Sprawdź się
Uzupełnij zdania tak, aby były spójne i logiczne. Trzy spośród podanych haseł nie pasują do żadnej z luk.
taksonomicznych, geny, genami homeotycznymi, genowych, genami homologicznymi, chromosomy, ewolucyjnie
Zastanawiałeś się, dlaczego tak się dzieje, że wszystkie osobniki danego gatunku mają wspólne cechy? Oczywiście, odpowiadają za to .........................................., których pula jest charakterystyczna dla danego gatunku. Część genów jest jednak wspólna, również dla wyższych jednostek .......................................... – podobne sekwencje możemy odnaleźć nawet u odległych .......................................... grup zwierząt. Geny te nazywamy ...........................................
Dopasuj definicję do odpowiedniego pojęcia.
białka regulujące aktywność genów na etapie inicjacji transkrypcji; wiążą się z określoną sekwencją DNA zlokalizowaną w pobliżu miejsca rozpoczęcia transkrypcji; określenie stosowane głównie w odniesieniu do eukariontów, gdzie czynniki transkrypcyjne stanowią podstawowe elementy regulacji aktywności genów, sekwencja w obrębie genów homeotycznych, bardzo konserwatywna ewolucyjnie; w wyniku jej ekspresji powstaje część białka zwana homeodomeną, która bezpośrednio łączy się ze wzmacniaczami regulowanych genów, geny warunkujące wytworzenie prawidłowej struktury ciała wszystkich zwierząt, kierujące rozwojem zarodkowym; produktem tych genów są czynniki transkrypcyjne, których działalność polega na aktywacji lub blokowaniu innych genów, grupa zawierająca geny Hox; u człowieka występują cztery takie kompleksy
| geny homeotyczne | |
| homeoboks | |
| czynniki transkrypcyjne | |
| kompleks Hox |
Zaznacz wszystkie cechy genów homeotycznych.
- Kontrolują wyznaczenie symetrii grzbieto–brzusznej.
- Kodowane przez nie białka są czynnikami translacyjnymi.
- Występują tylko u kręgowców.
- Kodowane przez nie białka są czynnikami transkrypcyjnymi.
- U ssaków bardzo rzadko występują mutacje w genach homeotycznych.
- U kręgowców nastąpiło zwielokrotnienie tych genów.
Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Czynniki transkrypcyjne stanowią podstawowe elementy regulacji aktywności genów. | □ | □ |
| Geny homeotyczne, z wyjątkiem sekwencji homeoboksu, są bardzo konserwatywne ewolucyjnie. | □ | □ |
| Produkty genów homeotycznych kierują rozwojem zarodkowym w odległych od siebie gałęziach ewolucyjnych świata zwierzęcego. | □ | □ |
Uzupełnij tekst, zaznaczając prawidłowe sformułowania spośród podanych propozycji.
Geny homeotyczne warunkują wytworzenie prawidłowej budowy ciała zwierząt. Kodują one białka, których działanie polega na włączaniu lub blokowaniu innych genów, czyli {#czynników transkrypcyjnych}/{czynników regulacyjnych}. Geny homeotyczne odkryto w trakcie badań genomu {człowieka}/{#muszki owocówki}. W badaniach tych wykazano również istnienie mutacji polegających na zamianie przydatków charakterystycznych dla danego segmentu ciała na przydatki innego segmentu – tzw. mutacji {#homeotycznych}/{homeoboksowych}. U ssaków rzadko występują mutanty homeotyczne i z tego powodu bardzo {łatwe}/{#trudne} było zlokalizowanie genów homeotycznych.
Edward B. Lewis już w latach 70. XX wieku wiązał ewolucję segmentacji stawonogów z ewolucją i ekspresją genów homeotycznych. Silna ekspresja normalnego, niezmutowanego genu Antennapedia zachodzi jedynie w trzech segmentach tułowia muchy i jest wyłączona zarówno w segmentach głowy jak i w segmentach odwłoka owada. Dlatego można było oczekiwać, że w tych grupach stawonogów, które posiadają więcej niż 3 pary odnóży krocznych, ekspresja genu Antennapedia będzie odpowiednio rozszerzona na większą liczbę segmentów. Od dawna uważano, że jednymi z najbardziej pierwotnych stawonogów są raki liścionogie, które posiadają 11 segmentów tak zwanego tułowia, zaopatrzonych w prymitywne liściowate odnóża. W 1995 roku, zgodnie z przedstawioną wyżej hipotezą wykazano, że ekspresja genu Antennapedia w zarodku raka liścionogiego Artemia franciscana występuje we wszystkich 11 segmentach, na których rozwijają się liściowate odnóża. Liczba 11 odpowiada sumie trzech segmentów tułowia i ośmiu segmentów odwłoka muchy. W ten sposób po raz pierwszy wykazano, że homologia segmentów stawonogów, wyznaczona dawno temu przez zoologów, jest zgodna z ekspresją tych genów, które determinują rozwój ich przydatków segmentalnych. Ekspresja genu Antennapedia muchy jest kontrolowana przez dwa inne geny homeotyczne: Ultrabithorax (Ubx) i Abdomen A (Abd A), które podlegają silnej ekspresji w odwłoku, wyłączając transkrypcję genu Ant, co wykazano bezpośrednio w badaniach in vitro.
Źródło: Andrzej Kaczanowski, Ewolucja istotnych cech budowy organizmu zwierzęcego. Uwagi dotyczące ewolucji programu rozwoju zwierząt i dziedzictwa genetycznego człowieka.