Wskaż cechy środowiska strefy okołobiegunowej: Możliwe odpowiedzi: 1. zjawisko dnia i nocy polarnej, 2. dodatni bilans radiacyjny, 3. wieloletnia zmarzlina, 4. stały przepływ wody w rzekach w ciągu roku, 5. zbiorowiska lasów iglastych, 6. roślinność pionierska – mchy i porosty, 7. intensywne wietrzenie chemiczne, 8. gleby zasobne w węglan wapnia, 9. jedna pora roku - zima
R1VLSCnI9X4bv1
Ćwiczenie 2
Dokończ zdanie: Możliwe odpowiedzi: 1. Pokrywa lodowa Antarktydy i Arktyki ma charakter trwały, ponieważ…, 2. występują małe dobowe i roczne wahania temperatury powietrza., 3. granica wiecznego śniegu przebiega na poziomie morza., 4. ma duże albedo., 5. występują duże opady śniegu.
R1YtELZeODQfl21
Ćwiczenie 3
Łączenie par. Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Warunki klimatyczne w strefie polarnej i subpolarnej są takie same; strefy te różnią się jedynie cechami gleb i roślinności.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Strefy okołobiegunowe na półkuli północnej i południowej charakteryzują się taki samymi cechami klimatu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Strefa polarnej pustyni lodowej ograniczona jest w Arktyce izotermą 5°C najcieplejszego miesiąca.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W strefie polarnej rzeki są zlodzone przez cały rok i nie wykazują przepływu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wraz ze spadkiem szerokości geograficznej wzrasta różnorodność biologiczna i produkcja biomasy.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Na półkuli południowej nie występuje strefa subpolarna.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Warunki klimatyczne w strefie polarnej i subpolarnej są takie same; strefy te różnią się jedynie cechami gleb i roślinności.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Strefy okołobiegunowe na półkuli północnej i południowej charakteryzują się taki samymi cechami klimatu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Strefa polarnej pustyni lodowej ograniczona jest w Arktyce izotermą 5°C najcieplejszego miesiąca.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W strefie polarnej rzeki są zlodzone przez cały rok i nie wykazują przepływu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wraz ze spadkiem szerokości geograficznej wzrasta różnorodność biologiczna i produkcja biomasy.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Na półkuli południowej nie występuje strefa subpolarna.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
21
Ćwiczenie 4
Rysunki przedstawiają klimatogramy. Dopasuj do nich odpowiednie typy klimatów i określ, której półkuli dotyczą.
Zapoznaj się z opisem rysunków przedstawiających klimatogramy. Dopasuj do nich odpowiednie typy klimatów i określ, której półkuli dotyczą.
RRtciuzoxgCEy
Klimatogram A, Inuvik. Najwyższa średnia temperatura powietrza przypada w lipcu - około 11 stopni Celsjusza, najniższa w styczniu, w lutym i w grudniu: około minus 25 stopni. Najwyższe opady: sierpień około 47 milimetrów, najniższe kwiecień około 12 milimetrów.
Klimatogram A
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie: climate-data.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
RscHKifhd0VEl
Klimatogram B, Czeluskin. Najwyższa średnia temperatura powietrza przypada w lipcu i w sierpniu - zero stopni Celsjusza, najniższa w styczniu, w lutym i w grudniu: około minus 30 stopni. Najwyższe opady: sierpień około 28 milimetrów, nieco mniejsze w lipcu. Najniższe opady są w styczniu: około 12 milimetrów, w grudniu około 13 milimetrów.
Klimatogram B
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., oprac. na podstawie: climate-data.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Przypomnij sobie, jak zmienia się temperatura powietrza i suma opadów w strefie okołobiegunowej.
Klimatogram A – klimat polarny
Klimatogram B – klimat subpolarny
Klimatogram A przedstawia warunki klimatu w strefie okołobiegunowej polarnej na półkuli południowej, na co wskazuje przebieg średnich temperatur – najwyższe przypadają na grudzień‑styczeń, czyli lato na półkuli południowej, a najniższe na sierpień‑wrzesień, czyli w czasie zimy na półkuli południowej. Klimat jest polarny, ponieważ temperatury powietrza nie są wyższe niż 0°C. Klimatogram B przedstawia warunki klimatu w strefie okołobiegunowej – subpolarnego, gdyż przez trzy miesiące temperatura powietrza jest wyższa niż 0°C. Klimatogram przedstawia miejsce na półkuli północnej, ponieważ okres lata, czyli najwyższych temperatur, przypada na lipiec‑sierpień, a okres najniższych temperatur na grudzień‑luty, czyli w czasie odpowiednio lata i zimy na półkuli północnej.
21
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij, dlaczego w strefie okołobiegunowej, w miejscach, gdzie wegetacja roślin wyższych nie jest możliwa ze względu na cechy środowiska, powszechnie występują mchy i porosty.
