Sprawdź się
Rozstrzygnij, które zdanie jest fałszywe, a które prawdziwe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Dla Hetytów charakterystycznym organizmem państwowym było państwo-miasto. | □ | □ |
| Hetyci mieli sławę świetnych kupców. | □ | □ |
| Fenicja obfitowała w pola uprawne. | □ | □ |
| Fenicjanie należeli do grupy ludów indoeuropejskich. | □ | □ |
| Najsłynniejszą kolonią fenicką była Kartagina. | □ | □ |
| Kolonizacja fenicka objęła wybrzeża Morza Czarnego. | □ | □ |
| Alfabet fenicki obejmował tylko spółgłoski. | □ | □ |
Na podstawie informacji zawartych w treści lekcji rozstrzygnij, który alfabet przedstawia alfabet fenicki. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Źródło B
Przyporządkuj opisy do kolonizacji fenickiej albo do wielkiej kolonizacji greckiej.
kolonizacja [tu pada nazwa] (X–VII w. p.n.e.), zasiedlająca faktoriami handlowymi wybrzeża północnej Afryki (Utyka, Kartagina), południowej Hiszpanii (Gadir) oraz wyspy: Cypr (Kition), Maltę, zachodnią część Sycylii, Sardynię, kolonizacja [tu pada nazwa] (VIII–VI w. p.n.e.), w której wzięły udział większe miasta […]; kolonie rolno-handlowe objęły wybrzeża Morza Czarnego, północny obszar nadbrzeżny Morza Śródziemnego oraz wschodnią część Sycylii; południowa Italia [była] gęściej obsadzona koloniami.
| Kolonizacja fenicka | |
|---|---|
| Wielka kolonizacja grecka |
W Biblii zachowało się kilka przekazów na temat umowy handlowej zawartej przez Salomona, króla Izraela, który panował w X w. p.n.e., i Hirama, władcę fenickiego Tyru. Rozstrzygnij, kto wedle Biblii wypowiedział poniższe słowa: Hiram czy Salomon. Uzasadnij odpowiedź.
Słyszałem wszystko, coś mi doniósł: ja uczynię wszystką wolę twoją około drzewa cedrowego i jodłowego. Słudzy moi zniosą je z Libanu do morza, a ja złożę je w tratwy na morzu aż na miejsce, o którym mi dasz znać, i przypławię je tam, a ty je zabierzesz; i dostarczysz mi rzeczy potrzebnych, aby była dana żywność domowi memu.
Źródło: 3 Ks. Królewska, 5, 1–11, cyt. za: S. Moscati, Świat Fenicjan, tłum. M. Gawlikowski, Warszawa 1968, s. 23.
Podczas kwerendy źródłowej natrafiasz na poniższy tekst. Rozstrzygnij, czy powstał on przed rozpoczęciem kolonizacji fenickiej, czy po jej rozpoczęciu. Uzasadnij odpowiedź.
W tym czasie podbiłem góry Libanu na całej szerokości aż do wielkiego morza kraju Amurru. Obmyłem broń w Wielkim Morzu i złożyłem ofiary bogom. Daninę królów wybrzeża morskiego, Tyru, Sydonu, Byblos, Mahalata, Maisa, Kaisa, Amurru i Arados, które jest pośród morza: srebro, złoto, cynę, miedź, naczynia brązowe, szaty z barwnej wełny, szaty z lnu, małpy duże i małpy małe, drzewo hebanowe i drzewo bukszpanowe, kość słoniową, nahiru zwierzę morskie, otrzymałem jako ich daninę i całowali moje stopy.
Źródło: Roczniki Assurbanipala, cyt za: Moscati S., Świat Fenicjan, tłum. M. Gawlikowski, Warszawa 1968, s. 27.
Na podstawie analizy tekstów opracowań historycznych sformułuj hipotezę, dlaczego Homer w negatywnym świetle przedstawił Fenicjan.
Fragment tekstu źródłowego
OdysejaPrzyszedł do mnie Fenijczyk, szalbierz jakich mało, który już niejednego obdarł aż do nici, i namówił na podróż do Fenicji, gdzie ów oszust miał własny dom i posiadłości.
Źródło: Homer, Odyseja, cyt. za Nowacki, s. 41.
