Sprawdź się
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 120. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 205.1. Prezes Najwyższej Izby Kontroli jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 6 lat i może być ponownie powołany tylko raz.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 226.1. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.
2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 121.2. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 154.2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 154.2. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 158.1. Sejm wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisję Rady Ministrów i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Art. 111.1. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy.
kontrolna kreacyjna ustawodawcza ustrojodawcza
Materiały źródłowe do ćwiczeń nr 3–4.
Źródło I
Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawczaW literaturze wyróżnia się (…) dwa rodzaje bikameralizmu: symetryczny (silny) i asymetryczny (słaby). (…) Bikameralizm symetryczny oznacza, że władza parlamentarna jest rozdzielona między dwie izby dysponujące równymi kompetencjami, asymetryczny zaś sprowadza się do faktycznej koncentracji władzy ustawodawczej w izbie niższej. Silny bikameralizm charakteryzuje głównie państwa federalne (Szwajcarię, Niemcy, Belgię po 1980 r., a poza Europą – USA i Australię). Wyjątkiem jest Austria, gdzie władza koncentruje się w izbie niższej, oraz Włochy, w których silny bikameralizm (zwany też doskonałym) występuje w ramach unitarnej struktury państwa (…). Słaby bikameralizm występuje z kolei we Francji i Holandii (w Irlandii ma on znaczenie symboliczne). Polega na tym, że obie izby uczestniczą na równych prawach w procesie legislacyjnym, ale decydujący głos w inicjowaniu projektów ustaw lub ocenie projektów rządowych należy do izby niższej. Skrajnym przykładem bikameralizmu asymetrycznego jest Wielka Brytania, w której Izba Lordów, choć trudno byłoby orzec, że jest całkowicie pozbawiona znaczenia politycznego, nie uczestniczy w procesie ustawodawczym na równych prawach z Izbą Gmin. Należy jednak podkreślić, że izby niższe mają o tyle przewagę nad izbami wyższymi, że samodzielnie decydują o powołaniu lub odwołaniu gabinetu.
Źródło: Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, Wrocław 2008, s. 332.
Źródło II
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 121
Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi.
Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.
Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 16.07.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Barbara Borys-Damięcka: Senat jest izbą zadumy, mamy szansę na dokonanie zmianTrwa pierwsze posiedzenie X kadencji Senatu. Rozpoczął je prezydent Andrzej Duda, który po swoim przemówieniu oddał głos marszałek senior Senatu Barbarze Borys‑Damięckiej z Koalicji Obywatelskiej.
Na wstępie wystąpienia Barbara Borys‑Damięcka podziękowała prezydentowi Andrzejowi Dudzie za powierzenie jej funkcji marszałka seniora. Dziękowała też Polakom, m.in. mieszkającym poza granicami kraju, za udział w wyborach 13 października i „udzielenie nam tego mandatu”.
Zwróciła uwagę, że Senat najczęściej określany jest jako izba zadumy i refleksji. – „Przez wiele osób jest postrzegany jako organ służący li tylko do zatwierdzania tego, co nadejdzie z Sejmu. Bez własnego stanowiska, w krótkim niedającym do dywagacji czasie przyjmującym ustalenia sejmowej opcji większościowej rządzących” – mówiła.
Jak zaznaczyła, jeśli tak było, to „nie znaczy, że tak musi być dalej”. – I my mamy dziś wielką szansę na dokonanie zmian, lepsze procedowanie, rzetelniejsze i uczciwsze proobywatelskie i zgodne z prawem” – wskazała Barbara Borys‑Damięcka. (…)
Apelowała też, aby nie powielać „złych nawyków” z poprzedniej kadencji Senatu. Wskazała tu m.in. na pośpiech, brak rzetelnej debaty, „wrzutki” ustaw w ostatniej chwili, brak ekspertyz czy brak wysłuchań obywatelskich.
W tym kontekście zwróciła uwagę, że „Senat ma swoją moc”. – „Może przeprowadzać swoje inicjatywy ustawodawcze, uchwały, (…) wysłuchania publiczne, prowadzić solidną debatę” – wyliczała.
Źródło: Barbara Borys-Damięcka: Senat jest izbą zadumy, mamy szansę na dokonanie zmian, 12.11.2019 r., dostępny w internecie: polskieradio24.pl [dostęp 16.07.2021 r.].
