Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenia.
W centrum zainteresowania (…) są studia nad mechanizmami przetrwania systemów społecznych, mniejszą wagę przykłada do poznania genezy badanych zjawisk, a także zmian, którym system ulega. (…) uznaje społeczeństwo za samoregulujący się system, którego istnienie zależy od wypełniania przez jego części składowe pewnych podstawowych funkcji; do jego głównych pojęć należą — oprócz funkcji i systemu — pojęcia ładu i równowagi społecznej.
Źródło: encyklopedia.pwn.pl [dostęp 15.06.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenia.
[To że] zachowanie jest społeczne oznacza, że kiedy osoba działa w pewien sposób, jest ona nagradzana lub karana przez zachowanie innej osoby.
Źródło: George Homans, Social Behavior: its Elementary Forms, Nowy Jork 1961, s. 3.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Teorie życia społecznegoMożemy wyróżnić trzy fazy ewolucji społeczeństwa: społeczeństwo pierwotne, przejściowe i nowoczesne. Podstawą stworzonego podziału były różnice stopnia zdolności do adaptacji i zmieniające się formy kontroli społecznej, a także tworzenie nowych systemów wartości, przystosowanych do coraz bardziej złożonych stosunków.
Źródło: Joanna Wieczorek, Teorie życia społecznego, dostępny w internecie: joannawieczorek.pl [dostęp 15.06.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Postęp i regres. Ekonomiczno‑społeczne uwarunkowania ewolucji cywilizacjiNajczęściej rozwój społeczny definiuje się jako ukierunkowany celowościowo proces społeczny, w ramach którego następuje istotny wzrost pożądanych dla danego społeczeństwa lub społeczności zmiennych. Ów teleologiczny charakter wspomnianego procesu może jednak być modyfikowany przez pojawiające się nieprzewidywane zmienne. Stąd rozwój społeczny jest zawsze rezultatem planowych i uporządkowanych działań z jednej strony oraz działań nieplanowanych i trudnych do przewidzenia z drugiej. Kategoria rozwoju często jest dookreślana w różny sposób, co prowadzi do jej przedmiotowego zawężenia.
Źródło: Postęp i regres. Ekonomiczno‑społeczne uwarunkowania ewolucji cywilizacji, red. Marta Dobrzycka, Joachim Osiński, Warszawa 2017.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.
Burżuazya a ProletaryatHistorya wszystkich dotychczasowych społeczeństw jest historyą walk klasowych. Wolny i niewolnik, patrycyusz i plebejusz, pan i poddany, cechowy majster i czeladnik, ciemięzca i uciśniony — pozostawali w wiecznym antagonizmie, prowadząc skrycie lub jawnie ustawiczną przeciw sobie walkę dopóty, aż się ona kończyła rewolucyjnem przetworzeniem całego społeczeństwa lub też wspólną zgubą walczących klas.
Źródło: Burżuazya a Proletaryat, tłum. Witold Piekarski, Warszawa 1907.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Traktat o socjologii ogólnejNajbardziej podstawowy podział, jakiego można dokonać, to podział społeczeństwa na dwie warstwy, to znaczy na warstwę wyższą, która zazwyczaj obejmuje rządzących, i na warstwę niższą, która obejmuje rządzonych. Ten fakt jest tak oczywisty, że zazwyczaj narzucał się nawet mało doświadczonemu obserwatorowi, podobnie jak zjawisko krążenia jednostek między dwiema warstwami. Nawet Platon przeczuwał to zjawisko i chciał je sztucznie uregulować. Wspomnieliśmy już o różnicy w rozkładzie rezyduów w poszczególnych grupach społecznych, głownie w klasie rządzącej i rządzonej.
Źródło: Vilfredo Pareto, Traktat o socjologii ogólnej, 1916.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Ewolucjonizm
– kierunek w filozofii i naukach społecznych inspirowany przez biologiczną teorię ewolucji Ch. R. Darwina i system filozoficzny H. Spencera, ukształtowany w 2. połowie XIX w., przyjmujący jako główne założenie koncepcję zmienności i postępowego rozwoju całej rzeczywistości (zwłaszcza społeczny); rozwój ten ma charakter ewolucyjny, tj. ciągły, stopniowy i jednokierunkowy (nieodwracalność zmian ilościowych), dotyczy zarówno całej ludzkości, jak też poszczególnych społeczeństw, instytucji społecznej i dziedzin kultury.
Źródło: encyklopedia.pwn.pl [dostęp 15.06.2020 r.].