R1VeoiOuETDVF
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie budowę mchów i porostów i wymagania siedliskowe.
Mchy i porosty nie mają korzeni, składniki niezbędne do życia czerpią z opadów. Z tego względu mogą rozwijać się na skałach. Mają dużą zdolność do przetrwania w warunkach braku wody, wytrzymują także bardzo niskie temperatury. W skrajnie niekorzystnych warunkach następuje u nich zatrzymanie czynności fizjologicznych i przechodzą w stan uśpienia, wznawiają swoje funkcje życiowe w korzystniejszych warunkach.
RZZl0dRGDkCM721
Ćwiczenie 6
Przeczytaj tekst i uzupełnij brakujące wyrazy: Obszar 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność obejmuje wolne od lodu wyspy Morza Arktycznego oraz 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (nie pokryte lodem) powierzchnie Antarktydy. Warunki klimatyczne tego obszaru są bardzo 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, charakteryzują się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność temperaturami, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność ilością opadów i 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność wiatrami. Szata roślinna, w której przeważają 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, jest bardzo 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. (…) W profilu wszystkich gruntów arktycznych i związanych z nimi gleb występuje 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (zwana także 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność). Powierzchniowa warstwa czynna, rozmarzająca w ciągu 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność lata, osiąga średnio miąższość 40 cm. Dla procesu glebotwórczego w obszarze arktycznym charakterystyczne są następujące cechy: powszechny rozwój procesów 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, powodujących 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (…) 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność produkcja materii organicznej, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność miąższość poziomu próchnicznego (około 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność), który powstaje (…) wszędzie tam, gdzie osiedla się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, odczyn obojętny. (…) Należy podkreślić, że grunty (gleby) arktyczne mają 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność wspólnego z glebami właściwymi. Są to, z gleboznawczego punktu widzenia, gleby 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, znajdujące się w 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność stadium rozwojowym. (…) Obszar tundrowy rozciąga się wzdłuż brzegów 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność w Europie i Ameryce 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Warunki klimatyczne na tym obszarze charakteryzują się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność średnią temperaturą roczną, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność zimą, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność latem, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność ilością opadów i 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność parowaniem. (…) Charakterystyczną cechą większości obszaru tundrowego (podobnie jak w obszarze arktycznym) jest występowanie 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, która wywiera ogromny wpływ na procesy 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. W czasie krótkiego lata odmarza tylko tzw. warstwa czynna zmarzliny. (…) Powierzchnia tundry jest 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, lecz miejscami występują niewysokie „bugry", czyli 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność zbudowane z materiału podłoża lub 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność oraz znacznie wyższe (do 40 m i więcej) 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, czyli pagórki zbudowane z 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność i pokryte 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność lub darnią. 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność rzeźbę urozmaicają zagłębienia 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, często wolne od 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Roślinność tundrowa to 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność i inne rośliny 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Charakterystyczny jest brak 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność .
Przeczytaj tekst i uzupełnij brakujące wyrazy: Obszar 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność obejmuje wolne od lodu wyspy Morza Arktycznego oraz 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (nie pokryte lodem) powierzchnie Antarktydy. Warunki klimatyczne tego obszaru są bardzo 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, charakteryzują się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność temperaturami, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność ilością opadów i 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność wiatrami. Szata roślinna, w której przeważają 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, jest bardzo 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. (…) W profilu wszystkich gruntów arktycznych i związanych z nimi gleb występuje 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (zwana także 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność). Powierzchniowa warstwa czynna, rozmarzająca w ciągu 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność lata, osiąga średnio miąższość 40 cm. Dla procesu glebotwórczego w obszarze arktycznym charakterystyczne są następujące cechy: powszechny rozwój procesów 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, powodujących 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność (…) 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność produkcja materii