Materiał źródłowy do ćwiczeń nr 6–7.
Zasadność funkcjonowania parlamentu dwuizbowego w demokratycznym państwie unitarnym – przypadek PolskiW państwach niedemokratycznych parlament stanowi tylko fasadę dla realizacji celów i założeń rządzących, którzy nie liczą się z opinią rządzonych. Tak oceniać należy funkcjonowanie parlamentów w systemach komunistycznych oraz sułtańskich reżimach Bliskiego Wschodu. Członkowie parlamentu nie pochodzą tu z wyborów, lecz z nominacji głowy państwa. Zakaz funkcjonowania partii politycznych, który występuje w Kuwejcie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich, tożsamy jest z dążeniem do eliminacji wszelkiej formy opozycji parlamentarnej. (…) Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych, parlament w Chińskiej Republice Ludowej, formalnie składa się z wybieranych na cztery lata przez organy władzy terytorialnej przedstawicieli prowincji, okręgów autonomicznych, miast wydzielonych, sił zbrojnych oraz Chińczyków zamieszkałych za granicą. W praktyce jednak w parlamencie zasiadać mogą jedynie członkowie Komunistycznej Partii Chin oraz ugrupowań społeczno‑politycznych uznających kierowniczą rolę KPCh, wchodzących w skład Ludowego Demokratycznego Frontu Jedności. Ponadto parlament chiński rzadko się zbiera (…).
Źródło: Rafał Klepka, Zasadność funkcjonowania parlamentu dwuizbowego w demokratycznym państwie unitarnym – przypadek Polski, dostępny w internecie: depot.ceon.pl [dostęp 16.07.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Większość zwykła, bezwzględna i kwalifikowana. Czym się różniąNajważniejsze postanowienia podejmowane przez sejm i senat wymagają określonej liczby głosów przychylnych danej propozycji, czyli tzw. większości. W polskim systemie prawnym wyróżnia się jej trzy rodzaje: większość zwykłą, bezwzględną oraz kwalifikowaną. Dodatkowym warunkiem do ich zaistnienia jest spełnienie zasady kworum – głosowanie musi się odbywać przy co najmniej połowie ustawowej liczby posłów lub senatorów.
Większość zwykła, zwana też względną, obowiązuje w przypadku większości ustaw uchwalanych przez Sejm, również ustawy budżetowej. Oznacza ona w praktyce, iż dane rozwiązanie musi zyskać więcej zwolenników niż przeciwników, przy czym nieuwzględniane są głosy wstrzymujących się. (…)
[Większość bezwzględna (absolutna)] ma miejsce, gdy za określoną propozycją opowiada się więcej niż połowa głosujących, a dokładniej – liczba zwolenników przewyższa łączną liczbę przeciwników oraz wstrzymujących się. (…) Jest wymagana, by móc np. zarządzić referendum ogólnokrajowe. Uprawnia też sejm do odrzucenia poprawek senatu podczas trybu ustawodawczego. Stosuje się ją przy wyborach organów jednoosobowych władzy publicznej jak: prezydent państwa, wójt czy burmistrz.
Większość kwalifikowana [oznacza], że na daną propozycję musi przystać określona (ułamkowo bądź procentowo) liczba głosujących. Zawsze jest ona większa niż połowa. W Polsce wykorzystuje się głównie dwa rodzaje większości kwalifikowanej: lub . Pierwsza znajduje zastosowanie w sejmie, gdy chce on skrócić swoją kadencję lub wyrazić zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Jest wymagana również w celu uznania trwałej niezdolności Prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan jego zdrowia lub postawienia go przed Trybunał Stanu przez Zgromadzenie Narodowe. Natomiast większość , uzyskana w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, niezbędna jest do ponownego uchwalenia ustawy zawetowanej przez prezydenta. Konstytucja uzależnia obliczenie większości kwalifikowanej od liczby posłów głosujących – co jest zasadą – lub od ustawowej liczby posłów.
Źródło: Natalia Sobiech, Większość zwykła, bezwzględna i kwalifikowana. Czym się różnią, 27.09.2017 r., dostępny w internecie: prawo.gazetaprawna.pl [dostęp 16.07.2021 r.].