Wielka historia świata

Nową mapę Europy sporządzono pod kątem interesów zwycięskich mocarstw i dynastii, nie troszcząc się o losy całych narodów oraz ludności ziem aspirujących do uzyskania bądź odzyskania niepodległości. Z zasadami legitymizmu nie miało wiele wspólnego pozbawienie Wettinów blisko połowy terytorium, usankcjonowanie rozbiorów Polski, zgoda na likwidację przedrewolucyjnych republik włoskich, Wenecji i Genui.

2 Źródło: Wielka historia świata, t. IX, Kraków 2006, s. 369.

Wielka historia świata

Obrady odbywały się w czasie, gdy przygniatająca większość mieszkańców Europy pragnęła pokoju i stabilizacji po dwóch dekadach wojen i rewolucji. Stąd też poczucie krzywdy, które wywoływały arbitralne decyzje wśród części mieszkańców kontynentu, nie było zbyt powszechne wobec perspektyw spokojnej egzystencji, którą gwarantować miały traktaty międzynarodowe.

3 Źródło: Wielka historia świata, t. IX, Kraków 2006, s. 372.

Jan Nepomucen Kamiński Polak nie sługa

Polak nie sługa, nie zna со to pany,
Nie da się okuć przemocą w kajdany,
Wolnością żyje do wolności wzdycha,
Bez niej jak kwiatek bez wody usycha.

Niemiec łakomy na złoto i srebro.
I politycznie kradnie cudze dobro –
Moskal byle miał dziegciu do sytości.
Sam tylko Polak wzdycha do wolności.

Anglik w przemyśle zatopiony сałу,
W nim szuka chluby i swej własnej chwały,
Francuz wydaje dzieła о miłości,
Sam tylko Polak wzdycha do wolności!

[…]

Tak orzeł białу uległy przemocy,
I pognębiony od orła z północy,
Jest przy nadzei, że wolność odzyska,
Skoro mu chwila pomyślna zabłyska.

Tak więc Rodacy! wolności nam trzeba,
Zamiarom naszym sprzyjać będą nieba –
Nadejdzie chwila, chwila pożądana.
Że zegną wrogi przed Polską kolana!

4 Źródło: Jan Nepomucen Kamiński, Polak nie sługa, 1830 r., dostępny w internecie: pl.wikisource.org.

Śpiew burszów polskich

Dalej bracia głośmy pienia
Na wolności złotej cześć,
Niech się nam to w krew zamienia,
Со ma głos nasz w sercu nieść;
Kto dla braci umrzeć gotów,
Czyje serce bez obrotów,
Niech stokrotny wiwat ma,
Niech stokrotny wiwat, wiwat ma!

Wśród ojczyzny, bez niej przecie,
W gruzach widząc Chrobrych dom,
Gdy Polaka w Polsce gniecie
Najezdniczych kajdan srom;
Stańmy na dziś w zmarłych rzędzie,
Niech nam przeszłość życiem będzie,
Niech nam sił do zemsty dа,
Niech nam sił do krwawej zemsty dа.

[…]

5 Źródło: Śpiew burszów polskich, dostępny w internecie: pl.wikisource.org.

Deklaracja niepodległości Grecji ze stycznia 1822 roku

Naród grecki bierze niebo i ziemię na świadka, że mimo straszliwego jarzma ottomańskiego, które grozi mu unicestwieniem, wciąż istnieje. Odparłszy przemoc jedynie dzięki odwadze swych synów, ogłasza dziś przed Bogiem i przed ludźmi – za pomocą organu swych prawowitych przedstawicieli zgromadzonych na kongresie narodowym – swą polityczną niepodległość. Wojna ta jest wojną narodową i świętą; jej jedynym celem jest przywrócenie istnienia narodu i jego ponowne włączenie w prawa własności, honoru i życia, które są udziałem ludów cywilizowanych. Czyż Grecy, jako jedyni spośród Europejczyków, mieliby być wykluczeni jako niegodni tych praw, które Bóg ustanowił dla wszystkich ludzi? Czy też byliby skazani ze swej natury na wieczne niewolnictwo, które by utrwalało rabunki i mordy? I czyż siła brutalna barbarzyńskich hord, które – nigdy nie prowokowane – przybywają poprzedzone rzezią, pozostawiają po sobie ducha zniszczenia, by osiąść pośrodku nas, mogłaby być kiedykolwiek zalegalizowana przez prawo narodów Europy?

Kierując się tymi zasadami i pewni naszych praw, pragniemy i domagamy się ponownego włączenia nas do związku europejskiego, w którym nasza religia, nasze obyczaje i nasze położenie wzywają nas do złączenia się z wielką rodziną chrześcijańską. Zgodnie zmierzamy wspólnie ku naszemu wyzwoleniu z silnym postanowieniem go lub pogrzebania na zawsze naszych nieszczęść pod wielką ruiną godną naszych przodków.

6 Źródło: Deklaracja niepodległości Grecji ze stycznia 1822 roku, [w:] Jean Carpentier, François Lebrun, Historia Europy, tłum. T. Szafrański, Warszawa 1994, s. 245.