organicznej, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność miąższość poziomu próchnicznego (około 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność), który powstaje (…) wszędzie tam, gdzie osiedla się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, odczyn obojętny. (…) Należy podkreślić, że grunty (gleby) arktyczne mają 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność wspólnego z glebami właściwymi. Są to, z gleboznawczego punktu widzenia, gleby 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, znajdujące się w 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność stadium rozwojowym. (…) Obszar tundrowy rozciąga się wzdłuż brzegów 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność w Europie i Ameryce 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Warunki klimatyczne na tym obszarze charakteryzują się 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność średnią temperaturą roczną, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność zimą, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność latem, 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność ilością opadów i 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność parowaniem. (…) Charakterystyczną cechą większości obszaru tundrowego (podobnie jak w obszarze arktycznym) jest występowanie 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, która wywiera ogromny wpływ na procesy 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. W czasie krótkiego lata odmarza tylko tzw. warstwa czynna zmarzliny. (…) Powierzchnia tundry jest 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, lecz miejscami występują niewysokie „bugry", czyli 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność zbudowane z materiału podłoża lub 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność oraz znacznie wyższe (do 40 m i więcej) 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, czyli pagórki zbudowane z 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność i pokryte 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność lub darnią. 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność rzeźbę urozmaicają zagłębienia 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność, często wolne od 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Roślinność tundrowa to 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność i inne rośliny 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność. Charakterystyczny jest brak 1. prymitywne, 2. krótkiego, 3. zielne oraz krzewy i krzewinki, 4. małą, 5. niewiele, 6. wieloletniej zmarzliny, 7. niewielkim, 8. równinna, 9. wietrzenie mrozowe, 10. torfem, 11. surowe, 12. niską, 13. lasów, 14. Równinną, 15. skalne, 16. porosty, mchy i trawy, 17. długą i surową, 18. glebotwórcze, 19. niewielka, 20. małą, 21. hydrolakkolity, 22. niewielka, 23. lodu, 24. Północnej, 25. wieloletnia zmarzlina, 26. wieloletniej zmarzliny, 27. silnymi, 28. polarny, 29. Morza Arktycznego, 30. pagórki, 31. krótkim i chłodnym, 32. niskimi, 33. początkowym, 34. torfu, 35. porosty, mchy, turzyce, 36. jeziorne oraz doliny rzeczne, 37. 2 cm, 38. skąpa, 39. wieczną marzłocią, 40. mrozowych, 41. roślinność .
Źródło: R .Bednarek, Z. Prusinkiewicz, Geografia gleb świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 69–73.
3
Ćwiczenie 7
Fotografie przedstawiają krajobraz różnych miejsc w strefie okołobiegunowej. Określ:
strefę klimatyczno‑krajobrazową,
region świata,
cechy środowiska i procesy przyrodnicze – cechy klimatu, warunki wodne, glebowe, roślinne.
Skorzystaj z różnych źródeł informacji.
RuWFuS6aweTuR
Ilustracja
Źródło: S. Hudson, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 2.5.
Źródło: dostępny w internecie: pxhere.com, domena publiczna.
R19Qofa45ALmF
(Uzupełnij).
1.
strefa polarna, pustynia lodowa
półkula południowa (Antarktyda)
cechy środowiska:
temperatura powietrza cały rok poniżej 0°C
opady śniegu przez cały rok
brak opadów deszczu
bardzo silne, porywiste wiatry
woda w postaci stałej
jeziora i cieki pod lądolodem
brak roślinności
brak gleb.
2.
strefa subpolarna, tundra
półkula północna (na południowej nie występują pagóry pingo)
cechy środowiska:
temperatura powietrza w zimie poniżej 0°C, w lecie powyżej
opady śniegu i/lub deszczu przez cały rok
silne wiatry
zróżnicowany sezonowo przepływ rzek, wzrost latem
wieloletnia zmarzlina
grunty strukturalne i poligonalne
gleby tundrowe
mchy, porosty, trawy, krzewinki, krzewy.
3.
strefa subpolarna, lasotundra
półkula północna (na południowej nie występuje strefa przejściowa między tundrą i tajgą)
cechy środowiska:
temperatura powietrza w zimie poniżej 0°C, w lecie powyżej
opady deszczu przez cały rok
silne wiatry
zróżnicowany sezonowo przepływ rzek, wzrost latem
wieloletnia zmarzlina
gleby tundrowe
mchy, porosty, krzewinki, pojedyncze drzewa iglaste i liściaste.
RbtrVUMK2bRwe
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
Fotografia przedstawia grunty występujące w strefie polarnej. Podaj ich nazwę, miejsce występowania i krótko opisz genezę.
Zapoznaj się z opisem fotografii przedstawiającej grunty występujące w strefie polarnej. Podaj ich nazwę, miejsce występowania i krótko opisz genezę.
RyAbyKLaThEAj
Zdjęcie przedstawia teren pozbawiony roślinności. Na terenie są wypukłości, a w tle wyższe wzniesienie - pagórek. Teren pokrywają pokruszone skały.
Źródło: Anthonares, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
RyV4Gp26VpVxj
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie, jakim procesom podlegają grunty w strefie okołobiegunowej.
Jest to grunt strukturalny (poligonalny) występujący w strefie tundry. Grunty takie powstają w wyniku naprzemiennego rozmarzania i zamarzania wieloletniej zmarzliny, kiedy to następuje sortowanie materiału skalnego – grubsze jego elementy są przesuwane z głębszych warstw ku powierzchni zamarzania oraz w bok, w kierunku szczelin gruntowych. Grunty te mają kształt pierścieni kamienistych, otaczających obszary zbudowane z materiału drobnoziarnistego.