Fragment opracowania historycznego A
Handel nie był uważany przez pełnoprawnych obywateli greckich za godne zajęcie. W przekonaniu tym […] pobrzmiewało echo tradycji arystokratycznych.
Źródło: Nowacki B., Grecja kupiecka, w: 2500 lat od wielkiej bitwy. Maraton, „Pomocnik historyczny Polityki”, red. A. Krzemińska, L. Będkowski, 10/2010, s. 42.
Fragment opracowania historycznego B
Nie ulega wątpliwości, że Iliada i Odyseja […] tworzone były dla arystokracji.
[…] Wprawdzie arystokracja, która rządziła polis, była handlem zainteresowana, ale […] majątek ziemski był podstawą bytu obywateli [arystokratów].
Źródło: B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków: do końca wojen perskich, t. 1, Warszawa 1988, s. 126 i 185.
Poniżej znajdziesz fragmenty relacji Ramzesa II z bitwy pod Kadesz przeciw hetyckiemu królowi Muwatallisowi II, która była starciem nierozstrzygniętym (a ofensywa Ramzesa II nie przyniosła odzyskania Syrii z rąk Hetytów). Relacja ta została zamieszczona na murach licznych świątyń, których Ramzes II był fundatorem. Jest to najlepiej udokumentowana bitwa w historii starożytnego Egiptu. Na podstawie analizy tekstu źródłowego uporządkuj jego fragmenty w kolejności chronologicznej.
- Oto nadciągnął nędzny Hetyta, zgromadziwszy w przymierzu ze sobą wszystkie kraje po samo morze: przybył cały kraj Hatti […]. Pokryli góry i doliny jak stada szarańczy. [Hetyta] nie szczędził własnego srebra, wyzuł się ze wszelkich dóbr i dał je tym krajom, aby mu towarzyszyły na wojnie.
- Jego Królewska Mość wyruszył na północ z piechotą i wozami wojennymi, a po wymarszu, który odbył się bez przeszkód, dziewiątego dnia drugiego miesiąca lata roku 5., minął twierdzę Sile […]. Zadrżały przed nim z trwogi wszystkie kraje, a ich władcy pośpiesznie zaczęli składać daniny: wszyscy buntownicy zgięli kark przed majestatem Jego Królewskiej Mości! Jego wojska maszerują po szlakach na bezdrożu tak jak po drogach Egiptu.
- Jego Królewska Mość rzucił się między szyki nikczemnego Hetyty sam jeden. Ruszył naprzód, a gdy się rozejrzał wokół siebie, ujrzał, że otacza go dwa i pół tysiąca rydwanów, które zmierzały ku niemu, oraz wszyscy zwiadowcy nikczemnego Hetyty i licznych krajów, które mu towarzyszyły.
- Uczynili wówczas wypad na południe od Kadesz, zaskakując armię Pre [część wojsk egipskich], która posuwała się naprzód, niczego nie podejrzewając i nie mając się na baczności. Wtedy to piechota i wozy bojowe Jego Królewskiej Mości ustąpiły przed nimi. Jego Królewska Mość natomiast znajdował się na północ od miasta Kadesz, na wschodnim brzegu Orontesu. Gdy doniesiono mu o tym, co się stało, Jego Królewska Mość poderwał się […]. Chwycił za oręż bojowy, wciągnął kolczugę: był niczym Baal w godzinie walki! Główny rumak Jego Królewskiej Mości nosił imię Zwycięstwo-jest-w-Tebach, a należał do wielkiej stajni Usirmaatre Wybrańca Re, Ukochanego przez Amona.
- Tak więc Jego Królewska Mość postawił na stopie wojennej piechotę, wozy bojowe i Szardanów […]. Otrzymali wszelkie wyposażenie i zadania bojowe.
Indeks dolny Cyt. za: Nicolas Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, tłum. A. Łukaszewicz, Warszawa 2006, s. 261–266. Indeks dolny koniecCyt. za: Nicolas Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, tłum. A. Łukaszewicz, Warszawa 2006, s. 261–266.
Zapoznaj się z ilustracją przedstawiającą płaskorzeźbę, która została umieszczona przez Ramzesa II w Ramesseum, kompleksie świątynnym wybudowanym przez faraona w Tebach Zachodnich. Na podstawie tej ilustracji oraz tekstu źródłowego z poprzedniego ćwiczenia opisz przekaz propagandowy dotyczący bitwy pod Kadesz.
