Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Polscy żołnierze na misjach pokojowych ONZMisja UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon) w południowym Libanie była największą misją wojskową pod egidą ONZ i służyło w niej najwięcej Polaków. W skład polskiego kontyngentu wchodził batalion logistyczny, kompania inżynieryjna, kompania remontowa i szpital polowy. Kontyngent zapewniał wsparcie logistyczne dla całej misji liczącej ponad 4500 żołnierzy z dziesięciu państw całego świata. Polacy w 1992 roku przejęli szpital polowy, w kolejnych latach batalion logistyczny i kompanię inżynieryjną oraz kompanię remontową. Pod koniec 2009 roku, w związku z ogólnym wycofywaniem kontyngentów z misji ONZ, PKW Liban rozpoczął wycofywanie do kraju. 27 października zakończyła działalność kompania manewrowa, 10 listopada odleciała pierwsza grupa żołnierzy, a 1 grudnia POLLOG oficjalnie przekazał odpowiedzialność duńskiemu batalionowi logistycznemu.
Źródło: Kamil Starczyk, Polscy żołnierze na misjach pokojowych ONZ, 29.05.2020 r., dostępny w internecie: polskieradio24.pl [dostęp 6.07.2021 r.].
Przeanalizuj tekst źródłowy i zaznacz zdanie prawdziwe.
- Misja Narodów Zjednoczonych w Libanie to jedyna misja, której nie brali udziału polscy żołnierze.
- Głównym zadaniem polskich żołnierzy w misji w Libanie były działania bojowe i zwalczanie wojsk Libanu Południowego.
- Polacy w Libanie Południowym zajmowali się działaniami zabezpieczającymi, organizacją działań sanitarnych i opieką nad rannymi.
- Żołnierze polscy wymienili w Libanie przedstawicieli wojsk duńskich.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Polityczne znaczenie udziału Wojska Polskiego w misjach zagranicznych ONZ i NATOObszarem działania misji pokojowych są przede wszystkim przestrzenie pograniczne, nazywane często kresami. To szczególne terytoria. Krzyżują się w nich różne łady kulturowe, osadzone zazwyczaj w wielowiekowej historii zmagań i współdziałania. W przestrzeniach tych w procesie dziejowym zwykle odgórnie dokonano „przemieszania” ludności, języków i wpływów kulturowych. Rzeczywistość ta ukształtowała specyficzny typ osobowości, którą wyróżniają takie akceptowane kulturowo właściwości, jak: odwaga w działaniu cywilizacyjnym, przedsiębiorczość, krytycyzm wobec otaczającej rzeczywistości, tolerancja wobec różnych postaw, zachowań, działań, chociaż zauważa się także negatywne cechy takiej osobowości, na przykład: skłonność do podejmowania doraźnych działań, posługiwania się ładem „skrótów” życia społeczno‑ekonomicznego, nieufność, funkcjonowanie w dwóch światach (oficjalnym i prywatnym), niski stopień lojalności wobec instytucji życia kulturowego, w tym też wobec ludzi. Rzeczywistość kresowa z jednej strony generuje istotne wartości z punktu widzenia unifikacji świata, między innymi synkretyzm cywilizacyjny, różnorodność kultur i subkultur, tolerancję wobec różnych systemów wartości, z drugiej zaś jest rzeczywistością podatną na konflikty, wojny, których fundamentem są nierówności ekonomiczne, bytowe, uprzywilejowania w sferze życia kulturalnego, wyznaniowego, odmienność zwyczajów, obyczajów. Egzemplifikację tej rzeczywistości stanowią Bałkany. Ścierają się w tej przestrzeni pozostałości panowania macedońskiego, rzymskiego, osmańskiego, habsburskiego, oddziaływania rosyjskiego. Powodowały one „przemieszczanie się” ludności, postrzeganej współcześnie jako „tygiel narodów”. Narodowości, pielęgnując odrębność swego dziedzictwa kulturowego, w sytuacji przemian ustrojowych dążą do uzyskania jak największych praw, przywilejów, co prowadzi do sytuacji konfliktowych.
Źródło: Andrzej Chodubski, Polityczne znaczenie udziału Wojska Polskiego w misjach zagranicznych ONZ i NATO, „Studia Gdańskie” 2008, nr V, s. 306.
Przeanalizuj tekst źródłowy i zaznacz prawdziwe stwierdzenia.
- Zdaniem autora tekstu najwięcej konfliktów generowanych jest na obszarach przygranicznych, ponieważ istnieje tam naturalne zróżnicowanie kulturowe.
- Autor tekstu uważa, że jedną z przyczyn konfliktów na terenach przygranicznych są nierówności ekonomiczne, często generowane przez różnice kulturowe.
- Jednym z terenów, gdzie mimo różnorodności kulturowej, nie dochodziło do konfliktów są Bałkany.
