówi, czystą kartą, nie zapisaną żadnymi znakami, że nie ma on idei; jak się dochodzi do tego, że je zdobywa? Skąd ten ogromny zapas obrazów, niemal nieskończenie różnorodnych, którymi nieustannie czynna, nieograniczona wyobraźnia ludzka zapełniła umysł. Skąd bierze się w umyśle cały materiał dla rozumu i wiedzy. Odpowiadam, na to jednym słowem: z doświadczenia; na nim oparta jest cała nasza wiedza i z niego ostatecznie się wyprowadza.
Źródło: John Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. J. Gawecki, Warszawa 1988, s. 154–155.
- Tabula rasa.
- Nie ma niczego w umyśle, czego nie byłoby wcześniej w zmyśle.
- Istnieć znaczy być postrzeganym.
- Wiązka wrażeń.
Określ, którą z odmian empiryzmu ilustruje poniższy cytat z Johna Locke’a.
Rozważania dotyczące rozumu ludzkiegoZmysły nasze, zwrócone ku poszczególnym przedmiotom zmysłowym, dostarczają umysłowi różnorakich postrzeżeń rzeczy, zależnie od tego, jak te rzeczy na różne sposoby działają na nie; tak dochodzimy do idei żółtości i białości, tego, co gorące i zimne, co miękkie i twarde, co gorzkie i słodkie, oraz do wszystkich tych, które nazywamy jakościami zmysłowymi.
Źródło: John Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. J. Gawecki, Warszawa 1988, s. 154–155.
Uporządkuj w kolejności proces poznawczy wg Locke’a:
- refleksja
- percepcja
- doświadczenie
- idee
Opisz, jakie pojęcie, według D. Hume’a, wytwarza się w ludzkim umyśle wskutek przyzwyczajenia dotyczącego obserwacji następstwa zdarzeń? Użyj sformułowania zawartego w poniższym fragmencie.
Badania dotyczące rozumu ludzkiegoTen więc związek, który umysł nasz czuje, to nawykowe przenoszenie się wyobraźni z jednego przedmiotu na drugi, który tamtemu stale towarzyszy – oto owo odczucie, oto impresja, na podstawie której tworzymy ideę siły czy koniecznego związku. Niczego więcej tu nie ma.
Źródło: David Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. C. Znamierowski, Warszawa 1988, s. 192.
Zinterpretuj fragment tekstu G. Berkeleya w kontekście założeń jego idealizmu subiektywnego.
Traktat o zasadach poznaniaDoprawdy dziwnie jest rozpowszechnione wśród ludzi mniemanie, jakoby domy, góry, rzeki, słowem wszelkie przedmioty zmysłowe, miały przyrodzone, czyli realne istnienie, odmienne od tego, że umysł je postrzega. Ale bez względu na to, z jakim zaufaniem świat tę zasadę przyjmuje i udziela na nią zgody, to przecież każdy, kto się zdobędzie na podanie jej w wątpliwość, może, jeśli się nie mylę, dostrzec, iż zawiera w sobie jawną sprzeczność. Czymże bowiem są wyżej wymienione przedmioty, jeśli nie rzeczami, które postrzegamy przez zmysły? A czyż postrzegamy coś innego oprócz własnych swych idei, czy wrażeń zmysłowych?
Źródło: George Berkeley, Traktat o zasadach poznania, tłum. Jan Leszczyński, Warszawa 1988, s. 181–182.
idea; Arystoteles; zmysłowość; postrzegać; Francis Bacon; wiązka; genetyczność; wrażenia Antyczną inspiracją dla brytyjskiego empiryzmu stanowiła myśl Tu uzupełnij, a bezpośrednim prekursorem tego prądu był Tu uzupełnij. John Locke wyrażał główne myśli empiryzmu Tu uzupełnij, który przyjmował, że najważniejszym źródłem ludzkiej wiedzy jest doświadczenie. Locke odrzucał teorię, iż Tu uzupełnij są w ludzkich umysłach wrodzone. Uznawał, że powstają one w wyniku działania na nasz umysł wrażeń Tu uzupełnij i że nic więcej poza nimi w umyśle nie ma. Podobnie sądził David Hume, który uznawał, że „ja” to jedynie zbiór „Tu uzupełnij” Tu uzupełnij. Berkeley wyciągnął z tego wniosek, że istnienie rzeczy to zatem nic innego jak ich Tu uzupełnij.
Uzupełnij notatkę syntetyzującą na temat empiryzmu brytyjskiego. Pamiętaj o użyciu poprawnej formy gramatycznej.
idea; Arystoteles; zmysłowość; postrzegać; Francis Bacon; wiązka; genetyczność; wrażenia
Antyczną inspiracją dla brytyjskiego empiryzmu stanowiła myśl ........................, a bezpośrednim prekursorem tego prądu był ........................... John Locke wyrażał główne myśli empiryzmu ........................, który przyjmował, że najważniejszym źródłem ludzkiej wiedzy jest doświadczenie. Locke odrzucał teorię, iż ............ są w ludzkich umysłach wrodzone.
Uznawał, że powstają one w wyniku działania na nasz umysł wrażeń ...................... i że nic więcej poza nimi w umyśle nie ma. Podobnie sądził David Hume, który uznawał, że „ja” to jedynie zbiór „..............” ................. Berkeley wyciągnął z tego wniosek, że istnienie rzeczy to zatem nic innego jak ich .........................