Sprawdź się
Cząsteczki wody są transportowane poprzez wąski por w centrum akwaporyny 1 (AQP1). Por ten nie ma połączenia z hydrofobowym wnętrzem błony, w której akwaporyna jest zlokalizowana. Transport wody zachodzi dzięki lokalnemu polu elektrycznemu, wytwarzanemu przez grupy atomów, z których zbudowane są ściany wewnętrzne poru. Cząsteczki wody ulegają reorientacji w polu elektrycznym, w miarę ich przemieszczania się wewnątrz kanału.
Indeks dolny Źródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za 2003 rok, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249. Indeks dolny koniecŹródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za 2003 rok, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249.
Na podstawie przedstawionego fragmentu tekstu podpisz rysunek, przeciągając podane sformułowania w odpowiednie miejsca.
Dlaczego przez kanał potasowy transportowane są przede wszystkim jony potasu, a nie jony sodu? Spowodowane jest to obecnością w cząsteczce kanału „filtra selektywności”. Jony potasu, przed wejściem do kanału, są związane z cząsteczkami wody; w kompleksie tym zachowane są określone odległości pomiędzy jonem potasu a atomami tlenu w cząsteczkach wody, wynikające m.in. z charakterystycznej wielkości jonu potasu (promień atomowy wynosi 1,33). W „filtrze selektywności” kanału odległości pomiędzy atomami tlenu „filtra” a jonami potasu są idealnie takie same, jak w kompleksie jonu z cząsteczkami wody w roztworze, dlatego jony potasu mogą bez problemu „przenikać” przez kanał. Jony sodu są mniejsze (promień atomowy wynosi 0,95), nie pasują do układu atomów tlenu w „filtrze”, dlatego z ponad 1000‑krotnie mniejszym prawdopodobieństwem, niż jony potasu przenikają przez kanał. Ten sam mechanizm zapobiegawczy dotyczy innych jonów obecnych w środowisku.
Indeks górny Źródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za rok 2003, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249. Indeks górny koniecŹródło: S. Pikuła, Woda morska i dziury w błonach − Nagroda Nobla z chemii za rok 2003, „Kosmos”, t. 53, 2004, nr 3–4 (264–265), s. 243–249.
Wzrost liczebności populacji ludzkiej, a także intensywny rozwój rolnictwa i przemysłu, doprowadziły do powstania wielu organicznych mikrozanieczyszczeń, które przedostają się do środowiska wodnego (…). Wiele z nich, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, pestycydy, chlorowane związki organiczne, substancje humusowe oraz dioksyny, stanowią realne zagrożenie dla zdrowia człowieka i innych organizmów żywych. Większość organicznych mikrozanieczyszczeń jest hydrofobowa, co umożliwia ich akumulację w tkance tłuszczowej organizmów (…). Mikrozanieczyszczenia występują w wodzie w bardzo niskich stężeniach (…). Urządzenia z syntetyczną błoną półprzepuszczalną są przeznaczone do zatężania (zagęszczania) hydrofobowych związków organicznych obecnych w próbkach wody lub powietrza. (…) Zawierają neutralny lipid o dużej masie cząsteczkowej, najczęściej trioleinę, otoczony cienkościenną, płaską folią z polietylenu o małej gęstości (…). Membrany te, naśladując błony biologiczne, umożliwiają więc selektywną dyfuzję rozpuszczonych niskocząsteczkowych związków organicznych, a tym samym ich kondensację w trioleinie.
Indeks górny Źródło: M. Pogorzelec, K. Piekarska, Zastosowanie syntetycznych błon półprzepuszczalnych w monitoringu organicznych mikrozanieczyszczeń wody. Indeks górny koniecŹródło: M. Pogorzelec, K. Piekarska, Zastosowanie syntetycznych błon półprzepuszczalnych w monitoringu organicznych mikrozanieczyszczeń wody.