Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
RaD4xWDay5bKh1
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj podanym hasłom odpowiednie definicje. Przepuszczalność Możliwe odpowiedzi: 1. Wybiórcza zdolność do przenikania pewnych jonów i cząsteczek przez błonę komórkową., 2. Ciśnienie na granicy rozpuszczalnik–roztwór lub na granicy dwóch roztworów o różnych stężeniach, oddzielonych przegrodą półprzepuszczalną., 3. Łatwość przenikania danej cząsteczki przez błonę komórkową., 4. Proces samorzutnego rozprzestrzeniania się i przenikania cząsteczek lub energii w każdym ośrodku w temperaturze wyższej od absolutnego zera. Selektywność Możliwe odpowiedzi: 1. Wybiórcza zdolność do przenikania pewnych jonów i cząsteczek przez błonę komórkową., 2. Ciśnienie na granicy rozpuszczalnik–roztwór lub na granicy dwóch roztworów o różnych stężeniach, oddzielonych przegrodą półprzepuszczalną., 3. Łatwość przenikania danej cząsteczki przez błonę komórkową., 4. Proces samorzutnego rozprzestrzeniania się i przenikania cząsteczek lub energii w każdym ośrodku w temperaturze wyższej od absolutnego zera. Ciśnienie osmotyczne Możliwe odpowiedzi: 1. Wybiórcza zdolność do przenikania pewnych jonów i cząsteczek przez błonę komórkową., 2. Ciśnienie na granicy rozpuszczalnik–roztwór lub na granicy dwóch roztworów o różnych stężeniach, oddzielonych przegrodą półprzepuszczalną., 3. Łatwość przenikania danej cząsteczki przez błonę komórkową., 4. Proces samorzutnego rozprzestrzeniania się i przenikania cząsteczek lub energii w każdym ośrodku w temperaturze wyższej od absolutnego zera. Dyfuzja Możliwe odpowiedzi: 1. Wybiórcza zdolność do przenikania pewnych jonów i cząsteczek przez błonę komórkową., 2. Ciśnienie na granicy rozpuszczalnik–roztwór lub na granicy dwóch roztworów o różnych stężeniach, oddzielonych przegrodą półprzepuszczalną., 3. Łatwość przenikania danej cząsteczki przez błonę komórkową., 4. Proces samorzutnego rozprzestrzeniania się i przenikania cząsteczek lub energii w każdym ośrodku w temperaturze wyższej od absolutnego zera.
R9Laqdv9gwtnV1
Ćwiczenie 2
Podziel substancje przedstawione poniżej na grupy pod względem łatwości ich przechodzenia przez większość błon półprzepuszczalnych. Substancje swobodnie przenikające Możliwe odpowiedzi: 1. O2, 2. CO2, 3. cukry proste, 4. N2, 5. aminokwasy, 6. glicerol, 7. woda, 8. kwasy tłuszczowe Substancje o ograniczonym przenikaniu Możliwe odpowiedzi: 1. O2, 2. CO2, 3. cukry proste, 4. N2, 5. aminokwasy, 6. glicerol, 7. woda, 8. kwasy tłuszczowe Substancje o utrudnionym przenikaniu, wymagające specjalnych nośników Możliwe odpowiedzi: 1. O2, 2. CO2, 3. cukry proste, 4. N2, 5. aminokwasy, 6. glicerol, 7. woda, 8. kwasy tłuszczowe
R1MjqgnU3LaXh1
Ćwiczenie 3
Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Komórka jest układem w pełni izolowanym od środowiska, co zapewnia jej integralność mimo zmieniających się czynników zewnętrznych.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Błona komórkowa składa się z lipidów oraz białek i jest spolaryzowana.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Cząsteczki niepolarne przechodzą przez błonę komórkową trudniej niż polarne.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Akwaporyny mogą zmieniać przepustowość, regulując transport cząsteczek przez błonę.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Rtkio2RsO0ulb2
Ćwiczenie 4
Uzupełnij tekst, przeciągając w odpowiednie miejsca wybrane sformułowania spośród podanych poniżej. Jednym z najważniejszych zastosowań właściwości selektywnej przepuszczalności błon komórkowych wykorzystywanych w medycynie jest zastosowanie 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną krwi.
Postępowanie to jest leczeniem bezpośrednio ratującym życie pacjentom z 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną, u których organy te się są w stanie samodzielnie usunąć 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną, nadmiaru 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną i innych niepożądanych substancji z 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną.
Jedną z form takiej terapii jest dializa otrzewnowa wykorzystująca jako błonę półprzepuszczalną 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną błonę otrzewnową. Jest to cienka warstwa komórek wyściełająca wnętrze 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną, a także leżące w ich obrębie 1. niewydolnością nerek, 2. szkodliwych produktów przemiany materii, 3. przegrody, 4. własną naturalną, 5. dwutlenku węgla, 6. krwi, 7. dializy, 8. niewydolnością płuc, 9. odpowiednio skonstruowanych rurek, 10. limfy, 11. transfuzji, 12. ściany jamy brzusznej i miednicy, 13. narządy wewnętrzne, 14. wody, 15. syntetyczną. Zarówno dializa krwi, jak i dializa otrzewnowa są terapiami, bez których życie pacjentów z niewydolnością byłoby niemożliwe.
RfEfGIwdjIcyv2
Ćwiczenie 5
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
2
Ćwiczenie 6

Cząsteczki wody są transportowane poprzez wąski por w centrum akwaporyny 1 (AQP1). Por ten nie ma połączenia z hydrofobowym wnętrzem błony, w której akwaporyna jest zlokalizowana. Transport wody zachodzi dzięki lokalnemu polu elektrycznemu, wytwarzanemu przez grupy atomów, z których zbudowane są ściany wewnętrzne poru. Cząsteczki wody ulegają reorientacji w polu elektrycznym, w miarę ich przemieszczania się wewnątrz kanału.