- Przyczyną interwencji pokojowej ONZ na terenie Bałkanów były konflikty kulturowe, które wynikają ze złożonej historii tych obszarów.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Siły pokojowe ONZMisja w Jugosławii (UNPROFOR) rozpoczęła się w lutym 1992 roku na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 743. Siły pokojowe miały za zadanie niedopuszczenie do eskalacji konfliktu na terenie byłej Jugosławii. Początkowym terenem działalności sił UNPROFORu była Chorwacja i zadania misji ograniczały się w zasadzie do kontrolowania tzw. „stref ochronnych ONZ” na terytorium Chorwacji, kontroli granic, przepływu ludności oraz nadzorowanie demilitaryzacji płw. Prevlaka. Eskalacja walk pomiędzy narodami zamieszkującymi obszar byłej Jugosławii i ich rozprzestrzenienie się na terytorium Bośni i Hercegowiny wymusiło rozszerzenie mandatu sił pokojowych oraz zwiększenie obszaru działania. Oprócz kontrolowania tzw. stref ochronnych w Chorwacji, żołnierze w błękitnych hełmach mieli również za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa na lotnisku w Sarajewie oraz wokół 5 miast bośniackich. W 1994 roku do zdań, jakie stały przed żołnierzami ONZ, doszło również nadzorowanie rozejmu pomiędzy Chorwatami a Serbami bośniackimi. Niestety zasady, na jakich działała misja UNPROFOR (np. brak zgody na użycie broni w sytuacji jawnego naruszania postanowień ONZ) uniemożliwiały skuteczne wykonywanie zadań, jakie zostały przed nią postawione. Najlepszym przykładem jest wymordowanie przez Serbów w lipcu 1995 roku ponad 8 tysięcy muzułmanów w Srebrenicy niemalże na oczach żołnierzy w błękitnych hełmach.
Źródło: Tomek Badkowski, Siły pokojowe ONZ, 20.04.2004 r., dostępny w internecie: onet.pl [dostęp 6.07.2021 r.].
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Misja pokojowa ONZ na Półwyspie Bałkańskim była związana z konfliktami etnicznymi na terenie byłej Jugosławii. | □ | □ |
| Głównym problemem była niechęć pomiędzy Serbami i Chorwatami na terenie Bośni i konieczność dbania o ciągłość dostaw lotniczych w Sarajewie. | □ | □ |
| Ze względu na pokojowy charakter misja ONZ wykazała się dużą skutecznością i zapobiegła zbrodniom ludobójstwa. | □ | □ |
| Jednym z głównych zadań misji pokojowej ONZ było rozbrojenie żołnierzy obu stron konfliktu. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Utrzymanie pokoju - peacekeepingGłównym zadaniem takich operacji jest nadzorowanie przestrzegania zawieszenia broni oraz udzielanie pomocy we wdrażaniu porozumienia pokojowego zawartego przez strony konfliktu. Bardzo często misje utrzymania pokoju spełniają także aktywną rolę w działaniach na rzecz tworzenia pokoju (peacemaking) lub w początkowym etapie budowania pokoju (peacebuilding). Ułatwiają przebieg procesu politycznego, chronią ludność cywilną, wspomagają rozbrojenie, demobilizację oraz reintegrację byłych kombatantów ze społeczeństwem. Do ich obowiązków może również należeć udzielanie pomocy przy organizacji wyborów, ochrona i promowanie praw człowieka, a także wspieranie procesu przywracania rządów prawa. Sukces operacji utrzymania pokoju nigdy nie jest pewny, ponieważ decyduje o nim wiele czynników, takich jak: sytuacja geopolityczna, postawa zwaśnionych stron czy zakres mandatu udzielonego misji. Jednakże wysoka skuteczność operacji utrzymania pokoju została wielokrotnie potwierdzona w różnych krajach, a także doceniona przez społeczność międzynarodową poprzez przyznanie w 1988 r. Pokojowej Nagrody Nobla.
Źródło: Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, Utrzymanie pokoju - peacekeeping, dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 6.07.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Kazachstan, Kuwejt i Holandia na czele Rady Bezpieczeństwa ONZ – wnioski dla PolskiStyczniowa prezydencja Kazachstanu w RB była pierwszą w historii tego państwa i całej Azji Środkowej. Flagowym wydarzeniem było spotkanie wysokiego szczebla dotyczące nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia i środków budowy zaufania, z udziałem dwóch prezydentów i kilku ministrów spraw zagranicznych z państw RB. Ważną rangę uzyskały też spotkanie poświęcone ogłoszeniu projektu „kodeksu postępowania w celu osiągnięcia świata wolnego od terroryzmu” oraz debata na temat budowania regionalnego partnerstwa w Afganistanie i Azji Środkowej. Oprócz tego z inicjatywy Kazachstanu doszło m.in. do kilkudniowej wizyty delegacji RB ONZ w Afganistanie, a także do pierwszej w historii oficjalnej ceremonii inaugurującej kadencję pięciu członków Rady wybranych na lata 2018–2019. To właśnie wydarzenia poświęcone Azji Centralnej i Afganistanowi oraz symboliczna uroczystość inauguracyjna były najczęściej wskazywane w wypowiedziach przedstawicieli państw RB pozytywnie oceniających kazachskie przewodnictwo.
