W pierwszym źródle zwróć uwagę na określenie „potępieńcze” swary. Jak myślisz, dlaczego Bóg w drugim źródle zadaje akurat takie pytanie?

Wskazane przez Mickiewicza „potępieńcze” swary to demoralizujące, pełne zacietrzewienia spory stronnictw Wielkiej Emigracji. Dotyczyły one minionych klęsk, metod starań o niepodległość, a także kształtu niepodległej Polski. W drugim źródle wskazano różnorodność poglądów na Polskę, jej kształt ustrojowy i społeczny.

Jakiego bohatera symbolizuje w sztuce postać Prometeusza? Jaki był skutek wybuchu powstania listopadowego dla państw Europy Zachodniej?

Tak. Francuski artysta zestawia Polskę z Prometeuszem – bohaterem altruistycznym, gotowym cierpieć za ludzi w imię uniwersalnych wartości. W ocenie autora źródła 2., wybuch powstania listopadowego uchronił państwa Europy Zachodniej przed rosyjską interwencją. Polski prometeizm służy zatem innym nacjom, nawet za cenę cierpienia polskiego narodu w wyniku popowstaniowych represji.

Analizując tabelę, zwróć uwagę na to, ile osób na 1000 znajdywało na terenie Galicji zatrudnienie w przemyśle. O czym to świadczy? Czy rolnictwo mogło dać wyżywienie nadwyżkom populacji?

Dane ze źródła 2. potwierdzają niedorozwinięty charakter przemysłu Galicji, w którym pracę znajdowało zaledwie 90 osób na 1000 (na pozostałych obszarach – ponad 200). Rolnictwo nie mogło dać wyżywienia nadwyżkom populacji, które decydowały się na wyjazd „za chlebem”. Ziemie pozostałych zaborów były bardziej zindustrializowane.

Zwróć uwagę na osoby przedstawione w korowodzie. Jak myślisz, kim są? Zastanów się, co może symbolizować postać w czerni, która wychodzi przez okno.

Artysta przedstawia korowód kolejnych pokoleń Polaków, umierających za niepodległość. Przesłanie nie podlega jednoznacznej interpretacji. Niektórzy z krytyków widzą w „Melancholii” alegorię polskiego, wojującego XIX wieku, inni – parafrazę „chocholego tańca” i niemożności narodowego porozumienia. Malarz z pewnością oddaje zbiorowe doświadczenia Polaków pod zaborami. Tytułowa postać w czerni wychodzi przez okno, co można rozumieć zarówno jako nadzieję wyrwania się z zaborczej matni do „prawdziwego świata”, jak i ostateczne unicestwienie nadziei na niepodległość.

Analizując tabelę, zwróć uwagę na odsetek katolików.

Przykładowa ocena: Jednym z założeń niemieckiej „walki o kulturę” było ograniczenie wpływów katolicyzmu na obszarach etnicznie polskich. Dane w tabeli wskazują niską skuteczność tych wysiłków: mimo dekad germanizacji, katolicka ludność dawnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego wzrosła o 4 pkt. proc., a odsetek katolików na Pomorzu Gdańskim został zredukowany zaledwie o 2,5 pkt. proc.