Indeks dolny Źródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za 2003 rok, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249. Indeks dolny koniec

Na podstawie przedstawionego fragmentu tekstu podpisz rysunek, przeciągając podane sformułowania w odpowiednie miejsca.

RjQFtSIF1iUAy
Zdjęcie przedstawia dwuwarstwową błonę komórkową. Pomiędzy warstwami okrągłych cząstek fosfolipidów znajduje się część hydrofobowa błony komórkowej. Jest złożona ze struktur o pałeczkowatym kształcie. Z każdego fosfolipidu wystają dwie podłużne nitki, tworzące tę strukturę. Wewnątrz błony znajduje się kanał o cylindrycznym kształcie. To akwaporyna. Kanał uczestniczy w procesie transportu wody, a także cząstek o podobnych rozmiarach przez półprzepuszczalne błony komórek organizmu. Wewnątrz kanału zachodzi reorientacja w polu elektrycznym. Małe cząsteczki wody są transportowane dzięki lokalnemu polu elektrycznemu, wytwarzanemu przez grupy atomów, z których zbudowane są wewnętrzne ściany poru. Kanał umożliwia transport nienaładowanych cząsteczek takich jak woda czy glicerol. We wnętrzu akwaporyny wytwarza się lokalne pole elektryczne. Orientacja cząsteczek wody w polu elektrycznym podczas ich przemieszczania się w kanale pozwala na efektywny transport przenoszonych cząstek. Możliwa jest dodatkowa kontrola przepływu protonów przez dodatnio naładowaną grupę atomów argininy i przewężenie kanału akwaporyny.
R1WMSrVj1oOrz
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Dlaczego przez kanał potasowy transportowane są przede wszystkim jony potasu, a nie jony sodu? Spowodowane jest to obecnością w cząsteczce kanału „filtra selektywności”. Jony potasu, przed wejściem do kanału, są związane z cząsteczkami wody; w kompleksie tym zachowane są określone odległości pomiędzy jonem potasu a atomami tlenu w cząsteczkach wody, wynikające m.in. z charakterystycznej wielkości jonu potasu (promień atomowy wynosi 1,33). W „filtrze selektywności” kanału odległości pomiędzy atomami tlenu „filtra” a jonami potasu są idealnie takie same, jak w kompleksie jonu z cząsteczkami wody w roztworze, dlatego jony potasu mogą bez problemu „przenikać” przez kanał. Jony sodu są mniejsze (promień atomowy wynosi 0,95), nie pasują do układu atomów tlenu w „filtrze”, dlatego z ponad 1000‑krotnie mniejszym prawdopodobieństwem, niż jony potasu przenikają przez kanał. Ten sam mechanizm zapobiegawczy dotyczy innych jonów obecnych w środowisku.

Indeks górny Źródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za rok 2003, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249. Indeks górny koniec

RXxWRHEKSExWw
Na podstawie przedstawionego tekstu określ, w jaki sposób filtr selektywności wpływa na funkcję pełnioną przez błonę półprzepuszczalną. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Wzrost liczebności populacji ludzkiej, a także intensywny rozwój rolnictwa i przemysłu, doprowadziły do powstania wielu organicznych mikrozanieczyszczeń, które przedostają się do środowiska wodnego (…). Wiele z nich, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, pestycydy, chlorowane związki organiczne, substancje humusowe oraz dioksyny, stanowią realne zagrożenie dla zdrowia człowieka i innych organizmów żywych. Większość organicznych mikrozanieczyszczeń jest hydrofobowa, co umożliwia ich akumulację w tkance tłuszczowej organizmów (…). Mikrozanieczyszczenia występują w wodzie w bardzo niskich stężeniach (…). Urządzenia z syntetyczną błoną półprzepuszczalną są przeznaczone do zatężania (zagęszczania) hydrofobowych związków organicznych obecnych w próbkach wody lub powietrza. (…) Zawierają neutralny lipid o dużej masie cząsteczkowej, najczęściej trioleinę, otoczony cienkościenną, płaską folią z polietylenu o małej gęstości (…). Membrany te, naśladując błony biologiczne, umożliwiają więc selektywną dyfuzję rozpuszczonych niskocząsteczkowych związków organicznych, a tym samym ich kondensację w trioleinie.

Indeks górny Źródło: M. Pogorzelec, K. Piekarska, Zastosowanie syntetycznych błon półprzepuszczalnych w monitoringu organicznych mikrozanieczyszczeń wody. Indeks górny koniec

RxjFleLnVraNg
Wyjaśnij, dlaczego syntetyczne błony przepuszczalne są stosowane w oznaczaniu stężeń mikrozanieczyszczeń organicznych w próbkach wody lub powietrza. (Uzupełnij).
Animacja
Dla nauczyciela