Źródło: Szymon Zaręba, Kazachstan, Kuwejt i Holandia na czele Rady Bezpieczeństwa ONZ – wnioski dla Polski, 30.04.2018 r., dostępny w internecie: pism.pl [dostęp 6.07.2021 r.].
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Ważnym okresem w działaniach Rady Bezpieczeństwa ONZ była prezydencja Kazachstanu, ponieważ podjęto wówczas debatę na temat partnerstwa regionalnego w Azji Środkowej. | □ | □ |
| W trakcie swojej prezydencji Kazachstan starał się współpracować przede wszystkim z państwami Unii Europejskiej, pomijając współpracę regionalną. | □ | □ |
| Rada Bezpieczeństwa ONZ w okresie prezydencji Kazachstanu uznała, że problem terroryzmu na świecie został rozwiązany i ONZ nie musi się już tym zjawiskiem zajmować. | □ | □ |
| Jednym z najważniejszych celów stawianych sobie przez Kazachstan w okresie jego prezydencji były działania mające na celu nieograniczanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Kazachstan, Kuwejt i Holandia na czele Rady Bezpieczeństwa ONZ – wnioski dla PolskiKuwejt sprawował przewodnictwo w RB po raz drugi, po niemal 40 latach, ponieważ ostatnio pełnił tę funkcję w 1979 r. Za swój główny cel postawił podkreślenie znaczenia celów i zasad Karty Narodów Zjednoczonych (KNZ) dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Poświęcił temu problemowi główne wydarzenie na szczeblu ministerialnym. Zorganizował też otwartą debatę poświęconą możliwości zwiększenia efektywności działania RB, w której wzięło udział niemal 60 państw, a także nieformalną sesję poświęconą Palestynie, skoncentrowaną na sytuacji humanitarnej w Strefie Gazy. Oprócz tego wraz z UE współorganizował zakończoną sukcesem konferencję, podczas której zgromadzono ok. 30 mld dol. na rzecz rekonstrukcji Iraku po upadku tzw. Państwa Islamskiego. Zebrała ona pochwały ze strony UE i państw arabskich. Nie udało się natomiast zorganizować wizyty roboczej w Mjanmie, która odrzuciła zaproponowany termin. Za duży sukces Kuwejtu powszechnie uznano jednomyślne przyjęcie wysuniętego przezeń wraz ze Szwecją projektu rezolucji nr 2401 ustanawiającej 30‑dniowe zawieszenie broni w Syrii, które umożliwiłoby dostarczenie pomocy humanitarnej. Udało się to, mimo początkowej groźby weta ze strony Rosji, dzięki przełożeniu głosowania i zabiegom dyplomatycznym obu sponsorów rezolucji. Ich profesjonalne i wyważone podejście docenili potem publicznie m.in. przedstawiciele Francji, Niemiec i UE.
Źródło: Szymon Zaręba, Kazachstan, Kuwejt i Holandia na czele Rady Bezpieczeństwa ONZ – wnioski dla Polski, 30.04.2018 r., dostępny w internecie: pism.pl [dostęp 6.07.2021 r.].
Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Utrzymanie pokoju - peacekeepingMisje utrzymania pokoju działają w oparciu o trzy zasady:
Zgoda stron konfliktu
Operacje peacekeeping są podejmowane jedynie za zgodą głównych stron konfliktu. W przypadku braku takiego przyzwolenia, Organizacja ryzykuje utratą bezstronności w sporze i nie może efektywnie realizować celu, którym jest utrzymanie pokoju.Bezstronność
Bezstronność w sporze jest konieczna dla zachowania zgody między stronami konfliktu oraz prowadzenia współpracy. Bezstronność operacji pokojowej nie powinna być mylona z neutralnością lub brakiem działania. Operacja pokojowa dla swej efektywności musi być przede wszystkim obiektywna.Zakaz użycia siły poza przypadkami obrony własnej oraz w obronie mandatu misji
Peacekeeping nie jest metodą służącą do wymuszenia pokoju. Uczestnicy takiej misji mogą stosować siłę jedynie w przypadku samoobrony, obrony mandatu misji i ludności cywilnej, zwłaszcza w sytuacji, kiedy państwo, na którego terytorium odbywa się misja, nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa. Użycie siły przez uczestników operacji pokojowej zawsze powinno być uważane za środek ostateczny.Źródło: Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, Utrzymanie pokoju - peacekeeping, dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 6.07.2021 r.].